Η βίαιη γέννηση μιας πρωτεύουσας

Μοναστηράκι 1835. Βαυαροί στρατιώτες επιτηρούν από ψηλά τους ιθαγενείς της καινούργιας πρωτεύουσας. Γκραβούρα εκ του φυσικού, του Δανού ζωγράφου Μαρτίνου Ρερμπάι

Η βίαιη γέννηση μιας πρωτεύουσας

ΚΡΥΦΑ ΧΑΡΤΙΑ 07.01.24 12:10Τάσος Κωστόπουλος

Η μεταφορά της πρωτεύουσας το 1834 από το Ναύπλιο στην Αθήνα δεν υπήρξε μια ανώδυνη διαδικασία

Με τον χειρότερο δήμαρχο που πέρασε μεταπολιτευτικά (αν όχι μεταπολεμικά) από την Αθήνα ν’ αποχαιρετά με τον επίσης χειρότερο δυνατό τρόπο το αξίωμά του, και την Αθήνα να μετατρέπεται σταθερά σε τουριστικό προορισμό όλο και πιο εχθρικό για τους μόνιμους κατοίκους της, αναμενόμενοι είναι κάποιοι απολογισμοί σε βάθος χρόνου.

Μέχρι πρόσφατα, η αναζήτηση των απαρχών της προβληματικής ποιότητας ζωής στο λεκανοπέδιο εστιαζόταν κυρίως στον θεσμό της αντιπαροχής, με τον οποίο ο εθνάρχης Καραμανλής έλυσε το στεγαστικό πρόβλημα της μεταπολεμικής Αθήνας (και, κυρίως, θεμελίωσε την ταξική συμμαχία της αστικής μας τάξης με μια μεγάλη μερίδα λαϊκών και μικροαστικών στρωμάτων). Παρ’ όλο που αυτή η κριτική είναι ιστορικά πλήρως δικαιωμένη, ακόμη ορθότερο θα ήταν ωστόσο να πάμε ακόμα πιο πίσω: στην ίδια τη γέννηση του κλεινού άστεως ως πρωτεύουσας του Ελληνικού Βασιλείου, οι παρενέργειες της οποίας αποτυπώθηκαν αρκετά εύγλωττα στον Τύπο των ημερών.

Μια ιστορία αχαλίνωτης κερδοσκοπίας και κοινωνικά επικαθορισμένης κρατικής βίας, παντελώς απωθημένη από τη συλλογική μνήμη των μεταγενέστερων Αθηναίων, όπως συμβαίνει άλλωστε με την αντίστοιχη συλλογική μνήμη κάθε μεγαλούπολης· χαρακτηριστικό παράδειγμα ο μύθος περί διαχρονικής «πολυπολιτισμικής συνύπαρξης» στη Νέα Υόρκη, που αναγορεύτηκε σε δόγμα μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 (κι αμφισβητήθηκε τόσο εύστοχα από τον Μάρτιν Σκορσέζε στις ιστορικά ακριβέστατες «Συμμορίες» του).

Ανοιχτομάτηδες χωρίς σύνορα

Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ως «όχημα εκκαθάρισης» των δημόσιων

ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΕΜΠΑΠΗΣ/EUROKINISSI

Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ως «όχημα εκκαθάρισης» των δημόσιων

Χρήστος Κάτσικας

Eίναι γνωστό ότι το υπουργείο Παιδείας έχει δρομολογήσει, εδώ και αρκετό καιρό, το Σχέδιο Νόμου «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο», το οποίο περιλαμβάνει διατάξεις για τα «Μη Κρατικά Πανεπιστήμια» και τα δημόσια ΑΕΙ. Παράλληλα, μέσα στο 2024, θα προχωρήσει στην «αναδιάταξη» του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (με τη μέθοδο της «λιποαναρρόφησης»), κοντολογίς της δραστικής μείωσης τμημάτων και σχολών, αλλά και της αλλαγής του περιεχομένου και της κατεύθυνσής τους.

Είναι φανερό: τα βαφτίσια των ιδιωτικών πανεπιστημίων σε «μη κερδοσκοπικά» για να παραβιαστεί με μεγαλύτερη «ασφάλεια» το άρθρο 16, συνδέεται με ένα νήμα και με αλλαγές στο dna των δημοσίων Πανεπιστημίων.

Το «νέο τοπίο» της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που σχεδιάζεται, διαμορφώνει έναν «ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης», με ακόμα πιο ανισότιμη πρόσβαση, η οποία θα κρίνεται άμεσα από την οικονομική δυνατότητα κάθε οικογένειας.

Θυμίζουμε ότι η πρώτη μεθόδευση του υπουργείου Παιδείας, που αφορούσε στη μείωση του αριθμού των εισακτέων, με λαιμητόμο τη λεγόμενη ελάχιστη βάση εισαγωγής, «εργαλείο» που «κατασκεύασε» μέχρι τώρα 38.000 αποκλεισμένους και αντίστοιχες κενές θέσεις στα Πανεπιστήμια. Η δεύτερη μεθόδευση αφορά στην καταδίκη της βιωσιμότητας πολλών περιφερειακών (και όχι μόνον) πανεπιστημιακών τμημάτων, με στόχο τη συρρίκνωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και την αλλαγή του προσανατολισμού της.

Ήδη, το ΥΠΑΙΘΑ, επιδέξια και αθόρυβα, με τη βοήθεια του τακτοποιημένου λόγου μιας νέας (;) μεταρρυθμιστικής σταυροφορίας, όπου σκόπιμα έχει υποκατασταθεί η αναζήτηση των αιτιών από τη διαπίστωση των αποτελεσμάτων, οδηγεί τον προβληματισμό της κοινής γνώμης να μοιάζει με τη θεωρία του πεπρωμένου στη θρησκευτική σκέψη, όπου οι άνθρωποι αναφωνούν «είναι θέλημα θεού» για να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν μια ορισμένη εξέλιξη των πραγμάτων: Όσα τμήματα δεν έχουν «φοιτητές-πελάτες» πρέπει να κλείσουν ή να αναμορφωθούν.

Έτσι, το ΥΠΑΙΘΑ νομιμοποιημένα θα σύρει τα «κενά» τμήματα στον «ανακριτικό» φακό της Εθνικής Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση (ΕΘΑΑΕ), η οποία, σαν έτοιμη από καιρό, αναμένεται να εισηγηθεί μείωση των πανεπιστημιακών τμημάτων της χώρας.

Η «αναδιάρθρωση» made by Πιερρακάκης, εκτός από λουκέτα και συγχωνεύσεις, σημαίνει και δημιουργία τμημάτων δυο ταχυτήτων. Να τι προβλέπει το Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2021: «Στο πλαίσιο διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, δημιουργούνται προγράμματα σπουδών τριετούς διάρκειας, με προσανατολισμό στις εφαρμογές των επιστημών και της τεχνολογίας και στην ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης».

Αλλάζουν τα ανεμολόγια και οι ορίζοντες

Αν όμως η συρρίκνωση της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης και η δημιουργία σχολών διαφορετικών ταχυτήτων είναι η μια έγνοια του ΥΠΑΙΘΑ, η άλλη είναι η «αναμόρφωση» των Πανεπιστημιακών σπουδών

Η κατεύθυνση είναι η εξής: Από νομικής πλευράς, τα Πανεπιστήμια παραμένουν δημόσια. Ωστόσο οι αποφάσεις για το τι διδάσκεται, πότε διδάσκεται, το περιεχόμενο των πτυχίων, την έρευνα κ.λπ. λαμβάνονται στο πλαίσιο της ζήτησης και της προσφοράς, οι οποίες μετριούνται στη βάση των λογιστικών μονάδων που συνδέονται με το σύστημα αξιολόγησης.

Ακριβώς με όχημα τον μηχανισμό της λεγόμενης αξιολόγησης και βάσει αυτής δια της στοχευμένης χρηματοδότησής τους, τα Πανεπιστήμια εκβιάζονται να δημιουργήσουν πεδία ζήτησης των «υπηρεσιών» τους, εργαλειοποιώντας πλήρως τη διδασκαλία και την έρευνα. Να προωθήσουν τις «πωλήσεις» των υπηρεσιών αυτών, υποτασσόμενα στις εκάστοτε εκτιμήσεις για τις ανάγκες της αγοράς, να μετατοπίσουν τη μέριμνα των προγραμμάτων σπουδών προς τις απαιτήσεις της κατάρτισης και πολύ σύντομα να ορίσουν δίδακτρα.

Το επόμενο χρονικό διάστημα, με σημαία τις εύηχες λέξεις και φράσεις «αξιολόγηση - κοινωνική λογοδοσία», «αυτοτέλεια - αυτονομία», «σύνδεση με την οικονομία και την κοινωνία», η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, πιστή στη συνταγή Μακιαβέλι (όλα τα χτυπήματα μαζί για να ζαλιστεί ο αντίπαλος) είναι έτοιμη ολοκληρώσει το νέο της στόχο...

Από την απορρύθμιση στη μετάλλαξη

Μιλάμε για «πριόνισμα των ριζών» των υπολειμμάτων του δημόσιου Πανεπιστηµίου, που γίνεται αθόρυβα πολλά χρόνια τώρα και πριµοδοτεί το Πανεπιστήμιο της υποχρηματοδότησης, της ιδιωτικοποίησης, της επιχειρηµατικότητας, της έντασης των ταξικών φραγμών και των διδάκτρων.

Στο πλαίσιο αυτό, η ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκτός από τη ύπαρξη ιδιωτικών Πανεπιστημίων, περιλαμβάνει και την «επιχειρηματοποίηση» του δημόσιου Πανεπιστημίου, το οποίο, σύμφωνα µε την κυρίαρχη ανάγνωση, προκειμένου να επιβιώσει στις νέες ανταγωνιστικές συνθήκες, θα πρέπει να λειτουργήσει µε όρους ιδιωτικής επιχείρησης, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει πρόβλημα επιβίωσης.

Ο πυρήνας των αλλαγών

Καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν έχει καμιά σημασία τι λέει το υπουργείο Παιδείας, αλλά τι εννοεί, ας δούμε τον πυρήνα των αλλαγών που επιδιώκονται:Ένα μεγάλο τμήμα σχολών και τμημάτων θα συγχωνευτούν, άλλα θα υποβιβαστούν, άλλα θα καταργηθούν, ενώ όσα μείνουν, σε τίποτε δε θα θυμίζουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.

Τα Πανεπιστήμια καλούνται ευθέως να «βγάλουν το ψωμί τους» μόνα τους. Το υπουργείο Παιδείας εξαναγκάζει τα τριτοβάθμια ιδρύματα να υιοθετήσουν τη συμπεριφορά ιδιωτικής επιχείρησης για να βρουν νέους πόρους, κρατώντας από τη μια τον δίσκο του εράνου και από την άλλη το λιβανιστήρι. Σύμφωνα με τα στρατηγικά και «επιχειρηματικά» σχέδια του υπουργείου Παιδείας, τα Πανεπιστήμια θα αναγκαστούν να στραφούν στην αγορά (ήδη γίνεται σε διάφορες μορφές), σε αναζήτηση νέων πηγών εσόδων (δίδακτρα, σύνδεση με επιχειρήσεις, μετατροπή σε επιχειρήσεις πώλησης υπηρεσιών).

Όσες διαψεύσεις κι αν κάνει το υπουργείο, μελλοντικά, αν ευοδωθούν οι παραπάνω σχεδιασμοί, το ελληνικό Πανεπιστήμιο θα επιβάλει δίδακτρα. Και αυτά τα δίδακτρα δε θα επιβληθούν τυπικά από «πάνω», κεντρικά, αλλά από την κάθε σχολή ξεχωριστά στο πλαίσιο της «αυτοτέλειας», της «σύνδεσης με την κοινωνία και την οικονομία», της αλλαγής «χρηματοδοτικής κουλτούρας», της «απελευθέρωσης από τα δεσμά της δημόσιας χρηματοδότησης» και άλλων ζαχαρωμένων εκφράσεων, που κάθε λίγο και λιγάκι «ξεφουρνίζει» το υπουργικό επιτελείο του Αμαρουσίου. Ουσιαστικά και τυπικά, τα Πανεπιστήμια μετατρέπονται σε «επιχειρήσεις» με την πλήρη έννοια του όρου, οι οποίες για να επιβιώσουν κυνηγούν διεθνώς, ανταγωνιστικά και με όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα «φοιτητές-πελάτες». Κύριοι στόχοι τους είναι η μεγιστοποίηση του οικονομικού οφέλους, από την επίτευξη του οποίου και μόνο κρίνονται και οι διοικήσεις τους. Οι «πελάτες-φοιτητές» οφείλουν να χρηματοδοτούν οι ίδιοι τις σπουδές τους είτε από τους οικογενειακούς πόρους τους είτε δανειζόμενοι τα αναγκαία ποσά από τραπεζικά ή άλλα οικονομικά συγκροτήματα, τα οποία θα επενδύσουν επιλεκτικά στα διαφαινόμενα προσόντα τους, όπως ακριβώς επενδύουν και στις λεγόμενες καινοτόμες επιχειρήσεις.

Στις επιχειρούμενες αλλαγές περιλαμβάνεται και το τελικό συντριπτικό χτύπημα σε ό,τι είχε απομείνει από τους τρεις βασικούς πυλώνες του δημόσιου Πανεπιστημίου: το δωρεάν σύγγραμμα, η σίτιση και η στέγαση των φοιτητών. Η έκταση της φοιτητικής μέριμνας θα πάψει να προσδιορίζεται ενιαία για το σύνολο των ιδρυμάτων. Κάθε ίδρυμα θα αποφασίζει χωριστά και αναλόγως με τις οικονομικές δυνάμεις του για τις προϋποθέσεις παροχής δωρεάν σίτισης στους φοιτητές του. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ σύντομα και στη βάση της αδυναμίας των Πανεπιστημίων να ανταπεξέλθουν σε δαπάνες αυτού του χαρακτήρα, θα εξαφανιστούν και τα τελευταία ίχνη τής δωρεάν σίτισης, στέγασης και διανομής των συγγραμμάτων.

Μελέτη: Πόση γη «χάνεται» στα αιολικά πάρκα

Μελέτη: Πόση γη «χάνεται» στα αιολικά πάρκα

08-01-2024 - Πηγή: kathimerini.gr

Τα αιολικά πάρκα στη χώρα μας καταλαμβάνουν 3,5 φορές περισσότερη γη από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Και αυτό επειδή κατασκευάζονται κατά κύριο λόγο σε ορεινές περιοχές με απότομο ανάγλυφο, επιλογή που αυξάνει τον χώρο των απαραίτητων επεμβάσεων.

Χαρακτηριστικό είναι ότι για το ένα τρίτο των αιολικών πάρκων στη χώρα μας κατασκευάστηκαν την τελευταία εικοσαετία 116 χλμ. νέων δρόμων και διαπλατύνθηκαν ακόμη 157 χλμ. υφιστάμενων οδών.

Αυτά τα ενδιαφέροντα στοιχεία προέρχονται από μελέτη που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με χρηματοδότηση από τον ΟΦΥΠΕΚΑ (οργανισμό υπεύθυνο στη χώρα μας για τις προστατευόμενες περιοχές) και δημοσιεύθηκε προ ημερών σε επιστημονικό έντυπο. Η μελέτη αφορά το «αποτύπωμα» των αιολικών πάρκων στο έδαφος, δηλαδή τον χώρο που τελικώς καταλαμβάνουν οι ανεμογεννήτριες μαζί με τις συνοδευτικές υποδομές τους. Γι’ αυτόν τον σκοπό μελετήθηκαν 90 αιολικά πάρκα, τα οποία κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα από το 2002 έως το 2020, μέσω της ψηφιοποίησης νέων τεχνητών εκτάσεων και νέων δρόμων.

Το πιο σημαντικό από τα συμπεράσματα είναι ότι οι τεχνητές επιφάνειες που δημιουργούνται για τα αιολικά πάρκα στη χώρα μας είναι 3,5 φορές μεγαλύτερες από την παγκόσμια εκτίμηση δέσμευσης γης και αντιστοιχούν σε 7.729 τετραγωνικά μέτρα ανά MW παραγόμενης ενέργειας. Για την κατασκευή των 90 αιολικών πάρκων που μελετήθηκαν δημιουργήθηκαν 116,54 χλμ. νέων δρόμων ή διαπλατύνθηκαν 157,41 χλμ. υφιστάμενων οδών (μεγάλο μέρος της συνολικής επιφάνειας που μετατρέπεται από φυσική σε τεχνητή οφείλεται ακριβώς στους δρόμους πρόσβασης).

Οι επιστήμονες επίσης παρατηρούν ότι η δημιουργία τεχνητής γης αυξάνει ανάλογα με τον αριθμό και το μέγεθος των ανεμογεννητριών, την υψομετρική διαφορά κατά μήκος των νέων δρόμων πρόσβασης που διανοίγονται και με την απουσία άλλων υποδομών στις περιοχές όπου αυτά χωροθετούνται. Πάνω από το 90% των αιολικών πάρκων που μελετήθηκε, κατασκευάστηκε στην ορεινή ζώνη της Ελλάδας και σε δάση και ημιφυσικές περιοχές, και οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί και στο μέλλον.

«Η γενική τάση στην Ευρώπη είναι να αποφεύγονται τα βουνά, τα δάση και οι περιοχές με μεγαλύτερο τοπογραφικό ρίσκο διάβρωσης για την εγκατάσταση των αιολικών πάρκων», λέει η επικεφαλής του εργαστηρίου, καθηγήτρια Κική Κατή. «Το πρότυπο αντιστρέφεται στη Νότια Ευρώπη: τα δασικά οικοσυστήματα και τα ορεινά οικοσυστήματα απειλούνται από την επέκταση των αιολικών πάρκων σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία η Πορτογαλία και η Ελλάδα, αλλά και η Ιρλανδία και η Κροατία. Για τις χώρες αυτές υπάρχει κίνδυνος απώλειας σημαντικών οικοσυστημάτων».

Προτάσεις

Η μελέτη καταλήγει σε προτάσεις, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ενταχθεί η ελαχιστοποίηση της δέσμευσης γης ως κριτήριο στο μελλοντικό ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα. «Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας ενισχύουν τις πρότερες προτάσεις του εργαστηρίου για εγκατάσταση των αιολικών πάρκων εκτός των περιοχών άνευ δρόμων (και άγριων φυσικών περιοχών) της Ελλάδας, εκτός των περιοχών υψηλής οικολογικής ευαισθησίας και εντός των πιο ανθρωπογενών τοπίων με ηπιότερες κλίσεις και ύπαρξη τεχνητών εκτάσεων και οδικού δικτύου», λέει η κ. Κατή.

Να σημειωθεί ότι πριν από λίγες ημέρες το Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας (που έχει σημαντικό ερευνητικό έργο στη διερεύνηση των επιπτώσεων των ΑΠΕ στη χώρα μας) απέστειλε επιστολή στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Περιβάλλοντος, παραθέτοντας προτάσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα με το ελάχιστο δυνατό κόστος στην υποβάθμιση της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων και του τοπίου.

Gentrification:Και τώρα Εξάρχεια- Χορός δισ. σε Πετράλωνα Γκάζι, Κουκάκι

Gentrification:Και τώρα Εξάρχεια- Χορός δισ. σε Πετράλωνα Γκάζι, Κουκάκι

Η Συντακτική ομάδα του Libre

€3 δισ. επένδυσαν φέτος οι ξένοι για αγορές ακινήτων στη χώρα, τη στιγμή που οι τιμές των ενοικίων κάνουν τα σπίτια απλησίαστα για τους Έλληνες. Η ζήτηση στα ακίνητα το 2023 σημείωσε αύξηση 40%, με το 85% αυτών να το παίρνουν ξένοι. Η κατάσταση μοιάζει δυσοίωνη για τους Έλληνες που προσπαθούν να νοικιάσουν/αγοράσουν κατοικία, καθώς το gentrification σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του, κάνοντας τις γειτονιές και τα σπίτια ελκυστικά μόνο για τουρίστες και ξένους επενδυτές.

Γεωργία Κριεμπάρδη

Η έκθεση «2023 Global Luxury Landscape Report» του παγκόσμιου κολοσσού του real estate «Berkshire Hathaway Home Services» ξεχωρίζει την ελληνική αγορά ακινήτων ως τον κορυφαίο ευρωπαϊκό επενδυτικό προορισμό -με την πορτογαλική και την ισπανική- σημειώνοντας ότι διατηρεί την ισχυρή δυναμική της στις προτιμήσεις πολυτελών κατοικιών από ξένους επενδυτές.

Η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει ότι στο τρίτο τρίμηνο του 2023 η μέση άνοδος σε ετήσια βάση για τις τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα ξεπερνά το 12%, ενώ την ίδια πορεία καταγράφει και ο δείκτης SPI του δικτύου αγγελιών Spitogatos που διαπιστώνει πως η αγορά έχει αυξηθεί κατά 12,5%, με περαιτέρω ανοδική τάση.

Τα ξένα “χοντρά” πορτοφόλια

Μόνο το 2022 και στο εννεάμηνο του 2023 οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην αγορά ακινήτων ανήλθαν σε 2,9 δισ. ευρώ. Για το 2023, οι αναλυτές της ΤτΕ επισημαίνουν πως «οι ξένες άμεσες επενδύσεις σε ακίνητα ανήλθαν σε καθαρές εισπράξεις 1.644 εκατ. ευρώ, ξεπερνώντας κατά 28,7% το αντίστοιχο επίπεδο εισπράξεων που καταγράφηκε το 2022 (1.277 εκατ. ευρώ)».