Ολόκληρο το σχέδιο για το νέο Ασφαλιστικό

Από το Βήμα. Ενοποίηση ταμείων, ενιαίες παροχές, περικοπή πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, νέος γύρος μείωσης επικουρικών και εφάπαξ - μεταξύ τρόικας και κάλπης βρίσκονται οι αλλαγές

Το ενδεχόμενο πρόωρων βουλευτικών εκλογών τον ερχόμενο Μάρτιο λόγω αδυναμίας της παρούσης Βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας ανατρέπει τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης γύρω από το Ασφαλιστικό και μεταθέτει τα κυοφορούμενα επώδυνα μέτρα για το δεύτερο εξάμηνο του 2015.      

Η επικαιροποιημένη αναλογιστική μελέτη του ΚΕΠΕ αλλά και οι συζητήσεις με τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας έχουν στην ουσία διαμορφώσει το περίγραμμα των μέτρων που θεωρούνται αναγκαία για το ασφαλιστικό σύστημα, ωστόσο η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να καθυστερήσει την υλοποίησή τους ώσπου να ξεκαθαρίσει το πολιτικό σκηνικό.

Η δέσμευση για τη λήψη μέτρων στο Ασφαλιστικό θα περιλαμβάνεται στην αναμενόμενη συμφωνία κυβέρνησης - τρόικας τον ερχόμενο Δεκέμβριο, ωστόσο οι αναλυτικές αποφάσεις δεν θα περιλαμβάνονται και θα ανακοινωθούν αργότερα.

Αντιθέτως, αναμένεται να ανακοινωθούν άμεσα - μετά τη συμφωνία - οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο, ενώ χωρίς καθυστερήσεις θα υλοποιηθεί τους επόμενους μήνες το σχέδιο του υπουργείου Εργασίας για τον νέο κύκλο ενοποιήσεων Ταμείων, ακόμη και εντάξεις επικουρικών και εφάπαξ στα αντίστοιχα ταμεία κύριας ασφάλισης.

Τα μέτρα

Σύμφωνα με πληροφορίες, αλλά και με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν από την αναλογιστική μελέτη του ΚΕΠΕ (την οποία παρουσίασε «Το Βήμα της Κυριακής» στις 18.7.2014), τα μέτρα που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Εργασίας για το νέο Ασφαλιστικό περιλαμβάνουν:

• Ενοποιήσεις Ταμείων και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης.

• Κατάργηση όλων των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.

• Καθιέρωση ενιαίων όρων ασφάλισης για όλους.

• Εκ βάθρων αλλαγές στο σύστημα είσπραξης εισφορών. Ως το 2017 οι μηχανισμοί των Ταμείων θα ενσωματωθούν στις εφορίες.

• Επανάκριση των κοινωνικών πόρων που χρηματοδοτούν σήμερα το σύστημα.

Το υπουργείο Εργασίας προετοιμάζει τον πλήρη επανασχεδιασμό του συστήματος τόσο οργανωτικά όσο και σε επίπεδο παροχών.

«Κεντρική φιλοσοφία» του νέου, υπό δημιουργία Ασφαλιστικού είναι η κάλυψη των υποχρεώσεών του χωρίς την ανάγκη της συνεισφοράς του κρατικού προϋπολογισμού.

Ωστόσο αυτό μπορεί να γίνει δυνατόν με την προσαρμογή - μείωση των παροχών στα όρια των δυνατοτήτων των εσόδων, δηλαδή των εισπράξεων από εισφορές. Οι περαιτέρω ενοποιήσεις των Ταμείων - η κυβερνητική πρόταση μιλάει για τρία ταμεία κύριας ασφάλισης εντός των οποίων θα ενταχθούν τα επικουρικά και τα εφάπαξ -, η καθιέρωση ενιαίων κανόνων και όρων ασφάλισης για όλους τους ασφαλισμένους, οι νέες περικοπές συνταξιοδοτικών παροχών (κύριες και επικουρικές) αποτελούν τις κεντρικές κατευθύνσεις της νέας μεταρρύθμισης.

Τα σενάρια

Τα σενάρια μέτρων που εξετάζονται αφορούν την πλήρη κατάργηση όλων των συνταξιοδοτήσεων για ηλικίες κάτω των 62 ετών. Σε αυτή την περίπτωση θα αυξηθούν άμεσα τα όρια ηλικίας που ισχύουν σήμερα για τη συνταξιοδότηση σε Δημόσιο και ΔΕΚΟ, αλλά και θα καταργηθούν όλες οι ευνοϊκές διατάξεις που παραμένουν σε ισχύ στο ΙΚΑ για τις μητέρες με ανήλικα παιδιά.

Επιπλέον συζητείται η θέσπιση νέας μείωσης των συντάξεων λόγω πρόωρης εξόδου πέραν του 6% για κάθε χρόνο πριν από το γενικό όριο που ισχύει σήμερα ως το ανώτατο όριο ποινής (συνολική μείωση 30%) σε όσους αποχωρούν πρόωρα.  

Η ποινή για πρόωρη έξοδο θα αυξάνεται για κάθε χρόνο που υπολείπεται από το γενικό όριο ηλικίας.  

Καθιέρωση ενιαίων εισφορών αλλά και ενιαίων παροχών στο σύνολο των ασφαλισμένων, είτε απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα είτε σε ΔΕΚΟ, τράπεζα ή σε επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα. Δηλαδή, συζητείται η κατάργηση των ειδικών διατάξεων που διατηρούνταν μετά την ένταξη π.χ. των ειδικών ταμείων  στο ΙΚΑ και προέβλεπαν διαφορετικές εισφορές και διαφορετικές παροχές. «Στόχος είναι η καθιέρωση ενιαίων εισφορών και παροχών για όλους τους ασφαλισμένους» σημειώνει στέλεχος του υπουργείου Εργασίας.

Ενοποιήσεις

Κάθετη ενοποίηση: Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου, το ΙΚΑ αναμένεται ότι θα αποτελέσει τον κεντρικό πυλώνα του νέου Ασφαλιστικού, στο οποίο θα ενταχθούν όλα τα επικουρικά και τα ταμεία εφάπαξ.

Σε πρώτη φάση θα μείνουν εκτός τα ταμεία κύριας ασφάλισης των αυτοαπασχολουμένων, δικηγόρων, γιατρών και μηχανικών, ο ΟΑΕΕ, το ταμείο των δημοσιογράφων, ο ΟΓΑ και το ΝΑΤ.

Το ΕΤΕΑ θα ενταχθεί στο ΙΚΑ από 1ης Ιουλίου 2015, αφού προηγουμένως θα έχει ενσωματώσει όλα τα επικουρικά ταμεία, τα οποία έως τότε δεν θα έχουν μετατραπεί σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου ώστε να λειτουργούν ως ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, η ενσωμάτωση των Ταμείων στο ΙΚΑ θα οδηγήσει στην κατάργηση της οικονομικής αυτονομίας των ξεχωριστών λογαριασμών για εισφορές και παροχές των ταμείων αυτών. Ετσι, ενώ αρχικά τα Ταμεία που θα ενταχθούν στο ΙΚΑ θα διατηρήσουν την οικονομική τους αυτοτέλεια, στο εσωτερικό τους θα υπάρξει ενιαιοποίηση όρων και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης και άρα μείωση συντάξεων σε πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων.

Οριζόντια ενοποίηση: Ταυτοχρόνως το υπουργείο έχει θέσει σε «κίνηση» τη λεγόμενη «οριζόντια ενοποίηση» δομών και λειτουργιών του ασφαλιστικού συστήματος ουσιαστικής σημασίας για την επιβίωσή του. Πρόκειται για τη δημιουργία ενιαίου μηχανισμού είσπραξης εισφορών για όλα τα Ταμεία, ο οποίος από το 2017 θα ενταχθεί στη φορολογική διοίκηση (εφορίες), καθώς και για τη δημιουργία Ενιαίου Κέντρου Απονομής Συντάξεων, το οποίο θα λειτουργήσει από 1.7.2015 για τη διαδοχική ασφάλιση και από 1.7.2016 για συντάξεις με πλήρη δικαιώματα.

Επικουρικές

Καμία μείωση στις επικουρικές συντάξεις δεν θα υπάρξει στις αρχές του 2015. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση δεν θα συναινέσει σε οποιαδήποτε μείωση, ακόμη και αν τα οικονομικά στοιχεία του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης συντείνουν προς αυτή την κατεύθυνση.
 

Ευελιξία

Τώρα οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο
Μεγαλύτερη ευελιξία σε αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο 1264/1982 δείχνει η κυβέρνηση προκειμένου να αποφύγει την πίεση ανατροπών στο Ασφαλιστικό.

Ετσι φαίνεται να συζητεί με την τρόικα μια συμφωνία για περιορισμό της προστασίας των συνδικαλιστών, την αλλαγή οργάνωσης και χρηματοδότησης των συνδικάτων, όπως και των συνδικαλιστικών αδειών.

Αντιθέτως «κόκκινες γραμμές» και διέξοδο υπάρχει για την αλλαγή του νόμου για τις ομαδικές απολύσεις, την επαναφορά του lock out (ανταπεργία εργοδότη), την αλλαγή των πλειοψηφιών για τη λήψη απόφασης για απεργία.