Ουραγός στους μισθούς η Ελλάδα

Παρά τους πανηγυρισμούς, οι μισθοί στη χώρα παραμένουν τελευταίοι στην Ευρώπη, χωρίς ουσιαστική προοπτική βελτίωσης

Αυτός είναι ο μέσος μισθός - Ποιοι ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ

Του Κώστα Κατίκου

Η αύξηση του κατώτατου μισθού το 2023 "τράβηξε" προς τα πάνω όλους τους μισθούς διαμορφώνοντας την μέση αμοιβή για 2.296.845 μισθωτούς του ιδιωτικού στα 1.251 ευρώ, από 1.176 ευρώ που ήταν για το 2022.

Η αύξηση στον μέσο μισθό ήταν της τάξης του 6,4% ενώ στον κατώτατο 9,4%.

Η αύξηση των μισθών επηρέασε όλες τις κλίμακες αμοιβών με αποτέλεσμα πολλοί εργαζόμενοι να περάσουν τον πήχυ του κατώτατου μισθού αλλά και να αυξηθούν κατά 175.000 οι εργαζόμενοι που αμείβονται με μισθούς πάνω από τα 1.000 ευρώ.

Το σύνολο των μισθών που πληρώθηκαν οι εργαζόμενοι για το 2023 ανήλθε σε 2.873.409.030 ευρώ. Οι συνολικές αμοιβές τους κατέγραψαν αύξηση κατά 8,57% από το 2022 που ήταν 2.646.553.090 ευρώ.

Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από τις ετήσιες καταστάσεις προσωπικού που υπέβαλαν από 1 Οκτωβρίου ως 31 Δεκεμβρίου 2023 στο σύστημα Εργάνη 298.255 επιχειρήσεις (ή 348.582 με τα παραρτήματά τους) επιχειρήσεις οι οποίες δήλωσαν ότι απασχολούν συνολικά 2.296.845 εργαζομένους.

Σε σχέση με το 2022 καταγράφηκε αύξηση της απασχόλησης κατά 47.246 νέες θέσεις εργασίας, καθώς οι 2022 δηλώθηκαν 2.249.599 εργαζόμενοι σε 294.892 επιχειρήσεις (345.576 μαζί με τα παραρτήματά τους).

Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα:

1.Με μισθούς ως 500 ευρώ αμείβονταν 284.134 εργαζόμενοι το 2023 ενώ το 2022 ήταν περισσότεροι στους 336.400. Αυτό σημαίνει ότι 52.266 εργαζόμενοι πέρασαν πάνω από τα 500 ευρώ το 2023.

2. Με μισθούς από΄500 ως 700 ευρώ αμείβονταν 131.650 εργαζόμενοι το 2023 από 125.450 που ήταν το 2022.

3.Με μισθούς από 700 ευρώ ως 800 ευρώ αμείβονταν 293.928εργαζόμενοι το 2023 από 376.542 που ήταν το 2022. Από τη σύγκριση προκύπτει ότι 82.614 εργαζόμενοι πέρασαν σε κλίμακα αμοιβών πάνω από τα 800 ευρώ το 2023.

4. Με μισθούς από 900 ευρώ ως 1.000 ευρώ αμείβονταν 329.847 εργαζόμενοι το 2023 από 247.272 που ήταν το 2022. Από τη σύγκριση προκύπτει ότι 82.575 εργαζόμενοι πέρασαν σε κλίμακα αμοιβών 900 ως 1.000 ευρώ, ενώ το 2022 έπαιρναν λιγότερα.

5. Με μισθούς από 1.000 ευρώ ως 2.000 ευρώ αμείβονταν 839.360 εργαζόμενοι το 2023 από 691.085 που ήταν το 2022.

Από την ανάλυση των στοιχείων και τους σχετικούς πίνακες που δημοσιεύει το Capital.gr προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι με μισθούς πάνω από τα 1.000 ευρώ αυξήθηκαν κατά 175.347 άτομα σε ένα χρόνο καθώς:

*Το 2023 με μισθούς άνω των 1.000 ευρώ, αμείβονταν 1.063.814 εργαζόμενοι, που αποτελούν το 46,3% του συνόλου των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

*Το 2022 μισθό πάνω από 1.000 ευρώ έπαιρναν 888.467 εργαζόμενοι και αποτελούσαν το 39,5% του συνόλου τω μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

Σε 815 μεγάλες εταιρίες το 27% των εργαζομένων

Ως προς τις επιχειρήσεις, η ετήσια έκθεση έρχεται να επιβεβαιώσει τον κανόνα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Στον σχετικό πίνακα (2) φαίνεται ότι από το σύνολο των 298.255 επιχειρήσεων, οι 262.634 (το 88%) απασχολούν από 1 ως 10 άτομα προσωπικό, και από αυτές οι 215.733 έχουν ως 4 εργαζόμενους.

Το ότι το 88% των επιχειρήσεων έχουν ως 10 εργαζόμενους, δείχνει ότι το μέγεθος των επιχειρήσεων είναι κατά κανόνα μικρό. Η μεγάλη εικόνα δείχνει όμως ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι στις μεγάλες επιχειρήσεις!

Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα (3) το 27,42% των εργαζομένων, απασχολείται στις 815 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας με προσωπικό πάνω από 250 άτομα η κάθε μια.

Το 15,96% των εργαζομένων (386.021 άτομα) απασχολείται στις 215.733 επιχειρήσεις που έχουν ως 4 άτομα προσωπικό ενώ εξίσου σημαντική είναι η συγκέντρωση εργαζομένων με ποσοστό 27% σε 34.421 επιχειρήσεις που απασχολούν από 10 ως 49 άτομα η κάθε μια.

Με εβδομαδιαίο ωράριο πάνω από 35 ώρες την εβδομάδα απασχολούνταν 1.718.101 εργαζόμενοι το 2023 και κάτω από 35 ώρες απασχολούνταν 578.744 εργαζόμενοι. Το 2022 ωράριο 35 ωρών κα άνω την εβδομάδα είχαν 1.662.655 εργαζόμενοι και κάτω από 35 ώρες 586.944 εργαζόμενοι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, από το σύνολο των 2.296.845 εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα για το 2023, οι 122.375 απασχολούνται ως μισθωτοί σε δυο ή περισσότερους εργοδότες με αποτέλεσμα οι 2.296.845 εργαζόμενοι να καλύπτουν συνολικά 2.419.220 θέσεις απασχόλησης. Το 2022 αντίστοιχα 2.361.342 εργαζόμενοι κάλυπταν 2.249.599 θέσεις εργασίας.

Οι μισθοί του 2023 για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα

Αριθμός επιχειρήσεων με βάση τον αριθμό εργαζομένων που απασχολούν

Απασχολούμενο προσωπικό ανά μέγεθος επιχείρησης

Ευρώπη: Γιατί παραμένουν τόσο χαμηλοί οι μισθοί στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Statista o μέσος ετήσιος μισθός στη χώρας μας είναι ο χαμηλότερος στην ΕΕ

SHARE

Κείμενο

Ναταλία Δανδόλου20.11.2023 | 16:00

Μπορεί ο κατώτατος μισθός στη χώρα μας να έχει αυξηθεί και να προβλέπεται να ενισχυθεί κι άλλο, ωστόσο οι μέσες απολαβές των Ελλήνων εξακολουθούν να καταγράφουν αρνητική πρωτιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το χάσμα μεταξύ των άλλων χωρών να διευρύνεται σημαντικά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Statista που παρουσιάζει το Euronews Business, το 2022, οι μέσοι ετήσιοι μισθοί στην ΕΕ κυμαίνονταν από 73.642 ευρώ στην Ισλανδία μέχρι 24.067 ευρώ στην Ελλάδα.

Οι χώρες με τις υψηλότερες αποδοχές το 2022 ήταν η Ισλανδία (73.642 ευρώ), το Λουξεμβούργο (72.529 ευρώ), η Ελβετία (67.605 ευρώ), το Βέλγιο (63.758 ευρώ) και η Δανία (59.405 ευρώ), ενώ οι χαμηλότερες πληρωμές ήταν η Ελλάδα (24.067 ευρώ), η Σλοβακία. 24.337 €), η Ουγγαρία (26.376 €), η Πορτογαλία (29.540 €) και Τσεχία (30.967 €).

Πώς κερδίζει η οικονομία από τους χαμηλούς μισθούς – Ανάλυση Eurobank

Σύμφωνα με τη Eurostat, το μέσο ωριαίο κόστος εργασίας στην ΕΕ ήταν 30,5 ευρώ. Ο μέσος ετήσιος μισθός για τους άγαμους υπαλλήλους χωρίς παιδιά ήταν 26.136 ευρώ. Τα ζευγάρια εργαζομένων με δύο παιδιά είχαν κατά μέσο όρο 55.573 € ετησίως.

Το μη προσαρμοσμένο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων ήταν 12,7% το 2021, με το μεγαλύτερο χάσμα να παρατηρείται στην Εσθονία, στο 20,5% και το μικρότερο χάσμα στο Λουξεμβούργο στο -0,2%. Ωστόσο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το μισθολογικό χάσμα αυξήθηκε κατά 13% το 2023.

Γιατί είναι τόσο χαμηλοί οι μισθοί στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες;

Το Euronews Business υπογραμμίζει ότι η συνολική οικονομία και η αγορά εργασίας της Ελλάδας εξακολουθεί να αγωνίζεται να ανακάμψει από την κρίση δημόσιου χρέους, με αποτέλεσμα οι μέσοι μισθοί και οι κατώτατοι μισθοί να είναι πολύ χαμηλότεροι από την υπόλοιπη Ευρώπη. Ορισμένα πιο αυστηρά μέτρα για την αγορά εργασίας έχουν επίσης εφαρμοστεί πρόσφατα, όπως οι προσπάθειες για πρόσληψη νεότερων, νέων πτυχιούχων ασκουμένων, οι οποίοι μπορούν να αμείβονται λιγότερο.

Η Πορτογαλία είναι αντιμέτωπο με τη χαμηλή παραγωγικότητα, καθώς και την αυξανόμενη τάση για πρόσληψη βραχυχρόνιων εποχικών εργαζομένων, για την ενίσχυση του τουριστικού τομέα της χώρας. Οι χαμηλότεροι μισθοί έχουν επίσης συμβάλει σημαντικά στην τιμολόγηση ορισμένων ατόμων από τον αναπτυσσόμενο τομέα των ακινήτων.

Μια τεχνική ύφεση στην Ουγγαρία μπορεί να συνέβαλε σε χαμηλότερους μισθούς πρόσφατα, καθώς λιγότερες εταιρείες ήταν σε θέση να αντέξουν οικονομικά το κόστος εργασίας. Ωστόσο, ιστορικά, το χαμηλό κόστος διαβίωσης της Ουγγαρίας μπορεί να ήταν βασικός παράγοντας για τις αδύναμες ανοδικές μετακινήσεις των μισθών, αν και αυτό μπορεί να αλλάζει σιγά-σιγά τώρα που η χώρα αντιμετωπίζει υψηλότερο πληθωρισμό.

Μείωση των πραγματικών μισθών

Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύτηκε πανευρωπαϊκή έρευνα της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ), στη οποία καταγράφεται μείωση των πραγματικών μισθών κατά 0,2% το 2023 στην Ελλάδα τη στιγμή που τα κέρδη των επιχειρήσεων καταγράφουν εκτίναξη κατά 5,9%. Συνολικά η έρευνα της ΣΕΣ δείχνει ότι ο μισθός των ευρωπαίων εργαζομένων εξακολουθεί να μειώνεται σε πραγματικούς όρους, παρά το γεγονός ότι οι εταιρείες σημειώνουν κέρδη πέραν του πληθωρισμού.

Οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν αλλά τα πραγματικά κέρδη αυξήθηκαν σε εννέα Κράτη-μέλη, αναμεσά τους και η Ελλάδα. Επιπλέον, σε δέκα κράτη – μέλη, οι αυξήσεις των πραγματικών κερδών ήταν υψηλότερες από τις αυξήσεις των πραγματικών μισθών, όπως βέβαια και στη χώρα μας.

Οι σημαντικότερες αυξήσεις των πραγματικών κερδών σημειώθηκαν στη Σλοβακία (+8%) και τη Ρουμανία (+7%), όπου η αύξηση των πραγματικών μισθών ήταν αρνητική. Οι μεγαλύτερες μειώσεις των πραγματικών μισθών σημειώθηκαν στην Τσεχία (-5%) και την Ιταλία (-2%), όπου τα πραγματικά κέρδη αυξήθηκαν.

Τι κάνει η ΕΕ για να γεφυρώσει το μισθολογικό χάσμα;

Το Euronews Business υπενθυμίζει ότι το 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε μια στρατηγική για να προσπαθήσει να γεφυρώσει αυτό το χάσμα έως το 2025. Ακολούθησε, φέτος, η δρομολόγηση της Οδηγίας για τη Διαφάνεια των Πληρωμών, με ταμείο 6,1 εκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει στην εφαρμογή του. Αυτό διευκολύνει τους εργαζομένους να αναγνωρίσουν τις μισθολογικές διακρίσεις και φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως κατευθυντήρια γραμμή για τους εργοδότες.

Συνήθως οι τομείς με τις υψηλότερες πληρωμές στην Ευρώπη είναι τα χρηματοοικονομικά, οι ασφάλειες, η ηλεκτρική ενέργεια, η εξόρυξη, η τεχνολογία πληροφοριών, το λιανικό εμπόριο και η εκπαίδευση. Στο άλλο άκρο του φάσματος, οι τομείς με τη χαμηλότερη αμοιβή τείνουν να είναι η διοικητική υποστήριξη, η φιλοξενία και οι κατασκευές.

Τι οδηγεί τους υψηλούς μισθούς στην Ισλανδία και το Λουξεμβούργο;

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι υψηλοί μισθοί της Ισλανδίας οφείλονται στο γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό του ιδιωτικού τομέα της χώρας εργάζεται με συλλογικές συμβάσεις. Ορισμένες αυξήσεις οφείλονται επίσης στην προσθήκη των παροχών Covid-19, καθώς και στην ανάκαμψη των ωριαίων μισθών μετά από αδυναμία κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η Ισλανδία είναι επίσης μια από τις πιο ακριβές χώρες στον κόσμο, με επίμονα υψηλό πληθωρισμό, γεγονός που συμβάλλει επίσης σε αυξημένους μισθούς. Από τον Μάρτιο του 2019, έχουν υπογραφεί 326 ισλανδικές συμφωνίες εργασίας, με πάνω από το 90% του εργατικού δυναμικού να ανήκει σε εργατικό σωματείο.

Ο χρηματοπιστωτικός και ο τραπεζικός τομέας αποτελούν το κύριο βάρος πίσω από τους ελκυστικούς μισθούς του Λουξεμβούργου. Το Λουξεμβούργο αναθεωρεί επίσης τον κατώτατο κοινωνικό μισθό του, σε σύγκριση με τους μέσους μισθούς και τις μεταβολές των τιμών κάθε δύο χρόνια, διατηρώντας έτσι τα πρότυπα των μισθών πολύ ενημερωμένα. Ωστόσο, οι μισθοί εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από κλάδους, τμήματα τραπεζών, αρχαιότητα, ηλικία, καθώς και εκπαίδευση και εμπειρία.

Αυτό μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ανισότητες, ακόμη και στον ίδιο τομέα, ανάλογα με τον ιδιαίτερο ρόλο και τον τίτλο εργασίας ενός εργαζομένου. Ως εκ τούτου, οι μέσοι μισθοί είναι λίγο πολύ σταθεροί στο Λουξεμβούργο από το 2015, καθώς η παραγωγικότητα μειώνεται.

Χαμηλότεροι φόροι και ο αναπτυσσόμενος τραπεζικός και χρηματοοικονομικός τομέας

Η εικόνα στην αγορά εργασίας της Ελβετίας μοιάζει με αυτή του Λουξεμβούργου, λόγω του ότι και οι δύο χώρες ενισχύονται κυρίως από τον τομέα των τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Ωστόσο, η Ελβετία έχει επίσης πολύ χαμηλότερους φόρους σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, με μέσο όρο περίπου 20% έως 35% για την κατηγορία των 150.000 έως 250.000 ελβετικών φράγκων.

Το μοναδικό μοντέλο της Δανίας

Η Δανία, εν τω μεταξύ, έχει ένα κάπως μοναδικό μοντέλο αγοράς εργασίας, το οποίο εξαρτάται από την ισορροπία μεταξύ ευελιξίας και ασφάλειας. Αυτό επιτρέπει στη χώρα να μην έχει καθορισμένο κατώτατο μισθό, αφήνοντας αντ’ αυτού τους εργαζόμενους και τους εργοδότες να συνάπτουν τις δικές τους μισθολογικές συμφωνίες.

Ταυτόχρονα, υπάρχουν επίσης λιγότεροι νόμοι σχετικά με τις απολύσεις. Για τους ανέργους παρέχεται επίδομα ανεργίας έως και δύο ετών, σε περίπτωση που χάσουν τη δουλειά τους.

Οι 20 λόγοι που καθιστούν τη νέα Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων, άδικη & εσφαλμένη

Οι 20 λόγοι που καθιστούν τη νέα Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων, άδικη & εσφαλμένη

27 Μαρτίου, 2024

Από τον Ανδρέα Μαριάτο*

Μόνο τυχαία μπορούσε κάποιος που δεν παρακολουθεί καθημερινά τα εξειδικευμένα sites να μάθει για την ψήφιση του Κανονισμού πέρυσι τον Μάιο. Έκτοτε, μέσα στο καλοκαίρι, μετά με τις εκλογές και στη διάρκεια της επιβράδυνσης του χειμώνα, λίγοι αντιλήφθηκαν το μέγεθος του προβλήματος. Μέχρι που στις 15/03/2024, δηλαδή 10 μήνες μετά την «εν κρυπτώ» ψήφιση του Κανονισμού, το ΥΠΕΝ μην έχοντας ετοιμάσει την προβλεπόμενη ψηφιακή πλατφόρμα για την εφαρμογή του Κανονισμού, εξέδωσε εγκύκλιο με την οποίο πετάει το μπαλάκι στους Δήμους για τη συλλογή των Εκθέσεων και Δηλώσεων….

-  -

Τι σημαίνει η εφαρμογή του Κανονισμού με λίγα λόγια:

Σε 4 ημέρες, θα θεωρείται παραβάτης όποιος κατέχει εκτός σχεδίου κτίσμα (κατοικία, ξενοδοχείο, μαντρί, αγροτική αποθήκη, οτιδήποτε) και δεν έχει περιφράξει το ακίνητό του με συμπαγή τοίχο και μεταλλικό πλέγμα. Θα μπορούσαμε να ευθυμήσουμε λίγο, γιατί εκτός από την περίφραξη θα έπρεπε να λάβει και μια σειρά από «επιστημονικά» μέτρα όπως να κουρεύει κάθε χρόνο τα δέντρα του με βάση την εξίσωση h/2+(1/3)*h/2 σε συνδυασμό με ότι «Δένδρα ύψους πάνω από τρία μέτρα απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον το μισό του ύψους τους. Η μέτρηση γίνεται από τον μακρύτερο κλάδο ενός δένδρου στον πλησιέστερο κλάδο του επόμενου και ως ύψος λαμβάνεται εκείνο του ψηλότερου δέντρου από τα δύο». Και αρκετά άλλα μέτρα, κάποια σωστά, κάποια λάθος.

Όμως το επιβαλλόμενο πρόστιμο δεν επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε το θέμα με τον συνηθισμένο αυτοσαρκασμό για το χάλι του κράτους μας. Αρκεί ένα πραγματικό παράδειγμα: σε αγρόκτημα 18 στρεμμάτων με μια αγροτική αποθήκη 12τμ το πρόστιμο είναι 9000Ευρώ (κάθε έτος….). Για να συμμορφωθεί δε ο άτυχος ιδιοκτήτης και να υλοποιήσει την προβλεπόμενη περίφραξη το κόστος θα ήταν 770μ (περίμετρος) Χ 120Ευρώ/μ (κόστος περίφραξης) = 84.700,00 ευρώ. Και με την αναμονή στο τοπικό ΣΑ να ξεπερνά τους 6 μήνες, δεν θα μπορούσε να λάβει την άδεια μικρής κλίμακας που απαιτείται. Εάν δε όλοι οι πολίτες υπέβαλαν αίτηση για αδειοδότηση, ο φόρτος εργασίας στην ΥΔΟΜ θα ήταν τέτοιος που ούτε σε 10 χρόνια δεν θα μπορούσε να διεκπεραιώσει τις υποθέσεις.

Επιπλέον, ο κάθε ιδιοκτήτης ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ επιβαρύνεται με το κόστος αμοιβής του «ειδικού επιστήμονα» που θα συντάσσει την έκθεση!

-  -

Ποιές ιδιοκτησίες αφορά ο Κανονισμός;

Ίσως οι περισσότεροι θεωρούν ότι ίσως δεν τους αφορούν οι νέες διατάξεις. Λένε «αφού ο Κανονισμός αφορά μόνο ακίνητα μέσα η σε απόσταση 300μ από δασικές εκτάσεις». Κάνοντας λοιπόν ένα πείραμα για να δούμε το πραγματικό πεδίο εφαρμογής (είναι μάλλον ρητορικό το ερώτημα αν ένα αντίστοιχο πείραμα έγινε στο ΥΠΕΝ πριν την ψήφιση), εφαρμόσαμε την απόσταση των 300μ με βάσει τους δασικούς χάρτες, στα Κύθηρα. Οι περιοχές που εξαιρούνται της εφαρμογής του Κανονισμού φαίνονται στον παρακάτω χάρτη με κόκκινο χρώμα:

Όπως αντιλαμβανόμαστε ο κανονισμός (τουλάχιστον μακριά από τις πεδινές καλλιεργημένες εκτάσεις της χώρας) αφορά άμεσα σχεδόν ΟΛΟΥΣ.

Με την ήδη πρώτη ανάγνωση αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων είναι ένα νομοθέτημα, δημιουργημένο μόνο και μόνο για να ενισχύσει τα ταμεία και (ίσως κυρίως) τα συντεχνιακά συμφέροντα των «ειδικών επιστημόνων» :Ψηφίστηκε από υπηρεσιακή Βουλή: εκδόθηκε προεκλογικά την Παρασκευή 19/05/2023, δύο ημέρες πριν τις βουλευτικές εκλογές!

Κατατέθηκε εν κρυπτώ. Δεν προηγήθηκε δημόσια διαβούλευση, παρά μόνο μια ανάρτηση στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ για αποστολή σχολίων με email!

Τα προτεινόμενα μέτρα δεν βασίζονται σε επιστημονικό υπόβαθρο. Δεν υπάρχει στα «υπόψιν» ουδεμία γνωμοδότηση, μελέτη, τεχνικό κείμενο κλπ, εκτός από έναν στατιστικό πίνακα Πυροπληκτότητας, που όμως εξετάζει μόνο το πλήθος των πυρκαγιών και όχι το πόσο καταστροφικές ήταν για τα ακίνητα (πχ στα Κύθηρα, ξεσπούν πολλές πυρκαγιές αλλά με μηδενικές ζημιές σε κτίρια) και έναν πίνακα βλάστησης που μάλλον καταρτίστηκε πριν πολλά πολλά χρόνια.

Οι ρυθμίσεις που επιβάλλει είναι οριζόντιες (ίδιες είτε πρόκειται για τον Υμηττό, είτε για τον Θεσσαλικό κάμπο, είτε για τα νησιά). Αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο η άναρχη πυκνή δόμηση πευκόφυτων περιοχών όπως το Μάτι και τα άνυδρα κυκλαδίτικα βοσκοτόπια.

Κυριαρχείται από αντίληψη αποστείρωσης για την εκτός σχεδίου δόμηση και προσιδιάζει σε περιβάλλον παιχνιδιών (lego, minecraft) που καμία σχέση δεν έχουν με την πραγματικότητα της ελλαδικής υπαίθρου.

Αντιλαμβάνεται την ύπαιθρο ως υποδοχέα εξοχικής κατοικίας μεσαίων και μεγάλων εισοδημάτων και αγνοεί παντελώς τον πολυποίκιλο χαρακτήρα των χρήσεων και των αναγκών των μονίμων κατοίκων της. Οτι η ύπαιθρος βρίθει κτισμάτων αγροτοκτηνοτροφικών, βιοτεχνικών και πρώτης κατοικίας ανθρώπων που δεν μπορούν να διαθέσουν εισόδημα 5 ετών εργασίας για την περίφραξη του οικογενειακού χωραφιού.

Ως φυσικό ακόλουθο, η πραγματική δυνατότητα εφαρμογής των μέτρων δεν τεκμαίρεται επ’ ουδενί: ίσως είναι βατή η προβλεπόμενη περίφραξη ενός γηπέδου των 800τμ σε ένα ακριβό θέρετρο που κοστίζει 5000 Ευρώ αλλά μιας δεκαπλάσιας σε έκταση αλλά υποδεκαπλάσιας σε αξία άγονης οικογενειακής έκτασης κοστίζει τουλάχιστον 50.000Ευρώ.

Πως θα εφαρμοστεί χωρίς καταπάτηση του δασικού νόμου η αποξήλωση του δάσους στις εκατοντάδες χιλιάδες περιπτώσεις ακινήτων εντός ή σε επαφή με δασικές εκτάσεις (μεμονωμένα κτίσματα προ ’55 ή αχαρακτήριστοι οικισμοί ή αυθαίρετα);

Αγνοεί την ευεργετική σημασία της –σωστής- φύτευσης πλησίον των κτιρίων για την εξοικονόμηση ενέργειας και την ευζωία των ανθρώπων. Αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο την παραδοσιακή κληματαριά με τη δόμηση μέσα σε πευκώνες.

Δεν διαχωρίζει τα δασικά είδη από τα καλλιεργούμενα/οπωροφόρα. Θα πρέπει δηλαδή να ξηλωθούν παραδοσιακές κληματαριές, λεμονιές κλπ.

Πολλά από τα προτεινόμενα μέτρα είναι τόσο άσχετα με την πραγματικότητα της επαρχίας που προκαλούν θυμηδία. Δηλαδή θα μετράει «ειδικός επιστήμονας» κάθε χρόνο πόσο ψήλωσε και πόσο άπλωσε η κάθε ελιά;

Πολλά από τα μέτρα είναι εν δυνάμει εγκληματικά: η συμπαγής περιτοίχιση με επιπρόσθετο μεταλλικό πλέγμα ως ύψος 1,5μ (με πρόφαση τη μείωση της μετάδοσης της φωτιάς, όταν δημιουργούνται φλόγες 20 και 30 μέτρων….) παράγει περίκλειστες παγίδες για ανθρώπους και για ζώα, ένα κλουβί που φυλακίζει τα πάντα εκτός απο τις φλόγες. (Σε κάθε ρεπορτάζ για φωτιά σε κατοικημένες περιοχές βλέπουμε πλάνα από πυροσβέστες που προσπαθούν να κόψουν μια περίφραξη).

Εξαιτίας του ανεφάρμοστου των διατάξεων, καθιστά αδύνατη την αποζημίωση των ακινήτων έναντι πυρκαγιάς (την ίδια ώρα που με άλλα νομοθετήματα καθιστά υποχρεωτική την ασφάλιση).

Απαιτεί για τις εργασίες περιτοίχισης την εκπόνηση χιλιάδων τοπογραφήσεων και έκδοση εκατοντάδων χιλιάδων πράξεων Έγκρισης Εργασιών Μικρής Κλίμακας από τις κατάφορτες Υ.ΔΟΜ., ένα τιτάνιο έργο που θα χρειαζόταν να απασχολήσει το σύνολο των διαθέσιμων μηχανικών για δεκαετίες!

Αδικεί και παγιδεύει τους πολίτες: επιβάλλει αναδρομικά βάρη στα οποία δεν δύναται να ανταποκριθούν και τα οποία εάν γνώριζαν ουδέποτε θα επέλεγαν να ζήσουν ή να επενδύσουν εκτός σχεδίου.

Δημιουργεί νέα γενιά αυθαιρέτων καθώς είναι εν τοις πράγμασιν αδύνατη η συμμόρφωση των ιδιοκτητών με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα.

Έχει ξεκάθαρα ταξικό χαρακτήρα καθώς επιβάλει ίση παράλογη γραφειοκρατία και ίδια εξοντωτικά πρόστιμα σε έναν ιδιοκτήτη μιας αγροτικής αποθήκης 10τμ και σε μια βίλα 1000τμ ή σε ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα χιλιάδων δωματίων.

Απαξιώνει την ιδιοκτησία των πολιτών και απομειώνει τον εθνικό πλούτο καθώς ο Κανονισμός καθιστά μη ελκυστική τη δόμηση εκτός σχεδίου και αδύνατη την πώληση των υπαρχόντων ακινήτων.

