Τοιχογραφία του "street artist" Pascal Boyart (PBOY) σε μαντρότοιχο του 19ου διαμερίσματος του Παρισιού. Ο διάσημος πίνακας "Η Ελευθερία που οδηγεί το λαό" του Ντελακρουά "επικαιροποιείται" εδώ με την Ελευθερία να περιστοιχίζεται από Κίτρινα Γιλέκα με αντιασφυξιογόνες μάσκες και λοστάρια στη θέση των πιστολιών.
Του Γιώργου Μητραλιά
Παρά τις 6.000 προσαγωγές, τις 4.000 συλλήψεις και τους 1.600 τραυματίες του. Παρά τη μαζική χρήση εναντίον του δεκάδων χιλιάδων δακρυγόνων και πλαστικών σφαιρών, και την εξαγγελία νέων δρακόντιων κατασταλτικών και αντιδημοκρατικών μέτρων. Παρά την πρωτοφανή εκστρατεία τρομοκράτησης και δυσφήμισής του από τα τηλεοπτικά κανάλια και τα περισσότερα ΜΜΕ, και παρά την έντονη ψυχική και σωματική κούραση μετά από δυο μήνες σκληρών αγώνων και μπλόκων σε πάνω από 2.500 κυκλικούς κόμβους και άλλα σημεία της χώρας. Παρόλα αυτά και πολλά άλλα, το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων όχι μόνο συνεχίζει και απλώνει βαθειές ρίζες αλλά και ριζοσπαστικοποιεί το λόγο, τα αιτήματά και τις μορφές δράσης του, έχοντας πάντα την υποστήριξη της μεγάλης πλειοψηφίας των Γάλλων πολιτών! (1)
Ακριβώς όμως επειδή συμβαίνουν όλα αυτά που δίκαια πανικοβάλουν πια όχι μόνο το καθεστώς Μακρόν αλλά και όλο το γαλλικό κομματικό και οικονομικό αστικό κατεστημένο, για αυτό και γινόμαστε τώρα μάρτυρες της εξής ιδιαίτερα επίφοβης εξέλιξης: Να παραβιάζονται καθημερινά στην πράξη από την κυβέρνηση Μακρόν και τις κατασταλτικές της δυνάμεις τα πιο στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες, ενώ ταυτόχρονα εξαγγέλλεται ένα ολάκερο νομοθετικό οπλοστάσιο που θα μετατρέψει τη Γαλλία σε αστυνομικό κράτος! Το συμπέρασμα βγάζει μάτια και είναι εξαιρετικά ανησυχητικό για τους μεν και άλλο τόσο ελπιδοφόρο για τους δε: Η παρατεταμένη σύγκρουση των από πάνω με τους εξεγερμένους από κάτω της Γαλλίας δεν έχει πια την παραμικρή σχέση με τα διεκδικητικά κινήματα ή ακόμα και με τις μικρές ή μεγαλύτερες περιοδικές κοινωνικές εκρήξεις στις οποίες μας είχαν συνηθίσει οι ευρωπαϊκές κοινωνίες στην εποχή του θριαμβεύοντα νεοφιλελευθερισμού. Είτε λόγω της πρωτοφανούς μαζικότητας και της ακόμα μαζικότερης υποστήριξης που διαθέτει, είτε επειδή στα “κλασικά” υλικά αιτήματα για αύξηση των μισθών και των συντάξεων ή ακόμα και για παραίτηση ή αποπομπή του Μακρόν και της κυβέρνησής του προσθέτει -στο όνομα της δημοκρατίας- όλο και περισσότερο το “ηθικό” αίτημα της ολοκληρωτικής απόρριψης του κυρίαρχου συστήματος και της αντικατάστασής του από ένα άλλο ριζικά διαφορετικό, το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων γίνεται σαφέστατα ταξικό και ανατρεπτικό και συνιστά μια ιστορική καμπή στην ιστορία των κοινωνιών μας στην Ευρώπη αλλά και πέρα από αυτήν!
Και αυτός είναι βέβαια ο λόγος που τα γαλλικά Κίτρινα Γιλέκα εμπνέουν μέσα αλλά και έξω από τη Γαλλία. Ακριβώς όπως είχαν εμπνεύσει και οι επαναστάτες προπάτορές τους -στους οποίους εξάλλου αναφέρονται δημόσια- του 1789 καθώς και εκείνοι του 1848, του 1871, του 1936 ή του 1968. Καμιά λοιπόν έκπληξη που Κίτρινα Γιλέκα εμφανίζονται πια σε δεκάδες χώρες σε Βορρά και Νότο, σε Ανατολή και Δύση,από την Ταϊβάν μέχρι την Μπουρκίνα Φάσο και από την Βουλγαρία και το Βέλγιο μέχρι τον Λίβανο! Απλώς μιμητισμός ή μήπως κάτι άλλο πολύ πιο σημαδιακό και γειωμένο στη σημερινή νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα;
Την απάντηση την δίνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το όραμα και η δυναμική του ίδιου του κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων, που θα πρέπει να αρχίσουν να μπαίνουν στο μικροσκόπιο και να μελετιούνται σε βάθος το ταχύτερο δυνατό. Και πριν από όλα η σύνθεση και η δομή τους που δεν έχουν προηγούμενο. Κίνημα “οριζόντιο” και αποκεντρωμένο που κάνει ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα Κίτρινα Γιλέκα απεχθάνονται τον παλιό πολιτικό και συνδικαλιστικό κόσμο επειδή στα μάτια τους αυτός έχει ταυτιστεί ή έχει συνδέσει το λόγο ύπαρξής του με το νεοφιλελεύθερο αντιδημοκρατικό τέρας στο οποίο τα ίδια οφείλουν τη δυστυχία και την περιθωριοποίησή τους. Για αυτό και πειραματίζονται με τις διάφορες μορφές άμεσης δημοκρατίας, με σημαία τους πάντα την αναζήτηση της μέγιστης δυνατής ισότητας και δημοκρατίας, ενώ έχουν μόνιμα στο στόχαστρό τους τις συνεχώς διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες. Και είναι αυτές ακριβώς οι ιδιαίτερες αμεσοδημοκρατικές “ευαισθησίες” τους που, σε συνδυασμό με την αδράνεια του οργανωμένου εργατικού κινήματος αλλά και με την εξαφάνιση των μεγάλων εργατικών συγκεντρώσεων του παρελθόντος, τους κάνουν να συναντιούνται, να οργανώνονται και να παλεύουν εκτός των χώρων εργασίας, στα μπλόκα και στους κυκλικούς κόμβους, στα διόδια ή στις πλατείες των πόλεων και των χωριών. Δηλαδή, σε σημεία που εγγυώνται τόσο τη μέγιστη αποτελεσματικότητα στον αγώνα τους (τα μπλόκα “πονάνε” τον αντίπαλο) όσο και τη μέγιστη κοινωνική δημοσιότητα και ορατότητα στη δράση τους, ενώ ταυτόχρονα γίνονται σημεία όχι μόνο συνάντησης -σε 24ωρη βάση- τόσο των ενεργών μελών τους όσο και των πολύ περισσότερων και κάθε λογής συμπαθούντων που τους ενισχύουν με κάθε τρόπο, αλλά και πραγματικά σχολεία ταχείας μαζικής πολιτικοποίησης και επιμόρφωσης!…
Συνέπεια αλλά ταυτόχρονα και αιτία όλων των παραπάνω “δομικών” χαρακτηριστικών των Κίτρινων Γιλέκων είναι και η εντελώς διαφορετική -σε σχέση με τα κοινωνικά κινήματα του παρελθόντος- κοινωνική, έμφυλη και ηλικιακή σύνθεση των μελών τους. Αν και οι μισθωτοί είναι πλειοψηφία στα Κίτρινα Γιλέκα, στο κίνημά τους εκπροσωπούνται επίσης όλες οι κοινωνικές κατηγορίες που έχουν υποστεί τις καταστροφικές συνέπειες των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, από τους αγρότες και μαγαζάτορες της επαρχίας μέχρι ακόμα και τους αυτοαπασχολούμενους ή μικρούς επιχειρηματίες που φτωχοποιούνται ταχύτατα.
Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι σχεδόν το 50% των ενεργών Κίτρινων Γιλέκων είναι γυναίκες, γεγονός που θα αρκούσε από μόνο του για να ξεχωρίσει ποιοτικά το κίνημά τους από όλα τα προηγούμενα. Αν προσθέσουμε μάλιστα ότι αυτές οι γυναίκες έχουν πρωταγωνιστικό και όχι -όπως συνέβαινε στο παρελθόν- βοηθητικό ρόλο, καθώς και ότι η τελευταία έβδομη σαββατιάτικη κινητοποίηση των Κίτρινων Γιλέκων έγινε μάρτυρας σε δεκάδες γαλλικές πόλεις των... πρώτων αμιγώς γυναικείων διαδηλώσεων τους με καθαρά γυναικεία αιτήματα (ίσες αμοιβές, ενάντια στη σεξουαλική παρενόχληση, κλπ), τότε μπορούμε να αντιληφτούμε την τεράστια σημασία αυτού του νεωτερισμού που σηματοδοτεί το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων.
Τέλος, είναι επίσης τεράστιας σημασίας και πρόκειται προφανώς και για ...σημείο των καιρών, το γεγονός ότι το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων διακρίνεται για την πολύ μεγάλη και μάλιστα ενεργό συμμετοχή των ηλικιωμένων, των κάθε λογής συνταξιούχων και των δυο φύλων, που είναι κυρίως αυτοί που κρατάνε τις βάρδιες στα μπλόκα των κυκλικών κόμβων! Αν μη τι άλλο, έχουμε και εδώ έναν ακόμα νεωτερισμό των Κίτρινων Γιλέκων που έρχεται όχι από το παρελθόν αλλά από το μέλλον…
Φυσικά, όλα τα παραπάνω δεν έχουν καμιά σχέση και δεν παραπέμπουν...στην άκρα δεξιά, με την οποία θέλει -μάταια- να ταυτίσει τα Κίτρινα Γιλέκα η μακρόνια προπαγάνδα που άκριτα αναμασούν και κάποιοι ανόητοι της αριστεράς. Εξάλλου, αν δεν τους πείθουν τα αναρίθμητα χειροπιαστά γεγονότα, υπάρχουν και οι επιστημονικές έρευνες και λοιπές δημοσκοπήσεις για τα Κίτρινα Γιλέκα που πληθαίνουν τελευταία, και που δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία: Ενώ η σχετική πλειοψηφία τους (33%) δηλώνει απολίτικη και χωρίς κομματική προτίμηση, η πλειοψηφία των υπόλοιπων κλίνει προς τα αριστερά (42,6%) και προς την άκρα αριστερά (15%), με μια μικρή μειοψηφία να πρόσκειται στη δεξιά (12,7%), στην άκρα δεξιά (5,45%) και στο κέντρο (6%). Όσο για τους περισπούδαστους σχολιαστές που έσπευσαν να διακρίνουν δεξιά και ακροδεξιά ίχνη στα αιτήματα των Κίτρινων Γιλέκων που έχουν να κάνουν με την εξοντωτική άμεση και έμμεση φορολόγηση, ο αντίλογος είναι μάλλον αποστομωτικός: Πολλές από τις μεγάλες κοινωνικές και εργατικές επαναστάσεις και εξεγέρσεις του παρελθόντος, από τη Γαλλική του 1789 μέχρι τη Ρωσική του 1905 ή ακόμα και την αγγλική του 1989 ενάντια στον Poll-Tax της Κας Θάτσερ, πυροδοτήθηκαν από τη λαϊκή αντίδραση στην επιβολή ... άδικων φόρων!
Όλα αυτά δεν σημαίνουν βέβαια ότι το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων δεν έχει αδυναμίες και προβλήματα, ότι είναι δια παντός θωρακισμένο ενάντια σε λαϊκίστικους, ακροδεξιούς και ρατσιστικούς πειρασμούς ή ότι έχει εξασφαλίσει -ως δια μαγείας- την απρόσκοπτη και γραμμική του εξέλιξη μέχρι το αίσιο τέλος του αγώνα του. Σημαίνουν όμως απλούστατα ότι αυτό το κίνημα έρχεται από πολύ μακριά και μπορεί να πάει ακόμα μακρύτερα. Ότι εκφράζει όσο κανένα άλλο την εποχή μας και μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο.Ότι μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο για τους μισθωτούς, για τα κοινωνικά κινήματα και την αριστερά όλων των ευαισθησιών που σήμερα φυτοζωεί. Υπό έναν όμως όρο: Ότι αυτή η πολιτική και κοινωνική αριστερά δεν θα περιοριστεί να παρακολουθεί αμήχανη ή παθητική τα Κίτρινα Γιλέκα να παλεύουν μόνα τους, και ότι θα σπεύσει σε βοήθειά τους επειδή είναι τώρα που θα κριθεί το μέλλον όλων μας. Τα μηνύματα που έρχονται από τη Γαλλία δείχνουν ότι αυτή η διαδικασία αφύπνισης της αριστεράς έχει αρχίσει αν και με αργούς ρυθμούς. Απέναντι σε ένα νεοφιλελεύθερο τέρας σε κρίση, που αναζητάει στηρίγματα αν όχι σωτηρία στην επιστροφή στους εφιαλτικούς δαίμονες του μεσοπολέμου, η επέκταση αυτής της αφύπνισης και αλλού στην Ευρώπη και στο κόσμο είναι πια καθήκον ζωτικής σημασίας για όλους και όλες...
Σημειώσεις
1. Βλέπε και τα προηγούμενα κείμενά μας για το ίδιο θέμα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου