Ο πιο βαρύς πέλεκυς στο Δημόσιο – ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, Τρίτη 5/4/2022
Posted on 05/04/2022 | Σχολιάστε
Ο πιο βαρύς πέλεκυς στο Δημόσιο
Στη χώρα μας ο μέσος μισθός έχει μειωθεί κατά 25,6% την περίοδο 2008-2020 ● Πέρα από τις άμεσες μειώσεις (κατάργηση 13ου-14ου μισθού, σωρευτική περικοπή 20% διαφόρων επιδομάτων κ.ά.), βασικό εργαλείο για την περικοπή του μισθολογικού κόστους ήταν η θέσπιση του ενιαίου μισθολογίου.
Πορεία… κατρακύλας και παγίωσης στο ναδίρ καταγράφουν οι μισθολογικές αποδοχές των εργαζομένων στο ελληνικό Δημόσιο. Μελέτη του Κοινωνικού Πολύκεντρου της ΑΔΕΔΥ καταγράφει μείωση κατά 25,6% του μέσου μισθού των Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων μεταξύ 2008 – 2020, επιβεβαιώνοντας αφενός το μεγάλο οικονομικό πλήγμα που έχουν υποστεί από την αρχή της οικονομικής κρίσης και αποκαλύπτοντας, αφετέρου άλλη μια αρνητική πανευρωπαϊκή «πρωτιά» για τη χώρα μας: ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα «ξεχωρίζει» για το ύψος της αρνητικής προσαρμογής του μισθού των δημοσίων υπαλλήλων της. Ακόμα και στην Πορτογαλία, την Ισπανία ή την Κύπρο, όπου έχουν επιβληθεί μνημόνια, οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων εμφανίζουν αυξήσεις.
Η μελέτη με τίτλο «Το επίπεδο και η εξέλιξη των αμοιβών στον Ελληνικό Δημόσιο Τομέα από την κρίση του 2009-10 μέχρι σήμερα» (εκπονήθηκε από τον καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου, Σταύρο Μαυρουδέα, και τον ερευνητή στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, Κώστα Πασσά) αποτυπώνει μια σημαντική μετατόπιση προς τα κάτω των εισοδημάτων των δημοσίων υπαλλήλων και ταυτόχρονα αύξηση των μισθολογικών ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών τους.
Πέρα από τις άμεσες μειώσεις μισθών (κατάργηση 13ου – 14ου μισθού, σωρευτική περικοπή 20% διαφόρων επιδομάτων κ.ά.), βασικό εργαλείο για την περικοπή του μισθολογικού κόστους ήταν η θέσπιση του ενιαίου μισθολογίου – βαθμολογίου, επισημαίνει η μελέτη, επικαλούμενη έρευνα του καθηγητή Εργασιακών Σχέσεων, Γ. Κουζή. Μεταξύ άλλων, με τον ν. 4024/2011, οι κατώτεροι μισθοί μειώθηκαν στα 780 (από 850) ευρώ, καταργήθηκαν επιδόματα, «πάγωσε» η μισθολογική εξέλιξη, οι υπάλληλοι επανακατατάχθηκαν σε χαμηλότερα μισθολογικά κλιμάκια και υποβαθμίστηκαν μισθολογικά εργαζόμενοι στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης και νέοι υπάλληλοι. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν μισθοί δημοσίων υπαλλήλων κατά 20%-53%, ανά περίπτωση.
Το επίπεδο αμοιβών στον ελληνικό δημόσιο τομέα «είναι από τα χειρότερα ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. και της ευρωζώνης», τονίζει η μελέτη, παρατηρώντας ότι, ενώ «παραμένουν πάντα καθηλωμένοι» οι μισθοί των Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων, «σε αρκετές άλλες χώρες της Ε.Ε. έχουν ήδη αρχίσει να δίνονται μισθολογικές αυξήσεις στον δημόσιο τομέα». Στην ευρωπαϊκή σύγκριση, η «οικτρή εικόνα» των μισθολογικών συνθηκών στο ελληνικό Δημόσιο «γίνεται εντονότερη». Συγκεκριμένα, ενώ στην Ελλάδα ο μέσος μισθός στο Δημόσιο έχει μειωθεί κατά 25,6% την περίοδο 2008-2020:
■ αυξήθηκε κατά 23,8% στην Ευρωπαϊκή Ενωση των «27»,
■ αυξήθηκε κατά 21,4% στην ευρωζώνη,
■ εμφάνισε «εντυπωσιακές αυξήσεις» σε χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου, όπως 37,2% στη Γερμανία, 29,8% στην Ολλανδία και 21,8% στη Γαλλία,
■ αυξήθηκε ακόμα και σε χώρες όπου εφαρμόστηκαν περιοριστικά μέτρα, όπως η Κύπρος (6,3%), η Ισπανία (6,3%) και η Πορτογαλία (5,2%).
