ΠΑΝΙΚΟ ΣΠΕΡΝΟΥΝ ΟΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ΤΑΦΗΣ: ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΥΣΗ ΠΟΥ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΑΠΟ ΠΙΣΩ, ΑΡΑΓΕ;
Πανικό, τεράστια ανησυχία και έντονες αντιδράσεις έχει -δικαιολογημένα- προκαλέσει η 210/27.12.2024 απόφαση της ΕΕ του αρμόδιου φορέα (ΕΔΣΝΑ) για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων της Αττικής «για την προσωρινή τιμολογιακή πολιτική του ΕΔΣΝΑ έτους 2025 και τις συνολικές αποδόσεις (εισφορών και τέλους ταφής) των Δήμων - μελών του ΕΔΣΝΑ εντός της οικονομικής χρήσης 2025». Κατά παρέκκλιση από τις μέχρι τώρα διαδικασίες, η απόφαση λαμβάνεται από την πλήρως ελεγχόμενη ΕΕ και όχι από το κάπως πιο αντιπροσωπευτικό Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΔΣΝΑ.
Το σημαντικότερο θέμα, όμως, είναι ότι οι Δήμοι της Αττικής -και κατ’ επέκταση οι πολίτες- καλούνται να καταβάλλουν μέσα στο 2025, 204 εκατομμύρια ευρώ, όταν τα προηγούμενα χρόνια πλήρωναν γύρω στα 93 εκατομμύρια ευρώ. Ο λόγος είναι ότι πέρα από το ετήσιο κόστος διαχείρισης του φορέα (93 εκ. €), τους ζητείται να πληρώσουν και το υπόλοιπο της διαχείρισης του 2024 (23,26 εκ. € του δ΄ τριμήνου) και -για πρώτη φορά- το ειδικό τέλος ταφής (87,64 εκ. €, του β΄ εξαμήνου του 2024 και του 2025).
Σε αυτήν την κρίσιμη φάση, το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ επισημαίνει την ανάγκη να υπάρξει αντιπαράθεση θέσεων επί της ουσίας του ζητήματος, που θα πρέπει να περιλαμβάνει υποχρεωτικά την επανεξέταση της σκοπιμότητας των όποιων τελών, τον έλεγχο της διάθεσής τους και την αποτίμηση των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων, περιβαλλοντικών ή μη. Το χειρότερο που θα μπορούσε να γίνει είναι μια στείρα κομματική και επιφανειακή αντιπαράθεση, η οποία θα οδηγήσει στο τέλος σε ακόμη έναν επώδυνο -για τους Δήμους και τους πολίτες- συμβιβασμό. Κάτω από αυτό το πρίσμα, παραθέτουμε τα παρακάτω στοιχεία και τις εκτιμήσεις.
Οι εισφορές των Δήμων για τη διαχείριση των αποβλήτων και ο τρόπος διάθεσής τους
1. Οι εισφορές των Δήμων στον ΕΔΣΝΑ
Ανέρχονται σε 93 εκ. €, αποτελούν το βασικό πόρο του ΕΔΣΝΑ και καθορίζονται με συγκεκριμένα κριτήρια, μεταξύ των οποίων και οι επιδόσεις των Δήμων στην ανάκτηση και την ανακύκλωση. Γύρω από τις τελευταίες επικρατεί πλήρης αδιαφάνεια, γεγονός που μας έχει οδηγήσει να ζητήσουμε συγκεκριμένη ενημέρωση, την οποία ακόμη περιμένουμε. Επιχορηγήσεις και κάποια άλλα μικρά έσοδα ανέρχονται στο ποσό των 14 εκ. €, συνολικά ετήσια έσοδα 107 εκ. €. Που διατίθεται, όμως, αυτά τα χρήματα;
· Αντισταθμιστικά στους οχλούμενους δήμους (τα 9/10 στο Δήμο Φυλής), 43 εκ. €.
· Αμοιβές σε εργολάβους για μελέτες και κατασκευή νέων έργων (κατά κόρο στην εγκατάσταση στη Φυλή) 32 εκ. €.
· Κόστος λειτουργίας ΕΔΣΝΑ 32 εκ. €.
