Στον αέρα η επεξεργασία απορριμμάτων

Αναδημοσιεύουμε άρθρο του Χρήστου Ζέρβα από την Ελευθεροτυπία καθώς και σχετική ανακοίνωση της ΠΟΕ ΟΤΑ για την πολύ σημαντική απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Φρένο στην κατασκευή τεσσάρων εργοστασίων επεξεργασίας απορριμμάτων στους ΧΥΤΑ Φυλής (2), Κερατέας και Γραμματικού, αρχικού προϋπολογισμού 365.000.000 ευρώ, έβαλε το Ελεγκτικό Συνέδριο, ακυρώνοντας ως νομικά πλημμελή την προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής και του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ).

Στα σκουπίδια η σύμβαση του ΕΣΔΚΝΑ Σύμφωνα με την απόφαση-κόλαφο των δικαστών, η επίμαχη σύμβαση πρέπει να γίνει από την αρχή, καθώς βασικοί της όροι, όπως το χρονοδιάγραμμα εργασιών και η εκτέλεση του προϋπολογισμού, είναι παντελώς αόριστοι και δεν ορίζουν με σαφήνεια τους φορείς, το ύψος και τους τρόπους των χρηματοδοτήσεων του έργου!

Μετά την εξέλιξη αυτή, είναι προφανές ότι ο περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική τινάζεται κυριολεκτικά στον αέρα. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, τα 4 εργοστάσια θα χρησιμοποιούσαν ως τεχνολογία τη μέθοδο της βιοξήρανσης.

Κεντρικό ρόλο στο συγκεκριμένο τρόπο διαχείρισης σκουπιδιών παίζουν οι επιχειρήσεις του Σύνδεσμου Βιομηχανιών Ανακύκλωσης Ενεργειακής Αξιοποίησης (ΣΕΒΙΑΝ) στον οποίο ηγείται ο Αθ. Κατρής, στέλεχος του ομίλου Μπόμπολα (ΗΛΕΚΤΩΡ).

Σε συνέντευξη Τύπου, πριν από λίγους μήνες, ο σύνδεσμος παρότρυνε την κυβέρνηση να προχωρήσει με διαδικασίες κατεπείγουσες τα εργοστάσια στη Φυλή, προτείνοντας την Επιτροπή Δημοσίων Πόρων για την υλοποίηση του έργου, λόγω της αδυναμίας τραπεζικής χρηματοδότησης.

Το 6ο τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκανε δεκτή την προσφυγή της ΠΟΕ-ΟΤΑ (την δημοσίευσε η Κ.Ε. στις 31/1/2011) και ανακάλεσε πράξη του Ε' κλιμακίου ότι δεν «κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης».

Στην προσφυγή της ΠΟΕ-ΟΤΑ αναφερόταν μεταξύ άλλων ότι η επίμαχη σύμβαση άφηνε «κερκόπορτες» για τον τριπλασιασμό του κόστους διαχείρισης των απορριμμάτων που θα κληθεί τελικά να πληρώσει ο πολίτης.

Στην απόφαση του 6ου τμήματος, αναφέρεται χαρακτηριστικά πως «δεν προσδιορίζεται επακριβώς πώς κατανέμεται το συνολικό ποσόν του προϋπολογισμού. Δεν υπάρχει έτσι σαφής και ορισμένη πρόβλεψη για τον τρόπο διασφάλισης και εξοικονόμησης των αναγκαίων πόρων, παρά μόνο μία γενικόλογη διατύπωση ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση θα υποβάλει αιτήσεις στους φορείς χρηματοδότησης, οι οποίοι επίσης δεν προσδιορίζονται, ανάλογα με το χρηματοδοτικό σχήμα που θα επιλεγεί στο μέλλον, ενώ αυτό θα έπρεπε ήδη να έχει καθοριστεί»!

Σύμφωνα με τους δικαστές, δεν υπάρχει «ούτε καν ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα των δράσεων που αναλαμβάνουν τα συμβαλλόμενα μέρη, υπό την έννοια της σταδιακής υλοποίησης των έργων, έτσι ώστε δεν είναι δυνατό να διαπιστωθεί αν η προβλεπόμενη διάρκεια της σύμβασης είναι επαρκής για την κατασκευή των έργων αυτών»!

Κρίθηκε ακόμη ότι δεν ήταν νόμιμη η σύνθεση της εκτελεστικής επιτροπής του ΕΣΔΚΝΑ, καθώς σε αυτήν συμμετείχαν αναπληρωματικά αντί των τακτικών μελών της, χωρίς να αποδεικνύεται κατά τρόπο αναμφίβολο, ότι τα απόντα τακτικά μέλη κλήθηκαν να παραστούν ή ότι συνέτρεχε κάποιος νόμιμος λόγος που δεν ήταν απαραίτητη η πρόσκλησή τους. * 

Αθήνα, 14 Ιουλίου 2011

Αριθμ. Πρωτ.: 727

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Απέρριψε το Ελεγκτικό Συνέδριο την προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής και του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α.) για την κατασκευή των τεσσάρων μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων στην Αττική, προϋπολογισμού 365.000.000 ευρώ. Η απόφαση που ελήφθη χθες, δικαιώνει απόλυτα την Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. που είχε προσφύγει στο Ελεγκτικό Συνέδριο ζητώντας την ανάκληση της υπ’ αριθμ. 1/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου βάσει της οποίας δεν υπήρχε κώλυμα στην υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης.

Συγκεκριμένα, οι σύμβουλοι του VI Τμήματος του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου έκαναν δεκτή την αίτηση της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. και ανακάλεσαν την πράξη του Ε΄ Κλιμακίου λόγω πλημμελειών. Έκριναν πώς οι όροι της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης ως προς τον προϋπολογισμό και το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσής της είναι αόριστοι και δεν εξειδικεύονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 100 του Νόμου 3852/2010.

«Αναφορικά με τον προϋπολογισμό της σύμβασης, περιλαμβάνεται ένα συνολικό ποσό, πλην όμως δεν προσδιορίζεται ειδικότερα πώς κατανέμεται το ποσό αυτό για την εκτέλεση των επιμέρους έργων. Επιπλέον, δεν υπάρχει σαφής και ορισμένη πρόβλεψη για τον τρόπο διασφάλισης και εξοικονόμησης των αναγκαίων πόρων, παρά μόνο μία γενικόλογη διατύπωση ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση θα υποβάλει αιτήσεις στους φορείς χρηματοδότησης, οι οποίοι επίσης δεν προσδιορίζονται, ανάλογα με το χρηματοδοτικό σχήμα που θα επιλεγεί στο μέλλον, ενώ αυτό θα έπρεπε ήδη να έχει καθοριστεί», αναφέρεται στη δικαστική απόφαση.

Επιπρόσθετα, «στην προγραμματική σύμβαση δεν υφίσταται ούτε καν ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα των αναλαμβανόμενων από τα συμβαλλόμενα μέρη δράσεων, υπό την έννοια του χρονικού προσδιορισμού της σταδιακής υλοποίησης των έργων, η κατασκευή των οποίων προβλέπεται με τη σύμβαση, έτσι ώστε να μην μπορεί να διαπιστωθεί αν η προβλεπόμενη διάρκεια της σύμβασης είναι επαρκής για την κατασκευή των έργων αυτών». Αναφέρεται μόνο, σύμφωνα με την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, «η διάρκεια της σύμβασης και ο χρόνος εκτέλεσης των έργων, ο οποίος, όμως, αφορά στη διαδικασία εκτέλεσης των μεταγενέστερων εκτελεστικών της προγραμματικής συμβάσεων, με συνέπεια να μην πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 100 Ν. 3852/2010».

Οι δικαστές επιβεβαίωσαν έναν ακόμη ισχυρισμό της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. Αποφάνθηκαν ότι δεν ήταν νόμιμη η σύνθεση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α., καθώς σε αυτήν συμμετείχαν αναπληρωματικά αντί των τακτικών μελών της, χωρίς παράλληλα να αποδεικνύεται κατά τρόπο αναμφίβολο, ότι τα απόντα τακτικά μέλη κλήθηκαν να παραστούν ή ότι συνέτρεχε κάποιος νόμιμος λόγος που δεν ήταν απαραίτητη η πρόσκλησή τους. «Δεν επιτρέπεται η συμμετοχή στις συνεδριάσεις της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. των αναπληρωματικών μελών αντί των τακτικών, παρά μόνο εφόσον έχει προηγηθεί έγγραφη πρόσκληση των τελευταίων και συντρέχει στο πρόσωπό τους κώλυμα. Περαιτέρω, δεν απαιτείται πρόσκληση όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε τακτές ημέρες ή ημερομηνίες, οι οποίες έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων με ρητή πράξη της επιτροπής, που χωρίς αμφιβολία γνωρίζουν όλα τα τακτικά και αναπληρωματικά της μέλη. Επίσης, δεν απαιτείται πρόσκληση, στην περίπτωση που τα μέλη έχουν δηλώσει εγγράφως κώλυμα συμμετοχής ή δεν είναι δυνατό να μετάσχουν στη συνεδρίαση λόγω αντικειμενικού κωλύματος, που είναι γνωστό και δημιουργεί απόλυτη αδυναμία προσέλευσης, εφόσον, στην περίπτωση αυτή, γίνεται ειδική μνεία του κωλύματος στα πρακτικά», σημειώνεται διευκρινιστικά στην απόφαση.

Οι σύμβουλοι του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκριναν ότι, η μη απόδειξη της κλήτευσης ενός τακτικού και ενός αναπληρωματικού μέλους καθιστά μη νόμιμη τη σύνθεση του οργάνου, όπως βάσιμα προβάλλεται στην αίτηση της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α., ενώ παράλληλα οι δικαστές επισημαίνουν πώς, «η μεταβίβαση της αρμοδιότητας πραγματοποίησης των διαγνωστικών διαδικασιών από τον Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, καθόσον με τον τρόπο αυτό επιχειρείται ανεπίτρεπτη υποκατάσταση στην πραγματοποίηση των διαγωνισμών για την εκτέλεση των επίμαχων έργων, κατά καταστρατήγηση των διατάξεων περί αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.)».

Εξάλλου, όπως συνεχίζει η απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, «η προβλεπόμενη στην παράγραφο 5 του άρθρου 1 της 2527/2009 Υπουργική Απόφαση για τη δυνατότητα των ΦΟ.Δ.Σ.Α. να αναθέτουν και επιμέρους υπηρεσίες διαχείρισης των αποβλήτων και λοιπές υπηρεσίες λειτουργίας σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, αφορά τις δραστηριότητες που συνδέονται εν στενή εννοία με τη διαχείριση των απορριμμάτων, οι οποίες πρέπει να ανατίθενται με τις προβλεπόμενες στις κείμενες διατάξεις διαγνωστικές διαδικασίες και δεν παρέχει τη δυνατότητα εκχώρησης νομοθετημένων αρμοδιοτήτων, όπως η αρμοδιότητα διενέργειας διαγωνισμών κατασκευής εγκαταστάσεων».

Σε κάθε περίπτωση - επισημαίνουν οι σύμβουλοι - «θα πρέπει να σημειωθεί ότι από κανένα στοιχείο δεν αιτιολογείται η αναγκαιότητα εκχώρησης της αρμοδιότητας για τη διενέργεια διαγωνισμών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής».

Τέλος, κατά την κρίση του Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, βάσιμος είναι και ο προβαλλόμενος από την Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. ισχυρισμός ότι η απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής έχει εκδοθεί κατά παράβαση της 11/30-3-2009 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α.

ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.