ζάχαρη από φυσικό αέριο στον δηλητηριώδη κουραμπιέ του ΥΠΕΚΑ

Από τις Οικοτριβές

Παρότι τα τελευταία χρόνια, επ’ αφορμή τραγικών και θανατηφόρων ατυχημάτων, τα κυρίαρχα μμΕ ανέδειξαν με ένταση τις επιπτώσεις από την καύση ακατάλληλης ξυλείας σε κατοικίες, ελάχιστα έχει επισημανθεί η αιτία τους και η πολιτική ευθύνη πίσω από αυτές.
Η αποπνικτική ατμόσφαιρα στο λεκανοπέδιο της Αττικής εμφανίζεται ως συνώνυμη της έλλειψης περιβαλλοντικής παιδείας, παραβλέποντας ότι η ακρίβεια στις συμβατικές λύσεις θέρμανσης δεν έχει αφήσει στους πολίτες άλλη λύση προστασίας από το κρύο, εκτός από το να καίνε ό,τι βρουν σε φτηνές και ρυπογόνες ξυλόσομπες ή τζάκια.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως και τον φετινό χειμώνα αυτή η εικόνα θα επαναληφθεί.
Η εξελισσόμενη συρρίκνωση του κοινωνικού εισοδήματος, η ακρίβεια στα συμβατικά μέσα θέρμανσης και η αναποτελεσματική ως και ανύπαρκτη ενεργειακή θωράκιση των κτιρίων στις πόλεις, έχουν οδηγήσει ώστε το πρόβλημα της ενεργειακής πενίας να λάβει χαρακτήρα ανθρωπιστικής κρίσης.

Τα τελευταία χρόνια το οικιακό τιμολόγιο της ΔΕΗ όχι μόνο χρησιμοποιήθηκε ως φοροεισπρακτικός μηχανισμός, αλλά επιβαρύνθηκε με διαδοχικές αυξήσεις, νέους φόρους και τέλη. Το κόστος προμήθειας αυξήθηκε κατά 50%, ενώ προστέθηκαν τα ενδιάμεσα κόστη διανομής, μεταφοράς, ΥΚΩ, ΝΕΡΙΤ. Το τέλος επιδότησης των περιβαλλοντικά καθαρών μονάδων ιδιωτών παραγωγών (ΕΤμΕΑΡ) αυξήθηκε κατά 3.500 %.

Σε βάθος δεκαετίας το πετρέλαιο και το φ.α. στην Ελλάδα έχουν υποστεί συνολική αύξηση πάνω από 100% στην τελική τιμή διάθεσης, λόγω της διεθνούς αύξησης της τιμής, των περιθωρίων κέρδους των εισαγωγών χονδρικής, των διανομέων λιανικής και ειδικά των φόρων που τα συνοδεύουν, οι οποίοι στο πετρέλαιο ξεπερνούν το 50% της τελικής τιμής διάθεσης.
Η ποιότητα κατασκευής των κτηρίων αποτιμάται επίσης ως εξαιρετικά προβληματική. Η ενεργειακή κατανάλωση στα κτήρια της Αθήνας ξεπερνά τις 29 kWh/έτος ανά κυβικό, ενώ στη Δανία δεν ξεπερνά τις 14 kWh, στη Γερμανία τις 21 και στην Ολλανδία τις 20 kWh, σε χώρες δηλαδή με πολύ δυσκολότερες κλιματολογικές συνθήκες.

Όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες των τελευταίων κυβερνήσεων από τη μια μεγενθύνουν την ενεργειακή πενιά, από την άλλη επιχειρούν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις. Η πρόσφατη μείωση κατά 30% σε ένα φόρο που είχε αυξηθεί 400% (ειδικός φόρος κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης) αποτελεί απολύτως ενδεικτικό παράδειγμα μιας πολιτικής που αστειεύεται πάνω σε ανθρώπινα θύματα.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το τελευταίο ν/σ του ΥΠΕΚΑ, το οποίο μετά από μια προσχηματική δημόσια διαβούλευση διάρκειας τεσσάρων ημερών έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή.