Με άλλα λόγια, 75 εκ. €, δηλαδή το 80,6% των εισφορών των δήμων, χρησιμοποιούνται για την διαιώνιση της λειτουργίας της εγκατάστασης στη Φυλή, η οποία αποτελεί την «κορωνίδα» ενός πλήρως αποτυχημένου, συγκεντρωτικού και αντιπεριβαλλοντικού μοντέλου διαχείρισης, που έχει «καταφέρει» να οδηγεί σε ταφή το 92% του συνόλου των αστικών αποβλήτων της Αττικής. Ειδικά για τα αντισταθμιστικά, έχουμε να πούμε πως ο δήμος Άνω Λιοσίων, από το 1993 έως το 2001, εισέπραξε ως αντισταθμιστικά 51,15 δισεκατομμύρια δραχμές, ενώ από το 2002 έως σήμερα, ο ενιαίος Δήμος Φυλής εισέπραξε το εξωπραγματικό ποσό των 820 εκ. €, χωρίς να διαθέσει ούτε ένα ευρώ για το σκοπό που τα εισέπραξε.
Άραγε, αυτό είναι το μοντέλο που ευαγγελίζονται οι δήμοι και επιθυμούν οι πολίτες της Αττικής;
Όπως και να το δει κανείς, το σημερινό μοντέλο και, πιο συγκεκριμένα, η εγκατάσταση στη Φυλή αποτελούν μια «μαύρη τρύπα», υπεύθυνη για τη διασπάθιση τεράστιων ποσών δημόσιου χρήματος, την καλλιέργεια της διαφθοράς και της διαπλοκής και την εδραίωση του περιβαλλοντικού ρατσισμού, σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών της Δυτικής Αθήνας και Αττικής. Δεν είναι τυχαίο ότι, ακόμη και η σημερινή διοίκηση του κ. Χαρδαλιά -προφανώς για να καλύψει τα «νώτα» της- έχει μιλήσει για «άνοιγμα» 150 εκ. €, ενώ διενεργεί οικονομικό έλεγχο για την περίοδο 2021-2024, του οποίου τα αποτελέσματα αναμένονται.
2. Το ειδικό τέλος ταφής
Είναι προϊόν ευρωπαϊκών οδηγιών, που έχουν ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία και -θεωρητικά- εφαρμόζεται από το 2022, ως αντικίνητρο στην ταφή των αστικών αποβλήτων, που δεν έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία Το τέλος ταφής ορίζεται σε 20 €/τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά 5 €/τόνο και έως την τιμή των 35 €/τόνο. Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε 45 €/τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των 55 €/τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
Το τέλος ταφής αποδίδεται σε ειδικό λογαριασμό που τηρεί ο ΕΟΑΝ και διατίθεται για την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης αστικών κλπ.
Οι δήμοι καλούνται τώρα να καταβάλουν, μέσα στο 2025, το ειδικό τέλος ταφής για το β΄ εξάμηνο του 2024 και για το 2025, που ανέρχεται σε 87,64 εκ. €, όπως προαναφέρθηκε. Υπάρχουν, όμως, και οι προηγούμενες οφειλές (των ετών 2022 και 2023 και του α΄ εξαμήνου του 2024), που ανέρχονται στο ποσό των 105 εκ. €. Ένα μέρος τους έχει καταβάλλει στον ΕΟΑΝ το υπουργείο εσωτερικών, για λογαριασμό των δήμων. Δε θα μας παραξενέψει καθόλου, αν η κυβέρνηση καταστήσει απαιτητό (και) αυτό το ποσό, οπότε καλό είναι οι Δήμοι να προετοιμάζονται γι’ αυτό το ενδεχόμενο.
Πεταμένα λεφτά χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα
Πριν από λίγες βδομάδες, το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ δημοσιοποίησε δύο νέες επεκτάσεις του ΧΥΤΑ Φυλής (υλοποιούμενη και σχεδιαζόμενη), παρά το γεγονός ότι η σύμβαση παραχώρησης του χώρου έχει λήξει από τις 31/10/2024, καθώς και τα αποτελέσματα της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων (ΑΣΑ) της Αττικής, για το 2023 (επισυνάπτουμε τα σχετικά αρχεία, στα οποία και παραπέμπουμε για λόγους οικονομίας χώρου). Από τα σχετικά ευρήματα, σταχυολογούμε τα πιο κραυγαλέα:
· Το 98%, περίπου, των ΑΣΑ κατέληξε για επεξεργασία ή διάθεση στη Δυτική Αττική.
· Το 95,21% πέρασε την πύλη της εγκατάστασης της Φυλής.
· Τα σύμμεικτα (μη διαχωρισμένα) του πράσινου κάδου αποτελούν το 92,26%.
· Τα υλικά που προδιαλέχθηκαν είναι μόνο 7,74%.
· Η πραγματική συνολική ανάκτηση είναι 6,06%.
· Από τα περιορισμένα σύμμεικτα και τα προδιαλεγμένα, που οδηγήθηκαν για επεξεργασία και περαιτέρω ανάκτηση στο εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ), ανακτήθηκε μόνο το 8,53%, ενώ το 78,2% οδηγήθηκε για ταφή στο ΧΥΤΑ.
· Συνολικά, οδηγήθηκε για ταφή στο ΧΥΤΑ το 92% του συνόλου των ΑΣΑ της Αττικής.
Τα όσα παραθέτουμε τεκμηριώνουν ότι, σε εποχές δύσκολες για ολόκληρη την κοινωνία και τους Δήμους, σπαταλιούνται δυσθεώρητα ποσά, χωρίς κανένα ουσιαστικό αντίκρισμα, για τη συντήρηση ενός παρωχημένου συστήματος διαχείρισης των ΑΣΑ, με αποτελέσματα σε πλήρη διάσταση με τους διακηρυγμένους στόχους και με μοναδικούς ωφελημένους τους εργολάβους και τους ημετέρους, που επωφελούνται από αυτήν την κατάσταση.
Η καύση «προ των πυλών»
Η κατάσταση οδηγείται σε νέα αδιέξοδα, τα οποία επιτείνει η συνεχιζόμενη αφωνία της διοίκησης του κ. Χαρδαλιά, ως προς το περιεχόμενο της επιβαλλόμενης αναθεώρησης του ισχύοντος ανεπαρκούς και προβληματικού περιφερειακού σχεδιασμού (ΠΕΣΔΑ) του 2016. Οι αναφορές του κ. Χαρδαλιά στην ανάγκη μητροπολιτικής διαχείρισης των ΑΣΑ, αντί να ξεκαθαρίζουν το τοπίο, το συσκοτίζουν περισσότερο. Στον ορίζοντα φαίνεται ότι η κυβέρνηση και το λόμπυ των σκουπιδιών -συμπεριλαμβανομένου του ΕΔΣΝΑ- αξιοποιούν το αδιέξοδο που οι ίδιοι δημιούργησαν -με τα αξιοθρήνητα ποσοστά ανάκτησης, με την εξάντληση του ΧΥΤΑ Φυλής και με το υπέρογκο κόστος διαχείρισης- για να επιβάλουν ως σωτήρια λύση την καύση.
Δεν είναι μόνο ότι προσπαθούν να αποκρύψουν το νέο περιβαλλοντικό κόστος και τις προθέσεις τους για τη χωροθέτηση μιας αντίστοιχης μονάδας (ο κ. Χαρδαλιάς χρησιμοποιεί την «καραμέλα» της αεριοποίησης). Ταυτόχρονα, προσπαθούν να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι θα μειωθεί το κόστος διαχείρισης των ΑΣΑ. Μόνο που με την καύση, το κόστος κατασκευής και διαχείρισης μιας τέτοιας μονάδας θα είναι τόσο ψηλό, που τα σημερινά μεγέθη θα φαντάζουν πενταροδεκάρες. Με την καύση θα έρθει -σύντομα- η ώρα που τα δημοτικά τέλη θα είναι ακριβότερα από το ηλεκτρικό ρεύμα.
Για να είμαστε, όμως, δίκαιοι δεν πρέπει να αποσιωπήσουμε και κάτι άλλο. Όλα αυτά τα χρόνια, οι Δήμοι της Αττικής βολεύτηκαν με αυτήν την αρρωστημένη κατάσταση στον ΕΔΣΝΑ. Πλήρωναν τεράστια ποσά για να στέλνουν τα σκουπίδια τους στη Φυλή και αυτοί να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Όμως, δε συνειδητοποιούσαν πως αυτήν τη «διευκόλυνση» θα έρθει η ώρα που θα την πληρώσουν ακριβά. Το συγκεντρωτικό μοντέλο διαχείρισης -είτε με ταφή, είτε με καύση- είναι μη βιώσιμο και περιβαλλοντικά και οικονομικά και κοινωνικά. Έχει έρθει η ώρα, οι Δήμοι της Αττικής να λάβουν σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της διαχείρισης των απορριμμάτων των τους, προχωρώντας άμεσα και χωρίς χρονοτριβή στις αναγκαίες δομικές - θεσμικές αλλαγές, από τις οποίες δε θα πρέπει να εξαιρεθεί η επανεξέταση του ρόλου του ΕΔΣΝΑ και του τρόπου χρηματοδότησής του. Να προτάξουν, αντί των κερδοσκοπικών, φιλο-εργολαβικών σχεδιασμών της κυβέρνησης και της περιφέρειας Αττικής, την αποκεντρωμένη διαχείριση, με δημόσιο χαρακτήρα και με έμφαση στην πρόληψη, στην προδιαλογή και στην ανάκτηση υλικών.
6.1.2025
ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής - Δ. Αθήνας
oxixytafilis.blogspot.com - oxi.xyta.filis@gmail.com - f/b: Δυτικό Μέτωπο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου