Η νεοφιλελεύθερη επιθυμία και το ανεπιθύμητο δάσος

Το δάσος | Φωτό: Κώστας Μανωλίδης

Η νεοφιλελεύθερη επιθυμία και το ανεπιθύμητο δάσος

ΑΠΟΨΕΙΣ29.08.24 14:51

Κώστας Μανωλίδης*

Ήταν Ιούλιος του 2020 όταν στην παρουσίαση μιας μεγάλης τουριστικής επένδυσης που θα χτιζόταν σε 490 στρ. δάσους, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεστόμισε το περίφημο: «κάποια στιγμή θα καεί το δάσος, οπότε είμαι σίγουρος ότι κάνουμε το σωστό». Ο Άδωνης Γεωργιάδης, στην τηλεοπτική οθόνη, το συνέχισε: «δεν καταλαβαίνω τι συμφέρον έχει ο Δήμος Κέρκυρας από το να παραμείνει αυτό το παρθένο δάσος εκεί».

Τέτοιες ωμές παραδοχές, και βέβαια η αντανάκλασή τους στις στάχτες που άφησε η τελευταία τετραετία, θέτουν ένα προκλητικό ερώτημα: τι είδους ανθρωπότυπος στέκεται σήμερα με τέτοια χαιρέκακη αδιαφορία απέναντι στα δάση; Πως βάζει, δίχως ενδοιασμούς, το γυμνό υλικό συμφέρον πάνω από ένα αδιαμφισβήτητα υπέρτατο αγαθό;

Τα δάση μπορεί να καίγονταν πάντα, μπορεί να αποψιλώνονται συστηματικά από την αρχαιότητα, αλλά στις σημερινές συνθήκες, και ειδικά για τη Μεσογειακή ζώνη, η συνεχιζόμενη καταστροφή τους ισοδυναμεί με έγκλημα κατά της ανθρώπινης ζωής.

Εύλογα, τέτοιες στάσεις θα αποδοθούν στην απενοχοποιημένη νεοφιλελεύθερη ιδιοτέλεια, στην απληστία για χρήμα και εξουσία, στην κανιβαλική αναπτυξιολαγνεία, σε επιδιώξεις σύνθλιψης της κοινωνίας, ή και σε καθαρό κρετινισμό. Όμως, μαζί με όλα αυτά, αξίζει να δούμε και το βαθύτερο ανθρωπολογικό έρεισμά τους.

Πιστεύω ότι η κραυγαλέα αδιαφορία για τη φύση ριζώνει στον τρόπο με τον οποίο ο νεοφιλελευθερισμός, πέρα από οικονομικό δόγμα, καθορίζει έναν τύπο σχέσης με τον κόσμο. Βάζοντας στη θέση των συλλογικών νοημάτων την ατομική επιθυμία και το συμφέρον, αξιώνει έναν κόσμο προγραμματισμένο για την παραγωγή κέρδους και ικανοποίησης. Ο νεοφιλελεύθερος ανθρωπότυπος, πατώντας στη θεμελιακή βλέψη της Νεωτερικότητας για την απομάγευση και τεχνολογική καθυπόταξη της φύσης, αναπτύσσει σε παθολογικό βαθμό μια υποχόνδρια επιθυμία (απο)ρύθμισης του περιβάλλοντος. Όχι λόγω της πίστης σε κάποιες απαράβατες αρχές και νόμους, αλλά εξαιτίας της κατανόησης του εαυτού και του κόσμου με όρους επιχείρησης. Τα πάντα, μαζί και η φύση, πρέπει να λογοδοτούν στη λογική της ποσοτικοποίησης και σε έναν στυγνό ισολογισμό κόστους και άμεσου οφέλους, χωρίς κανένα αξιακό και ηθικό αντίβαρο.

Η ιδέα της τάξης αποκτά έτσι έναν νέου τύπου τυραννικό χαρακτήρα. Δεν αφορά την άκαμπτη πειθάρχηση σε ένα πλαίσιο κανόνων αλλά την ηγεμονία ενός εργαλειακού θετικισμού που αναδιαρθρώνει όλες τις πτυχές της ζωής στα λειτουργικά πρότυπα της οικονομίας. Ο θρίαμβος της ασύδοτης ατομικότητας, το κυνήγι των επιδόσεων, η λογιστικοποίηση της κοσμοθεώρησης, πέρα από το πολιτικό-οικονομικό επίπεδο, έχουν εγγραφεί ως υπαρξιακές νόρμες για το νεοφιλελεύθερο υποκείμενο. Εξάλλου η Θάτσερ το είχε δηλώσει: «η οικονομία είναι μόνο η μέθοδος, ο στόχος είναι να αλλάξουμε την καρδιά και την ψυχή».

Ένα τέτοιο υποκείμενο, συγκροτημένο γύρω από μια φανατική προσήλωση στον ωφελιμισμό και την αποδοτικότητα, δεν μπορεί παρά κάπου βαθιά μέσα του να αποστρέφεται το δάσος.

Γιατί το δάσος, ως ενιαίο αλληλοσυνδεόμενο σύνολο, αντιπροσωπεύει την πλήρη υπέρβαση της ατομικής ιδιοτέλειας ή της μετρήσιμης παραγωγικότητας. Στο δάσος δεν υπάρχει νομή της γης, δεν υπάρχουν όρια, ορατότητα και επιτήρηση. Είναι αδιαπέραστο ακόμα και στο αμείλικτο βλέμμα των δορυφόρων και των drones. Το δάσος υπήρξε πάντα το τυφλό σημείο του Νόμου.

Στο δάσος χάνεται ο προσανατολισμός, χάνεται ο έλεγχος, χάνεται ο χρόνος, είναι το μέρος όπου χανόμαστε. Και σε πολλές περιπτώσεις αυτό το χάσιμο ισοδυναμεί με την ελευθερία. Γι αυτό, το δάσος έγινε ο τόπος καταφυγής φυγάδων κι αποσυνάγωγων, άσυλο ληστών και παρτιζάνων, φανταστική εστία απροσδιόριστων απειλών, μαγισσών και ξωτικών. Στο δάσος η φύση συγκεντρώνει όλο της το σφρίγος σε έναν πανίσχυρο οργανισμό που εκμηδενίζει την ανθρώπινη αλαζονεία και την τυφλή χρησιμοθηρική της λογική, που γελοιοποιεί τους ψυχαναγκασμούς της τάξης και της ασφάλειας, που ξυπνά τα αρχέγονα ένστικτα και τη δυσανεξία σε κάθε ζυγό.

Γράφει ο Στράτης Μυριβήλης κάπου στο Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ: «Το δάσος ήταν ένα υπερφυσικό φυτικό χτήνος, ανεξάρτητο και ολάκερο, που ανάσαινε, ζούσε, κουνιόταν και φώναζε με την δικιά του την ιδιαίτερη ζωή, την ακατάλυτη και προαιώνια. Ένα θεόρατο ζωντανό ήταν, που μούγκριζε και μύριζε δυνατά. Το χλωρό του το αίμα ορμούσε προς τον ουρανό με μανία μέσα από τους κραταιούς κορμούς, αδάμαστο συντριβάνι άγριας νιότης.»

Έχω την αίσθηση ότι η κατηγορία ανθρώπων που μας κυβερνάει, παραδομένη στον ίλιγγο της εξουσίας και στο παραλήρημα ελέγχου και χειραγώγησης, ανομολόγητα δυσφορεί με αυτήν την απειθάρχητη «άγρια νιότη» του δάσους. Η φύση γι αυτούς θα έπρεπε να είναι πειθήνια, τακτοποιημένη και περιφραγμένη, χωρίς χυμούς, χωρίς απρόβλεπτες διαθέσεις και κρυφές απειλές, κάτι σαν ένα οικουμενικό γήπεδο γκολφ. Στις κάθε είδους αξιοποιήσεις και επενδύσεις, μαζί με τις άμεσες οικονομικές απολαβές, ασυνείδητα επιθυμούν και την καταστολή των παράφορων δυνάμεων της φύσης. Χωρίς να καταλαβαίνουν ότι αυτή η υπονόμευση είναι στραμμένη και προς τον εαυτό τους.

Όχι πολύ παλιά, στις πλαγιές του Γράμμου ή στις ζούγκλες του Βιετνάμ, ο αντίπαλος που κρυβόταν στα δάση, ο αντίπαλος που ουσιαστικά ταυτιζόταν με τα δάση, αντιμετωπιζόταν με βόμβες ναπάλμ. Σήμερα, η προτιμητέα πρακτική συμβολικής κυριαρχίας σε όσα αντιπροσωπεύει το αγέρωχο βασίλειο της χλωρίδας συνεχίζει να είναι η καταδίκη στην πυρά.

*Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Λειψυδρία και ιδιωτικοποίηση: Σαν δύο σταγόνες νερό

ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ: ΣΑΝ ΔΥΟ ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΝΕΡΟ

Επιστήμονες αλλά και κάτοικοι των νησιών προειδοποιούν ότι τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού δεν επαρκούν.

Κρήτη, Κυκλάδες, Μακεδονία, Αττική: Το φάντασμα της μεγάλης δίψας πλανάται πάνω από τη χώρα. Το νερό στερεύει. Η ζέστη συνεχίζεται και τα καμπανάκια συναγερμού χτυπούν το ένα μετά το άλλο.

Στην Κρήτη, στις αρχές Ιουλίου, επιτήδειοι έκλεψαν περίπου 3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από το φράγμα της Φανερωμένης, ένα από τα μεγαλύτερα περιστατικά κλοπής υδάτων που έχει μέχρι στιγμής καταγραφεί.

Η κλοπή ήρθε σε μια περίοδο κατά την οποία η κατάσταση με το νερό στην Κρήτη είναι οριακή. Σύμφωνα με δηλώσεις (ΕΡΤ) του καθηγητή Γεωλογίας και Φυσικών Καταστροφών, κ. Ευθύμη Λέκκα: Αν δεν βρέξει φέτος στο νησί «δε θα έχει νερό του χρόνου, με τεράστιες επιπτώσεις στον τουριστικό, κοινωνικό και αγροτικό τομέα».

Οι επιπτώσεις της λειψυδρίας είναι ήδη ορατές για τους επαγγελματίες της περιοχής, με τους Αγροτικούς Συλλόγους του Αποκόρωνα Χανίων να αναφέρουν ότι «δεν καλύπτονται οι ανάγκες των κατοίκων σε νερό ύδρευσης και άρδευσης- όταν- οι πισίνες των μεγάλων ξενοδοχείων είναι γεμάτες».

EUROKINISSI/ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΛΙΑΡΑΣ

ΔΙΨΑ, ΑΠΟΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΕΠΑΛΑΙΩΜΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ

Στις Κυκλάδες, για τις οποίες γράφαμε πρόσφατα στο Magazine, η ξηρασία και η λειψυδρία συνεχίζουν να δηλώνουν δυναμικά το παρόν τους. Όπως λένε στο NEWS 24/7 μέλη Κινήσεων Πολιτών της περιοχής, αυτή τη στιγμή στη Νάξο «παίρνουν νερό από γεωτρήσεις που βρίσκονται σε βάθος 600 μέτρων. Μιλάμε για νερό που βρίσκεται εκεί από τα αρχαϊκά χρόνια»!

Αστυπάλαια: Ετοιμάζεται mega-τουριστικό χωριό με βίλες μεγαλύτερο από τους δύο οικισμούς του νησιού

Τουριστικό χωριό – γίγας εγκρίθηκε στην Αστυπάλαια

Το πράσινο φως για τη δημιουργία ενός τουριστικού χωριού στην Αστυπάλαια, που θα ξεπερνάει σε έκταση τους δύο μεγαλύτερους οικισμούς του νησιού, έδωσε το Κεντρικό Πολεοδομικό Συμβούλιο - Προβληματίζει η τεράστια κλίμακα της επένδυσης

Γιώργος Λιάλιος

22.08.2024 • 12:00

Το πράσινο φως για δημιουργία ενός τουριστικού χωριού με βίλες και ξενοδοχεία στην Αστυπάλαια, που θα ξεπερνά σε έκταση τους δύο μεγαλύτερους οικισμούς του νησιού, έδωσε μέσα στο καλοκαίρι το Κεντρικό Πολεοδομικό Συμβούλιο (ΚΕΣΥΠΟΘΑ). Η τεράστια κλίμακα και η επίδρασή της σε ένα γενικά «διατηρημένο» νησί δεν είναι το μόνο πρόβλημα της συγκεκριμένης επένδυσης, καθώς με το ειδικό πολεοδομικό πλαίσιο που θα περιβληθεί το εγχείρημα, η δόμηση θα είναι τριπλάσια από την επιτρεπόμενη σήμερα, κατά παράβαση του προεδρικού διατάγματος προστασίας του νησιού. Το δημοτικό συμβούλιο του νησιού έχει εκφράσει την αντίρρησή του, η οποία αγνοήθηκε.

Η επενδυτική πρόταση, την ύπαρξη της οποίας αποκάλυψε η «Κ» τον Μάρτιο («Μέγα πρότζεκτ 2.000 στρεμμάτων στην Αστυπάλαια», 12.3.24) αφορά περιοχή 1.977 στρεμμάτων στη θέση Βίγλα, κοντά στο λιμάνι Αγίου Ανδρέα (το δεύτερο λιμάνι του νησιού, νοητά πίσω από τον λόφο όπου βρίσκεται η Χώρα). Η επένδυση προωθείται μέσω Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ), ενός πλαισίου-ομπρέλας που τροποποιεί τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης (δηλαδή ό,τι ισχύει πολεοδομικά για τους υπόλοιπους) σε μια περιοχή.

Το χρονικό

Τον Οκτώβριο του 2023, η εταιρεία ZONIRO υπέβαλε αίτημα στο Κεντρικό Πολεοδομικό Συμβούλιο (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) για προέγκριση του ΕΠΣ, μια προαιρετική διαδικασία. Το αίτημα συμπίπτει με την περίοδο κατά την οποία έχει ξεκινήσει η εκπόνηση του πολεοδομικού σχεδίου της Αστυπάλαιας και, εφόσον η προέγκριση δοθεί, οι μελετητές θα είναι υποχρεωμένοι να λάβουν ως δεδομένη την επένδυση και να τροποποιήσουν αναλόγως τον σχεδιασμό του υπόλοιπου νησιού.

Μετά τις δύο επικαιροποιήσεις, η πρόταση εξετάστηκε από το ΚΕΣΥΠΟΘΑ τον Ιούλιο. Ο Δήμος Αστυπάλαιας ζήτησε να παρέμβει στη συνεδρίαση του οργάνου, όπερ και επετράπη. «Με άφησαν να μπω στη συνεδρίαση, να καταθέσω τα επιχειρήματα του δήμου και να φύγω, αλλά δεν μου επέτρεψαν να παρακολουθήσω τη συζήτηση ή να έχω πρόσβαση στις μελέτες που κατέθεσε ο επενδυτής», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Αστυπάλαιας Νίκος Κομηνέας. Σύμφωνα με την εισήγηση της (αρμόδιας σε αυτές τις περιπτώσεις) Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του υπουργείου Περιβάλλοντος:

Η δόμηση θα είναι τριπλάσια από την επιτρεπόμενη – Προβληματίζει η τεράστια κλίμακα και η επίδρασή της σε ένα γενικά «διατηρημένο» νησί.

• Η έκταση την οποία αφορά η επένδυση είναι 1.977 στρέμματα, φερόμενης ιδιοκτησίας της εταιρείας «Αγρελίδι Ακίνητα». Η έκταση δεν είναι ενιαία: αποτελείται από πέντε ακίνητα, η ακριβής έκταση των οποίων δεν αναφέρεται στην εισήγηση της υπηρεσίας (μόνο ότι αποτελείται από δύο ενότητες, 1.903 στρεμμάτων και 73 στρεμμάτων). Το δε ειδικό πολεοδομικό σχέδιο θα καλύπτει και ακόμη 95 στρέμματα που παρεμβάλλονται μεταξύ των δύο ενοτήτων (δηλαδή, οι δύο ενότητες της «Αγρελίδι Ακίνητα» δεν βρίσκονται σε επαφή) και ανήκουν σε άλλους ιδιοκτήτες, που δεν συμμετέχουν στο επενδυτικό σχέδιο, αλλά η γη τους θα αποκτήσει χρήσεις γης με βάση το ΕΠΣ, άγνωστο σε ποια κατεύθυνση (υπενθυμίζεται πως σε μεγάλη τουριστική επένδυση στην Ερμιονίδα, που υλοποιήθηκε μέσω ΕΣΧΑΣΕ, οι «εγκλωβισμένες» στην τουριστική επένδυση εκτάσεις άλλων ιδιοκτητών χαρακτηρίστηκαν από το πολεοδομικό σχέδιο αδόμητες).

• Το επενδυτικό σχέδιο αφορά τη δημιουργία δύο τουριστικών χωριών (σύνθετα τουριστικά καταλύματα) με βίλες προς πώληση ή μίσθωση και δύο ξενοδοχεία. Προς το παρόν, στο σχέδιο δεν γίνεται συγκεκριμένη αναφορά, σύμφωνα με τον κ. Κομηνέα, ωστόσο αφορά την ανέγερση περίπου 250 βιλών. Η συνολική δόμηση υπολογίζεται σε 21.000 τ.μ.

Τα προβλήματα

Το προτεινόμενο σχέδιο αντιμετωπίζει πλήθος προβλημάτων, με κυριότερο ότι έρχεται σε αντίθεση με το προεδρικό διάταγμα του 2002 για την προστασία 25 μικρών νησιών του Αιγαίου (ΦΕΚ 402Δ). Σύμφωνα με το διάταγμα, η μέγιστη δόμηση ανά ακίνητο για τουριστικές χρήσεις ανέρχεται σε 1.500 τ.μ. – με άλλα λόγια, αν υποθέσουμε ότι και τα πέντε οικόπεδα ήταν οικοδομήσιμα και είχαν την απαιτούμενη αρτιότητα (το σχέδιο, όπως προαναφέρθηκε, δεν τα αναφέρει χωριστά), τότε η ανώτατη επιτρεπόμενη δόμηση θα ήταν συνολικά 7.500 τ.μ. και όχι 21.000 τ.μ. Ολα αυτά αν κάποιο από τα οικόπεδα δεν είναι «τυφλό», δηλαδή έχει πρόσωπο σε αναγνωρισμένη οδό (το οποίο συνεπάγεται την οικοδομησιμότητα).

Η εισήγηση της υπηρεσίας του ΥΠΕΝ ξεπερνά το ζήτημα του προεδρικού διατάγματος, αναφέροντας ότι το διάταγμα «δεν αποτελεί πολεοδομικό σχεδιασμό πρώτου επιπέδου […] ενώ, αντίθετα, το ΕΠΣ αποτελεί σχεδιασμό πρώτου επιπέδου, υπόκειται σε στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση και βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια τα οποία δύναται να τροποποιεί». Εκτιμά πως ο προτεινόμενος σχεδιασμός «έχει αρκετά ήπια ένταση σε σχέση με το μέγεθος της ιδιοκτησίας, ως εκ τούτου δεν δημιουργεί ασυμβατότητες και συγκρούσεις». Η «Κ» ζήτησε τη θέση του προέδρου του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, γενικού γραμματέα Αστικού Σχεδιασμού Ευθύμη Μπακογιάννη, όμως, δεν υπήρξε ανταπόκριση. Ούτε με κάποιον εκπρόσωπο της εταιρείας ZONIRO στάθηκε εφικτή η επικοινωνία.

«Κατ’ αρχάς, η επένδυση αυτή είναι εντελώς ασύμβατη με τον χαρακτήρα του νησιού και το βιώσιμο μοντέλο τουριστικής του ανάπτυξης», εκτιμά ο δήμαρχος Αστυπάλαιας, Νίκος Κομηνέας. «Το είδος της δόμησης που προτείνεται, δηλαδή διάσπαρτες βίλες σε μεγάλα οικόπεδα, είναι άσχετο με τη μορφολογία των οικισμών μας. Επιπλέον, το μέγεθος της επένδυσης θα μας δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις υποδομές, όπως οι δρόμοι, η παροχή νερού, τα λύματα, ο φωτισμός, η καθαριότητα. Αν κάποιος θέλει να επενδύσει τουριστικά, οι οικισμοί του νησιού έχουν μεγάλο, ήδη εγκεκριμένο περιθώριο επέκτασης». Ερωτώμενος αν θα προσβάλει στο ΣτΕ τυχόν έγκριση της επένδυσης από το ΥΠΕΝ, ο κ. Κομηνέας απαντά αρνητικά. «Οχι σε αυτή τη φάση, αλλά κατά την εξέταση του πολεοδομικού σχεδίου για όλο το νησί, εφόσον το ενσωματώνει», αναφέρει.

Αστυπάλαια: Ετοιμάζεται mega-τουριστικό χωριό με βίλες μεγαλύτερο από τους δύο οικισμούς του νησιού

Η επένδυση αφορά περιοχή 1.977 στρεμμάτων κοντά στο λιμάνι Αγίου Ανδρέα, δηλαδή ξεπερνά σε έκταση τους δύο μεγαλύτερους οικισμούς της Αστυπάλαιας

LifO NewsroomΠΡΙΝ

Μέσα στο καλοκαίρι το Κεντρικό Πολεοδομικό Συμβούλιο (ΚΕΣΥΠΟΘΑ), έδωσε «πράσινο φως» για να δημιουργηθεί mega-τουριστικό χωριό με βίλες και ξενοδοχεία στην Αστυπάλαια.

Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ της Καθημερινής η επένδυση αφορά περιοχή 1.977 στρεμμάτων στη θέση Βίγλα, κοντά στο λιμάνι Αγίου Ανδρέα, δηλαδή ξεπερνά σε έκταση τους δύο μεγαλύτερους οικισμούς της Αστυπάλαιας. Η επένδυση προωθείται μέσω Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ), ενός πλαισίου-ομπρέλας που τροποποιεί τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης σε μια περιοχή.

Η τεράστια κλίμακα της επένδυσης αυτής στην Αστυπάλαια δεν είναι το μόνο πρόβλημα της συγκεκριμένης επένδυσης, καθώς με το ειδικό πολεοδομικό πλαίσιο που θα περιβληθεί το εγχείρημα, η δόμηση θα είναι τριπλάσια από την επιτρεπόμενη σήμερα, κατά παράβαση του προεδρικού διατάγματος προστασίας του νησιού. Το δημοτικό συμβούλιο του νησιού έχει εκφράσει την αντίρρησή του, η οποία αγνοήθηκε.

Σύμφωνα με τον δήμαρχο του νησιού, το μέγεθος της επένδυσης θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις υποδομές, όπως οι δρόμοι, η παροχή νερού, τα λύματα, ο φωτισμός, η καθαριότητα. «Κατ’ αρχάς, η επένδυση αυτή είναι εντελώς ασύμβατη με τον χαρακτήρα του νησιού και το βιώσιμο μοντέλο τουριστικής του ανάπτυξης», εκτιμά ο δήμαρχος Αστυπάλαιας, Νίκος Κομηνέας. «Το είδος της δόμησης που προτείνεται, δηλαδή διάσπαρτες βίλες σε μεγάλα οικόπεδα, είναι άσχετο με τη μορφολογία των οικισμών μας. Επιπλέον, το μέγεθος της επένδυσης θα μας δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις υποδομές, όπως οι δρόμοι, η παροχή νερού, τα λύματα, ο φωτισμός, η καθαριότητα. Αν κάποιος θέλει να επενδύσει τουριστικά, οι οικισμοί του νησιού έχουν μεγάλο, ήδη εγκεκριμένο περιθώριο επέκτασης».

Από την 'Ηπειρο μέχρι τη Ρόδο και τη Μάνη οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν στις Ανεμογεννήτριες

Καθολικό όχι από την Ηγουμενίτσα στους τέσσερις αιολικούς σταθμούς

22 Αυγούστου, 2024

3:17 μμ

Καθολικό όχι από τον Δήμο Ηγουμενίτσας στην εγκατάσταση τεσσάρων αιολικών σταθμών στις θέσεις Σκαλοπούλα και Βελανιδιά. Το Δημοτικό Συμβούλιο συζήτησε διεξοδικά το θέμα.

Κατά την διάρκεια της συνεδρίασης αναπτύχθηκε έντονος προβληματισμός αλλά και εκφράστηκε η αντίθεση τόσο των μελών του ΔΣ όσο και τοπικών φορέων (Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας, Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Θεσπρωτίας, Σύλλογος ιδιοκτήτων ενοικιαζομένων δωματίων διαμερισμάτων Ηγουμενίτσας-Πλαταριάς και προαστίων: Η παραλία του Ιονίου κ.α.), πρωτοβουλιών κατοίκων και πολιτών.

Ο Δήμος Ηγουμενίτσας με βάση τις τεκμηριωμένες υπηρεσιακές και επιστημονικές εισηγήσεις, τις δημοσιεύσεις και αναρτήθηκαν στα τοπικά ΜΜΕ αλλά και με τα επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Συνεδρίαση του Δ.Σ., συντάσσει τεχνική έκθεση η οποία θα συνοδεύσει την απόφαση του Δ.Σ., με στόχο την αποδόμηση της Μ.Π.Ε., με όρους περιβαλλοντικούς, οικονομικούς, νομικούς και κοινωνικούς.

Ήδη ο Δήμαρχος Ηγουμενίτσας ενημέρωσε τον Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλέξανδρο Καχριμάνη και τον Αντιπεριφερειάρχη Θεσπρωτίας κ. Θωμά Πιτούλη για την απόφαση του Δ.Σ., η οποία με όλο το σχετικό συνοδευτικό υλικό, θα παραδοθεί στην Περιφέρεια Ηπείρου, προκειμένου να ληφθεί υπόψη στην οικεία διαδικασία γνωμοδότησης, από τα αρμόδια όργανα αυτής. Επίσης, η απόφαση θα επιδοθεί και τα επιχειρήματά της εκτεθούν αναλυτικά τόσο στον Γραμματέα και τα αρμόδια για την έγκριση ή μη της Μ.Π.Ε., στελέχη της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, όσο και στην πολιτική ηγεσία και υπηρεσιακή ιεραρχία του αρμόδιου Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος.

Ακόμη το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να υιοθετήσει την πρόταση της πρωτοβουλίας πολιτών και να δηλώσει ομόφωνα ότι σε κάθε περίπτωση και με κάθε τρόπο (διοικητικό, νομικό, ιδιοκτησιακό κλπ), αλλά και με μαζικές κινητοποιήσεις, μαζί με τους πολίτες και τους φορείς του Δήμου, δεν θα επιτρέψει την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου.

Στη βάση αυτή καλεί τους φορείς του έργου να αποσύρουν την αίτηση τους και την διοίκηση να μην εγκρίνει την συγκεκριμένη ΜΠΕ γιατί οι επιπτώσεις του έργου θα είναι καταστροφικές για το περιβάλλον, τους πολίτες και τις δραστηριότητες του Δήμου.

37 Ανεμογεννήτριες στη Μάνη: Πως οι κάτοικοι προσπαθούν να σταματήσουν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών

22 Αυγούστου 2024 00:01

Η Μάνη, μια από τις πιο γραφικές και ιστορικά πλούσιες περιοχές της Ελλάδας, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα πρόκληση που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τους κατοίκους της και από τους λάτρεις του φυσικού της πλούτου. Η πρόθεση της εταιρείας να εγκαταστήσει 37 ανεμογεννήτριες σε διάφορες τοποθεσίες της περιοχής έχει εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, την οικονομία και την πολιτιστική κληρονομιά της Μάνης.

Το έργο και οι τεχνικές του προδιαγραφές

Η εταιρεία σχεδιάζει να εγκαταστήσει ανεμογεννήτριες ύψους 82 μέτρων, με διάμετρο ρότορα 136 μέτρα και ονομαστικής ισχύος 4,2 MW η κάθε μία, σε τρεις περιοχές της Μάνης: το Γαϊδοροβούνι, τις θέσεις Κουρνούτο-Κοσελόρο-Εμπλουτσός-Κοτρώνι-Κακοβούνι και τις περιοχές Τρισκονός-Μυρί-Καψαλέας. Συνολικά, το έργο θα έχει ισχύ 155,4 MW και θα περιλαμβάνει επίσης τρεις οικίσκους ελέγχου, νέο υποσταθμό και δίκτυο υπόγειων καλωδίων.

Το έργο αυτό προγραμματίζεται να γίνει σε περιοχές που ανήκουν στη ζώνη προστασίας Natura 2000, οι οποίες είναι γνωστές για την πλούσια βιοποικιλότητα και τα εντυπωσιακά τοπία τους. Επιπλέον, οι περιοχές αυτές χαρακτηρίζονται ως Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ευρώπης (Important Bird Areas in Europe), σύμφωνα με τον οργανισμό BirdLife International.

Οι αντιδράσεις των κατοίκων

Από τη στιγμή που δημοσιοποιήθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, ξέσπασε κύμα αντιδράσεων από τους κατοίκους της περιοχής. Δημιουργήθηκε διαδικτυακή ομάδα κατοίκων που συγκεντρώνει υπογραφές για να εκφράσει την αντίθεσή της στο έργο. Μέχρι την Κυριακή το βράδυ, οι υπογραφές διαμαρτυρίας στην ειδική πλατφόρμα είχαν ξεπεράσει τις 2.000, με στόχο την κατάθεση ένστασης από δικηγόρο κατά του έργου.

Οι κάτοικοι φοβούνται ότι το έργο θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, την τοπική οικονομία και την ποιότητα ζωής τους. Η περιοχή «Γαϊδοροβούνι», όπου θα εγκατασταθούν οκτώ από τις ανεμογεννήτριες, ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 και είναι γνωστή για την πλούσια βιοποικιλότητα και τα μοναδικά φυσικά τοπία της. Οι ανεμογεννήτριες θα είναι ορατές από ολόκληρη την παραλιακή ζώνη της Μάνης, αλλοιώνοντας το φυσικό τοπίο και την αισθητική της περιοχής.

Οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις

Οι κάτοικοι της Μάνης ανησυχούν ιδιαίτερα για τις οικονομικές επιπτώσεις που θα έχει το έργο. Υποστηρίζουν ότι η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών θα υποβαθμίσει τον τουρισμό, ο οποίος αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος για την περιοχή, καθώς και τις αξίες γης. Επιπλέον, φοβούνται ότι η κατασκευή των ανεμογεννητριών θα επηρεάσει αρνητικά τον πρωτογενή τομέα, που είναι εξίσου σημαντικός για την τοπική οικονομία.

Επιπλέον, οι κάτοικοι τονίζουν ότι το έργο δεν θα προσφέρει οφέλη στην τοπική κοινωνία, καθώς δεν θα δημιουργήσει τοπικές θέσεις εργασίας. Η κατασκευή και λειτουργία των ανεμογεννητριών θα γίνει με εισαγόμενο προσωπικό και εξοπλισμό, ενώ οι υπάρχουσες θέσεις εργασίας στον τομέα του τουρισμού και της γεωργίας ενδέχεται να κινδυνεύσουν.

Ένα άλλο σημείο ανησυχίας είναι το γεγονός ότι η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα διοχετευθεί στο εθνικό δίκτυο και όχι στη Μάνη, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να μην επωφελούνται από το έργο, αλλά να συνεχίζουν να πληρώνουν υψηλές τιμές για την ενέργεια που καταναλώνουν.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου είναι εξίσου ανησυχητικές. Η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών σε μια περιοχή τόσο ευαίσθητη όσο η Μάνη ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι ανεμογεννήτριες θα επηρεάσουν την άγρια ζωή της περιοχής, ιδιαίτερα τα πτηνά, ενώ η κατασκευή των υποδομών ενδέχεται να προκαλέσει καταστροφή των φυσικών οικοτόπων.

Επιπλέον, η κατασκευή των ανεμογεννητριών θα προκαλέσει οπτική και ακουστική ρύπανση, καθώς και φωτορύπανση, αλλοιώνοντας για πάντα το φυσικό τοπίο της Μάνης. Οι κάτοικοι φοβούνται επίσης ότι οι ανεμογεννήτριες θα αυξήσουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς, σε μια περιοχή που είναι ήδη ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η διαχείριση των αποβλήτων μετά το τέλος της ζωής των ανεμογεννητριών. Οι ανεμογεννήτριες έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής και, μετά την απόσυρσή τους, ενδέχεται να παραμείνουν τοξικά υλικά στο περιβάλλον, υποβαθμίζοντας περαιτέρω την περιοχή.

Οι θέσεις των τοπικών αρχών

Το Δημοτικό Συμβούλιο Δυτικής Μάνης καλείται τις επόμενες ημέρες να γνωμοδοτήσει για το έργο, και η θέση του Δήμου είναι αρνητική. Ωστόσο, οι κάτοικοι και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν ότι μια αρνητική γνωμοδότηση δεν αρκεί. Υποστηρίζουν ότι ο Δήμος και η Περιφέρεια Πελοποννήσου πρέπει να ενεργοποιηθούν άμεσα και να δράσουν με ένταση σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά της Μάνης.

Η διαβούλευση για το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου, και οι κάτοικοι ζητούν από τις τοπικές αρχές να καταθέσουν ενστάσεις κατά του έργου πριν τη λήξη της προθεσμίας. Επιπλέον, οι κάτοικοι ζητούν από τους τοπικούς φορείς να αναδείξουν το ζήτημα σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία της Μάνης.

Οι προθέσεις της εταιρείας

Σύμφωνα με την περίληψη της ΜΠΕ, στόχος του έργου είναι η αξιοποίηση του αιολικού δυναμικού της περιοχής. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου θα είναι περιορισμένες και ότι το έργο δεν θα επηρεάσει αρνητικά την περιοχή. Επιπλέον, η εταιρεία αναφέρει ότι το έργο αναπτύσσεται σε ημιορεινές περιοχές, μακριά από κατοικημένες περιοχές, και ότι η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών δεν θα προκαλέσει αξιοσημείωτες μεταβολές στο τοπίο.

Η εταιρεία επισημαίνει επίσης ότι θα εκπονηθεί ειδική φυτοτεχνική μελέτη για την αποκατάσταση των ζωνών επέμβασης και την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής ανάπτυξης του έργου. Η μελέτη αυτή θα εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές πριν την έναρξη των εργασιών κατασκευής των ανεμογεννητριών.

Το μέλλον της Μάνης

Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε μια περιοχή όπως η Μάνη, που χαρακτηρίζεται από τη μοναδική της φυσική ομορφιά και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της, θέτει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Οι κάτοικοι της Μάνης έχουν εκφράσει σαφώς την αντίθεσή τους στο έργο και ζητούν από τις τοπικές αρχές να δράσουν άμεσα για την προστασία της περιοχής τους.

Είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες των κατοίκων και να διερευνηθούν εναλλακτικές λύσεις που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χωρίς να θυσιαστεί η φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της Μάνης. Η Μάνη είναι ένας τόπος μοναδικής ομορφιάς και ιστορικής σημασίας, και αξίζει να διατηρηθεί και να προστατευτεί για τις μελλοντικές γενιές.

Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι για το μέλλον της Μάνης. Η απόφαση για την έγκριση ή όχι του έργου θα επηρεάσει την πορεία της περιοχής για πολλά χρόνια και θα καθορίσει αν η Μάνη θα μπορέσει να διατηρήσει τη μοναδική της ταυτότητα και τον φυσικό της πλούτο. Οι κάτοικοι, οι τοπικές αρχές και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούνται να συνεργαστούν για να βρουν τη βέλτιστη λύση, διασφαλίζοντας ότι η Μάνη θα παραμείνει ένας τόπος απαράμιλλης φυσικής και πολιτιστικής αξίας.

«Όχι» στις ανεμογεννήτριες από το σύνολο του δημοτικού συμβουλίου

Rodiaki NewsRoom

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 4729 ΦΟΡΕΣ

«Απέναντι θα μας βρουν» όσοι συζητάνε για ανεμογεννήτριες σε σημεία του νησιού που έχουν καεί, διαμηνύει κατηγορηματικά το δημοτικό συμβούλιο Ρόδου, μετά τη συζήτηση που έγινε στην προχθεσινή του συνεδρίαση, με αφορμή τα όσα έγιναν νωρίτερα την ίδια ημέρα στ’ Απόλλωνα.

Το θέμα έθεσε στην αρχή της συνεδρίασης ο ίδιος ο δήμαρχος, Αλέξανδρος Κολιάδης, ο οποίος, είπε, καταρχάς, ότι έχουν ενημερωθεί και ότι του ζητήθηκε προχθές το πρωί, προφορικά, η άδεια για να περάσουν μέσα από τις κατασκηνώσεις του Προφήτη Ηλία για να πάνε σε μία περιοχή κάποιοι ενδιαφερόμενοι, κάτι που δεν τους το επέτρεψαν και δεν έφθασαν εκεί που επιθυμούσαν.

Εκτός από αυτό, όμως, επιθυμούν ενημέρωση για το τι ακριβώς σχεδιάζουν και θέλουν να κάνουν «και ειδικά σε περιοχές που ζήσαμε αυτό που ζήσαμε πέρυσι», όπως είπε και συμπλήρωσε: «Θα έλεγα ότι είναι λίγο προκλητικό έως και πολύ προκλητικό, μετά από αυτά που ζήσαμε ως νησί πέρυσι, σε εκείνες τις περιοχές τις καμένες, αυτή τη στιγμή να συζητάνε για ανεμογεννήτριες», είπε και διεμήνυσε ακόμη:

«Δεν είναι μόνο σε εκείνη την περιοχή αλλά και οπουδήποτε αλλού. Θα βρεθούμε αντιμέτωποι σε οποιαδήποτε προσπάθεια θα γίνει που δεν θα είναι προς όφελος του νησιού και των συνδημοτών μας. Αλλά τουλάχιστον τώρα, ακριβώς ένα χρόνο μετά από αυτό που ζήσαμε, το να προσπαθούν να πάνε σε μέρη καμένα και να συζητάνε για ανεμογεννήτριες, είναι κάτι το οποίο μας βρίσκει ακριβώς απέναντι».

«Όπου ήταν δάσος, παραμένει δάσος», ξεκαθάρισε από την αρχή της τοποθέτησής του ο επικεφαλής της μείζονος, τέως δήμαρχος, Αντώνης Καμπουράκης και συμπλήρωσε: «Και βέβαια, η χώρα έχει βάλει έναν στόχο, να προοδεύσει στις ΑΠΕ και τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Αυτό όμως δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να φτωχύνει κι άλλο τον φυσικό πλούτο του νησιού μας, όπου το δάσος οφείλει να παραμείνει δάσος». Στην εξέλιξη της συνεδρίασης, είπε ακόμη ότι δηλώνει 100% υπέρ της τοποθέτησης ανεμογεννητριών αλλά όχι των εργοστασιακού τύπου.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της ελάσσονος, Νίκος Γερονικόλας, θέλησε να θυμίσει, ότι το περιφερειακό συμβούλιο έχει εκδώσει ψήφισμα κατά της εγκατάστασής τους σε χερσαίες περιοχές, με αφορμή αντιδράσεις στις Κυκλάδες.

Ο επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης», Τάκης Πότσος είπε, μεταξύ άλλων, ότι οι Εταιρείες… δεν έχουν πρόβλημα, καθώς μπορούν να τοποθετήσουν ανεμογεννήτριες και εκεί που δεν είναι καμένα! Αναφέρθηκε ειδικότερα στο θέμα που είχε αναδειχθεί το προηγούμενο διάστημα σχετικά με τη δημιουργία υβριδικού πάρκου στη Νότια Ρόδο, σε περιοχή που δεν είναι δάσος-έδειξε μάλιστα και τον δασικό χάρτη. Είπε, λοιπόν, ότι αυτό που έγινε στ’ Απόλλωνα και τον Προφήτη Ηλία έχει την αξία του αλλά πόση αξία έχει όταν υπερασπιζόμαστε την πολιτική που έχει την ευθύνη γι’ αυτό το πράγμα.

«Εμείς γι’ αυτό θα πάρουμε θέση», είπε για την πολιτική που προωθείται και αναφέρθηκε για ακόμα μία φορά στο “Rhodes Co Lab”, λέγοντας, ότι το μεγάλο του κομμάτι, προβλέπει τις ΑΠΕ και προωθεί τη λεγόμενη «πράσινη» ανάπτυξη. Ρώτησε στη συνέχεια, αν θα πάρουν θέση γι’ αυτό, σημειώνοντας όμως, ότι αν το κάνουν, θα πρέπει «να σπάσουν και αβγά».

Ακολούθησαν οι τοποθετήσεις των συμβούλων επί του θέματος, με το μέλος της μείζονος, Μιχάλη Κορδίνα, να λέει, ότι το κυρίαρχο είναι ότι για τέτοιες επενδύσεις πρέπει να γίνονται περιβαλλοντικές μελέτες και να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του δήμου. «Μας έχουν για τα μπάζα!» είπε χαρακτηριστικά ο επί χρόνια δήμαρχος Πεταλούδων.

Για «καρτέλ της ενέργειας» έκανε λόγο ο ανεξάρτητος σύμβουλος, κ. Μανώλης Σαρικάς, λέγοντας ότι τοποθετούν τις ανεμογεννήτριες και μετά πουλάνε το ρεύμα τέσσερις-πέντε και έξι φορές πάνω. Πρότεινε, μάλιστα, να πάρει απόφαση το δημοτικό συμβούλιο ότι είναι κάθετα αντίθετο στην τοποθέτηση ανεμογεννητριών στο νησί.

Να πάρει το Σώμα πολιτική απόφαση για το θέμα αυτό, πρότεινε και το μέλος της ελάσσονος κ. Δημήτρης Ζανεττούλλης. Ο αντιπρόεδρος τού δ.σ., Στράτος Καρίκης είπε, ότι ήταν μονόδρομος να μην επιτρέψει ο δήμος την είσοδο για τις ανεμογεννήτριες, καθώς και ότι πρέπει να έχει αποφασιστικό ρόλο στο θέμα αυτό. Σχετικά με τα «καρτέλ» που ειπώθηκε, είπε ότι θα πρέπει να βάλει «φρένο» η κυβέρνηση.

Κλείνοντας τη συζήτηση, ο δήμαρχος είπε, ότι «βεβαίως κανείς δεν συμφωνεί με το μαζούτ και βεβαίως υπάρχουν περιοχές που έχουν πληγεί από το εργοστάσιο της Σορωνής. Πρέπει να λυθεί το ενεργειακό και βεβαίως με τις εναλλακτικές μορφές παραγωγής ρεύματος αλλά με τον σωστό τρόπο, αφού, ούτε το 5% δεν καλύπτουν μιας και είναι ένα καθαρά εμπορικό επιχείρημα και όχι λύση του προβλήματος. «Μιλάμε για ρεύμα που συσσωρεύεται, αποθηκεύεται και πουλιέται όταν θέλουμε», κατέληξε.

Υπερτουρισμός και ανάπτυξη

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Υπερτουρισμός και ανάπτυξη

ΑΠΟΨΕΙΣ23.08.24 16:00Μανόλης Ντουντουνάκης*

Από τα πρώτα χρόνια των μνημονίων, όλες οι μελέτες προέβλεπαν συνεχές «peak» του τουρισμού. Αύξηση των διεθνών αφίξεων, αύξηση των διανυκτερεύσεων με ρυθμούς πρωτόγνωρους, που κινούνται γύρω στο 5% ετησίως. Στην Κρήτη (στοιχεία του 2022) έχουμε 406.972 κλίνες, που επιμερίζονται σε 195.979 κλίνες σε ξενοδοχεία, 55.758 σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και 155.235 κλίνες σε βραχυχρόνια μίσθωση. Οι αριθμοί των κλινών, με βάση τον αριθμό των μονάδων που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν στο μέλλον και είναι είτε στο στάδιο αδειοδότησης είτε στο στάδιο κατασκευής, μεγαλώνουν με ραγδαίους ρυθμούς.

Δύο κρίσιμοι δείκτες είναι ο λόγος κλίνες/πληθυσμό και επισκέπτες/πληθυσμό, που βρίσκονται σήμερα σε 0,65 και 8 αντίστοιχα, νούμερα ιδιαίτερα υψηλά. Ειδικά ο δείκτης επισκέπτες/πληθυσμό προσεγγίζει νούμερα Βενετίας, μιας πολύ κορεσμένης τουριστικά περιοχής. Με τους σημερινούς ρυθμούς «ανάπτυξης» του τουριστικού προϊόντος, οι κρίσιμοι αυτοί δείκτες γιγαντώνονται χρονιά με τη χρονιά. Δηλαδή η κατάσταση στο νησί για τους μόνιμους κατοίκους θα γίνεται κάθε χρόνο και χειρότερη.

Εντονότατο κυκλοφοριακό στις πόλεις, παραλίες υπερβολικά γεμάτες, ακρίβεια στη διασκέδαση, το φαγητό, τη διαμονή, τα ρούχα, τις μεταφορές, συνεχή και ραγδαία υποβάθμιση του περιβάλλοντος, προβλήματα με τους φυσικούς πόρους, όπως νερό κ.λπ., τροχαία, ηχορύπανση κ.λπ. Τώρα πια οι διακοπές σε νησί έχουν γίνει δυσανάλογα ακριβές για τους Ελληνες, ενώ είναι πιο οικονομικό να πας διακοπές στο εξωτερικό παρά στην Ελλάδα. Βιώσαμε μάλιστα φέτος και τις γνωστές προκλητικές και απαράδεκτες παροτρύνσεις του κ. Πορτοσάλτε, του τύπου «Μην παίρνετε άδειες Αύγουστο να χωράνε οι τουρίστες», της βουλευτή κ. Βούλτεψη «να πηγαίνουμε στα χωριά μας» καθώς και του αντιδημάρχου Σαντορίνης «να μένουμε στα σπίτια μας», αν περιοριστούμε στις πιο γνωστές.

Είναι εμφανέστατο λοιπόν ότι σε πολλές επώνυμες τουριστικές περιοχές της χώρας, ανάμεσά τους σε κυρίαρχη θέση η Κρήτη και ο Νομός Χανίων, έχουμε φτάσει σε υπερτουρισμό ή φτάνουμε πολύ γρήγορα, ανάλογα με τους οικονομικούς δείκτες που λαμβάνει ο καθένας υπόψη του. Δηλαδή, πια οι αρνητικές συνέπειες του τουρισμού στους μόνιμους κατοίκους αλλά και στις υπόλοιπες αναπτυξιακές δυνατότητες ενός τόπου, οι οποίες παραμελούνται, αρχίζουν να γιγαντώνονται και σε κάποιες περιπτώσεις να ξεπερνούν τα όποια θετικά, που σίγουρα υπάρχουν σε μια ήπια και πολυεπίπεδη τουριστική ανάπτυξη, η οποία θα εντάσσεται ισόρροπα σε μια πολυεπίπεδη και πλουραλιστική ανάπτυξη ενός τόπου. Είναι γνωστό άλλωστε ότι η «μονοκαλλιέργεια» κάθε είδους γιγαντώνει τις αρνητικές παρενέργειες.

Ομως υπάρχουν και έμμεσες αρνητικές συνέπειες του υπερτουρισμού. Χαρακτηριστικά στα Χανιά, όλες σχεδόν οι δράσεις-παρεμβάσεις του δήμου κατευθύνονται-εστιάζονται με επίκεντρο τον τουρίστα. Πανάκριβα έργα, αμφιβόλου αισθητικής-χρησιμότητας, γίνονται μόνο όπου «περνά» ο επισκέπτης. Οι υπόλοιπες περιοχές του καλλικρατικού δήμου βιώνουν μια πρωτόγνωρη εγκατάλειψη, ακόμα και αυτές μέσα στα όρια του πρώην Δήμου Χανίων. Επιπλέον, δημιουργούνται αρνητικές παρενέργειες σε άλλες μορφές ανάπτυξης, πιο ήπιες, όπως π.χ. Πανεπιστήμια, Εκπαίδευση, Δημόσια Διοίκηση κ.λπ. Οι φοιτητές, οι καθηγητές, οι δάσκαλοι, οι δημόσιοι λειτουργοί δεν βρίσκουν επίσης αξιοπρεπές κατάλυμα για να μείνουν ενώ το κόστος ζωής σε ένα τουριστικό μέρος δεν μπορεί να καλυφθεί από έναν πενιχρό δημόσιο μισθό.

Πιστεύω ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα τα παρακάτω μέτρα:

● Καμία δημόσια επιδότηση-επιχορήγηση για νέα ξενοδοχεία. Σήμερα δίνονται υψηλές επιδοτήσεις, περίπου 50% της συνολικής επένδυσης. Οποιος θέλει να γίνει ξενοδόχος ή να φτιάξει ένα ακόμα ξενοδοχείο, να το φτιάξει με δικά του χρήματα. Οι λιγοστοί δημόσιοι πόροι να κατευθυνθούν σε άλλες μορφές επένδυσης, προς χάρη μιας πλουραλιστικής και πολυεπίπεδης ανάπτυξης, αλλά και για τη βελτίωση των υποδομών.

● Αμεσα εφαρμογή κλιμακωτού τέλους παρεπιδημούντων ανά κλίνη και διανυκτέρευση σε όλες τις μορφές καταλύματος, χωρίς καμιά εξαίρεση.

● Αμεση επιβολή ΦΠΑ στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

● Δημιουργία σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, που θα βάζει τέρμα στη σημερινή ασυδοσία.

● Σε συγκροτήματα κατοικιών όπου τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης υπερβαίνουν ένα σημαντικό ποσοστό, πάνω από 20% της συνολικής δόμησης, να εφαρμόζεται συνολικά στο συγκρότημα η νομοθεσία για τα ξενοδοχεία και το κόστος να επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Είναι εμφανέστατο πια ότι οφείλουμε να πάρουμε μέτρα χθες για την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού, διαφορετικά πρόκειται να βιώσουμε στο άμεσο μέλλον πολύ άσχημες καταστάσεις, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, που θα μας εκθέσουν και ως χώρα και ως πολίτες. Η ανάπτυξη που προωθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη μέσα από τον τουρισμό, τις ΑΠΕ και το real estate, αδιαφορεί για τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας, σπαταλά τους λιγοστούς διαθέσιμους δημόσιους πόρους και πρέπει να ανατραπεί.

* Ηλεκτρολόγος μηχανικός ΕΜΠ, M.Sc. - υπ. δρος Πολυτεχνείου Κρήτης