Ο συγκρουσιακός κύκλος 2008- 2015: ο ξεσηκωμός «από τα κάτω»

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ «ΕΦ.ΣΥΝ.»

Η νύχτα της οργής: 6 Δεκεμβρίου του 2008, η Αθήνα φλέγεται. 8 Δεκεμβρίου 2008: Οι μαθητές στο σημείο της δολοφονίας. Ο Δεκέμβρης του ‘08 στα οδοφράγματα

EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 08.12.2019, 10:05

Ο συγκρουσιακός κύκλος 2008- 2015: ο ξεσηκωμός «από τα κάτω»

Ντίνα Δασκαλοπούλου, Αφροδίτη Τζιαντζή, Εύα Παπαδοπούλου

Βασικές ενδείξεις για την έναρξη ενός συγκρουσιακού κύκλου θεωρούνται αφενός η ανάληψη συλλογικής δράσης από πολλές διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, οι οποίες δεν εκδηλώνουν δημόσια τόσο συχνά τη διαμαρτυρία τους και αφετέρου η χωρική διάχυση της δράσης στην ευρύτερη επικράτεια.

Οσο η ελληνική κυβέρνηση διαφημίζει «την επιστροφή στην κανονικότητα», ο πλανήτης από την Ανατολή ώς τη Δύση σείεται από μια σειρά κινημάτων που αμφισβητούν ευθέως την άγρια νεοφιλελεύθερη πραγματικότητα που έχει επιβληθεί στους λαούς.

Το σύνθημα που ακούγεται στη Χιλή ταξίδεψε ώς τους δρόμους της Αθήνας: «Δεν επιστρέφουμε στην κανονικότητα, γιατί η κανονικότητα μας πνίγει». Αυτή η... κανονικότητα στα καθ’ ημάς φωτίζει τους δρόμους με λαμπιόνια - χορηγία πολυεθνικών εταιρειών, επιτίθεται στο δημόσιο πανεπιστήμιο, δοξολογεί υπέρ της αστυνομικής αυθαιρεσίας.

Εδώ και μια δεκαετία σχεδόν, από τότε που η χώρα μπήκε στη μέγκενη των πολιτικών λιτότητας, οι πολίτες ζουν διαφορετικές εκδοχές της νεοφιλελεύθερης «κανονικότητας».

Στην Ελλάδα ο συγκρουσιακός κύκλος, του οποίου ο Δεκέμβρης υπήρξε το προανάκρουσμα, ξεκινά επίσημα με τις πρώτες κινητοποιήσεις κατά των μέτρων λιτότητας. Κλιμακώνεται με τα κινήματα των πλατειών, διαχέεται γεωγραφικά με λαϊκές συνελεύσεις και κινητοποιήσεις σχεδόν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.

ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ / EUROKINISSI

Στη συνέχεια διευρύνεται αγκαλιάζοντας από τοπικούς αγώνες για «τη γη και την ελευθερία» μέχρι το παγκόσμιο αίτημα για άμεση δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο κύκλος ολοκληρώνεται το 2015.

Σήμερα, που η αφήγηση περί «λαϊκισμού» επιχειρεί να παρουσιάσει σχεδόν ως παθογένεια την κινηματική και συλλογική πολιτική δράση, έχει μεγαλύτερη σημασία παρά ποτέ να ανιχνεύσουμε τα χαρακτηριστικά αυτού του κύκλου.

ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ / EUROKINISSI

Με σημείο εκκίνησης την πρωτότυπη -και μοναδική στο βάθος και την έκτασή της- έρευνα που πρόσφατα παρουσίασε πλειάδα επιστημόνων και μέσα από τις αφηγήσεις τριών πολιτών που τα γεγονότα της περιόδου σημάδεψαν ανεξίτηλα τη ζωή τους, ξετυλίγουμε το νήμα μιας ταραχώδους -και συναρπαστικής- δεκαετίας.

Από τις μεγάλες κινητοποιήσεις στη μελαγχολία

Χρειάστηκε μια μεγάλη ερευνητική ομάδα και ακόμα μεγαλύτερη υπομονή για να καταγραφούν συστηματικά τα γεγονότα διαμαρτυρίας στην Ελλάδα της περιόδου 2009-2014, μέσα από την αποδελτίωση των καθημερινών φύλλων της «Ελευθεροτυπίας» και της «Αυγής».

EUROKINISSI

Ο Νίκος Σερντεδάκις και ο Σταύρος Τομπάζος (αναπληρωτής καθηγητής Φιλοσοφίας και Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου) παρουσίασαν πρόσφατα την πληρέστερη βάση δεδομένων που διαθέτουμε για τον τελευταίο συγκρουσιακό κύκλο, σε έναν τόμο που συνυπογράφουν μια πλειάδα από επιστήμονες («Οψεις της ελληνικής κρίσης», εκδόσεις Gutenberg). Ο Νίκος Σερντεδάκις αναλύει στην «Εφ.Συν.» όσα ζήσαμε, τα χρόνια της φωτιάς.

Νίκος Σερντεδάκις

• Tι σηματοδοτεί έναν συγκρουσιακό κύκλο και πώς διαχωρίζεται από τις άλλες περιόδους;

Στις ταξικές κοινωνίες, τις κοινωνίες της άνισης κατανομής του οικονομικού πλούτου, του κοινωνικού κύρους και της πολιτικής ισχύος εκδηλώνονται σχετικά σταθερά στον χρόνο επίπεδα συλλογικής κινητοποίησης από εκείνες τις κοινωνικές τάξεις, ομάδες ή/και κοινωνικές κατηγορίες του πληθυσμού που δεν εκπροσωπούνται ισότιμα στα κέντρα λήψης αποφάσεων.

Υπάρχουν όμως χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες η συλλογική και η κινηματική δράση διογκώνονται, καθιστώντας δόκιμη την εννοιολόγησή τους ως περιόδων υψηλής συγκρουσιακότητας. Βασικές ενδείξεις για την έναρξη ενός συγκρουσιακού κύκλου θεωρούνται αφενός η ανάληψη συλλογικής δράσης από πολλές διαφορετικές κοινωνικές ομάδες οι οποίες δεν εκδηλώνουν δημόσια τόσο συχνά τη διαμαρτυρία τους και αφετέρου η χωρική διάχυση της δράσης στην ευρύτερη επικράτεια, πέραν της συνήθους εκδήλωσής της στο διοικητικό και πολιτικό κέντρο της χώρας και τα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα.

12 Φεβρουαρίου του 2012, ημέρα ψήφισης του δεύτερου μνημονίου: Εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές και άγρια καταστολή, στην «τελευταία πολύ μεγάλη διαδήλωση» όπως έμεινε αργότερα στην κινηματική μνήμηEUROKINISSI

• Εχει ημερομηνία έναρξης και λήξης ένας συγκρουσιακός κύκλος;

Τα δεδομένα που προκύπτουν από την καταγραφή δείχνουν μια τάση αύξησης των γεγονότων διαμαρτυρίας από την υπογραφή του πρώτου μνημονίου (άνοιξη του 2010), τα οποία θα κορυφωθούν με τις κινητοποιήσεις στις πλατείες το 2011. Εκτοτε και ώς το 2014 η ένταση της συλλογικής δράσης θα διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα, παρά τη διαφαινόμενη σχετική ύφεση της δυναμικής της.

28-29 Ιουνίου του 2011: Το κέντρο της Αθήνας κατακλύζεται από δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές και οι «Αγανακτισμένοι» κρατούν γερά παρά την άνευ προηγουμένου καταστολή. Τη χρονιά εκείνη έγιναν δεκάδες μαζικές απεργίες και κινητοποιήσεις σε όλη την ΕλλάδαEUROKINISSI

Σύμφωνα με τούτα τα δεδομένα, ισχυριζόμαστε ότι από το 2010 εκκινεί ένας συγκρουσιακός κύκλος με αντιμνημονιακό περιεχόμενο, ο οποίος φαίνεται να ολοκληρώνεται στις κινητοποιήσεις για το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015.

