Η
απάντηση στην «ύβριν» των δανειστών δεν μπορεί να είναι η «νέμεσις» των
47 σελίδων, που ξαναφέρνουν από το παράθυρο το μνημόνιο που βγάλαμε
δήθεν από την πόρτα.
Η Γαλλία
ως αστικό κράτος δέχθηκε μέσα στο 19ο αιώνα δύο σκληρές και
ταπεινωτικές ήττες. Στις 18 Ιουνίου 1815, ο Ναπολέων, που είχε
αποκαταστήσει την εξουσία του στη Γαλλία γυρνώντας από την
αιχμαλωσία του στην Έλβα, και μετά από 100 μέρες διακυβέρνησης,
νικήθηκε από τον ενωμένο στρατό των Βρετανών του δούκα του
Γουέλιγκτον και των Πρώσων του Μπλίχερ, στο Βατερλό του Βελγίου
στις 18 Ιουνίου 1815. Η ήττα του Βατερλό υπήρξε μια μεγάλη
στρατηγική ήττα και για τον επελαύνοντα
φιλελεύθερο-δημοκρατικό γαλλικό αστισμό της περιόδου
1792-1815 καθώς και για τη Γαλλία ως μεγάλη περιφερειακή
ηγεμονική δύναμη στην Ευρώπη. Ο μεν δημοκρατικός αστισμός
χρειάσθηκε πάνω από 50 χρόνια για να αποκατασταθεί στη Γαλλία, η
δε Γαλλία ως κρατική δύναμη υποβαθμίστηκε μέσα από τη
Συνθήκη της Βιέννης του 1815 και μετασχηματίσθηκε σε μια
δευτερεύουσα δύναμη της Ιεράς Συμμαχίας, η οποία λίγο
αργότερα θα έστελνε στρατό για να καταστείλει μια ισπανική
δημοκρατική εξέγερση.
Η Γαλλία θα χρειαζόταν περίπου
σαράντα χρόνια για να αρχίσει να ανεβαίνει και πάλι σημαντικά
ως ευρωπαϊκή περιφερειακή δύναμη -με τον πόλεμο της
Κριμαίας- και πάνω από πενήντα χρόνια για να αποκαταστήσει το
ρόλο της ως δύναμης στην Ευρώπη και διεθνώς με ηγεμονικές
αξιώσεις, που θα μπορούσε να διαδεχθεί τη βρετανική ηγεμονία ή
έστω να συγκυβερνήσει μαζί με αυτήν. Η ήττα του Βατερλό
τελείωσε τη Γαλλία οριστικά ως κυρίαρχο της Ευρώπης και
μετέθεσε στο μακρό μέλλον όποια ηγεμονική της αξίωση. Ήταν μια
μακροχρόνια στρατηγική ήττα του γαλλικού επαναστατικού
αστισμού, ο οποίος, πέραν των άλλων ταπεινώσεων, χρειάστηκε να
συγκυβερνήσει με το στέμμα των Βουρβώνων για δεκαπέντε χρόνια
και με τον οίκο της Ορλεάνης για άλλα δεκαοκτώ. Ο Μπαλζάκ μας
έχει παρουσιάσει λαμπρά τις αντιφάσεις αυτής της
«συγκατοίκησης».
Η
δεύτερη ήττα, της Γαλλίας του Ναπολέοντος Γ’ στο Σεντάν κατά
τον γαλλο-πρωσικό πόλεμο του 1870-1871 (την 1η Σεπτεμβρίου 1870)
ήταν, επίσης, μια στρατηγική ήττα για τη Γαλλία. Στο Παρίσι και
στην αίθουσα των Κατόπτρων στις Βερσαλλίες, υπογράφηκε η
συνθήκη ειρήνης, η οποία μετέτρεπε τη νικήτρια Πρωσία σε
ενωμένη γερμανική αυτοκρατορία (στο Β’ Ράιχ), και αφαιρούσε
από τη Γαλλία την Αλσατία και την Λωραίνη προς τεράστια
απογοήτευση του γαλλικού εθνικού συναισθήματος. Η Κομμούνα
και ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Γαλλία, η μετατροπή του εθνικού
πολέμου σε εμφύλιο, ήταν η μεγάλη συνέπεια της δεύτερης αυτής
ήττας, όπως το περιέγραψαν πανέμορφα οι Μαρξ και Ένγκελς. Όμως,
αυτή η επίσης στρατηγική ήττα δεν ήταν τόσο βαρύνουσα για το
γαλλικό αστισμό. Συνέτριψε την Κομμούνα, εγκοίτωσε το
δημοκρατικό κίνημα σε αυστηρά αστικά πλαίσια (θα περνούσαν
αρκετά χρόνια για να ξαναεμφανιστεί ένα πιο μετριοπαθές
εργατικό κίνημα στα πρόσωπα των Ζορές και Γκεσντ),
αποκατέστησε την αποικιακή και ευρωπαϊκή περιφερειακή
δύναμη της Γαλλίας μέσα σε δέκα με δεκαπέντε χρόνια και έφτασε
στα όρια ενός αγγλο-γαλλικού πολέμου με το επεισόδιο της
Φασόντα στις πηγές του Νείλου το 1894, προτού στραφεί στην Entente
και στην ανάσχεση της γερμανικής ισχύος. Η ήττα του Σεντάν ήταν,
επίσης, μια στρατηγική ήττα για την Γαλλία, αλλά οι συνέπειές της
ήταν πιο βραχυπρόθεσμες και πιο περιορισμένες και της δόθηκε η
δυνατότητα να τη διαχειριστεί πιο σύντομα πολύ
ικανοποιητικότερα από ό,τι την ήττα του Βατερλό.
Όποια
προς το παραπάνω παράδειγμα, η ήττα που θα υποστεί η ελληνική
Αριστερά, αν υπάρξει μια συμφωνία πάνω στο σχέδιο των δανειστών
ή πάνω στο σχέδιο του «κοινού τόπου δανειστών-κυβέρνησης» που
παρουσίασε τις τελευταίες ημέρες η ελληνική κυβέρνηση, θα
είναι στρατηγική για τους εργαζόμενους και τη χώρα ούτως ή άλλως,
σε κάθε μια από τις δυο εναλλακτικές προτάσεις. Και οι δύο
συμφωνίες έρχονται «για να κάνουν το ίδιο κακό στη Συρία», όπως θα
έλεγε και ο Αλεξανδρινός μεγάλος ποιητής.