Το ν/σ κινείται σε δύο άξονες.
Πρώτον, κατακερματίζονται και αναδιατάσσονται οι δραστηριότητες των Εταιρειών Παροχής Αερίου, δημιουργώντας σημαντικά ενδιάμεσα κόστη προς τους τελικούς καταναλωτές και αφαιρώντας αμετάκλητα από την Πολιτεία την δυνατότητα άσκησης πολιτικής Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας.

Δεύτερον, απελευθερώνεται η δυνατότητα αποκοπής μεμονωμένων οριζοντίων ιδιοκτησιών από την κεντρική θέρμανση πολυκατοικιών και μάλιστα με επιδότηση του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για την μετατροπή τους σε εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, μόνο όπου υπάρχει δυνατότητα άμεσης σύνδεσης.
Αποφάσισε άραγε η Κυβέρνηση των μνημονίων να επιδείξει τέτοιο ενδιαφέρον για την ποιότητα της ατμόσφαιρας στις πόλεις και για την οικολογική θέρμανση των κατοίκων;
Το οξυμένο σήμερα πρόβλημα της ενεργειακής πενίας είναι βαθιά πολιτικό και ταξικό. Οφείλεται στην ήττα των κοινωνικών δυνάμεων που διέθεταν συγκεκριμένο επιστημονικό και κοινωνικό σχέδιο την δεκαετία του ’40, από την επελαύνουσα καραμανλική πολυκατοικία της αντιπαροχής.

Οι ένοικοι των ανεγειρόμενων πολυκατοικιών σύμφωνα με τον ΓΟΚ του 1955, βρέθηκαν να κατοικούν σε κτήρια χωρίς τις πρόνοιες του Ν.3741/1929 (θέρμανση, ανελκυστήρας, αυλές, άνετοι κοινόχρηστοι χώροι, χώροι βοηθητικής χρήσεως, χρήση φωταερίου κ.α.) με ανυπολόγιστο κόστος στις συνθήκες διαβίωσής τους και στην επιβάρυνση του αστικού ιστού.
Η συντριπτική πλειοψηφία των πολυκατοικιών που αποτελούν σήμερα τις εστίες ενεργειακής πενίας στην Αθήνα, (Παγκράτι, Κυψέλη, Νεάπολη, Πατήσια, Αμπελόκηποι) αποτελούν καθόλου συμπτωματικά και «σήμα κατατεθέν» του ΓΟΚ του 1955, σύμφωνα με τον οποίο η σύνταξη μελετών θέρμανσης είναι προαιρετική, ανεξαρτήτως οικοδομικού όγκου.

Σε αυτές τις πολυκατοικίες, αλλά και σε πλείστες άλλες, οι θερμάνσεις έχουν κατασκευαστεί με έλλειμμα επιστημονικού σχεδιασμού, περίσσεια εμπειρισμού και πλήρη απουσία ελέγχου από την Πολιτεία, σε ό,τι αφορά την χωροθέτηση του λεβητοστασίου, τις συνθήκες αερισμού, τις διατάξεις απαγωγής καυσαερίων, την αποδοτική επιλογή ζεύγους καυστήρα-λέβητα, τα υδραυλικά της θέρμανσης.
Τα τσιμεντένια κουτιά του ΓΟΚ του ’55 στεγάζουν σήμερα ενοίκους μακροχρόνια άνεργους, μακροχρόνια ασθενείς και σε κάθε περίπτωση οικονομικά ανήμπορους να τροφοδοτούν τις στραβές, κακές και ανάποδες εγκαταστάσεις θέρμανσης με πανάκριβα μέσα. Όμως οι κκ μανιάτης και Παπαγεωργίου βρήκαν τη λύση, όποιος έχει να πληρώσει θα αυτονομείται από την κεντρική θέρμανση, οι υπόλοιποι καυσόξυλα, μαγκάλια και κουβέρτες. Έτσι ακριβώς τα λέει το ν/σ χωρίς ίχνος υπερβολής ή μεγέθυνσης.

Χωρίς να αγγίζουν στο ελάχιστο τις πραγματικές αιτίες της ενεργειακής πενίας, καλλιεργούν τον κοινωνικό αυτοματισμό και βαθαίνουν ακόμα περισσότερο την ταξική διαίρεση. Δεν πρόκειται απλά για διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, πρόκειται και για μεγάλη μπίζνα. μπορούν άραγε όλες οι πολυκατοικίες του ΓΟΚ του ’55 να υποδεχτούν αυτόνομες εγκαταστάσεις φ.α.; μήπως ο φορέας ελέγχου συμμόρφωσής τους σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές, είναι οι ιδιώτες που βάσει του ίδιου ν/σ θα νέμονται εις το διηνεκές τα δίκτυα και την παροχή του φυσικού αερίου στην Ελλάδα;

Ο αναμενόμενος αντίλογος για τον κοινωνικό, πολεοδομικό και οικονομικό κανιβαλισμό δεν είναι άλλος από το δήθεν σημαντικό περιβαλλοντικό όφελος αντικατάστασης μονάδων πετρελαίου από μονάδες φυσικού αερίου σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία και από αντλίες θερμότητας με ηλεκτρικό ρεύμα στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Το ΥΠΕΚΑ θα θυμηθεί ότι η καύση φ.α συνεπάγεται ανυπαρξία αιθάλης, μικρότερες εκπομπές αιωρούμενων σωματιδίων, του τοξικού CO, οξειδίων του θείου και του αζώτου, καθώς και 30% λιγότερο CO2. Θα θυμηθεί επίσης ότι η απευθείας χρήση φ.α. στην θέρμανση και την εστίαση συνοδεύεται από 100% ενεργειακή απόδοση, σε σύγκριση με την χρήση ηλεκτρικού ρεύματος που έχει παραχθεί από φ.α. κατά την οποία η απόδοση δεν ξεπερνά το 30%. Το ΥΠΕΚΑ θα θυμηθεί ότι το φ.α. αποτελεί ιδανική λύση για τον οικιακό τομέα ειδικά στα αστικά κέντρα.
Ήδη η Βουλή έχει ψηφίσει την διάθεση κονδυλίων ύψους 15 εκ. € για την επιδότηση εγκαταστάσεων φ.α. (85% ΕΣΠΑ – 15% ΠΔΕ). Αν υποθέσουμε ότι το μέσο κόστος μετατροπής είναι 4.000 € (συμπεριλαμβανομένων και των παρεμβάσεων στα υδραυλικά της θέρμανσης) και ότι η επιδότηση θα είναι της τάξης του 50% τότε πρόκειται να ωφεληθούν 7.500 διαμερίσματα ή κεντρικές θερμάνσεις στην Αττική, την Θεσσαλονίκη και τη Θεσσαλία.
Φυσικό Αέριο σε 7.500 από 2 εκατομμύρια νοικοκυριά. Οι υπόλοιποι μαγκάλια, καυσόξυλα και κουβέρτες.
Απέναντι σε αυτό το έρεβος υπάρχει επιστημονικά και κοινωνικά τεκμηριωμένη πρόταση. Αναφέρονται σε αυτή η συνδικαλιστικοί, επιστημονικοί και πολιτικοί φορείς. Είναι η άμεση έξοδος της Ελλάδας από τον Κοινό Ευρωπαϊκό Χώρο Ενέργειας και η συγκρότηση του Ενιαίου Δημόσιου Φορέα Ενέργειας. Του φορέα που θα αντιμετωπίζει τις ενεργειακές κοινωνικές ανάγκες της θέρμανσης, της εστίασης, του ζεστού νερού χρήσης, της μετακίνησης, του φωτισμού ως δικαίωμα των πολιτών και όχι ως πεδίο κερδοφορίας του Κεφαλαίου.

Η εν αναμονή κυβέρνηση της Αριστεράς έχει ήδη τοποθετηθεί με ΠΑΡΩΝ και στις τρεις τροπολογίες του ΥΠΕΚΑ (επιλέγοντες, ΕΣΠΑ, ΕΦΚ), αποδεικνύοντας ότι τη χωρίζει μεγάλη απόσταση από την κοινωνικά αναγκαία πολιτική στάση. Απαιτείται σίγουρα μια διαφορετική στάση στο Κοινοβούλιο και τους χώρους εργασίας ενόψει του αναμενόμενου ν/σ.

Σπύρος Κοντομάρης συνδικαλιστής στο ΤΕΕ και το Φυσικό Αέριο, μέλος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