Παράνομη η «ανάπλαση» στο ρέμα Πικροδάφνης

Παράνομη η «ανάπλαση» στο ρέμα Πικροδάφνης

Τάσος Σαραντής

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έβαλε φρένο στα έργα που είχε εγκρίνει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, δικαιώνοντας τους αγώνες για τη διάσωση του οικοσυστήματος.

Aκυρώνονται τα έργα διευθέτησης-ανάπλασης του ρέματος της Πικροδάφνης από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης ώς τις εκβολές του, έπειτα από απόφαση του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Πρόκειται για μια νίκη που δικαιώνει τους πολύχρονους αγώνες συλλόγων, συλλογικοτήτων και πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης και συγκεκριμένα του τμήματος που διασώζεται σε φυσική κατάσταση μέχρι σήμερα, ακριβώς εξαιτίας αυτών των αγώνων.

Η απόφαση του ΣτΕ αφορά την προσφυγή φορέων και πολιτών για την ακύρωση της απόφασης του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής «Εγκριση των περιβαλλοντικών όρων του έργου Ανάπλαση ρέματος Πικροδάφνης από λεωφόρο Βουλιαγμένης έως εκβολή» (9/11/2016). Με τη συγκεκριμένη απόφαση προβλέπονταν έργα εγκιβωτισμού που αφορούσαν το χτίσιμο του ρέματος με σαρζανέτια (πέτρες τυλιγμένες με συρματόπλεγμα) σχεδόν σε όλο το μήκος του από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης μέχρι την παραλία Εδέμ.

Κάτι που θα ισοδυναμούσε με την αποψίλωση των πρανών και την κοπή 776 δέντρων από περίπου 1.000 και όλης της ενδιάμεσης βλάστησης. Με μια ακόμη απόφαση του γ.γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης είχαν προταθεί ανάλογες επεμβάσεις και στα τελευταία 200 μέτρα του ρέματος, που παραμένουν σε φυσική κατάσταση στην Ηλιούπολη μέχρι τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, με την κοπή 39 δέντρων.

Αίτηση ακύρωσης

Κατά της Απόφασης Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) των έργων είχαν προσφύγει αιτούμενοι την ακύρωσή της 11 παραρεμάτιοι κάτοικοι, σχεδόν όλοι μέλη του Δικτύου Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και η Κίνηση Πολιτών Ηλιούπολης.

Το ΣτΕ συζήτησε την αίτηση ακύρωσης της ΑΕΠΟ για τα έργα διευθέτησης της Πικροδάφνης ύστερα από 5 αναβολές, κυρίως προκειμένου να προσκομίσει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής νέο σχέδιο προεδρικού διατάγματος για την οριοθέτηση της Πικροδάφνης, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Κι αυτό διότι η συνολική οριοθέτηση ενός ρέματος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το ΣτΕ, για το ενδεχόμενο οποιασδήποτε επέμβασης και έργων στο ρέμα.

Τον Αύγουστο του 2020, το ΣτΕ απέρριψε το Π.Δ. οριοθέτησης της Πικροδάφνης που κατατέθηκε ως μη νόμιμο αφού, μεταξύ άλλων, από την οριοθέτηση εξαιρούνταν οι εκβολές του ρέματος και το τμήμα από την οδό Σαρανταπόρου στην Ηλιούπολη ώς τις πηγές του στον Υμηττό. Επιπλέον, η οριοθέτηση δεν περιελάμβανε τα κτίσματα τα οποία βρίσκονται εντός των οριογραμμών της ιστορικής κοίτης του ρέματος, γεγονός που θα σήμαινε ότι αυτά τα αυθαίρετα κτίσματα θα μπορούσαν να νομιμοποιηθούν.

Κατά την τελευταία συνεδρίαση του ΣτΕ στις 21/10/2020, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής ζήτησε εκ νέου αναβολή της εκδίκασης, για να ετοιμαστεί το νέο σχέδιο προεδρικού διατάγματος, ενώ ο Κωστής Χατζηδάκης ως υπουργός Περιβάλλοντος είχε παρέμβει με επιστολή του προς το ΣτΕ ζητώντας επίσης την αναβολή της. Τελικά το ΣτΕ δεν έκανε δεκτά τα αιτήματα για εκ νέου αναβολή και έκρινε ως παράνομα τα σχεδιαζόμενα έργα.

Σύμφωνα με την περίληψη της απόφασης του ΣτΕ, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Νόμος και Φύση», τα σχεδιαζόμενα έργα ακυρώνoνται διότι πρόκειται για έργα διευθέτησης του ρέματος χωρίς να έχει προηγηθεί η οριοθέτησή του στο σύνολό του. Κι αυτό διότι το δικαστήριο, με την 1242/2008 απόφασή του, είχε επιβάλει στη διοίκηση την υποχρέωση να προχωρήσει σε τεκμηριωμένη με στοιχεία και μελέτες οριοθέτηση του ρέματος της Πικροδάφνης στο σύνολό του προκειμένου να διασφαλιστεί η ακώλυτη λειτουργία του ως οικοσυστήματος. Επομένως, η συνολική αυτή οριοθέτηση συνιστά προϋπόθεση για την εκτέλεση οποιωνδήποτε έργων επί του ρέματος, σύμφωνα με το ΣτΕ.

Mέτρα προστασίας

Σύμφωνα με την απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, πρέπει να απορριφθούν οι παρεμβάσεις της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Ηλιούπολης στο ρέμα. Και επιπλέον, η διοίκηση οφείλει εντός τετραμήνου να αποστείλει στο δικαστήριο προεδρικό διάταγμα για την οριοθέτηση του ρέματος στο σύνολό του. Περαιτέρω οφείλει να λάβει αμελλητί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του ρέματος και, ιδίως, να απαγορεύσει την έκδοση οικοδομικών αδειών και την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών σε γήπεδα εντός των οριογραμμών του ρέματος, όπως αυτές έχουν ήδη αποτυπωθεί χωρίς την κατασκευή έργων διευθέτησης, ή σε γήπεδα που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με αυτές.

Τέλος, η διοίκηση οφείλει να προχωρήσει άμεσα στην καταγραφή των αυθαίρετων κτισμάτων εντός των οριογραμμών του ρέματος, όπως αυτές έχουν ήδη αποτυπωθεί χωρίς την κατασκευή έργων διευθέτησης, και να απαγορεύσει την έναρξη ή συνέχιση διαδικασιών αναστολής κατεδάφισης ή εξαίρεσης από την κατεδάφιση.