• Ποια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συγκρουσιακού κύκλου όπως εκφράστηκαν στην Ελλάδα;

Τα δεδομένα τεκμηριώνουν ότι κινητοποιήθηκαν ποικίλες κοινωνικές ομάδες και κοινωνικές κατηγορίες του πληθυσμού, οι οποίες σε πιο «ομαλές» περιόδους σπάνια υιοθετούν τη δημόσια διαμαρτυρία για να δηλώσουν την πιθανή δυσαρέσκειά τους και να διεκδικήσουν την ικανοποίηση των αιτημάτων τους.

ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ / EUROKINISSI

Αντίστοιχα, η διαμαρτυρία απλώθηκε σε όλη την επικράτεια, από την Αθήνα και τα μεγάλα αστικά κέντρα ώς τις μικρότερες τοπικές κοινωνίες. Ως ενοποιητικό στοιχείο του πρόσφατου συγκρουσιακού κύκλου μπορούμε να θεωρήσουμε την εναντίωση μεγάλων μερίδων του πληθυσμού στις πολιτικές της λιτότητας που επέβαλε η τρόικα στη χώρα. Οι αντιμνημονιακές κινητοποιήσεις έφεραν στο προσκήνιο ένα νέο ρεπερτόριο συλλογικής δράσης, που δεν είναι άλλο από εκείνο των μαζικών διαμαρτυριών στις πλατείες όλης της χώρας.

12 Φεβρουαρίου του 2012, ημέρα ψήφισης του δεύτερου μνημονίου: Εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές και άγρια καταστολή, στην «τελευταία πολύ μεγάλη διαδήλωση» όπως έμεινε αργότερα στην κινηματική μνήμηEUROKINISSI

• Πώς συνδέεται ο συγκρουσιακός κύκλος με τις εκλογικές αναμετρήσεις;

Η διαχείριση της οικονομικής κρίσης από τις κατεστημένες πολιτικές ελίτ διαμόρφωσε το έδαφος για να εκφραστεί δημόσια και δυναμικά η διάχυτη έως τότε απονομιμοποίησή τους, η οποία απέρρεε από την αδιαφάνεια στη διαχείριση του δημόσιου πλούτου, τις πελατειακές λογικές των κομμάτων του δικομματισμού, τα ποικίλα σκάνδαλα και τον εναγκαλισμό με τα επιχειρηματικά συμφέροντα.

Η συγκυρία της κρίσης και της πολιτικής διαχείρισής της επέτειναν την κρίση νομιμοποίησης των κομμάτων εξουσίας, γεγονός που κατέστη εξόχως ορατό στην κορύφωση των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων. Οι συλλογικά κινητοποιούμενοι στράφηκαν κατά των πολιτικών ελίτ που οδήγησαν τη χώρα στην οικονομική κατάρρευση και νοηματικά πλαισίωσαν τη διαμαρτυρία τους ενοχοποιώντας τον κραταιό έως τότε δικομματισμό για την αιφνίδια υποβάθμιση των όρων της ζωής των πολιτών και την ακύρωση των προσδοκιών τους.

Η κοινωνική δυσαρέσκεια εκφράστηκε αρχικά στο πεδίο της συλλογικής κινητοποίησης, διεκδίκησης και διαμαρτυρίας. Στη συνέχεια οι διπλές εκλογές του 2012 αποτέλεσαν ευκαιρία για την αποτύπωσή της στο θεσμικό επίπεδο. Το κυβερνών κόμμα κατέρρευσε, η δεξιά αντιπολίτευση τριχοτομήθηκε εκλογικά και ένα μικρό αντισυστημικό τότε κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς εγκαταστάθηκε στο κομματικό σύστημα ως σημαντική πολιτική δύναμη.

• ΣΥΡΙΖΑ και συγκρουσιακός κύκλος. Πώς θα συνοψίζατε αυτή τη σχέση;

Ως ιδιαιτέρως σύνθετη. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν το μόνο κοινοβουλευτικό κόμμα που από τη συγκρότησή του το 2004 υιοθέτησε την ανάλυση του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος για τα διακριτά χαρακτηριστικά του νεοφιλελευθερισμού, τις βίαιες πολιτικές λιτότητας και τα αποτελέσματά τους. Υπό αυτήν την έννοια μπόρεσε πιο γρήγορα από άλλες κοινοβουλευτικές δυνάμεις να «διαβάσει» την ελληνική κρίση στη διεθνική της διάσταση και τελικά να εισαγάγει την κοινωνική διαμαρτυρία και τα αιτήματα των κυριαρχούμενων στο θεσμικό περιβάλλον.

Με τις μικρές του οργανωτικές δυνάμεις και τη σχετικά ισχνή του δικτύωση, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε και πέτυχε να συντονίσει τον βηματισμό του με τις κινηματικές πρωτοβουλίες, στις οποίες συμμετείχε ένα μέρος, μάλλον μικρό, του νεότερου στελεχικού του δυναμικού που διαμορφώθηκε στο αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα των προ της κρίσης ετών.

Με τη σταδιακή κάμψη των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων μια μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης διαμόρφωσε τις προσδοκίες της για την αλλαγή πολιτικής, την άρση των μνημονίων και των επιπτώσεών τους, «αναθέτοντας» στον ΣΥΡΙΖΑ την επιζητούμενη έξοδο από την κρίση μέσω της εκλογικής αυτή τη φορά ανατροπής των μνημονιακών πολιτικών.

Σεπτέμβρης του '13: Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα από μαχαίρι φασίστα ξεσπά μαζικές αντιφασιστικές κινητοποιήσειςEUROKINISSI

Εκτοτε, ιδίως μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, οι σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με τα κινηματικά δίκτυα που διαμορφώθηκαν την περίοδο 2010-2014 διαρρηγνύονται ολοσχερώς. Ως κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ μετασχηματίζεται από «κινηματικό κόμμα» σε κόμμα εγγυητή της μνημονιακής κανονικότητας και ως το κόμμα που ευθύνεται για την «ήττα της αριστεράς» σε εθνικό, ίσως και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

• Αναφέρετε ότι η υποχώρηση των κινημάτων αφήνει συχνά πίσω της μια αίσθηση «αριστερής μελαγχολίας». Πώς ξεπερνιέται;

Δανείζομαι τον όρο «αριστερή μελαγχολία» από τον Εντσο Τραβέρσο για να περιγράψω τα συναισθήματα των ανθρώπων που συνέβαλαν στη συγκρότηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ελλάδα του 21ου αιώνα και βίωσαν με οδυνηρό τρόπο την ήττα της. Οχι μιας ήττας προσωπικής, αλλά μιας αποτυχίας να διαμορφωθεί ένα εναλλακτικό παράδειγμα εξόδου από τη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Πρόκειται για ένα συναίσθημα που αναστοχαστικά μπορεί να οδηγήσει όχι στην παραίτηση και την ιδιώτευση, αλλά στη μέριμνα για την εκκίνηση νέων εγχειρημάτων, ικανών να ενδυναμώσουν τις κυριαρχούμενες κοινωνικές τάξεις και ομάδες στον αγώνα τους για αξιοπρέπεια, ελευθερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.

ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ / EUROKINISSI

Τρία πρόσωπα του κύκλου των αγώνων

​​​​​2008: Οι μαθητές που τους διέσυραν ως τρομοκράτες

Κώστας Μαλέκας: «Ο Δεκέμβρης εκείνος με έβαλε σε έναν δρόμο»

Αν ο Αλέξης Γρηγορόπουλος ζούσε, θα ήταν σήμερα 26 χρόνων. Αυτή την ηλικία έχει ο Κώστας Μαλέκας. Τον Δεκέμβρη του 2008 ήταν ένας από τους 11 ανήλικους που συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν με τον τρομονόμο επειδή συμμετείχαν σε διαδηλώσεις στη Λάρισα. Οταν τον είχαμε συναντήσει τότε, μας μιλούσε ως «Πέτρος». Σήμερα ο ενήλικας πια Κώστας είναι ιδρυτικό μέλος της κολεκτίβας «Συνεργατικό Καφενείο Εντροπία», παραμένει ενεργός στα κοινωνικά κινήματα και ζει σε κατάληψη.

«Ηταν δύο μέρες μετά τη δολοφονία, μια πάρα πολύ μαζική πορεία, η μεγαλύτερη στην ιστορία της πόλης. Είχα πάει φροντιστήριο πριν και συμμετείχα μετά στην πορεία με φίλους. Ξεκίνησαν κάποια στιγμή οι συγκρούσεις με την αστυνομία και επιθέσεις σε τράπεζες. Κάποια στιγμή έγινε και η δική μου σύλληψη. Μας κράτησαν 48 ώρες χωρίς καμία επαφή με συγγενικά πρόσωπα ή δικηγόρους. Τη δεύτερη μέρα, είδαν έκπληκτοι και οι γονείς μας και οι δικηγόροι το κατηγορητήριο, όπου είχαν προστεθεί στις κατηγορίες κακουργήματα όπως «ένταξη σε εγκληματική οργάνωση». Κάποια κομμάτια της πόλης, επιχειρηματίες, τραμπούκιζαν κόσμο, κανένας όμως δεν είπε δημόσια ότι «τα ανήλικα είναι τρομοκράτες», δεν έστεκε. Η αλληλεγγύη ήταν πολύ μεγάλη, έγιναν δύο μαζικές συγκεντρώσεις με κόσμο από όλη την Ελλάδα, απαιτώντας την αθώωσή μας».

Θα περάσουν δύο χρόνια μέχρι ο Κώστας να αθωωθεί πανηγυρικά: «Ηταν και πάλι 8 Δεκέμβρη. Ολη αυτή η εμπειρία μού έδωσε τη δυνατότητα να συμμετέχω σε συλλογικές διαδικασίες και μέχρι σήμερα έχω ακολουθήσει έναν σταθερό δρόμο. Από το 2008 έχω συμμετάσχει σε ό,τι κινηματικό έχει γίνει. Ακόμα και σήμερα έχω δύο διώξεις στην πλάτη μου: μία για παρεμπόδιση πλειστηριασμών, πριν από δύο χρόνια, κι άλλη μία μόλις πριν από μία εβδομάδα για συγκέντρωση ενάντια στα αιολικά πάρκα στα Αγραφα. Οπως συνεχίζεται η δράση, συνεχίζονται και οι διώξεις. Ο Δεκέμβρης εκείνος με έβαλε σε έναν δρόμο, έχει επηρεάσει την καθημερινότητα, τις σχέσεις μου με τους ανθρώπους, τον τρόπο σκέψης μου, τα πάντα».

28-29 Ιουνίου του 2011: Το κέντρο της Αθήνας κατακλύζεται από δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές και οι «Αγανακτισμένοι» κρατούν γερά παρά την άνευ προηγουμένου καταστολή. Τη χρονιά εκείνη έγιναν δεκάδες μαζικές απεργίες και κινητοποιήσεις σε όλη την ΕλλάδαEUROKINISSI

2011: Οταν τα ΜΑΤ έκαναν τα κεφάλια των διαδηλωτών χίλια κομμάτια

Γιάννης Καυκάς: «Επανήλθα πλήρως όταν διαδήλωσα ξανά κρατώντας πανό»

11 Μαΐου 2011, γενική απεργία. Ο Γιάννης Καυκάς, στα 31 του, ψυχολόγος και φωτογράφος, διαδηλώνει κρατώντας το πανό της συνέλευσης Αντίστασης και Αλληλεγγύης Κυψέλης και Πατησίων. Η αστυνομία είχε περικυκλώσει ασφυκτικά τους διαδηλωτές.

Εντελώς απρόκλητα εξαπολύει επίθεση εναντίον τους. Γίνεται μακελειό, οι κρανοφόροι χτυπούν ανηλεώς, πετάνε ασταμάτητα κρότου-λάμψης και ψεκάζουν εξ επαφής με χημικά. Μέσα στο χάος ένας ΜΑΤατζής χτυπάει τον Καυκά με τον πυροσβεστήρα του στο κεφάλι. Φυσικά... ο ένοχος δεν εντοπίστηκε ποτέ και ο ποινικός φάκελος έχει κλείσει, ο Καυκάς όμως προχωρά σε διοικητικό δικαστήριο, διεκδικώντας να αναγνωριστεί η ευθύνη του κράτους έστω με το να καταβάλει αποζημίωση.

Αποφάσισε να μας μιλήσει γιατί «βλέπω πάλι να ανοίγουν τα κεφάλια των ανθρώπων κι αν αυτή η συνέντευξη μπορεί να συμβάλει, θέλω να μάθουν όλοι αυτή την ιστορία». Μεταφέρουμε την αφήγησή του σε πρώτο πρόσωπο.

«Γίνεται μύλος κι εγώ φωνάζω “Ψυχραιμία”. Οι μπάτσοι χτυπάνε σαν να είχαν αποφασίσει να σκοτώσουν. Από παντού ο κόσμος πατιέται, πολλοί πέφτουν πάνω μου. Με χτυπούν παντού και μετά αρχίζουν τα χτυπήματα στο κεφάλι. Είναι μια αίσθηση ότι διαλύεσαι, ότι γίνεσαι χίλια κομμάτια.

Εβαλα στόχο να διασχίσω τον δρόμο. Συνειδητοποιώ ότι έχω γεμίσει αίματα. Μια κοπέλα -άγνωστή μου μέχρι τότε- μου λέει «Μη φοβάσαι, θα πάμε μαζί» - είναι το πιο ωραίο πράγμα που έχω ακούσει ποτέ. Με πάει σε ένα φαρμακείο. Ο φαρμακοποιός μου δίνει χαρτί και λίγο νερό και κλείνει την πόρτα. Βρίσκεται ένας γιατρός. Με εξετάζει και λέει «δεν είναι καλά το παιδί, μην τον αφήσετε να χάσει τις αισθήσεις του».

Χάνομαι, χάνομαι και προσπαθώ απλά να κρατηθώ. Εχω ανισοκορία, το εσωτερικό αιμάτωμα πιέζει το οπτικό νεύρο. Αιμορραγώ από το αυτί. Δεν μπορώ να περπατήσω. Θυμάμαι ό,τι μου προκάλεσε συναισθηματική ένταση: ο γιατρός που λέει «δεν έχει χρόνο, δεν είναι καλά το παιδί» κι αυτό με τρομάζει, αλλά μου δημιουργεί και ταυτόχρονα εγρήγορση, η διμοιρία που περνάει και με προσβάλλει, «πάρτε τον τώρα, βάλτε του ραμματάκια».

Φτάνουμε στο νοσοκομείο σε 11 μόλις λεπτά. Μου κόβουν την μπλούζα με το ψαλίδι, με βάζουν στον αξονικό. Δεν έχω αίσθηση του σώματός μου, είμαι σαν ένα κομμάτι κρέας. Με πιάνει τρόμος. Πέφτω σε κώμα.

Ξύπνησα μετά 10 μέρες. Εχω τραχειοτομή και δεν μπορώ να μιλήσω. Το πρώτο πράγμα που γράφω στους δικούς μου είναι «με χτύπησαν με πυροσβεστήρα». Το πρώτο ιατρικό ανακοινωθέν αναφέρει: «ο ασθενής εισήχθη σε προθανάτια κατάσταση».

Οι γιατροί εντοπίζουν τουλάχιστον δύο σημεία χτυπημένα από «βαρύ αμβλύ όργανο». Πλησιάζουν τους φίλους μου και τους λένε «στηρίξτε την οικογένεια γιατί δεν θα πάνε καλά τα πράγματα». Αυτό που έκανε ο γιατρός μου ο Παπανικολάου θεωρήθηκε ένα μικρό θαύμα.

Νοσηλεύτηκα 20 μέρες. Η τραχειοστομία έκλεισε αφού βγήκα. Είχα απομείνει 68 κιλά. Επρεπε να δούμε τι κουσούρι θα έμενε. Σταδιακά επανέρχεται η ομιλία, η κίνηση, η μνήμη, έχω μια ελαφριά παράλυση στην αριστερή μεριά λόγω του χτυπήματος από δεξιά. Με ένα κεφάλι πρησμένο, η δύναμή μου έφτανε ίσα για να κάνω μια βόλτα στο πάρκο υποβασταζόμενος. Επαιρνα φάρμακα για δύο χρόνια.

Επί έναν χρόνο κάθε πρωί ένιωθα ότι κάποιος με διαλύει. Είναι βαρύ πράγμα να ξέρεις πώς είναι να πεθαίνεις. Πέρασα όλο το καλοκαίρι με κόσμο στο σπίτι των γονιών μου. Δεν με άφηναν στιγμή μόνο μου γιατί έκλαιγα σπαρακτικά. Οταν τον Νοέμβρη -εξαιρετικά σύντομα και χωρίς όλες μου τις δυνάμεις- γύρισα σπίτι μόνος μου, το σκοτάδι ήταν βαρύ. Αλλά δεν ένιωθα μόνος μου, είχα ανθρώπους γύρω μου. Αυτό έσωσε την ψυχική μου υγεία: η αλληλεγγύη κι η αγάπη.

Μου πήρε χρόνια να ξεπεράσω την αίσθηση πως κάποιος πήγε να μου επιβληθεί έτσι. Ευτυχώς είχα ένα νοητικό σχήμα όπου μπορούσα να εντάξω όλο αυτό που μου συνέβη. Ηξερα γιατί βγήκα στον δρόμο, ποιους είχα δίπλα μου και ποιους απέναντι. Παρ’ όλα αυτά το «γιατί;» -όχι το λογικό, αλλά το υπαρξιακό «γιατί κάποιος προσπαθεί να με σκοτώσει έτσι»- παραμένει.

Γιατί κάποιος βλέπει έναν άνθρωπο πλήρως ακίνδυνο κι επιλέγει να τον τσακίσει; Και πώς αυτός ο άνθρωπος πήγε μετά σπίτι του, έφαγε το φαγητό του, πήδηξε τη γυναίκα του και την επομένη, σαν να μην έγινε τίποτα, επέστρεψε στη δουλειά του; Αυτό δεν καταπίνεται, χρειάζεσαι έναν πολιτικό τρόπο σκέψης να το εντάξεις: αυτός κι εγώ αντιπροσωπεύουμε δύο κόσμους σε σύγκρουση.

Η ανάρρωση είναι μια διαρκής διαδικασία. Μπορώ να πω ότι επανήλθα πλήρως μόλις πριν από λίγες μέρες, όταν διαδήλωσα ξανά κρατώντας πανό στην εργατική πορεία με τα Σωματεία Βάσης. Ολα αυτά τα χρόνια κατεβαίνω στις συγκεντρώσεις και κάθε φορά προσπαθώ να κάνω δύο βήματα παραπάνω. Τώρα που μου βγήκε ολόκληρο, ένιωσα ότι έκανα τον γύρο του θριάμβου. Ολο αυτό είναι κομμάτι τού να ξαναβρώ τον εαυτό μου. Δεν θέλω να μου έχουν πάρει κάτι. Αν πριν είχα έναν λόγο να κατεβαίνω, τώρα έχω 100.

Το αίμα χύθηκε και δεν μαζεύεται. Δεν ζω με φόβο, ούτε με μίσος. Το μίσος μου είναι ταξικό, πηγάζει από τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Ζω με τη φράση που είπε εκείνη η κοπέλα: «Μη φοβάσαι, θα πάμε μαζί». Είναι λυτρωτικό, δεν περιλαμβάνει καμιά υπόσχεση ότι όλα θα πάνε καλά, αλλά τη δέσμευση πως ό,τι κι αν γίνει θα πάμε μαζί. Αυτοί που με χτύπησαν ήταν άνθρωποι, αλλά μέσα στην κόλαση και τη σφαγή, ένας άλλος άνθρωπος με αυταπάρνηση στάθηκε με ρίσκο δίπλα μου».

EUROKINISSI

EUROKINISSI

2013: Ενα κίνημα στα γρανάζια της βιομηχανίας διώξεων

Γιώργος Καρίνας: «Οταν είδα τα δόντια του τέρατος, δεν κατάλαβα το μέγεθος του κινδύνου»

Η Μεγάλη Παναγιά είναι ένα μικρό απομονωμένο χωριό σε απόσταση αναπνοής από τις Σκουριές. Εγινε γνωστό σε όλη την Ελλάδα τον Φλεβάρη του 2013, τότε που τα ΜΜΕ ανακάλυπταν τους «Πυρήνες του χρυσού», παρομοιάζοντας ένα ολόκληρο κίνημα με τρομοκράτες.

Ο Γιώργος Καρίνας είναι ένας από τους 21 κατοίκους της βορειοανατολικής Χαλκιδικής που βρέθηκαν στο εδώλιο για την εμπρηστική επίθεση στο εργοτάξιο της «Ελληνικός Χρυσός».

Ηταν τότε που το κράτος κινούνταν με βάση τη «θεωρία των δύο άκρων», τοποθετώντας στο ένα τους ναζί και στο άλλο όποιον πολίτη αγωνιζόταν, επιδεικνύοντας μια... ιδιαίτερη σπουδή εναντίον των κατοίκων της Χαλκιδικής, εκεί όπου εντόπισε... τέσσερις εγκληματικές οργανώσεις. Ο αγρότης και μελισσοκόμος Καρίνας βρέθηκε μπλεγμένος στα γρανάζια αυτής της βιομηχανίας διώξεων και χρειάστηκε να περάσουν χρόνια μέχρι εκείνος και οι συγκατηγορούμενοί του -κάποιοι εκ των οποίων βρέθηκαν ακόμα και προφυλακισμένοι- να κριθούν πανηγυρικά και ομόφωνα αθώοι.

«Οταν είδα τα δόντια του τέρατος, δεν κατάλαβα το μέγεθος του κινδύνου. Αν το καταλάβαινα, θα φοβόμουν», μας λέει ο Καρίνας, τον οποίο είχαμε γνωρίσει εκείνες τις άγριες μέρες στις Σκουριές. «Ηταν η αλληλεγγύη που με βοήθησε, με παρακινούσε να αγωνίζομαι. Η εμπειρία της δικαστικής διαμάχης με πολιτικοποίησε. Με έκανε να διαβάζω αλλιώς τις ειδήσεις». Δεν είχε ποτέ άλλοτε απασχολήσει τις αρχές. «Μόνο μου... παραστράτημα ήταν η αγάπη για τον τόπο μου», λέει.

Η Μεγάλη Παναγιά βρισκόταν στο επίκεντρο των εντάσεων και οι κάτοικοι είχαν διχαστεί. «Οι δυσκολίες δεν είχαν να κάνουν μόνο με τις διαδηλώσεις ή τις συγκρούσεις με τα ΜΑΤ, αλλά με την ίδια την καθημερινότητα. Εγινε προσπάθεια αποδόμησης του κοινωνικού ιστού. Αν κάποιος μιλούσε εναντίον της εξόρυξης, έμπαιναν στο σπίτι του, τον έβριζαν στον δρόμο. Αυτό σε αλλάζει. Πέρασα από φίλτρο τις σχέσεις μου. Το μίσος που εισέπραττες από τους άλλους το εξισορροπούσε η αγάπη των συναγωνιστών σου. Εισέπραξα αλληλεγγύη και δημιούργησα νέες, πιο ισχυρές φιλίες, σχέσεις πιο δυνατές και από τις αδελφικές».

Πατέρας δύο παιδιών, ο Γιώργος εξηγεί πώς έζησαν κι αυτά τη δικαστική περιπέτεια και τις διώξεις που δέχτηκε. «Στο τέλος της χρονιάς, το 2013, άνοιξα ένα σχολικό βιβλίο του μικρότερου μου γιου. Είχε σκίτσα με ανθρώπους, οικογένειες και παιδιά να παίζουν. Εκείνος όμως είχε ζωγραφίσει όλα τα πρόσωπα μέσα σε κάγκελα».