Παρασκευή 12 Απριλίου 2024

10 και ένα ερωτήματα για τον Κανονισμό πυροπροστασίας ακινήτων


10 και ένα ερωτήματα για τον Κανονισμό πυροπροστασίας ακινήτων



Δικηγόρος, M.Sc.

Σε σχέση με την εφαρμογή του Κανονισμού προληπτικής πυροπροστασίας ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων, τίθενται τα ακόλουθα ερωτήματα:

1. Πώς θα γνωρίζει ο πολίτης ποιες είναι οι δασικές εκτάσεις και τα δάση από το όριο των οποίων υποχρεούται να μετράει την απόσταση της ιδιοκτησίας του για τη σύνταξη Έκθεσης πυροπροστασίας και τη λήψη των επιβαλλομένων μέτρων, εφόσον οι δασικοί χάρτες δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί και δεν γνωρίζουμε, μετά και την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης των αντιρρήσεων και προδήλων σφαλμάτων, που εκκρεμούν κατά χιλιάδες, ποιες από τις εκτάσεις που σήμερα φέρονται ως δάση ή δασικές θα παραμένουν με αυτόν τον χαρακτηρισμό; Πώς είναι δυνατόν η ελληνική Πολιτεία να επιβάλλει αδιακρίτως ένα τέτοιο μέτρο στο σύνολο της επικράτειας, όταν ούτε η ίδια δεν είναι ακόμα σε θέση να γνωρίζει ποια ακριβώς είναι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις της; Και αν τελικά ο πολίτης σπεύσει να συμμορφωθεί εντός των ασφυκτικών προθεσμιών που προβλέπονται και εν συνεχεία αποδειχθεί ότι η έκταση, την οποία θεώρησε ως δασική για τον υπολογισμό της απόστασης του ακινήτου του, δεν ήταν τελικά ούτε δάσος ούτε δασική, θα τον αποζημιώσει το κράτος για τη δαπάνη σύνταξης της Έκθεσης πυροπροστασίας στην οποία υπεβλήθη και για τις επεμβάσεις που θα έχει υποστεί η ιδιοκτησία του σε εφαρμογή της;

2. Ποιος είναι ο …fantômas «αρμόδιος τεχνικός επιστήμονας» που επικαλείται ο Κανονισμός και η πρόσφατη Εγκύκλιός του, στον οποίο θα πρέπει ο πολίτης να απευθύνεται για τη σύνταξη της σχετικής έκθεσης (δασολόγος; μηχανικός; υπάλληλος του δήμου; υπάλληλος του Πυροσβεστικού σώματος; άλλος;); Και γιατί δεν αναφέρεται πουθενά ξεκάθαρα η σχετική ειδικότητα; Ή μήπως τελικά ούτε εκείνοι που συνέταξαν τον Κανονισμό και την Εγκύκλιο γνωρίζουν;

3. Ποια είναι «τα ακίνητα που χαρακτηρίζονται ως υψηλής επικινδυνότητας» και ποια τα «χαμηλής ή μεσαίας» γιατί στον Κανονισμό αναφέρονται μόνο τα κριτήρια χαρακτηρισμού χωρίς όμως να συνδέονται μεταξύ τους και με τις κατηγορίες επικινδυνότητας, ώστε να μπορεί να συμπεράνει ο ιδιοκτήτης σε ποια κατηγορία θα πρέπει να ενταχθεί το ακίνητό του από την εφαρμογή τους, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που συγκεντρώνει… Πώς ακόμα ο πολίτης θα ενημερώνεται σε ποια από τις κατηγορίες επικινδυνότητας έχει υπαχθεί το δικό του ακίνητο και τι μέσα έχει να προσφύγει κατά των αρχών και ν’ αμυνθεί κατά του χαρακτηρισμού, σε περίπτωση που έχει αντίθετη άποψη για την κατηγορία στην οποία εντάχθηκε το ακίνητό του; Εφόσον δηλαδή το μέτρο έχει άμεση επίπτωση στην ιδιοκτησία του πολίτη και συνοδεύεται και από την επιβολή σημαντικής οικονομικής επιβάρυνσής του, δεν είναι υποχρεωτική η θέσπιση ενός μέσου ή διαδικασίας μέσω της οποίας θα μπορεί ο πολίτης να αμυνθεί και να διεκδικήσει τα δικαιώματά του και την αποκατάσταση της τυχόν βλάβης του σε περίπτωση εσφαλμένου χαρακτηρισμού ή μη νόμιμης επιβολής των υποχρεώσεων που απορρέουν από τα μέτρα του Κανονισμού πυροπροστασίας; Είναι νόμιμος ο εν λόγω Κανονισμός στον βαθμό που δεν προβλέπει κανένα τέτοιο μέσο ή διαδικασία;

Πέμπτη 11 Απριλίου 2024

Καταπέλτης το ΣτΕ για το μπόνους στα ύψη κτιρίων





Καταπέλτης το ΣτΕ για το μπόνους στα ύψη κτιρίων
10-04-2024 - Πηγή: kathimerini.gr

Στην πλήρη αποδόμηση όλων των επιχειρημάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος υπέρ των μπόνους του οικοδομικού κανονισμού προχωράει μια νέα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Οπως καταλήγει, είναι όχι μόνο αντισυνταγματικό αλλά και αντίθετο στην κοινοτική νομοθεσία να λαμβάνονται μέτρα που οδηγούν σε άκρατη ενίσχυση της δόμησης χωρίς προηγούμενη μελέτη ή εκτίμηση των επιπτώσεων.

Περαιτέρω, τα μέτρα αυτά όχι μόνο δεν επιτελούν τον σκοπό τους –λ.χ. ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, μείωση κάλυψης– αλλά τελικά οδηγούν σε πλήθος προβλημάτων, όπως η αύξηση των αξιών των ακινήτων, η επιδείνωση του προβλήματος κατοικίας, η δημιουργία κύματος κατεδαφίσεων μονοκατοικιών και άλλα. Και οδηγούν στον πλουτισμό των ωφελουμένων, εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Την τελική απόφαση, ωστόσο, θα λάβει η Ολομέλεια στην οποία παραπέμπεται η υπόθεση.

Η «Κ» παρουσιάζει σήμερα το κείμενο της πολυαναμενόμενης απόφασης 293/2024, με την οποία ο Δήμος Αλίμου και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του δήμου προσέφυγαν κατά οικοδομικής άδειας (Ε΄ Τμήμα, εισηγητής Θεόδωρος Αραβάνης). Η άδεια την οποία η προσφυγή αφορά αξιοποιούσε συνδυαστικά διάφορα από τα μπόνους ύψους και συντελεστή δόμησης που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) οδηγώντας τελικά στην κατασκευή μιας 8ώροφης οικοδομής με ύψος 25,9 μέτρα (έναντι 17 μ. που ισχύει στην περιοχή) και 969 τ.μ. (έναντι 820 τ.μ., βάσει του συντελεστή που ισχύει στην περιοχή).

Η απόφαση θέτει συστηματικά σειρά ζητημάτων που σχετίζονται τόσο με τον τρόπο που εκδίδονται σήμερα οι οικοδομικές άδειες, όσο και με τον τρόπο που νομοθετούνται συνεχώς ευνοϊκές πολεοδομικές ρυθμίσεις υπέρ του ιδιωτικού οφέλους, εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος. Στο σκεπτικό της αποδομούνται ένα προς ένα όλα τα επιχειρήματα του υπουργείου Περιβάλλοντος, ενώ αναδεικνύονται ζητήματα όπως η πολυνομία και η διαρκής υποβάθμιση της έννοιας του πολεοδομικού σχεδιασμού. Πιο συγκεκριμένα:
Σύγχυση αρμοδιοτήτων

Εξετάζοντας κατά πόσον είναι επιτρεπτό ο δήμος να προσβάλει απόφαση δημοτικού οργάνου, το Συμβούλιο της Επικρατείας κάνει μια ρεαλιστική αποτύπωση του πώς έχει εξελιχθεί το σύστημα έκδοσης οικοδομικών αδειών στη χώρα μας. Οπως αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης, στην πραγματικότητα μια οικοδομική άδεια δεν εκδίδεται από την υπηρεσία δόμησης, «αλλά αυτομάτως από το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ e-adeies με πρωτοβουλία και “ευθύνη” ιδιώτη μηχανικού ή τεχνικής εταιρείας, ύστερα από την ηλεκτρονική υποβολή φακέλου, χωρίς την παρέμβαση της ΥΔΟΜ (…) Η ανεπάρκεια του ασκούμενου από την ΥΔΟΜ και τον δήμο έλεγχου νομιμότητας επιτείνεται εκ του ότι ούτε η κεντρική διοίκηση ασκεί ουσιαστικό έλεγχο επί των εκδιδομένων οικοδομικών αδειών (…). Η έλλειψη ελέγχου επιτείνεται εκ του ότι δεν έχουν εκδοθεί οι αναγκαίες διοικητικές πράξεις για την οργάνωση και λειτουργία βασικών οργάνων ελέγχων, όπως οι ΥΔΟΜ και τα “Παρατηρητήρια δομημένου περιβάλλοντος”, η λειτουργία των οποίων είναι αναγκαία για τον έλεγχο των (σ.σ. ιδιωτών) ελεγκτών δόμησης. Ως εκ τούτου τα αντίστοιχα θέματα ρυθμίζονται με μεταβατικές διατάξεις ή με προβληματικού κύρους εγκυκλίους των εμπλεκομένων υπουργείων με αποτέλεσμα τη σύγχυση αρμοδιοτήτων και την ασάφεια δικαίου».

Με άλλα λόγια, το ΣτΕ «απογυμνώνει» το ισχύον σύστημα έκδοσης πολεοδομικών αδειών ως διάτρητο, εξαρτώμενο από ιδιώτες που δεν ελέγχονται ποτέ. Υπενθυμίζεται ότι η δημιουργία του συστήματος αυτού καθώς και η κατάργηση του ελέγχου των αδειών είχε παρουσιαστεί από διαδοχικούς υπουργούς Περιβάλλοντος και το Τεχνικό Επιμελητήριο ως πρωτοποριακή, εκμηδενίζουσα την ταλαιπωρία και τη «γραφειοκρατία».

Μπαίνοντας στην ουσία της υπόθεσης, το ΣτΕ σημειώνει ότι ήδη από το 2020 (απόφαση 705/20, για την αναστολή δόμησης στην περιοχή Μακρυγιάννη) έχει κριθεί ότι ο υπολογισμός του μέγιστου ύψους των κτιρίων δεν εφαρμόζεται σε περιοχές όπου υπάρχουν ειδικά διατάγματα με συγκεκριμένους όρους δόμησης, προγενέστερων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (2012) και ότι τα διατάγματα αυτά δεν καταργήθηκαν ούτε με τον ισχύοντα ούτε με τον προηγούμενο (ΓΟΚ 1983) οικοδομικό κανονισμό. «Αντίθετη ερμηνεία, κατά την οποία ο ΝΟΚ καθορίζει το ανώτατο ύψος των οικοδομών της χώρας σε συνάρτηση με τον συντελεστή δόμησης μεγαλύτερο από αυτό που προβλέπει το πολεοδομικό καθεστώς μιας περιοχής, αντίκειται στο άρθρο 24 του Συντάγματος, το οποίο επιβάλλει την πολεοδόμηση των οικισμών κατόπιν μελέτης των τοπικών συνθηκών και της φυσιογνωμίας κάθε περιοχής με τη συμμετοχή του οικείου ΟΤΑ και των ενδιαφερόμενων πολιτών. Δεν επιτρέπει δε τη διά γενικής διατάξεως και χωρίς επιστημονική μελέτη κατάργηση, συλλήβδην, των ειδικών όρων δομήσεως που είχαν θεσπιστεί για κάθε περιοχή». Υπενθυμίζει έτσι πόσο έωλη είναι η επιχειρηματολογία του ΥΠΕΝ, ότι ο ΝΟΚ δεν υπερισχύει μόνο όταν υπάρχουν ειδικά διατάγματα για παραδοσιακούς οικισμούς κ.λπ. και είναι ισχυρότερος των γενικών πολεοδομικών σχεδίων που ισχύουν σε κάθε περιοχή.

Προχωρώντας το σκεπτικό αυτό, η απόφαση σημειώνει ότι ο εκάστοτε νομοθέτης πρέπει για να αλλάξει το πολεοδομικό καθεστώς μιας περιοχής να τηρήσει τη διαδικασία που απαιτείται («μελέτη της περιοχής, συμμετοχή των οικείων ΟΤΑ και του κοινού, στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την αναθεώρηση γενικού πολεοδομικού σχεδίου») «διότι δεν είναι θεμιτή η χρήση της νομοθετικής οδού για την παράκαμψη των εγγυήσεων που προβλέπει το Σύνταγμα για την ορθή πολεοδόμηση».
Αντισταθμίσματα

Οσον αφορά το μπόνους συντελεστή για τη μείωση της κάλυψης ενός κτιρίου στο οικόπεδο, αναφέρει ότι «με τις ρυθμίσεις αυτές, οι οποίες έχουν άμεσο και οριζόντιο χαρακτήρα και στερούνται μελέτης, αυξάνεται η συνολική δόμηση και η οικιστική πυκνότητα (κάτοικοι/μονάδα επιφανείας) και αλλοιώνεται ο χαρακτήρας οικισμών με ειδικά πολεοδομικά διατάγματα» και καταλήγει ότι δεν μπορούν να δίνονται αντισταθμίσματα υπέρ του ιδιώτη και εις βάρος του συνόλου: «Δεν είναι συνταγματικώς επιτρεπτή η αναζήτηση αντισταθμισμάτων έναντι της επιδεινώσεως συγκεκριμένων όρων και περιορισμών δόμησης, η οποία κρίνεται, κατά τα εκτεθέντα, για κάθε όρο αυτοτελώς. Δεν νοείται, άλλωστε, η παροχή στον ιδιώτη κατασκευαστή αντισταθμισμάτων που συνεπάγονται επιβάρυνση των περιοίκων και γενικά των λοιπών κατοίκων του οικισμού». Αναφέρει δε ότι τα κίνητρα που παρέχονται πρέπει να είναι αναλογικά «υπό την έννοια ότι δεν πρέπει να άγουν σε πλουτισμό των ωφελουμένων και να είναι ήπιας μορφής (λ.χ. απαλλαγή από φόρους μεταβίβασης, ΕΝΦΙΑ)». Αναλόγως, στην παροχή επιπλέον τετραγωνικών ως αντάλλαγμα στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων κρίνει ότι «η αύξηση του συντελεστή δεν είναι επιτρεπτό να έχει αποζημιωτικό χαρακτήρα, “αντισταθμιστικό” των δαπανών στις οποίες προβαίνει ο ιδιοκτήτης/κατασκευαστής για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίου, από την οποία ωφελείται προεξαρχόντως ο ίδιος».

Η απόφαση αποδομεί περαιτέρω τα μπόνους που δίνει ο ΝΟΚ: για παράδειγμα αναφέρει ότι η μείωση της κάλυψης ενός κτιρίου έχει μικρό αντίκρισμα όταν επιτρέπεται τα υπόγεια να βγαίνουν έξω από το περίγραμμα του κτιρίου και να γίνεται ουσιαστικά «σφράγιση» του εδάφους ενός οικοπέδου. Τα δε «πράσινα δώματα» «μπορεί να επιτρέπονται, αλλά όχι να επιδιώκονται με την παροχή χαριστικών και αδικαιολόγητων αντισταθμισμάτων (όπως αύξηση του συντελεστή δόμησης, η προσθήκη κατοικήσιμου χώρου στο δώμα, πισίνες) που αυξάνουν τη δόμηση και επιδεινώνουν το οικιστικό περιβάλλον εις βάρος των περιοίκων». Είναι αβάσιμο δε το επιχείρημα του Δημοσίου ότι η συνολική επιβάρυνση είναι μικρή, λόγω του μεγάλου αριθμού οικοδομών που εκμεταλλεύονται τέτοιες ρυθμίσεις (λ.χ. στον Αλιμο ήδη 42 οικοδομές).

Η απόφαση κρίνει αντισυνταγματική και την εξαίρεση από τον συντελεστή δόμησης των ερκέρ (εξώστες), σοφιτών, του 50% του υπογείου κ.ά. «Η εν λόγω εξαίρεση αντίκειται προδήλως στο άρθρο 24 του Συντάγματος διότι δεν νοείται χώροι κύριας χρήσης, δηλαδή προοριζόμενοι για κατοικία, να εξαιρούνται του συντελεστή, αφού εξ ορισμού αυξάνουν τη δόμηση».

Σημαντικό είναι επίσης ότι η απόφαση επισημαίνει τις σοβαρές συνέπειες των μπόνους του ΝΟΚ. Κατ’ αρχήν, υποδεικνύει ότι η αύξηση ύψους και συντελεστή δόμησης είναι τελικά επιβαρυντική. «Η αύξηση του ύψους των οικοδομών προκαλεί καθ’ εαυτήν δυσμενείς συνέπειες στους περιοίκους και το οικιστικό περιβάλλον λόγω της μείωσης του φωτισμού, του ηλιασμού και του αερισμού, της στέρησης της θέας και του αντιαισθητικού συμφυρμού χαμηλών και υψηλών κτιρίων, ιδίως σε περιοχές όπου υφίσταται χαμηλή δόμηση ή σώζονται κτίρια παλαιότερων εποχών, για τα οποία μάλιστα δεν υφίσταται νομικό πλαίσιο αποτελεσματικής προστασίας, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα», αναφέρει.
Κοινωνικές συνέπειες

Οι συνέπειες είναι και ευρύτερες, καθώς η αύξηση της οικοδομήσιμης επιφάνειας αυξάνει την αξία της γης. «Θα πρέπει να αναμένεται ότι η αύξηση της αξίας της γης θα δυσχεράνει περαιτέρω την απόκτηση από τους ΟΤΑ ακινήτων για κοινόχρηστους και κοινωφελείς σκοπούς και θα επιφέρει αύξηση των τιμών των διαμερισμάτων και των ενοικίων, με δυσμενείς κοινωνικές συνέπειες για μεγάλα στρώματα του πληθυσμού, οι οποίες δεν προκύπτει ότι μελετήθηκαν. Περαιτέρω, τα οφέλη από την οικοδομική εκμετάλλευση ακινήτων λόγω της αυξημένης δόμησης που επιτρέπει ο ΝΟΚ μπορεί να οδηγήσουν σε κύμα κατεδαφίσεων μεμονωμένων κτιρίων και συνόλων σημαντικής αξίας και την αντικατάστασή τους από πολυώροφες οικοδομές», αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης.

Τέλος, η απόφαση καταλήγει ότι τα μπόνους του ΝΟΚ είναι όχι μόνο αντισυνταγματικά, αλλά και αντίθετα στην κοινοτική νομοθεσία (Οδηγία 2001/42 για εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων), επειδή δεν έχουν εκτιμηθεί οι επιπτώσεις τους, ούτε έχει προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση επί αυτών. Αλλά λόγω της σπουδαιότητας του θέματος πρέπει να κριθεί από την Ολομέλεια, στην οποία και παραπέμπεται η υπόθεση.

Εκλογές ΠΣΔΜΗ, 14/4/2024: Ανεξάρτητη Αριστερή Συσπείρωση Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Ναυπηγών


Αφίσα της ΑΑΣΥ Μ-Η για τις εκλογές του ΠΣΔΜΗ







Εκλογική διακήρυξη της Ανεξάρτητης Αριστερής ΣYσπείρωσης Μ-H για τις εκλογές του ΠΣΔΜΗ στις 14-4-2014





--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------




--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------





--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------




Ψηφοδέλτιο Ανεξάρτητης Αριστερής Συσπείρωσης Μ-Η για τις εκλογές του ΠΣΔΜΗ στις 14-04-2024



Τρίτη 9 Απριλίου 2024

Σπιτάκια ανακύκλωσης-ΓΛΚ: «Κολοσσιαίο σκάνδαλο»


ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ | 08.04.2024 | 09:16
Σπιτάκια ανακύκλωσης-ΓΛΚ: «Κολοσσιαίο σκάνδαλο»


Για κολοσσιαίο σκάνδαλο με κραυγαλέες παρανομίες στην ανακύκλωση, κάνει λόγο το σημερινό πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, παρουσιάζοντας το πόρισμα για την εταιρία ΤΕΧΑΝ και το πρόγραμμα της ανακύκλωσης, με βάση τα αποτελέσματα ελέγχου από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Η εφημερίδα αποκαλύπτει:

Φωτογραφικοί όροι, εταιρίες «κλώνοι», παρατυπίες υπηρεσιών του Δημοσίου και άλλα τερατώδη εντόπισε το ΓΛΚ.

Η Κομισιόν διαπίστωσε ότι τα «σπιτάκια» πουλήθηκαν 300.000 € το ένα στο ελληνικό κράτος, αλλά στην Ευρώπη κόστιζαν 30.000 έως 70.000 €!

Θυμίζουμε ότι η ίδια εφημερίδα πριν λίγο καιρό είχε κάνει λόγο για:

«Τεράστιο σκάνδαλο με την ΤΕΧΑΝ! Παρέμβαση της Κομισιόν για τα αίσχη κυβέρνησης-ολιγαρχών με την Ανακύκλωση!»

Μεταξύ άλλων ανέφερε:

Στην ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ, μέσω του ευρωπαϊκού επιχειρησιακού προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕΠΕΡΑΑ), εγκρίθηκαν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να κατασκευάσει και να προμηθεύσει το Δημόσιο με τα λεγόμενα «σπιτάκια ανακύκλωσης» για τη συλλογή -θεωρητικά- ανακυκλώσιμων υλικών που δεν είναι συσκευασίες προϊόντων, όπως τα κουτάκια αναψυκτικών ή τα μπουκάλια.

Η Ελίζα Φερέιρα, αρμόδια Ευρωπαία Επίτροπος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, σε απάντησή της στο Ευρωκοινοβούλιο πριν από λίγους μήνες έκανε λόγο για έργα ύψους 48.000.000 ευρώ που χρηματοδοτούνται στην Περιφέρεια Αττικής, 22.000.000 ευρώ στην Πελοπόννησο και 22.000.000 ευρώ στην Κρήτη.

Τα συγκεκριμένα προγράμματα δεν μπορούν να αφορούν την ανακύκλωση συσκευασιών, επειδή γι’ αυτήν πληρώνουν περιβαλλοντικά τέλη οι παραγωγοί, τα οποία εισπράττουν τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) και, ως εκ τούτου, μόνο αυτά είναι υπεύθυνα για το συγκεκριμένο έργο. Οι ΣΕΔ, μάλιστα, ακριβώς επειδή εισπράττουν τα περιβαλλοντικά τέλη από τους παραγωγούς των συσκευασιών, δεν έχουν δικαίωμα να λάβουν άλλες χρηματοδοτήσεις, ευρωπαϊκές ή εθνικές.

Και η Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε. είναι ΣΕΔ, η οποία χρησιμοποιεί τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» που κατασκευάζει η ΤΕΧΑΝ, προκειμένου να ανακυκλώνει συσκευασίες. Στην πραγματικότητα, βέβαια, ΤΕΧΑΝ και Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε. είναι «αδελφές εταιρίες», αφού είναι κοινό μυστικό στην αγορά της ανακύκλωσης πως πρόκειται για το ίδιο «νοικοκυριό». Γι’ αυτό, όπως φαίνεται, σε όποια προγράμματα -λόγω της φύσης του νομικού προσώπου που έχει- δεν μπορεί να μπει η Ανταποδοτική μπαίνει η ΤΕΧΑΝ, η οποία τελικά κάνει το ίδιο έργο με την Ανταποδοτική, δηλαδή ανακύκλωση συσκευασιών.

Σε σχέση με τη συμμετοχή της TEXAN στον συγκεκριμένο διαγωνισμό, το πρώτο βασικό πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, λοιπόν, είναι πως στην πραγματικότητα τα «σπιτάκια» της κάνουν ανακύκλωση συσκευασιών και, άρα, η ενέργεια δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους. Συγκεκριμένα, στην πρόσκληση αναγράφεται με σαφήνεια πως δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν «δαπάνες για την προμήθεια εξοπλισμού αποθήκευσης των ανακυκλώσιμων αποβλήτων που εμπίπτουν στις υποχρεώσεις διευρυμένης ευθύνης παραγωγού/ΣΕΔ του Ν.4819/2021 όπως ισχύει».

Το είπε ξεκάθαρα ο επικεφαλής της Διεύθυνσης της Κομισιόν για θέματα περιφερειακής και αστικής ανάπτυξης, Nicola de Michelis, σε επιστολή του προς τον γενικό γραμματέα Δημόσιων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, Δημήτρη Σκάλκο, λίγο πριν από τις εκλογές, όταν ανέφερε πως «τα “σπιτάκια ανακύκλωσης” εκτελούν μια ενέργεια που εμπίπτει στην οδηγία για την εκτεταμένη ευθύνη παραγωγού (συσκευασιών)».

Στην επιστολή του o De Michelis αναφέρει ακόμα πως αντίστοιχος εξοπλισμός ανακύκλωσης στην Ευρώπη «κοστολογείται μεταξύ 30.000 και 70.000 ευρώ, δηλαδή πέντε με δέκα φόρες λιγότερο», το οποίο, όπως φαίνεται, είναι το δεύτερο βασικό πρόβλημα. Αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει τις πρωθύστερες ανησυχίες που είχε εκφράσει η Ελίζα Φερέιρα σε επιστολή της στον Αδωνι Γεωργιάδη, λέγοντας πως τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» στην Ελλάδα, δηλαδή αυτά που κατασκευάζει η ΤΕΧΑΝ, «κοστίζουν περίπου 370.000 ευρώ το ένα» (!). Μιλάμε, δηλαδή, για… υπερκοστολόγηση σε άλλη διάσταση.

Κολοσσιαίο σκάνδαλο με τα «σπιτάκια» της ΤΕΧΑΝ

8|04|2024 | 13:59


Η «δημοκρατία» αποκαλύπτει συγκλονιστικές πληροφορίες για τα αποτελέσματα του ελέγχου από το ΓΛΚ έπειτα από εντολή της Κομισιόν

Πέραν κάθε φαντασίας αποκαλύπτεται το σκάνδαλο που φέρει το όνομα της ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ, της εταιρίας που προσπαθεί να γεμίσει την Ελλάδα με υπερτιμολογημένα και αναποτελεσματικά πολυκέντρα ανακύκλωσης και έχει κατά καιρούς στηριχτεί από διάφορα στελέχη της κυβέρνησης.

Από τη Μαρία Παναγιώτου

Η «δημοκρατία» αποκαλύπτει σήμερα συγκλονιστικές πληροφορίες για τα αποτελέσματα του ελέγχου που πραγματοποίησε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) έπειτα από εντολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στους διαγωνισμούς δεκάδων εκατομμυρίων που πήρε η ΤΕΧΑΝ. Πρόκειται για διαγωνισμούς της Ειδικής Υπηρεσίας Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕΠΕΡΑΑ), που υπάγεται στο υπουργείο Ανάπτυξης και διαθέτει ευρωπαϊκά κονδύλια. Μάλιστα, το μεγάλο «κόλπο» που αποκαλύπτεται μέσα από τις πληροφορίες που έχουμε έγινε την περίοδο που υπουργός Ανάπτυξης ήταν ο Αδωνις Γεωργιάδης.

Χαρακτηρισμοί όπως «πάρτι» ασυδοσίας, «ωδή» στημένων διαγωνισμών αλλά και… αλληθώρισμα των δημόσιων και ελεγκτικών μηχανισμών, προφανώς με κυβερνητική ενθάρρυνση, είναι μόνο μερικοί από αυτούς που απέδωσαν στην υπόθεση οι σχετικές με τον έλεγχο πηγές, με τις οποίες ήρθε σε επαφή η «δημοκρατία». Τα αποτελέσματα του ελέγχου φωτίζουν όχι μόνο την ύποπτη δράση πολλών διευθύνσεων και φορέων του Δημοσίου στο «στήσιμο» των διαγωνισμών, αλλά και την εξαιρετικά πλημμελή στάση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ετσι, η υπόθεση της ΤΕΧΑΝ, για την οποία η «δημοκρατία» έχει δημοσιεύσει σειρά ερευνητικών ρεπορτάζ και στο παρελθόν, αναδεικνύεται ως μία από τις πλέον σκοτεινές κηλίδες οικονομικής διαφθοράς στη χώρα μας.
Ευρωπαϊκή παρέμβαση

Η υπόθεση είδε αρχικά το φως της δημοσιότητας όταν η Ευρωπαία επίτροπος Ελίζα Φερέιρα ανακοίνωσε πριν από περίπου έναν χρόνο στον τότε υπουργό ανάπτυξης Αδωνι Γεωργιάδη πως βάζει φρένο στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση των «σπιτιών ανακύκλωσης» της ΤΕΧΑΝ, αφενός γιατί κρίθηκαν εξωφρενικά υπερτιμολογημένα, αφετέρου γιατί δεν εξυπηρετούν τον σκοπό τον οποίο περιέγραφε ο διαγωνισμός.

Λίγες μέρες αργότερα, την ίδια περίοδο, ο Nicola de Michelis, επικεφαλής της DG Regio (Διεύθυνση της Κομισιόν για θέματα περιφερειακής και αστικής πολιτικής), σε επιστολή του προς τον γενικό γραμματέα Δημόσιων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκο είχε διευκρινίσει με ακρίβεια τι ακριβώς εννοούσε η Ευρώπη με το «υπερτιμολογημένα». Κάθε σπιτάκι ανακύκλωσης που είχε δεχτεί το ελληνικό κράτος να αγοράσει από την ΤΕΧΑΝ αντί 300.000 ευρώ σε αντίστοιχους διαγωνισμούς στην Ευρώπη «κοστολογείται μεταξύ 30.000 και 70.000 ευρώ, δηλαδή πέντε με δέκα φόρες λιγότερο», όπως είχε γράψει ο επικεφαλής της DG Regio. Επιπλέον, όπως διαπίστωσε και η Κομισιόν, τα συγκεκριμένα «σπιτάκια» κάνουν ανακύκλωση συσκευασιών, δηλαδή μία ενέργεια που έχουν αναλάβει τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), τα οποία χρηματοδοτούνται από περιβαλλοντικά τέλη. Τα σπιτάκια της ΤΕΧΑΝ θα έπρεπε, λοιπόν, να κάνουν ανακύκλωση των υπόλοιπων αστικών αποβλήτων και όχι συσκευασιών, για να δικαιούται η εταιρία χρηματοδότηση από εθνικούς ή ευρωπαϊκούς όρους.

Μάλιστα, σε μία κίνηση αντιπερισπασμού απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο Αδωνις Γεωργιάδης έδωσε χρήματα στην πολυεθνική Grant Thorton για να ελέγξει την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση του συγκεκριμένου εξοπλισμού. Η πολυεθνική συμπέρανε -γενικώς και αορίστως- πως προκύπτει σκοπιμότητα προμήθειας γωνιών ανακύκλωσης και πως «δύναται να συσταθεί η αξιοποίηση πόρων τόσο του ΥΜΕΠΕΡΑΑ όσο και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων». Προφανώς ο κ. Γεωργιάδης πίστεψε πως με πολυχρησιμοποιημένα -και δυστυχώς πετυχημένα- κόλπα στην Ελλάδα μπορεί να ξεγελάσει και την Ευρώπη. Φυσικά, λίγες μέρες μετά, μέσα από μία νέα επιστολή-κόλαφο, ο Nicola de Michelis απάντησε πως «η εμπειρογνωμοσύνη της Grant Thorton δεν μπορεί από μόνη της να παρέχει τον λεπτομερή έλεγχο και τις διαβεβαιώσεις έναντι των ανησυχιών της Κομισιόν». Και κάπως έτσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε εντολή να διεξαχθεί έλεγχος από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ), που είναι φυσικά η μόνη αρμόδια.
Τα ευρήματα

Ο έλεγχος διενεργήθηκε για τρεις συγκεκριμένους διαγωνισμούς, του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, που όπως είπαμε υπάγεται στο υπουργείο Ανάπτυξης. Στον πρώτο διαγωνισμό δικαιούχος ήταν ο Ειδικός Διαβαθμικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής (ΕΔΣΑΝ), στον δεύτερο ο Περιφερειακός Σύνδεσμος Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΣΔΑ) της Περιφέρειας Πελοποννήσου και στον τρίτο ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ). Ηταν, φυσικά, η πρώτη φορά που διενεργείτο έλεγχος και δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς εντολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Τα ευρήματα για τα οποία ενημερωθήκαμε είναι πραγματικά συγκλονιστικά και συνοψίζονται στα εξής:

• Σε ό,τι αφορά τον διαγωνισμό για την Πελοπόννησο συμπεραίνεται ότι η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ΥΜΕΠΕΡΑΑ έδωσε θετική αξιολόγηση για το πρώτο στάδιο του διαγωνισμού, ενώ δεν είχαν καν κατατεθεί (!) τα απαιτούμενα έγγραφα. Και όχι κάποια ασήμαντα έγγραφα, αλλά προϋπολογισμός με τεκμηρίωση κόστους από έρευνα αγοράς, που είναι από τα πλέον απαραίτητα δικαιολογητικά. Ακόμα πιο εξωφρενικό; Προηγήθηκε η απόφαση απόκτησης των πολυκέντρων ανακύκλωσης πριν καν υπάρξει διαπίστωση για την αναγκαιότητά τους, στα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ).

• Σε ό,τι αφορά τον διαγωνισμό στην Κρήτη, πάλι προηγήθηκε η απόφαση απόκτησης των πολυκέντρων πριν καν υπάρξει διαπίστωση για την αναγκαιότητά τους (!). Παράλληλα, δεν εξετάστηκε εάν ο εξοπλισμός της ΤΕΧΑΝ συνεισφέρει στην επίτευξη των στόχων της περιγραφόμενης πράξης, δηλαδή στην ανακύκλωση άλλων αστικών αποβλήτων εκτός από τις συσκευασίες.

• Σε ό,τι αφορά τους διαγωνισμούς για την Αττική, οι ελεγκτές συμπέραναν ότι η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ) του ΥΜΕΠΕΡΑΑ έκανε θετική αξιολόγηση για την ΤΕΧΑΝ, ενώ μπορούσε να διαπιστώσει με ευκολία ότι τα μηχανήματα της εταιρίας ανακυκλώνουν συσκευασίες και όχι άλλα υλικά, όπως απαιτούσε ο διαγωνισμός. Επομένως η ΤΕΧΑΝ θα έπρεπε να είχε αποκλειστεί. Επίσης, η διαχειριστική Αρχή δεν εξέτασε καν εάν είναι ρεαλιστικό το κόστος. Επίσης ο ΕΔΣΝΑ δεν τεκμηρίωσε τον προϋπολογισμό για κάθε πολυκέντρο, όπως θα έπρεπε, αλλά ανέφερε μόνο τη συνολική δαπάνη ύψους 33.500.000 ευρώ περίπου (με ΦΠΑ), ενώ δεν καταχώρισε καν στο ΚΗΜΔΗΣ -ως όφειλε- τις επιμέρους εκτελεστικές συμβάσεις.

Και τα ευτράπελα δεν σταματούν εδώ. Κορυφαία διαπίστωση των ελεγκτών; Το γεγονός πως όχι μόνο μπήκαν φωτογραφικοί όροι προκειμένου να υπάρξουν ανυπέρβλητα εμπόδια σε άλλες εταιρίες να καταθέσουν προσφορά, αλλά και ότι η μόνη άλλη εταιρία που έδωσε προσφορά, στο πλαίσιο έρευνας αγοράς, για να φανούν τα 300.000 ευρώ της ΤΕΧΑΝ δικαιολογημένα, ήταν μία εταιρία την οποία στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει… η ΤΕΧΑΝ. Είπατε κάτι;
Ευρήματα και για την Ανταποδοτική Α.Ε.

Οπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν σε ρεπορτάζ μας, η Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε. είναι ΣΣΕΔ, δηλαδή εταιρία ανακύκλωσης από αυτές που λαμβάνουν περιβαλλοντικά τέλη από τα κρατικά ταμεία. Χρησιμοποιεί, μάλιστα, τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» που κατασκευάζει η ΤΕΧΑΝ προκειμένου να ανακυκλώνει συσκευασίες. Στην πραγματικότητα, ΤΕΧΑΝ και Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε. είναι «αδελφάκια», αφού είναι κοινό μυστικό στην αγορά πως πρόκειται για το ίδιο «νοικοκυριό».

Ετσι, στα προγράμματα όπου δεν μπορεί να μπει η Ανταποδοτική -λόγω της φύσης του νομικού προσώπου που έχει- μπαίνει η ΤΕΧΑΝ, η οποία τελικά κάνει το ίδιο έργο με την Ανταποδοτική, δηλαδή ανακύκλωση συσκευασιών. Αναπόδραστα οι ελεγκτές, στην έρευνά τους για την ΤΕΧΑΝ, έπεσαν πάνω την Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε., κάνοντας μερικές πολύ ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις.

Διαπίστωσαν, για παράδειγμα, ότι η Ανταποδοτική διαθέτει πολυκέντρα που έχουν πληρωθεί από τα προγράμματα του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, δηλαδή από κοινοτικούς πόρους, τα οποία δεν δικαιούται να έχει στην κατοχή της, αφού παίρνει χρήματα από το «πράσινο ταμείο». Διαπίστωσαν ακόμη ότι ο ΕΔΣΝΑ έδωσε τέτοια πολυκέντρα στην Ανταποδοτική για να τα διαχειρίζεται σαν να είναι δικά της, χωρίς να έχει το δικαίωμα, δηλαδή παρανομώντας. Ενα απίστευτο μπάχαλο ανομίας!
Δάνεια «μαμούθ» χωρίς δημοσίευση ισολογισμών!

Σε έρευνά μας τον περασμένο Οκτώβριο είχαμε αποκαλύψει ότι η ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ έχει πάρει και δάνεια «μαμούθ» από τις ελληνικές συστημικές τράπεζες, και μάλιστα χωρίς να έχει δημοσιεύσει ισολογισμούς για σειρά ετών. Συγκεκριμένα, η ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ δεν έχει καν καταθέσει ισολογισμούς για τα έτη από το 2015 έως το 2020, ενώ μέσα στο 2023 κατέθεσε τον ισολογισμό για το 2021 και για το 2022, έπειτα από σχετική σύσταση του Γενικού Εμπορικού Μητρώου, το οποίο είχε βάλει την εταιρία σε αναστολή καταχώρισης γι’ αυτόν τον λόγο. Η κατάσταση αυτή παραμένει ίδια.

Στο παθητικό του ισολογισμού της εταιρίας για το έτος 2022, λοιπόν, φαίνεται πως τα μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα δάνεια έχουν φτάσει στο διαστημικό ποσό των περίπου 16.963.000 ευρώ (!), τα οποία προφανώς και πήρε στη διάρκεια των ετών που δεν είχε καταθέσει ισολογισμούς. Πώς γίνεται μία εταιρία με ανύπαρκτους ισολογισμούς να πάρει τόσα εκατομμύρια από τις ελληνικές -ανακεφαλαιοποιημένες με τα λεφτά του ελληνικού λαού- τράπεζες και μέρος σε τεράστιους ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς για χρηματοδότηση παραμένει ανερμήνευτο.

Για την ιστορία, και η Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε. παρουσιάζει εξαιρετικά υψηλό δανεισμό, αφού στον ισολογισμό του 2021 εμφάνισε βραχυπρόθεσμα τραπεζικά δάνεια ύψους 3.112.624 ευρώ.
Το κόλπο με την ENVIPCO και άλλοι «δράκοι»

Οπως διαβάζουμε στο σάιτ της ΤΕΧΑΝ, η ENVIPCO είναι μία αμερικανική εταιρία με έδρα το Κονέκτικατ και αποτελεί τον «αναγνωρισμένο ηγέτη στην ανάπτυξη και τη λειτουργία Μηχανημάτων Αντίστροφης Πώλησης (RVMs)». Κατασκευάζει δηλαδή κι αυτή πολυκέντρα ανακύκλωσης, με τη λογική της ανταποδοτικότητας (σ.σ.: βάζεις αντικείμενα στο μηχάνημα και παίρνεις κάποιο αντίτιμο). Το σημαντικό στην περίπτωσή μας είναι γιατί περιγράφονται όλα αυτά στο σάιτ της ΤΕΧΑΝ. Γιατί πολύ απλά, όπως μαθαίνουμε στην ίδια ιστοσελίδα, «η TEXAN Α.Ε. είναι ο αποκλειστικός διανομέας της ENVIPCO στην Ελλάδα». Αποτελούν, δηλαδή, ένα σώμα κοινών οικονομικών συμφερόντων, παρά το γεγονός ότι έχει δημιουργηθεί θυγατρική της ENVIPCO στην Ελλάδα (ENVIPCO HELLAS ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.).

Κοιτάξτε τώρα πώς «στήνονται» οι δουλειές. Οπως προαναφέραμε, η ομάδα ελέγχου του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους διαπίστωσε ότι οι όροι των διαγωνισμών είχαν μπει με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκλειστεί οποιαδήποτε άλλη εταιρία θα μπορούσε να πάρει τη δουλειά από την ΤΕΧΑΝ. Οι ελεγκτές, ωστόσο, ζήτησαν να μάθουν εάν έγινε η απαραίτητη από τον νόμο έρευνα αγοράς, δηλαδή εάν οι φορείς ζήτησαν από άλλες εταιρίες να πληροφορηθούν πόσο πουλάνε τα αντίστοιχα σπιτάκια ανακύκλωσης που πληρώνουμε στην ΤΕΧΑΝ, σαν να είναι ανάκτορα.

Οι υπεύθυνοι του ΕΔΣΝΑ ισχυρίστηκαν στους ελεγκτές ότι έστειλαν πρόσκληση στο πλαίσιο έρευνας και σε άλλες εταιρίες, αλλά κατατέθηκαν μόνο δύο προσφορές: μία από την ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ, ύψους 300.000 ευρώ, και μία από την ENVIPCO HELLAS ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε., ύψους 302.500 ευρώ, που προφανώς τους ήταν αρκετές. Δηλαδή η TEXAN έβαλε την ENVICO, της οποίας είναι αντιπρόσωπος, να καταθέσει μία προσφορά 2.500 ευρώ παραπάνω, για να φανεί ότι θα πάρει τη δουλειά με το σπαθί της και οι φορείς το δέχτηκαν! Θα μπορούσε να είναι ανέκδοτο, εάν δεν ήταν τραγικό…
Δεν έδωσαν την πρόσκληση

Φυσικά, από τον ΕΔΣΝΑ δεν παρέδωσαν ποτέ στους ελεγκτές την πρόσκληση που απέστειλαν στο πλαίσιο της έρευνας αγοράς, ώστε να μπορούν οι τελευταίοι να διαπιστώσουν εάν είχε όντως σταλεί σε περισσότερες εταιρίες. Και γίνεται ακόμα καλύτερο. Στον προσυμβατικό έλεγχο που έκανε το Ελεγκτικό Συνέδριο εκτίμησε ότι στο πλαίσιο της έρευνας αγοράς 15 οικονομικοί φορείς κατέθεσαν προσφορές. Οπως διαπίστωσαν όμως οι ελεγκτές, δεν επρόκειτο για 15 διαφορετικές εταιρίες, αλλά πάλι μόνο για την ΤΕΧΑΝ ΕΒΕΕ και την ENVIPCO, που έδωσαν προσφορές… για τα 10 διαφορετικά τμήματα της διακήρυξης (!).

Και για να είναι ακόμα πιο ολοκληρωμένα τα συμπεράσματα στην έκθεσή τους, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι ελεγκτές προχώρησαν ακόμα περισσότερο, ζητώντας οι ίδιοι από άλλες εταιρίες προσφορές. Διαπίστωσαν πως τουλάχιστον μία από αυτές θα μπορούσε δυνητικά να είχε δώσει προσφορά που να κινείται μεταξύ 66.000 ευρώ και 97.000 ευρώ (!). Η λέξη «σκάνδαλο» σε άλλη διάσταση!

Φυσικά, το ίδιο μοντέλο χρησιμοποιήθηκε και στους διαγωνισμούς πολυκέντρων για την Πελοπόννησο και την Κρήτη. Σε κάποια από τις δύο περιπτώσεις, μάλιστα, υποστηρίχτηκε πως λήφθηκε ακόμη μία προσφορά, από εταιρία που κάνει εμπόριο ανακυκλώσιμου χαρτιού. Οι ελεγκτές ερεύνησαν τη συγκεκριμένη εταιρία και δεν διαπίστωσαν να κατασκευάζει «σπιτάκια» ανακύκλωσης. Προφανώς η προσφορά της είχε κατατεθεί… για να θολωθούν επιπλέον τα νερά.

Χαρακτηριστικό της κραυγαλέας υπόθεσης απάτης που αποτελεί παράλληλα και κραυγαλέα υπόθεση απιστίας κατά του Δημοσίου αποτελεί ο ισχυρισμός του Ενιαίου Συνδέσμου Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ) ότι οι εταιρίες ENVIPCO και ΤΕΧΑΝ είναι ανεξάρτητες. Προφανώς οι υπεύθυνοι του φορέα δεν έχει τύχει να ακούσουν μία μηχανή αναζήτησης που ονομάζεται Google, πολλώ δε μάλλον να τη χρησιμοποιήσουν. Τα ευρήματα καθιστούν πλέον βέβαιο πως στην υπόθεση θα παρέμβει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμηση της Απάτης (OLAF).

Δευτέρα 8 Απριλίου 2024

H πολιτική της εχθρικής αρχιτεκτονικής για τους ευάλωτους που ζουν σε κατάσταση δρόμου



Η εχθρική αρχιτεκτονική είναι ένα εργαλείο αστικού σχεδιασμού μέσω του οποίου κατασκευάζονται δημόσιοι χώροι που αποθαρρύνουν τη χρήση τους από συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Πολλές φορές χρησιμοποιείται ως πρόσχημα ο μοντέρνος, αστικός σχεδιασμός, άλλες φορές, πάλι, όπως συμβαίνει και στην Αθήνα, η εχθρική στάση του κράτους δεν αποτυπώνεται σε κάποια θετική ενέργειά του που πλήττει άμεσα τους πληθυσμούς, αλλά σε παράλειψή του να άρει μια κατάσταση, που εκκινεί από την ιδιωτική πρωτοβουλία και αποδεδειγμένα πλήττει συγκεκριμένες ομάδες.

Περίφραξη πεζοδρομίου και ποτίστρα στην πρόσοψη (μαύρο λάστιχο). Διασταύρωση Νικηφόρου και Ιεροθέου, Ομόνοια.

Το παρόν άρθρο είναι αποτέλεσμα έρευνας που έχουν κάνει οι ομάδες Street Work της Steps Α.Μ.Κ.Ε. στην προσπάθεια να στηρίξουν τους ανθρώπους που ζουν σε κατάσταση δρόμου.

Το κέντρο της Αθήνας- όπως και πολλές ακόμα περιοχές της- έχουν υποβληθεί σε αναπλάσεις, πολεοδομικές και αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, τις οποίες το ευρύ κοινό αμφιβάλλει αν ποτέ θα δει ολοκληρωμένες. Παρόλα αυτά, οι πλούσιες υποσχέσεις της Δημοτικής Αρχής έκαναν λόγο για δημόσιους χώρους που αρμόζουν σε μια Ευρωπαϊκή χώρα. Σίγουρα στην Αθήνα έχει υιοθετηθεί μια Ευρωπαϊκή πρακτική ως προς τον δημόσιο χώρο που δεν έχει προβληθεί αντίστοιχα- αυτή της εχθρικής αρχιτεκτονικής. Η εχθρική αρχιτεκτονική είναι ένα εργαλείο αστικού σχεδιασμού μέσω του οποίου κατασκευάζονται δημόσιοι χώροι που αποθαρρύνουν τη χρήση τους από συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Πολλές φορές χρησιμοποιείται ως πρόσχημα ο μοντέρνος, αστικός σχεδιασμός, άλλες φορές, πάλι, όπως συμβαίνει και στην Αθήνα, η εχθρική στάση του κράτους δεν αποτυπώνεται σε κάποια θετική ενέργειά του που πλήττει άμεσα τους πληθυσμούς, αλλά σε παράλειψή του να άρει μια κατάσταση, που εκκινεί από την ιδιωτική πρωτοβουλία και αποδεδειγμένα πλήττει συγκεκριμένες ομάδες. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, μιλάμε για απροκάλυπτα εχθρική αρχιτεκτονική που δεν τηρεί καν το πρόσχημα του εκμοντερνισμού. Ορισμένες φορές αποκαλείται αμυντική αρχιτεκτονική δημιουργώντας την απορία: ποιοί τελικά καθίστανται απειλή για τον δημόσιο χώρο; Ένας τέτοιος σχεδιασμός χρησιμοποιείται για να μην ενθαρρύνει τη συνύπαρξη, αλλά και να μην επιτρέπει στους ανθρώπους σε κατάσταση δρόμου την χρήση του δημόσιου χώρου.

Περίφραξη πεζοδρομίου με πλέγμα στην κορυφή. Δεληγιώργη 14, Ομόνοια.

Όλα τα φράγματα από σίδερα/ πλέγματα/ ποτιστήρια που εντοπίστηκαν στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας (Ομόνοια, Μεταξουργείο, Κεραμεικός, Εξάρχεια) έχουν διττό χαρακτήρα που επιτελείται τόσο κυριολεκτικά όσο και συμβολικά. Αφενός συγκεντρωμένα σε περιοχές που περνάνε μέρα-νύχτα άτομα που κάνουν προβληματική χρήση ψυχοδραστικών ουσιών ή/και άστεγα, άτομα που δεν έχουν ιδιωτικό χώρο, οι εγκαταστάσεις αυτές αποσκοπούν στην απομάκρυνσή τους με τουλάχιστον επιθετικές παρεμβάσεις στο χώρο.

Περίφραξη πεζοδρομίου με υπόστεγο. Προαύλιο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα, Θερμοπυλών 2 Μεταξουργείο.

Αφετέρου καγκελωμένα πεζοδρόμια και ποτιστήρες έξω από εγκαταλελειμμένα αλλά και δημόσια κτίρια περνούν το μήνυμα πως οι προαναφερθείσες ομάδες δεν αποτελούν μέρος του ευπρόσδεκτου κοινού. Δεν είναι τουρίστες ούτε επενδυτές αλλά φτωχοί και “μη παραγωγικοί”. Τα άτομα σε κατάσταση δρόμου απωθούνται από τα πολυσύχναστα κέντρα της πόλης σε μια προσπάθεια να χειραγωγηθεί η ορατότητα της φτώχειας που συνεχίζει να υπάρχει ως μια παράλληλη αλλά ξεχωριστή πραγματικότητα, λίγα στενά πιο κάτω.

Ποτίστρα λάστιχο στην πρόσοψη εγκαταλελειμμένου κτιρίου. Αγησιλάου 12, Ομόνοια.

Στερώντας το δικαίωμα πρόσβασης στον δημόσιο χώρο, στην πραγματικότητα το κράτος πλήττει το θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου, αυτό της ανάπτυξης της προσωπικότητάς του. Διότι ο δημόσιος χώρος, οι πλατείες, οι στοές, τα πάρκα, οι πεζόδρομοι είναι το περιβάλλον όπου πραγματώνονται όλες οι βασικές ελευθερίες των πολιτών, όπου ο καθένας δρα μέσα στο πλαίσιο της πόλης ως άτομο και ως μέλος της κοινωνίας, όπου αποκτά νόημα η έννοια της δημοκρατίας και του κοινωνικού κράτους δικαίου. Η νομοθεσία προστατεύει αυτό το δικαίωμα για αυτό και κατά το γράμμα του νόμου ενέργειες που αντιβαίνουν στο δικαίωμα αυτό κρίνονται παράνομες.

Στο θέμα των ποτιστρών, η νομοθεσία είναι ξεκάθαρη. Τέτοιες κατασκευές απαγορεύεται να τοποθετούνται στις προσόψεις κτιρίων, καθώς οδηγούν στο να περιλούζεται με νερά ο χώρος των πεζοδρομίων και του πεζοδρόμου (Αστυνομική Διάταξη 1996). Τόσο η πολεοδομική νομοθεσία (ΝΟΚ 16) όσο και ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ 12) απαγορεύουν οποιαδήποτε ενέργεια παρακωλύει την ομαλή χρήση πεζοδρομίων και πεζοδρόμων, στις οποίες φυσικά και εντάσσεται η ανεπίτρεπτη όσο και επικίνδυνη κατάβρεξή τους από ποτίστρες. Γι’ αυτό και οι συγκεκριμένες κατασκευές είναι αυθαίρετες και δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν ούτε με έκδοση οικοδομικής άδειας.

Περίφραξη ακάλυπτης στοάς. Σύνδεση οδών Αγησιλάου 45 και Πειραιώς 68 Μεταξουργείο.

Στρέφοντας το βλέμμα μας στις διάφορες περιφράξεις που συναντάμε στο κέντρο της Αθήνας, το νομικό πλαίσιο περιπλέκεται, παρόλο που, βέβαια, κάποια δεδομένα παραμένουν αδιαπραγμάτευτα. Καταρχήν για όλες τις περιφράξεις απαιτείται έκδοση άδειας οικοδομής ή άδειας μικρής κλίμακας από την οικεία πολεοδομία, διαφορετικά κρίνονται αυθαίρετες. Επιπλέον, η περίφραξη επιτρέπεται μόνο στα όρια του οικοπέδου, υπόκειται σε αυστηρές προδιαγραφές και δεν πρέπει να απειλεί την ασφάλεια των λοιπών πολιτών (ΝΟΚ 17, 26). Παρότι κάτι τέτοιο μοιάζει αυτονόητο, οι εικόνες στο κέντρο της Αθήνας μαρτυρούν ότι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ιδιοκτήτες οικοπέδων, με πρόσχημα την ασφάλεια, αναγείρουν περιφράξεις που εκτείνονται σε τμήματα δημοσίου χώρου καταπατώντας τόσο πεζοδρόμια όσο και παρόδιες στοές.

Περίφραξη ακάλυπτης στοάς. Σύνδεση οδών Αγησιλάου 45 και Πειραιώς 68 Μεταξουργείο.
Περίφραξη ακάλυπτης στοάς. Σύνδεση προαυλίου Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα και οδού Μυλλέρου, Μεταξουργείο.

Άλλες αυθαίρετες περιφράξεις περιλαμβάνουν κάγκελα με ξυράφια, συρματοπλέγματα κατεστραμμένα με αιχμηρές άκρες που κείνται ανεξέλεγκτα σε πεζοδρόμια και περιφράξεις που ξεπερνούν τα 3 μέτρα.

Περιφραγμένα σκαλιά μαζί με πλέγμα. Ακομινάτου 18, Ομόνοια.
Πλέγμα σε σκαλιά εγκαταλελειμμένου κτιρίου. Κεραμεικού 43, Μεταξουργείο.

Εύλογα, λοιπόν, θα ρωτούσε κανείς, γιατί τέτοιες κατασκευές παραμένουν στο κέντρο της Αθήνας και ποιος είναι αρμόδιος για να επιβάλει την κατεδάφισή τους. Η απάντηση, δυστυχώς, είναι προφανής και εντάσσεται στην εχθρική αρχιτεκτονική και γενικότερη πολιτική που ακολουθείται. Η οικεία πολεοδομία, η οποία επιλαμβάνεται κατόπιν καταγγελίας, είναι εκείνη που καλείται να αποκαταστήσει την νομιμότητα. Ωστόσο, ενώ υπάλληλοι του Δήμου περνούν καθημερινά από τα επίμαχα σημεία, ενώ ομάδες της αστυνομίας συστηματικά περιπολούν την περιοχή, όλοι ανέχονται τα φαινόμενα αυτά και δεν γίνεται η παραμικρή σύσταση προς την Πολεοδομία.

Ο λόγος είναι ότι όχι μόνο το κράτος, αλλά και ολόκληρη η κοινωνία έχει υιοθετήσει μια “πολιτική” ρατσισμού και περιθωριοποίησης του άστεγου πληθυσμού της πόλης. Η σύγκρουση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού, αναγκαιότητας και ιδιοκτησίας “νομιμοποιεί” στα μάτια των πολιτών οποιαδήποτε ενέργεια που στο όνομα της ασφάλειας και της περιφρούρησης της ιδιοκτησίας στερεί από συνανθρώπους την πρόσβαση στον δημόσιο χώρο. Ακόμα και οι ίδιες οι υπηρεσίες που απευθύνονται κατεξοχήν σε ευάλωτες ομάδες (πχ. ΚΕΘΕΑ) δεν διστάζουν να τους υπενθυμίσουν ότι αντιμετωπίζονται ως επικίνδυνοι ή ανεπιθύμητοι. Έτσι, όμως, γινόμαστε μάρτυρες μιας κραυγαλέας αντίφασης. Ο δημόσιος χώρος, ο οποίος είναι εξ’ ορισμού κοινόκτητος και κοινόχρηστος και που η χρήση και η πρόσβαση σε αυτόν επιτρέπεται απ’ όλους, τελικά αποκλείεται για μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού η οποία τον έχει περισσότερο ανάγκη. Όσο, δε, το κράτος συνεχίζει να μην αναλαμβάνει τις ευθύνες του αναπαράγεται μια ρητορική περιθωριοποίησης και διαιωνίζεται η τακτική του κοινωνικού αποκλεισμού, αντί της προσέγγισης του ζητήματος της αστεγίας με γνώμονα την ανάγκη για ουσιαστική περίθαλψη και φροντίδα.

Περίφραξη. Μονάδα ΚΕΘΕΑ: Eιδικό Κέντρο Άμεσης Πρόσβασης. Κουμουνδούρου 28, Ομόνοια.
Περίφραξη πεζοδρομίου έξω από εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο. Διασταύρωση Κεραμεικού και Ιάσονος, Ομόνοια.
Περίφραξη ακάλυπτης στοάς. Σύνδεση προαυλίου Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα και οδού Μυλλέρου, Μεταξουργείο.

πηγή: thepressproject.gr

Κυριακή 7 Απριλίου 2024

Περί επιδοτήσεων ή πως η ακρίβεια κάνει τη ζωή αβίωτη

Περί επιδοτήσεων ή πως η ακρίβεια κάνει τη ζωή αβίωτη
Βάννα Σφακιανάκη 2 Απριλίου 2024


Ένα νέο κύμα επιδοτήσεων, στην Ευρώπη και στη χώρα μας, κάνει την «πράσινη μετάβαση» δραματικά ακριβότερη, με τα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος να ακολουθούν ανοδική πορεία. Δύο πρόσφατα παραδείγματα το επιβεβαιώνουν.
Η Ευρωπαϊκή «συμμαχία για τα φωτοβολταϊκά»

Ένα από τα στοιχεία της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίσπευση της «πράσινης μετάβασης» αλλά και την μεγιστοποίηση του οφέλους για την Ευρωπαϊκή οικονομία, ήταν η πρωτοβουλία δημιουργίας μιας «συμμαχίας για τα φωτοβολταϊκά» που εγκρίθηκε τον Μάιο του 2022, στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU, με στόχο την επέκταση της χρήσης των τεχνολογιών κατασκευής καινοτόμων φωτοβολταϊκών προϊόντων και εξαρτημάτων. Η πρωτοβουλία αυτή θα βοηθούσε στην επίτευξη του στόχου εγκατάστασης έργων παραγωγής ηλιακής ενέργειας δυναμικότητας άνω των 320 GW έως το 2025 και σχεδόν 600 GW έως το 2030.[1] Όμως η πολιτική αυτή απέτυχε εξ αιτίας της πολιτικής τιμών της Κίνας που έχει ωθήσει ορισμένους Ευρωπαίους κατασκευαστές στα όρια της χρεοκοπίας.

Η SolarPower Europe με επιστολή της προς την Κομισιόν, τον Σεπτέμβριο του 2023, ζήτησε «άμεσα μέτρα για τη στήριξη της βιομηχανίας φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη και την προστασία της από ένα δεύτερο κύμα χρεοκοπιών, σχεδόν δέκα χρόνια μετά το πρώτο καταστροφικό κύμα». «Το κόστος κατασκευής ενός φωτοβολταϊκού στην Ευρώπη είναι υπερδιπλάσιο από την τρέχουσα τιμή spot, δήλωσε η SolarPower Europe στους Financial Times. Η δραματική πτώση των τιμών σημαίνει -σύμφωνα με την επιστολή- πως ο στόχος της ΕΕ να κατασκευάσει 30 GW της αλυσίδας εφοδιασμού φωτοβολταϊκών που υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Συμμαχία Ηλιακής Βιομηχανίας διατρέχει «σοβαρό κίνδυνο»… Υπενθυμίζεται πως, η Ελλάδα, που διέθετε πέντε μονάδες παραγωγής φωτοβολταϊκών στις αρχές της δεκαετίας του 2010, τις είδε να κλείνουν η μία μετά την άλλη λόγω της επιθετικής τακτικής των Κινέζων, που οδήγησε ακόμα και σε πόλεμο δασμών μεταξύ Βρυξελλών και Πεκίνου.».[2]

«Ωστόσο, σύμφωνα στοιχεία της SolarPower Europe, τα οποία παραθέτουν οι Financial Times, από τον περασμένο Αύγουστο οκτώ ευρωπαϊκές εταιρείες της αλυσίδας εφοδιασμού ηλιακής ενέργειας κήρυξαν πτώχευση, διέκοψαν την παραγωγή, προειδοποίησαν για κλείσιμο εργοστασίων ή προχώρησαν σε αναδιάρθρωση των χρεών τους… Επιπλέον, η κυριαρχία της Κίνας στην πράσινη τεχνολογία —που τροφοδοτείται από κρατικές επιδοτήσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων— σημαίνει ότι οι παγκόσμιες οικονομίες θα πρέπει να πληρώσουν επιπλέον 6 τρισεκατομμύρια δολάρια για τις ενεργειακές τους μεταβάσεις χωρίς φθηνές κινεζικές προμήθειες.».[3]


Έτσι στην Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργείται μια δισεπίλυτη αντίθεση: από τη μια μεριά ασκούνται πιέσεις να επιβληθούν αυστηροί δασμοί είτε να ληφθούν άλλα μέτρα για τη στήριξη της εγχώριας ηλιακής βιομηχανίας και από την άλλη η επιβολή εμπορικών περιορισμών στον εισαγόμενο εξοπλισμό της ηλιακής ενέργειας βρίσκει αντίθετους όσους υλοποιούν έργα με εισαγόμενο εξοπλισμό.

Το Υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας, εξετάζει τη λήψη μέτρων «προστασίας» των γερμανικών εταιρειών κατασκευής φωτοβολταϊκών απέναντι στον ανταγωνισμό με τις αντίστοιχες κινέζικες εταιρείες. «Η γερμανική βιομηχανία ηλιακής ενέργειας έχει επίσης ήδη επεξεργαστεί μια πρόταση: Οι πρόσθετες δημοπρασίες, στις οποίες κατανέμονται οι επιδοτήσεις για μεγάλα ηλιακά πάρκα, θα πρέπει να προωθούν ιδιαίτερα τις ηλιακές μονάδες με ένα ορισμένο μερίδιο ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας. Η βιομηχανία το ονομάζει αυτό «μπόνους ανθεκτικότητας».[4]
Αν αυτό σημαίνει κρατικές επιδοτήσεις ή προστατευτισμό, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκει πάντα ένα τρόπο να το ξεπεράσει αναλαμβάνοντας η ίδια την πολιτική της στήριξης. «Σε λιγότερο από ένα χρόνο, η Επιτροπή ενέκρινε πάνω από 12 δισ. ευρώ για τη στήριξη στρατηγικού εξοπλισμού που είναι απαραίτητος για τη μετάβαση στο μηδενικό ισοζύγιο σε 9 κράτη μέλη.».[5]
«Κοινωνικοποιείται» το κόστος σύνδεσης των ενεργειακών έργων στο Δίκτυο

Το Δίκτυο του Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), ως τμήμα του συστήματος παραγωγής μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ανέκαθεν αποτελούσε «κοινωνικό αγαθό». Όπως ανέκαθεν οι ιδιοκτήτες των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αναλάμβαναν το 100% του κόστους σύνδεσης στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ). Το τελευταίο άλλαξε, με νομοθετικές ρυθμίσεις του 2022 -2023, που προβλέπουν την «κοινωνικοποίηση» του 50% των έργων επέκτασης του Δικτύου για τη σύνδεση των σταθμών τους.


Η «κοινωνικοποίηση» λοιπόν, που συντελείται με μετακύλιση του 50% του κόστους των αποκλειστικών γραμμών σύνδεσης των σταθμών με το Δίκτυο στους καταναλωτές, αποτελεί μια ακόμα επιδότηση προς τα ιδιωτικά ενεργειακά έργα. Η επιδότηση αυτή θα περάσει στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος.

Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις και συσκέψεις των αρμοδίων φορέων, με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας να ανησυχεί για τον κίνδυνο σημαντικής ανόδου των τιμολογίων του Διαχειριστή του Δικτύου (ΑΔΜΗΕ), τον Διαχειριστή του Δικτύου να υπερασπίζεται την πολιτική του Υπουργείου και το Υπουργείο να επιμένει στις νομοθετικές ρυθμίσεις που έχει ήδη κάνει. Ωστόσο δύο παράγοντες βάζουν σε σκέψεις το πολιτικό προσωπικό του Υπουργείου: ο ένας είναι η πιθανότητα να αυξηθούν πράγματι, σημαντικά οι χρεώσεις χρήσης συστήματος αν συνδεθούν στο Σύστημα τα έργα ΑΠΕ που σχεδιάζονται τα επόμενα χρόνια. Ο δεύτερος είναι το ενδεχόμενο η «κοινωνικοποίηση» του 50% του κόστους σύνδεσης να θεωρηθεί από την Κομισιόν ότι αποτελεί κρατική ενίσχυση, από την οποία δεν έχει ληφθεί έγκριση.[6]

Σχετικά με τα παραπάνω ο πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) Αντώνης Κοντολέων δηλώνει: «Σε κάθε περίπτωση διαφωνούμε με την κοινωνικοποίηση του 50% του κόστους διασύνδεσης αυτών των έργων σε όλους τους καταναλωτές μέσω των χρεώσεων δικτύου. Θεωρούμε ότι έχει υποτιμηθεί η επίπτωση σε βάθος χρόνου στον απλό καταναλωτή καθώς τα κόστη αυτά δεν είναι εφάπαξ αλλά συνεχώς θα προστίθενται νέα (ίδε στόχους ΕΣΕΚ, υπεράκτια αιολικά, αποθήκευση), πλέον του κόστους διασύνδεσης των νησιών τα οποία πράγματι είναι έργα εθνικής σημασίας… Στην ουσία πρόκειται για επιδότηση κατά 50% του κόστους κάθε παραπάνω κατηγορίας παραγωγών για το έργο της διασύνδεσης τους (γραμμή, Μ/Σ, ΚΥΤ) στο δίκτυο μεταφοράς μετά από αίτημα τους για λήψη όρων σύνδεσης και όχι εκ των προτέρων κατασκευή έργων από τον ΑΔΜΗΕ ενίσχυσης του δικτύου των οποίων το κόστος κοινωνικοποιείται κατά 100%.».[7]

Κάπως έτσι και ενώ συνεχίζονται σε κάθε ευκαιρία οι πανηγυρισμοί για τη μείωση της επιβάρυνσης των καταναλωτών από το κόστος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) με την υλοποίηση των ενεργειακών διασυνδέσεων, δρομολογείται μια αύξηση διαρκώς διογκούμενη στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις των λογαριασμών ρεύματος!









Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Δρόμος της Αριστεράς», φύλλο 677,
23 Μαρτίου 2024