Περιοριστικές πολιτικές εφαρμόστηκαν και στην Ιρλανδία, όπου καταγράφεται μείωση του μέσου μισθού στο Δημόσιο κατά 6,5%, «που όμως πάλι είναι αισθητά μικρότερη συγκριτικά με την ελληνική απομείωση κατά 25,6%», τονίζεται στη μελέτη.
Εσωτερικές ανισότητες
Εκτός από τη μείωση των μισθών, οι μελετητές εντοπίζουν και διεύρυνση ανισοτήτων. Ειδικότερα, στη δεκαετία 2010-2020, υπάλληλοι με μισθό:
● κάτω των 900 ευρώ, αυξήθηκαν στο 20% του συνόλου (συγκριτικά με 12% το 2010)
● 900-1.000 ευρώ αυξήθηκαν στο 10% του συνόλου (από 6%)
● 1.000-1.100 ευρώ αυξήθηκαν στο 16% (από 11%)
● 1.100-1.300 ευρώ αυξήθηκαν στο 32% (από 29%)
● 1.300-1.600 ευρώ μειώθηκαν στο 17% (από 27%)
● άνω των 1.600 ευρώ μειώθηκαν στο 6% (από 15%)
Από την άλλη, μεταξύ 2010-2020, ανώτερα διευθυντικά και διοικητικά στελέχη του Δημοσίου υπέστησαν μεσοσταθμικές μειώσεις (ύψους 11,2%: από 1.632 ευρώ σε 1.449 ευρώ) μικρότερες συγκριτικά με όλους τους υπόλοιπους συναδέλφους τους. Οι μειώσεις στους επιστήμονες δημόσιους υπάλληλους (γιατροί, εκπαιδευτικοί κ.λπ.) ανήλθαν σε 15,8% (από 1.366 ευρώ σε 1.150 ευρώ). Οι μειώσεις στους τεχνικούς ανήλθαν σε 13,4% (από 1.265 ευρώ σε 1.096 ευρώ) και στη μεγάλη κατηγορία των υπαλλήλων γραφείου, οι μειώσεις ανήλθαν στο 15,3% (από 1.196 ευρώ σε 1.013 ευρώ).
Αυξάνεται, επίσης, η μισθολογική απόκλιση μεταξύ των δύο φύλων: ο μέσος μισθός για τους άνδρες υπαλλήλους υποχωρεί κατά 14,7% (από 1.326 ευρώ σε 1.131 ευρώ), κατά 15,4% στις γυναίκες (από 1.210 ευρώ σε 1.024 ευρώ).
Ευάλωτοι
Στο σημερινό δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον, γενικότερα οι μισθωτοί αναμένουν νέα πλήγματα στο εισόδημά τους. Αν και κατά την περίοδο 2010-2020 οι τιμές αγαθών παρέμεναν σχετικά σταθερές, «αντίθετα, κατά την παρούσα περίοδο η σοβαρή άνοδος του πληθωρισμού θα οδηγήσει σε ανάλογη μείωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, αν δεν υπάρξει αντίστοιχη αύξηση των μισθών», τονίζουν οι μελετητές.
Σύμφωνα με παλαιότερες μελέτες, η ιδιόμορφη ελληνική οικονομία «κρατιέται» σε σημαντικό βαθμό από τις καταναλωτικές δαπάνες δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων και θεωρείται ότι μια αύξηση στις αποδοχές των παραπάνω κοινωνικών ομάδων μπορεί να οδηγήσει σε ένα ανοδικό οικονομικό «σπιράλ».
Η μελέτη του Κοινωνικού Πολύκεντρου επισημαίνει ότι ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα παίζει διαχρονικά «στρατηγικό ρόλο στη λειτουργία της οικονομίας» και τονίζει ότι η διπλή (υγειονομική και οικονομική) κρίση του Covid-19 «έκανε ακόμη πιο έντονη την ανάγκη ισχυρού κρατικού οικονομικού παρεμβατισμού». Η πανδημία, εκτός από την ενίσχυση των βασικών οικονομικών πολιτικών, επέβαλε και την υλική μεγέθυνση τουλάχιστον του δημόσιου τομέα υγείας, «καθώς ο ιδιωτικός τομέας υγείας αποδείχθηκε ανίκανος να αντιμετωπίσει την υγειονομική πλευρά της κρίσης», τονίζουν οι μελετητές, συμπληρώνοντας ότι «το γεγονός ότι ο ελληνικός ιδιωτικός τομέας παραμένει πάντα κατά βάση κρατικοδίαιτος συντείνει σε αυτόν τον σημαντικό ρόλο του δημόσιου τομέα».
Η μελέτη συμπίπτει με την αυριανή πανεργατική απεργία που έχει κεντρικό σύνθημα «Ο μισθός δεν φτάνει, ο λογαριασμός δεν βγαίνει». Η ΑΔΕΔΥ, μεταξύ άλλων, διεκδικεί άμεσες αυξήσεις μισθών, ίσες τουλάχιστον με την αύξηση του ΑΕΠ και του πληθωρισμού, επαναφορά 13ου-14ου μισθού, κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, στήριξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας και προσλήψεις για την κάλυψη των χιλιάδων σημερινών οργανικών κενών στο Δημόσιο.
Επιστροφή στην εποχή του «τρεις και εξήντα» για το Δημόσιο
Τι δείχνει η μελέτη της ΑΔΕΔΥ για το μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων την περίοδο 2010 -2020
Επιστροφή στην εποχή του «τρεις και εξήντα» συνιστούν πλέον τα μισθολόγια των δημοσίων υπαλλήλων μετά από μια δεκαετή οικονομική κρίση συν την κρίση της πανδημίας στην χώρα μας, παρότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντίστοιχου ΑΕΠ με την Ελλάδα, που πέρασαν από την βάσανο των Μνημονίων υπήρξε μισθολογική αύξηση. Αυτό επισημαίνει η μελέτη της ΑΔΕΔΥ, που εκπόνησε ο καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Σταύρος Μαυρουδέας και ο ερευνητής του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, Κώστας Πασσάς και υπογραμμίζουν την ανάγκη για «άμεση βελτίωση των μισθολογικών συνθηκών των δημοσίων υπαλλήλων. Αυτή, άλλωστε, είναι και η απαίτηση των Δημοσίων Υπαλλήλων, οι οποίοι κατέρχονται αύριο, Τετάρτη, σε 24ωρη γενική απεργία με κεντρικό σύνθημα: «Δεν αντέχουμε άλλο την ακρίβεια, που εξαθλιώνει τις ζωές μας».
Λιγότεροι δημόσιοι υπάλληλοι χωρίς προνόμια
Με τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων να είναι το 2020 κατά 15% μικρότερος σε σχέση με το 2010 και να ανέρχεται στους 874,9 χιλιάδες, η μισθολογική αποτύπωση δείχνει ότι ακόμη και αυτοί που έχουν χρόνια υπηρεσίας δεν απολαμβάνουν μισθολογικών προνομίων, αλλά έχουν υποστεί σημαντικές περικοπές σε όλες τις ειδικότητες και βαθμίδες του Δημοσίου. Σύμφωνα με την μελέτη της ΑΔΕΔΥ, την περίοδο 2010 έως 2020 ο μέσος μισθός των γιατρών μειώθηκε κατά 10,5% από 1.443 ευρώ σε 1.291 ευρώ. Αντίστοιχα μειώθηκε ο μέσος μισθός των εκπαιδευτικών κατά 15,7% από 1.311 ευρώ σε 1.105 ευρώ, των τεχνικών υγείας κατά 11,9% από 1.176 ευρώ σε 1.036 ευρώ. Επίσης, ο μισθός των υπαλλήλων γραφείου γενικών καθηκόντων κατά 14,7% από 1.196 ευρώ σε 1.020 ευρώ.
Μικρότερος ο μισθός των γυναικών
Παράλληλα, μεγάλο είναι το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Έτσι, λοιπόν, κατά την περίοδο 2010 – 2020 ο μέσος μισθός για τους άνδρες δημόσιους υπαλλήλους υποχωρεί κατά 14,7% από 1.326 ευρώ σε 1.131 ευρώ, ενώ αντίστοιχα για τις γυναίκες υποχωρεί κατά 15,4% από 1.210 ευρώ σε 1.024 ευρώ. «Ως αποτέλεσμα της ταυτόχρονης αυτής υποχώρησης ο μέσος μισθός για τις γυναίκες από 92,1% του αντίστοιχου για τους άνδρες το 2010 υποχωρεί στο 90,6%. Με άλλα λόγια, η κρίση οδηγεί σε αύξηση της απόκλισης των μισθών κατά φύλο», αναφέρεται στην μελέτη της ΑΔΕΔΥ.
Επίσης, «η ανισότητα επεκτείνεται και στη σχέση μισθού με το εκπαιδευτικό επίπεδο του εργαζόμενου», επισημαίνεται στην ίδια μελέτη. Έτσι, ενώ το 2010 η αμοιβή για πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν αυξημένη κατά 18,1% σε σχέση με αυτό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το 2020 η επιπλέον αμοιβή περιορίστηκε σε ένα πρόσθετο 10,5% σε σχέση με το πτυχίο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Μειώσεις και στα μισθολόγια των προϊσταμένων
Σημαντικές είναι και οι περικοπές στους μισθούς των προϊσταμένων. Ενώ, λοιπόν, το 2010 ο μέσος μισθός εργαζομένου που ασκούσε καθήκοντα επίβλεψης επί άλλων εργαζομένων ανερχόταν σε 1.523 ευρώ, έναντι 1.224 ευρώ για εργαζόμενους που δεν ασκούσαν καθήκοντα επίβλεψης. Αντίστοιχα, το 2020 ο μέσος μισθός των εργαζομένων που ασκούσαν επίβλεψη ανερχόταν σε 1.322 ευρώ έναντι 1.021 ευρώ για εργαζόμενους οι οποίοι δεν ασκούσαν επίβλεψη. Συνεπώς, η εργασία που περιλαμβάνει καθήκοντα επίβλεψης λάμβανε υψηλότερο μισθό κατά 24,4% το 2010 και κατά 29,4% το 2020.
Το 20% παίρνει μισθό έως 900 ευρώ
Η μελέτη των κ.κ. Μαυρουδέα και Πασσά καταρρίπτει, επίσης, τον μύθο των μεγάλων μισθολογίων στο Δημόσιο υπογραμμίζοντας ότι μισθό άνω των 1.600 ευρώ έχει μόλις το 6% των δημοσίων υπαλλήλων το 2020 από το 15% το 2010. Τα μισθολόγια μεταξύ 1.300 έως 1.600 ευρώ έχουν περιοριστεί στο 17% το 2020 από 27% το 2010. Αυξημένος είναι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων που λαμβάνουν από 1.100 έως 1.300 ευρώ και αντιστοιχεί στο 32% το 2020 από 29% το 2010. Επίσης, το 36% των δημοσίων υπαλλήλων λαμβάνουν 900 έως 1.100 ευρώ από 17% το 2010 και για την ίδια δεκαετία έχει διπλασιαστεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων που λαμβάνει έως 900 ευρώ και αντιστοιχεί στο 20% του συνόλου.
Μειώσεις από το 2008 έως το 2020
Στην Ελλάδα οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων έχουν υποχωρήσει κατά 25,6%, ενώ αντίθετα στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 21,4% και στην Ε.Ε. κατά 23,8%. Την ίδια περίοδο, η Κύπρος εμφανίζει αύξηση κατά 6,3%, η Ισπανία κατά 6,3%, η Πορτογαλία κατά 5,2%, ενώ μόνον η Ιρλανδία εμφανίζει μείωση κατά 6,5%. Στον αντίποδα παρατηρούμε σημαντικές αυξήσεις σε χώρες όπως η Γερμανία (37,2%), η Ολλανδία (29,8%) και η Γαλλία (21,8%).
Συρρίκνωση των μισθών λόγω πληθωρισμού
«Αυτή η οικτρή εικόνα των μισθολογικών συνθηκών των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα επιδεινώνεται περαιτέρω εάν συνυπολογισθούν οι τρέχουσες ευρύτερες μακροοικονομικές συνθήκες», σημειώνουν οι ερευνητές που εκπόνησαν την μελέτη για λογαριασμό της ΑΔΕΔΥ. «Η εκρηκτική αύξηση του πληθωρισμού το 2022 και το γεγονός ότι δεν είναι παροδικό φαινόμενο (καθώς εκτός από συγκυριακά ενδεχομένως έχει και βαθύτερα διαρθρωτικά αίτια) προοιωνίζει μία ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση της εισοδηματικής θέσης των εργαζομένων στον ελληνικό δημόσιο τομέα», καταλήγει η μελέτη της ΑΔΕΔΥ.
Δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Η ΑΥΓΗ”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου