Οι επενδυτές δεν «μένουν σπίτι»!
Στις 22 του Μάρτη, ο προϊστάμενος της πολιτικής προστασίας Χαρδαλιάς, φορώντας το υπεροπτικό ύφος της εξουσίας, ανακοίνωνε το μέτρο περιορισμού της κυκλοφορίας, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι «το κράτος και ο παραγωγικός ιστός δεν παραλύουν». Και πράγματι! Πλάι στους φούρνους, τα μανάβικα, τα σούπερ μάρκετ και τα φαρμακεία, όλες οι διεργασίες που σχετίζονται με τα αιολικά εργοστάσια (και όχι μόνο) που σχεδιάζονται απ΄άκρη σε άκρη της ελληνικής επικράτειας, δεν έχουν σταματήσει ούτε λεπτό αυτόν τον καιρό. Η μόνη (τυπική) απορία που μας έχει δημιουργηθεί είναι εάν η βιομηχανία της αιολικής ενέργειας εντάσσεται τελικά στο… κράτος ή στον παραγωγικό ιστό;
Οι δημοπρασίες της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας (ΡΑΕ) και οι διαγωνισμοί της ΔΕΗ Ανανεώσιμες γίνονται κανονικά. Κάπως έτσι κατοχυρώθηκε στην «Αιολική Βέρμιου Α.Ε.» ακόμα ένα αιολικό πάρκο 153MW στο Βέρμιο. Αντίστοιχα, η ΙΝΤΡΑΚΑΤ ανέλαβε το αιολικό πάρκο 30MW και το κέντρο υπερυψηλής τάσης (ΚΥΤ) στον Τύμπανο, στο Μουζάκι. Ένα έργο στην ανατολική Αργιθέα που ανοίγει τον δρόμο και για τα υπόλοιπα στην περιοχή των Αγράφων. Στα δυτικά Άγραφα, στο χωριό της Βαλαώρας, όπου σχεδιάζεται ο εκτοπισμός σχεδόν του συνόλου των κτηνοτρόφων της περιοχής, καθώς στα λιβάδια τους έχει αδειοδοτηθεί ένα φωτοβολταϊκό πάρκο σε έκταση 3.300 στρεμμάτων, στις 8 του Απρίλη, κάτοικοι ακινητοποίούν δύο αυτοκίνητα τα οποία κινούνται στην περιοχή με σκοπό τη διενέργεια εργασιών.
Τη στιγμή που παντού επιβάλλονται μέτρα περιορισμού των επαφών, το ευρωπαϊκό λόμπι της αιολικής ενέργειας (Wind Europe) στις 27 Μαρτίου, δηλώνει με καμάρι ότι το 96% των εργοστασίων κατασκευής ανεμογεννητριών και σχετικών εξαρτημάτων συνεχίζουν την παραγωγή. Αφού, λοιπόν, όλα κυλούν… ομαλά, εξοπλισμός ανεμογεννητριών ξεφορτώνεται, πάει και έρχεται και στα μέρη μας. Στο λιμάνι της Κύμης πλοίο από την Γερμανία ξεφορτώνει τμήματα ανεμογεννητριών που προορίζονται για την Οκτωνιά (Εύβοια). Στα λιμάνια της Καρύστου, του Λαυρίου και της Στυλίδας φορτηγά μεταφέρουν σε εργοτάξια τα υλικά που φθάνουν. Οδηγείς σε θεσσαλικούς δρόμους, στον Βόλο, στον Τύρναβο για να πας στη δουλειά σου χαράματα και πετυχαίνεις τριαντάμετρα φορτηγά να μεταφέρουν πτερύγια. Ο περιορισμός στις μετακινήσεις λύνει τεχνικά τα χέρια στην τροχαία για να γίνουν οι σχετικές μεταφορές; Μάλλον ο περιορισμός στις μετακινήσεις λύνει ένα (διόλου τεχνικό, βαθύτατα πολιτικό) πρόβλημα για το κράτος και τους επενδυτές: ο καθένας και η καθεμιά μας κλεισμένοι στα σπίτια μας, στα χωριά και στις πόλεις, χωρίς να έχουμε αντίληψη τί συμβαίνει εκεί έξω, αποδυναμωμένοι για οποιαδήποτε κίνηση παρεμπόδισης.
Και ενώ το αιολικό λόμπυ δουλεύει στο φουλ τις μηχανές του, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καταθέτει σε δημόσια διαβούλευση (μέχρι τα μέσα του Μάρτη) ένα σχέδιο νόμου για τον «εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας».* Πρόκειται για τη θεσμική κατοχύρωση της αβάντας και της πολιτικής κάλυψης, τόσο του υπουργείου Περιβάλλοντος όσο και αυτού της Ανάπτυξης που έδιναν όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα, μέσα από δημόσιες τοποθετήσεις των πολιτικών προϊσταμένων τους, στους διάφορους επενδυτές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (και δη των αιολικών). Ο αγώνας στα Άγραφα (ο οποίος, μεταξύ άλλων, ανέδειξε τις ελλειματικές και ατεκμηρίωτες μελέτες που κατατίθονταν και τις οποίες ούτε το… τμήμα Βιοποικιλότητας του ίδιου του υπουργείου δεν μπορούσε να δεχτεί, αλλά τις γυρνούσε πίσω στις εταιρείες) έχει χρησιμοποιηθεί μάλιστα αρκετές φορές σαν παράδειγμα για την ανάγκη «απλοποίησης των διαδικασιών» αδειοδότησης ή της έγκρισης περιβαλλοντικών μελετών. Τώρα, λοιπόν, το σχέδιο νόμου προτείνει να παραταθεί η ισχύ των ΑΕΠΟ (Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων) από τα 10 στα 15 χρόνια για ένα έργο (και σε περίπτωση που υπάρχει σε ισχύ σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης EMAS στα 21 χρόνια!) και να τεκμαίρεται θετική γνωμοδότηση όπου δεν έχει συμπεριληφθεί. Επιδίωξη του νέου νόμου είναι να ξεμπερδέψει μια και καλή με τις δυνατότητες μπλοκαρίσματος των έργων μέσα από τις (νομικές) προσβολές των (ανεπαρκών, πρόχειρων και σε κάποιες περιπτώσεις και ψεύτικων) μελετών περιβαλλοντικών όρων.
«Αξιολογητής» για τις εταιρείες και όχι για το περιβάλλον
Παράλληλα θεσμοθετείται ο «πιστοποιημένος αξιολογητής» των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ο οποίος ενώ θα περίμενε κάποιος να είναι ένα «ουδέτερο» πρόσωπο με γνώση του αντικειμένου, που θα ήλεγχε τις μελέτες των εταιρειών και θα έκανε παρεμβάσεις προς όφελος της προστασίας του περιβάλλοντος, αυτός ο αξιολογητής αντίθετα θα πληρώνεται από τον επενδυτή με σκοπό να διευκολύνει την περιβαλλοντική αδειοδότηση, για να μην κωλυσιεργούν οι διαδικασίες!
Επενδύσεις και στην καρδιά των προστατευόμενων περιοχών
Οι περιοχές Natura 2000 βρίσκονται στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος εδώ και πάρα πολύ καιρό. Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος Αραβώσης το περασμένο φθινόπωρο ήταν ξεκάθαρος: «δεδομένου ότι το 30% του εδάφους της ελληνικής επικράτειας είναι ενταγμένο σε ζώνες Natura, θα γίνουν επενδύσεις και εντός των περιοχών αυτών». Το νέο σχέδιο νόμου, ωστόσο, δεν ασχολείται μόνο με τις τρεις, ζώνες των περιοχών Natura 2000 (όπου προβλέπονται μεγάλες αναπτυξιακές επενδύσεις, καταστήματα και κατασκευές), αλλά με την… καρδιά τους, τις ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης (μιας και το ξεκινήσαμε με ποσοστά, αυτές αναλογούν στο 0,09% της χερσαίας έκτασης της χώρας). Τις πρώτες ώρες της δημόσιας διαβούλευσής το σχέδιο νόμου προέβλεπε να επιτρέπονται εκεί «οι εξορυκτικές δραστηριότητες όπως ορυχεία, λατομεία, μεταλλεία, αμμοληψίες, ζώνες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων». Λίγο ξεδιάντροπα τα γράψανε μάλλον και πολύ γρήγορα, μετά τις πρώτες αντιδράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, το αποσύρανε (παρέμεινε ως δυνατότητα στις ζώνες διαχείρισης οικοτόπων και ειδών). Για να μείνει, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα κατασκευής δικτύων υποδομής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας μετά των παραρτημάτων αυτών, περιπτέρων ενημέρωσης, πλωτών υποδομών και εγκαταστάσεων θαλάσσιας αναψυχής, διάνοιξη δρόμων για κίνηση με μηχανοκίνητα μέσα. Εφόσον οι περιοχές που έχουν την ανάγκη για οποιαδήποτε προστασία αρχίζουν να εκλίπουν, κάπως έτσι και αυτοί οι τελευταίοι των… μοϊκανών, οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών καταργούνται, επανασυστήνονται στο πλαίσιο ενός νέου ΝΠΙΔ το οποίο θα ελέγχεται πλήρως από το υπουργείο, θα έχει για τους τύπους κάποια κατά τόπους παραρτήματα, αλλά στην ουσία του θα είναι ένας αθηνοκεντρικός φορέας, μακρυά από το πεδίο του, ο οποίος αφού δεν θα υπάρχουν προστατευόμενες περιοχές δεν θα έχει καν προσωπικό φύλαξης.
Δασικοί χάρτες
Μέσα από τον εκ νέου καθορισμό των δασικών χαρτών το κράτος δίνει την επιλογή για την «τακτοποίηση» διαφόρων αυθαιρέτων που έχουν κτιστεί μέσα στα δάση. Παράβολα, γνωμοδοτήσεις, πρόστιμα και προεδρικά διατάγματα για προσωρινές εξαιρέσεις από κατεδαφίσεις και προσωρινές αναστολές διοικητικών κυρώσεων συμπεριλαμβάνονται μέσα στα άρθρα του σχεδίου νόμου. Η ποιοτική διαφορά των τριμελών επιτροπών εξέτασης αντιρρήσεων είναι ότι αντί των δασολόγων (και μόνο) που συμμετείχαν μέχρι τώρα, πλέον ο πρόεδρος της επιτροπής θα είναι δικηγόρος και θα συμμετέχει και ένας τοπογράφος μηχανικός. Και μόνο συμβολικά εάν το σκεφτούμε, οι παράγωγες επιστήμες του δάσους («δασο»λόγος) παραγκωνίζονται από τις επιστήμες της οριοθέτησης του τόπου («τοπο»γράφος), της κατασκευής του και των όποιων συνηγόρων τους.
Όσο είμαστε αποτραβηγμένοι από τα πεδία του αγώνα η καπιταλιστική μηχανή δουλεύει στο φουλ. Οι επενδυτές σχεδιάζουν και εκτελούν και το κράτος νομοθετεί για πάρτη τους. Όλη αυτή η διαδικασία είναι ενιαία, επιθετική και έχει όνομα: λέγεται λεηλασία της φύσης. Ξέρουμε ότι βγαίνοντας απ΄αυτήν την υγειονομική κρίση πολλά γύρω μας θα είναι διαφορετικά. Ξέρουμε ότι οι επενδύσεις απ΄άκρη σ΄άκρη, σε βουνά, νησιά και ακτές, η μετατροπή του περιβάλλοντος σε κρανίου τόπο, θα μας παρουσιαστούν σα μία προοπτική ανάπτυξης και ξεπεράσματος της οικονομικής ύφεσης. Θα πρέπει να κρατήσουμε τα μυαλά μας στη θέση τους. Οι αγώνες για το μεροκάματο, για την επιβίωσή μας, για την εργασία θα υπάρξουν. Αλληλοσυμπληρούμενοι (και όχι υπονομευτικοί) με τους αγώνες για την υπεράσπιση της φύσης.
Το επίδικο παραμένει περισσότερο από ποτέ: εφόσον το καπιταλιστικό μοντέλο οργάνωσης του σήμερα δεν επιτρέπει καν την υποψία ότι κάποια μέρη μπορούν να παραμείνουν παρθένα ή απάτητα, εμείς θα συνεχίσουμε να τα υπερασπιζόμαστε ως τέτοια. Να στέκουν εκεί. Ως αναξιοποίητες πηγές κέρδους, ως περήφανες εικόνες ενός κόσμου επιβλητικού που ζητά το σεβασμό μας. Αυτός ο κόσμος μας θέτει και το ερώτημα, για το εάν αυτά που συμβαίνουν τριγύρω μας αυτές τις εβδομάδες σχετίζονται και με την καταστροφή του. Σε μεταγενέστερο χρόνο θα προσπαθήσουμε και εμείς να προσθέσουμε δύο λόγια σε μία συζήτηση που έχει ανοίξει. Μέχρι τότε να έχουμε τα μάτια και τα αυτιά μας ανοιχτά. Οι μηχανές εκεί έξω δουλεύουν και τα ραντεβού της αντιπαράθεσης δεν έχουν μετατεθεί. Ας είμαστε έτοιμοι.
Για τους επενδυτές αυτές οι μέρες δε σημαίνουν παύση.
Σημαίνουν επιτάχυνση.
* ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Χατζηδάκης, στις 9 του Απρίλη, υπερασπίστηκε το σχέδιο νόμου στο σύνολό του και με τις κατευθυντήριες γραμμές που παραθέτουμε παρακάτω, προλογίζοντας την ψήφισή του ως έχειν μέσα στον Απρίλιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου