Νέο Μνημόνιο από Σεπτέμβριο

Αναδημοσιεύουμε άρθρο του Κώστα Μοσχονά και της Ελένης Κωσταρέλλου από την Ελευθεροτυπία.

Η απόφαση των 17 ηγετών της ευρωζώνης για το «πακέτο» της διάσωσης της Ελλάδας σηματοδοτεί και την έναρξη διαπραγματεύσεων για νέο Μνημόνιο. Θα αρχίσουν περί τα μέσα Σεπτεμβρίου με την τρόικα, επιβεβαίωσαν χθες πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο διευκρινίσεων που έδωσαν σχετικά με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στη σύνοδο κορυφής.

  Το νέο Μνημόνιο, που θα αποτελέσει επέκταση του Μεσοπρόθεσμου θα τεθεί σε ισχύ από το 2013 και θα έχει διάρκεια ενάμιση χρόνο περίπου.

Οι ίδιες πηγές αποσαφήνισαν τα εξής:

1 Το συνολικό πακέτο εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 159 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό:

Τα 109 δισ. ευρώ θα προέλθουν από χρηματοδοτήσεις των εταίρων στην ευρωζώνη και το ΔΝΤ. Στο ποσό αυτό έχουν ενσωματωθεί 45 δισ. ευρώ που υπολείπονται από το προηγούμενο δάνειο που χορηγήθηκε τον Μάιο 2010, ύψους 110 δισ. ευρώ. Επίσης, περιλαμβάνει ποσό 20 δισ. ευρώ για την επανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.

Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα θα ανέλθει συνολικά σε 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2014, εκ των οποίων τα 37 δισ. ευρώ θα αφορούν το πρόγραμμα ανταλλαγής και μετακύλισης των ομολόγων και τα 12,6 δισ. ευρώ το πρόγραμμα επαναγοράς.

Εως 54 δισ. η μείωση του χρέους

2 Η μείωση του ελληνικού χρέους από τη χθεσινή απόφαση υπολογίζεται ότι θα ανέλθει στο ποσό των 54 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 26 δισ. ευρώ από τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (12 % του ΑΕΠ) και το υπόλοιπο από τη μείωση των επιτοκίων και την επιμήκυνση της αποπληρωμής (12 % του ΑΕΠ).

Επικύρωση από τα εθνικά κοινοβούλια

3 Για την επαναγορά ελληνικών ομολόγων από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) θα χρειαστεί τροποποίηση του υφιστάμενου κανονισμού και επικύρωσή του από εθνικά κοινοβούλια. Δεν αναμένονται δυσκολίες...

4 Υπολογίζεται ότι τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο θα είναι 28 δισ. (παρ' ότι αρχικά είχαν υπολογιστεί σε 50 δισ.).

Η επιλεκτική χρεοκοπία αναμένεται να κηρυχθεί από τους οίκους αξιολόγησης μετά τις πρώτες ανταλλαγές ομολόγων και ελπίζεται από τις Βρυξέλλες ότι η διάρκειά της θα είναι μικρή (ορισμένες ημέρες). * 

Η χρονική μετάθεση του προβλήματος του ελληνικού χρέους είναι το μόνο βέβαιο που προκύπτει από τη νέα δανειστική συμφωνία των Βρυξελλών.

Η χώρα βρίσκεται σε θολό τοπίο, καθώς ουδείς ξεκαθαρίζει αν η νέα συμφωνία φέρνει και νέα μέτρα, αν τελικώς θα δοθούν εγγυήσεις και τι είδους θα είναι αυτές, καθώς και πόσο τελικά θα μειωθεί το ελληνικό χρέος.

Ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος, κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, επιζήτησε για άλλη μια φορά τη συναίνεση και αποσαφήνισε προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν υπάρχει κίνδυνος για τις τράπεζες και κυρίως για τις καταθέσεις.

Εν τούτοις, μετά από ενάμιση χρόνο στο Μνημόνιο και το νέο Μεσοπρόθεσμο, που συνδυάζεται από ιδιωτικοποιήσεις, για τις οποίες υπάρχει ρητή αναφορά στο κείμενο των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Ελλάδα έχει βρεθεί με δυο νέα δάνεια συνολικού ύψους 219 δισ. ευρώ, διαρκή λιτότητα, συνεχή διεθνή οικονομικό έλεγχο και τουλάχιστον αβέβαιο μέλλον.

Τα «10» συμπεράσματα που προκύπτουν από τα έως τώρα δεδομένα είναι τα εξής:

1Ο περιορισμός του χρέους αποτελεί κρυφό μυστικό. Ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί μίλησε για περιορισμό του ελληνικού χρέους κατά 24% του ΑΕΠ, δηλαδή κάπου 54 δισ. ευρώ, ισόποσα από τη συμμετοχή των ιδιωτών και τη μείωση των επιτοκίων. Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου προσδιόρισε τη μείωση του χρέους στο 12% ή 26 δισ. ευρώ από τη συμμετοχή των ιδιωτών. Ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος πρόσθεσε πως «η μείωση μπορεί να επεκτείνεται» αν μπουν και άλλα κεφάλαια, ενώ απέφυγε επιμελώς να δώσει απάντηση για το συνολικό τελικό όφελος.

2Οι εγγυήσεις που θα κληθεί να πληρώσει η κυβέρνηση αποτελούν και το μέγα ζήτημα. Κατά τη σύνοδο κορυφής, θα δοθούν εγγυήσεις όπου κριθεί απαραίτητο, χωρίς να εξηγείται τι είδους εγγυήσεις θα είναι αυτές. Ο πρωθυπουργός μίλησε για «κόκκινες γραμμές» που έχει θέσει η Ελλάδα. Η νέα δανειακή σύμβαση αναμένεται να καταγράφει ακριβώς το είδος των εγγυήσεων που ζητούν οι δανειστές και οι οποίοι επανειλημμένα το έχουν θέσει ως βασικό όρο.

3 Το ελληνικό Δημόσιο ξαλαφρώνει μέχρι το 2020 από τα χρεολύσια που θα έπρεπε να πληρώσει κατά τις λήξεις των ομολόγων αξίας 135 δισ. ευρώ που έχουν στα χέρια τους οι ιδιώτες. Από την άλλη ξαλαφρώνει και από τις εξοφλήσεις των δανείων του Μηχανισμού (Ε.Ε. και ΔΝΤ), καθώς και αυτά μεταφέρονται τουλάχιστον μετά από 15 χρόνια, δηλαδή μετά το 2026. Το χρέος μεταφέρεται στο μέλλον και δεν επιλύεται το πρόβλημα. Οσο δε για τα δυο νέα δάνεια συνολικού ύψους 219 δισ. ευρώ, που μπορεί να εξοφληθούν μέχρι και το 2050 (!), καθώς στο νέο δάνειο 109 δισ. ευρώ δεν εντάσσονται τα υπόλοιπα 45 δισ. ευρώ του αρχικού δανείου, όπως τόνισε χθες ο υπουργός Οικονομικών, παρά τις αντίθετες δηλώσεις της Ε.Ε. ότι στο νέο δάνειο των 109 δισ. συμπεριλαμβάνονται και τα υπόλοιπα 45 δισ. ευρώ του πρώτου δανείου. Ουσιαστικά μέχρι το 2050 θα έχουμε τον οικονομικό έλεγχο από Ευρωπαϊκή Ενωση και ΔΝΤ. Το στοίχημα της κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία κατά τον υπουργό Οικονομικών μπορεί να είναι εφικτά από το 2012 (ειδάλλως θα πέσει η «σπάθη» των δανειστών), ώστε να μπορεί να εξυπηρετήσει τα δάνειά της.

4Πόσο χαμένες είναι οι τράπεζες; Το βέβαιο είναι ότι η μετακύλιση χρέους περιόρισε σημαντικά τη χασούρα τους σε σχέση με άλλες προτάσεις που είχαν πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων, όπως η ανταλλαγή ομολόγων (γερμανικό σχέδιο). Οι τράπεζες θα υποστούν ένα «κούρεμα» των ομολόγων τους μέχρι 20% για το 90% των λήξεων ομολόγων αξίας 135 δισ. ευρώ της περιόδου 2011-2020. Το επιτόκιο δανεισμού, όμως, που κινείται μεσοσταθμικά στο 5%, εκτιμάται ότι θα περιορίσει αισθητά τις απώλειές τους, οι οποίες θα ήταν πολύ υψηλότερες σε περίπτωση... παύσης πληρωμών.

5Οι ελληνικές τράπεζες γίνονται περισσότερο «κρατικές», καθώς ενισχύονται με ρευστότητα και εγγυήσεις από Ε.Ε., ΕΚΤ, EFSF. Από το 2008 μέχρι σήμερα έχουν λάβει σε ρευστό ή εγγυήσεις 100 δισ. ευρώ, ενώ τους παρέχεται ένα επιπλέον «μαξιλάρι» ρευστότητας 35 δισ. ευρώ.

6Τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία δεν απέχουν από τη συμμετοχή αυτή. Συμμετέχουν, όπως και οι ιδιώτες, ανταλλάσσουν τα ομόλογά τους με νέα 30ετή ομόλογα, ρισκάρουν για το ύψος της απόδοσης, καθώς το επιτόκιο μπορεί να είναι και χαμηλότερο έναντι του αρχικού που τα είχαν αγοράσει, αλλά δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα ρευστότητας. Και ως εκ τούτου δεν τίθεται ζήτημα για τις συντάξεις, καθώς η όποια ανάγκη των Ταμείων θα χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

7Δεν τίθεται ζήτημα για τους απλούς πολίτες-ιδιώτες που έχουν στα χέρια τους ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, καθώς δεν θα συμμετάσχουν, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών. Ως εκ τούτου, τα ομόλογα των ιδιωτών θα πληρωθούν στη λήξη τους και στην αξία τους.

8Η επαναγορά ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά μέσω του EFSF κρίνεται θετική, αλλά περιορισμένη. Μόνο η δυνατότητα επαναγοράς του συνόλου των ελληνικών ομολόγων θα οδηγούσε σε επίλυση του προβλήματος του ελληνικού χρέους. Αλλά μια τέτοια λύση θα κόστιζε ακριβά στην Ευρώπη.

9 Η δανειστική σύμβαση συμπληρώνεται από το «Σχέδιο Μάρσαλ» που αφορά τη διοχέτευση 15 δισ. ευρώ κοινοτικών κονδυλίων μέσω του ΕΣΠΑ, το πολύ 12 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και ό,τι προκύψει από τους ιδιώτες επενδυτές. Οι τελευταίοι βέβαια είναι εκείνοι που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα εκποίησης της δημόσιας περιουσίας προς αναζήτηση 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2015.

10 Δεν τίθεται ζήτημα για τα ομόλογα που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ, καθώς θα πληρωθούν στη λήξη τους, χωρίς επιμήκυνση, ανταλλαγή ή μείωση επιτοκίου.

Οι τεχνικές λεπτομέρειες της σύμβασης αναμένονταν να αποσαφηνιστούν από τους εμπειρογνώμονες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι οποίοι χθες το μεσημέρι είχαν τηλεδιάσκεψη, όπου την Ελλάδα εκπροσώπησε ο πρόεδρος του ΣΟΕ, Γιώργος Ζανιάς. *