Υφαρπαγή της Δημόσιας γης στην Ελλάδα, ο εγκληματικός ρόλος του ΤΑΙΠΕΔ

ΙΔΡΥΜΑ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Παρουσίαση βιβλίου «ΤΑΙΠΕΔ – Όργανο εκποίησης της περιουσίας

και κατάργησης της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας», Β’ έκδοση

Εκδήλωση : Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014, Βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ

Συντονιστής : Γεράσιμος Αρσένης, αντιπρόεδρος ΔΣ του ΙΜΔΑ, τ. Υπουργός

Ομιλητές/τριες : Μαρία Καραμανώφ, σύμβουλος Επικρατείας, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, Χρήστος Σπίρτζης, πρόεδρος ΤΕΕ, Ελένη Πορτάλιου, καθ. Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ, μέλος Επιτροπής Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού, Αριστείδης Θωμόπουλος, δικηγόρος, Αριστοτέλης Κοσκινάς, πρόεδρος Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας.

Εισήγηση: Ελένη Πορτάλιου

ΥΦΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΓΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΑΙΠΕΔ

Α. Οι παγκόσμιες τάσεις υφαρπαγής της δημόσιας γης καθώς και της μικρής ατομικής και της κοινής ιδιοκτησίας (αγροτική γη, κατοικία) αποτελούν σήμερα τη μεγάλη, ήδη πραγματοποιούμενη, απειλή για τη χώρα μας. Όπως αναφέρει ο Κωστής Χατζημιχάλης στο πρόσφατο βιβλίο του «Κρίση χρέους και υφαρπαγή γης» : «Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, οι οποίες βασίζονται σε προηγούμενη μελέτη του Υπουργείου Γεωργίας, το δημόσιο (με τους δήμους, τα ΝΠΔΔ και τους εποπτευόμενους οργανισμούς) υποστηρίζει ότι το 60% της συνολικής έκτασης της ελληνικής επικράτειας είναι δημόσια γη εκτός ή εντός συναλλαγής (περιλαμβάνει δασικές εκτάσεις, αιγιαλούς, βουνοκορφές, λιμάνια, κλπ). Η κοινή διεκδίκηση από δημόσιο και εκκλησία/ιδιώτες του 10% της συνολικής έκτασης της χώρας, δηλαδή 13.000 τετρ. χιλ. , όσο υπερβολική και αν φαντάζει, είναι ενδεικτική για το μέγεθος του προβλήματος της δημόσιας γης στην Ελλάδα, στο οποίο περιλαμβάνεται και η υφαρπαγή γης.»

Το ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου) δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2011 με τον Ν 3896/2011 και σταδιακά έχουν περιέλθει στην κατοχή του πλήθος ακίνητα διαφόρων κατηγοριών : λιμάνια αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι, εθνικοί οδοί, τουριστικά οικόπεδα στα οποία περιλαμβάνονται προστατευόμενες περιοχές, δημόσια κτίρια, αλλά και φορείς ιδιοκτησίας/διαχείρισης κοινών αγαθών όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ. Επίσης η ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ, η ΛΑΡΚΟ, τα ΕΛΠΕ, ο ΟΔΙΕ και ο ΟΠΑΠ. Με πρόσχημα την είσπραξη εσόδων για την αποπληρωμή του χρέους, η δημόσια περιουσία υφαρπάζεται και αποδίδεται σε ιδιώτες έναντι πινακίου φακής, με καταστρατήγηση της κείμενης εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας και με αδιαφανείς σκανδαλώδεις διαδικασίες.

Να σημειώσουμε πάντως, ότι χάρις στις κοινωνικές αντιστάσεις, τις δικαστικές προσφυγές αλλά και τις γραφειοκρατικές εμπλοκές πολύ λίγα ακίνητα έχει καταφέρει να εκποιήσει το ΤΑΙΠΕΔ. Επομένως ο αγώνας συνεχίζεται.

Β. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΚΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ

Από τη δεκαετία του 2000 τα κινήματα για την Προστασία των Ελεύθερων Χώρων - με μαζικότητα, παναττική δικτύωση και συντονισμό - έχουν θέσει το αίτημα της δημιουργίας 3 Μητροπολιτικών Πάρκων στην Αττική : το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή-Ιλισσίων, το οποίο θεσμοθετήθηκε μεν αλλά δεν έχει υλοποιηθεί επί εδάφους, το Μητροπολιτικό Πάρκο στη Δυτική Αττική με κέντρο τον Ελαιώνα- εδώ διασώθηκε από την οικοδόμηση η μεγάλη έκταση που διεκδικούσαν ο επιχειρηματίας Βωβός και η ΠΑΕ Παναθηναϊκός - και το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού.

Οι συγκρούσεις για το τελευταίο ξεκίνησαν ήδη από το 2007 όταν ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιάς εξήγγειλε τη δημιουργία μιας πόλης, με τις ελάχιστες εκτιμήσεις 10.000 κατοίκων, ένα επιχειρηματικό, εμπορικό, τουριστικό, πολιτιστικό, αθλητικό κέντρο με ακριβή κατοικία, το οποίο περιελάμβανε και νέες μεταφορικές υποδομές - ελικοδρόμιο, μαρίνα, νέα περιφερειακή Υμηττού.

Τα σχέδια αυτά δεν προχώρησαν και η περιοχή των 6.200 στρ. πέρασε στην Ελληνικό Α.Ε. η οποία ιδρύθηκε το 2011 (το τέως αεροδρόμιο πέρασε το 2011 και η παραλιακή ζώνη Αγίου Κοσμά το 2012). Τα σχέδια της Ελληνικό Α.Ε. αφορούσαν στην εκποίηση του 70% της γης. Στη συνέχεια παραχωρούνται οι μετοχές της στο ΤΑΙΠΕΔ και αργότερα το δικαίωμα της επιφάνειας για 99 χρόνια επί της συνολικής έκτασης, πράγμα που ισοδυναμεί με κυριότητα για τον χρόνο αυτό. Επίσης, αργότερα παραχωρείται και το 30% εξ αδιαιρέτου της πλήρους κυριότητας. Χαρακτηριστικό των σταδιακών αυτών διαφοροποιήσεων είναι ότι η Α’ φάση του διαγωνισμού για την πώληση/εκποίηση του ακινήτου σε ιδιώτη αναφερόταν στο 70% της έκτασης ενώ στη συνέχεια εκποιήθηκε το 100%.

Η εκποίηση της δημόσιας γης του Ελληνικού είναι χαριστική, γίνεται με σκανδαλώδεις αδιαφανείς διαδικασίες και παραβίαση της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Β1. Εκποίηση έναντι πινακίου φακής

Με λογιστικές αλχημείες εμφανίζεται το τίμημα που δίνει η εταιρεία να είναι 915 εκατ. ευρώ. Εάν όμως αφαιρέσουμε τους τόκους που δεν καταβάλλονται, καθώς σήμερα θα δοθεί μόνο το 1/3 του ποσού και τα υπόλοιπα σε βάθος χρόνου, προκύπτει ότι θα καταβληθούν τελικά μόλις 426 εκατ. ευρώ. Να σημειώσουμε ότι μόνο τα Ολυμπιακά Ακίνητα που περιλαμβάνονται στο χώρο έχουν εκτιμηθεί σε 343 εκατ. €. Το σκάνδαλο όμως δεν σταματά εδώ. Γιατί, καθώς το δημόσιο μπορεί να χρηματοδοτήσει με δημόσιο χρήμα την «επένδυση» και ο «επενδυτής» μπορεί να πουλήσει μέρος της έκτασης, είναι σίγουρο ότι η Lamda Development θα βγάλει τελικά το πενιχρό τίμημα που θα πληρώσει για την αγορά του Ελληνικού.

Β2. Αδιαφανείς σκανδαλώδεις διαδικασίες

Σύμφωνα με το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που με την 197/2014 Πράξη του έκρινε ότι «κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης» γιατί α) η προκήρυξη του διαγωνισμού έπρεπε να απευθύνεται και σε φυσικά και όχι μόνο σε νομικά πρόσωπα και β) η προκήρυξη προέβλεπε την πώληση του 70% των μετοχών της εταιρείας «Ελληνικό Α.Ε.» (στην οποία ανήκει το 100% των δικαιωμάτων επιφανείας και το 30% των δικαιωμάτων κυριότητας έκτασης 6.203 στρεμμάτων και των επ’ αυτών εγκαταστάσεων) ενώ τελικά παραχωρείται το 100% των μετοχών της Εταιρείας, έχουμε αλλαγή των όρων διακήρυξης από τη μια φάση στην άλλη του διαγωνισμού.

Να σημειώσουμε ότι το ΤΑΙΠΕΔ προσέφυγε στο 6^ο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο δεν εξέδωσε αρχικά την πλήρη απόφασή του αλλά απόσπασμα αυτής με το οποίο το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε στην υπογραφή της σύμβασης χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Στις 19/12 δικάζεται στο Ακροατήριο η αίτηση αναθεώρησης της Περιφέρειας Αττικής που έγινε σε συνεργασία με την Επιτροπή Αγώνα του Ελληνικού, καθώς και άλλων προσφευγόντων.

Β3. Παραβίαση εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας

Η παραβίαση του Ελληνικού συντάγματος αφορά στην πώληση κοινοχρήστων πραγμάτων που ανήκουν στη δημόσια κτήση : μαρίνα, δάσος. Το Ολυμπιακό Κέντρο Ιστιοπλοΐας του Αγίου Κοσμά είναι ο μοναδικός λιμένας που παραχωρείται κατά κυριότητα.

Η παραβίαση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας αφορά στην παραβίαση της οδηγίας 2001/42/ΕΚ, δηλαδή στην εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και στη διαβούλευση με τους κατοίκους της περιοχής. Επίσης παραβιάζεται η διεθνής σύμβαση AARCHUS για την πρόσβαση σε πληροφορίες και τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα. 5 σημεία συνιστούν παραβιάσεις του άρθρου 107 και των επόμενων της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το ζήτημα των κρατικών ενισχύσεων υπέρ του επενδυτή. Συγκεκριμένα : χορήγηση άδειας καζίνο, απαλλαγή από κάθε φόρο σχετικό με εκμετάλλευση και ιδιοκτησία ακινήτου, υποχρέωση δημοσίου ν’ αναλάβει τη δαπάνη μετεγκατάστασης των εγκατεστημένων σήμερα υπηρεσιών, σύσταση διοικητικού φορέα για την αποκλειστική είσπραξη και διαχείριση οποιωνδήποτε ανταποδοτικών τελών και ανάλογων χρεώσεων, καταβολή ανταλλάγματος στη Lamda Development για τις υπηρεσίες του δημοσίου που θα παραμείνουν.

Να σημειώσουμε ότι η εύνοια του Ελληνικού κράτους στην επιχειρηματική οικογένεια Λάτση είναι καθεαυτή σκανδαλώδης. Θυμίζουμε ότι οφείλει στο δημόσιο 2 δις από την ανακεφαλαιοποίηση της Eurobank και ότι η εμπλοκή της Lamda Development στο Ελληνικό γίνεται για την ενίσχυση της μετοχής της. Πρόκειται για μια εταιρεία με καθόλου καλά οικονομικά σε σχέση με την επένδυση που ισχυρίζεται ότι θα πραγματοποιήσει. Αυτό βεβαίως το ευχόμαστε - να μην οικοδομήσει δηλαδή τον χώρο εάν τελικά της παραχωρηθεί - σε κάθε περίπτωση όμως θα ενισχύσει τη δυναμικότητά της με μια τεράστια έκταση γης υψηλής χρηματιστηριακής αξίας.

Γ. Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

Σύμφωνα με την πρόταση του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος (ΕΑΠ) ΕΜΠ, το Ελληνικό μπορεί να μετατραπεί σε Μητροπολιτικό Πάρκο με μια πολύ χαμηλού κόστους επένδυση, όπως έγινε με τα παραδείγματα των αεροδρομίων σε Βερολίνο (Γερμανία) και Κίτο (Εκουαδόρ). Μπορούν, επίσης, να αξιοποιηθούν περίπου 350 κτίρια τόσο για τις σημερινές χρήσεις όσο και για νέες οι οποίες αφορούν στην πρόταση που ακολουθεί. Τα έξοδα λειτουργίας του χώρου θα καλυφθούν από το Ολυμπιακό Κέντρο Ιστιοπλοΐας - τη μαρίνα δηλαδή του Αγίου Κοσμά, η οποία είναι διεθνών/υψηλών προδιαγραφών.

Το Μητροπολιτικό Πάρκο θα αποτελέσει ένα κέντρο Περιβάλλοντος και Πολιτισμού που θα λειτουργεί, για 8 τουλάχιστον μήνες το χρόνο, ως εστιακό σημείο για τον πολιτιστικό και φυσιολατρικό τουρισμό στην παράκτια ζώνη, από το ΣΕΦ μέχρι το Λαύριο και τα νησιά του Σαρωνικού. Το Κέντρο Περιβάλλοντος και Πολιτισμού θα αιμοδοτείται από καλλιτεχνικές και περιβαλλοντικές διοργανώσεις ευρωπαϊκής και εθνικής εμβέλειας (εκθέσεις, παραστάσεις, συνέδρια, κλπ.), όπως συμβαίνει σε άλλες πόλεις οι οποίες επένδυσαν ανάλογα, κυρίως στον πολιτισμό.

Η Αθήνα διαθέτει στο παράκτιο μέτωπο σημαντικά μνημεία φύσης και πολιτισμού που προσελκύουν τοπικό, υπερτοπικό και διεθνές ενδιαφέρον. Οι ήπιες περιβαλλοντικά και σημαντικές πολιτισμικά δράσεις θα αιμοδοτήσουν, με τη συγκέντρωση εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών, την τοπική οικονομία (μικρές ξενοδοχειακές μονάδες, καταστήματα εστίασης, ανενεργά διαμερίσματα στις γύρω περιοχές λόγω της φούσκας ακινήτων κ.λπ.) και θα στηρίξουν την καλλιτεχνική δραστηριότητα ομάδων από όλους τους τομείς των τεχνών. Ταυτόχρονα θα διατηρήσουν ανοιχτή την παράκτια ζώνη και το Μητροπολιτικό Πάρκο για όλους τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου και θα συμβάλουν στην περιβαλλοντική αναβάθμιση της Αττικής.