Συνεχίζει την πολιτική ενοχοποίησης των πολιτών για παραλείψεις της διοίκησης, μεταβιβάζοντάς τους την ευθύνη και το βάρος της πυροπροστασίας.

Τέλος, η επίρριψη της ευθύνης εφαρμογής αυτού του τιτάνιου έργου στους Δήμους είναι λειτουργικά προβληματική: πως και από ποιόν θα γίνει η παραλαβή των χιλιάδων δικαιολογητικών, ποιός θα τα περάσει μετά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, με ποιές οδηγίες, που θα βρεθούν οι επιστήμονες για την τριμελή επιτροπή, κλπ κλπ.

Ενέργειες :

Κάποιοι λίγοι δήμοι έσπευσαν άκριτα να αποδεχτούν το ρόλο του κλητήρα της κεντρικής διοίκησης. Διαφωνώ, όχι λόγω του ανεφάρμοστου από την πανθομολογούμενη υποστελέχωση και υπηρεσιακή αδυναμία αλλά διότι ο Κανονισμός (όπως είναι η μοίρα όλων των βιαστικών οριζόντιων διατάξεων) είναι εξαιρετικά προβληματικός. Προτείνω στους Δήμους να εφαρμόσουν μεν τις όποιες σωστές για την πολιτική προστασία διατάξεις (όπως η εκπόνηση masterplan για τις πυρκαγιές και τοπικών Σχεδίων Εκκένωσης Οικισμών κλπ), αλλά ταυτόχρονα να αρνηθούν την ανάληψη ευθύνης εφαρμογής των οριζόντιων, άδικων, άτοπων και εσφαλμένων διατάξεων του Κανονισμού και να ενεργήσουν για την τροποποίηση ή κατάργησή τους.

* Ανδρέας Μαριάτος

Αρχιτέκτων

Κύθηρα

Το τρομακτικό κόστος της «σωτηρίας» των τραπεζών

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΑΝ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ «ΕΠΡΕΠΕ» ΝΑ ΣΩΘΟΥΝ;

Το τρομακτικό κόστος της «σωτηρίας» των τραπεζών

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ «ΕΦ.ΣΥΝ.»24.03.24 12:07

Πάνος Κοσμάς, Αρτεμις Σπηλιώτη

Η χρεοκοπία των τραπεζών οφείλεται στη χρεοκοπία του Δημοσίου; ● Το μακρύ ιστορικό των μέτρων στήριξης, από το πρώτο «πακέτο Αλογοσκούφη» και ύστερα ● Η άποψη ότι το Δημόσιο όχι μόνο δεν έχασε, αλλά κέρδισε ● Το λάθος μέτρημα και τα θύματα της «κοινωνικοποίησης» των ζημιών του τραπεζικού συστήματος

Στο ζήτημα της χρεοκοπίας των τραπεζών και της διάσωσής τους από το Δημόσιο, η κυρίαρχη μέχρι πρόσφατα θεωρία ήταν ότι επρόκειτο για υποχρεωτική κίνηση ώστε να σωθούν οι καταθέσεις - «αμαρτήσαμε» για τους καταθέτες... Καθώς όμως το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, δηλαδή το Δημόσιο, «αποεπενδύει» πουλώντας τα εναπομείναντα ποσοστά του στις ελληνικές τράπεζες και αυτές αποδίδονται πλήρως στον ιδιωτικό τομέα, το ζήτημα του συνολικού απολογισμού της υπόθεσης «σωτηρία των τραπεζών από το Δημόσιο» τίθεται εξ αντικειμένου με το αυτονόητο ερώτημα: Κέρδισε ή έχασε το Ελληνικό Δημόσιο; Σε απάντηση αυτού του ερωτήματος, είναι η πρώτη φορά που κυβερνητικά στελέχη και ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας διατυπώνουν την άποψη ότι το Ελληνικό Δημόσιο όχι μόνο δεν έχασε αλλά κέρδισε.

Στη συνέχεια θα αποδείξουμε γιατί αυτή η θεώρηση διαψεύδεται τόσο από τα αριθμητικά δεδομένα όσο και από ακόμη ουσιαστικότερους λόγους. Οσοι μιλούν για «κέρδος του Δημοσίου», θα ήταν πιο ειλικρινές και πιο τίμιο να μείνουν στην παλιά θεωρία: «έπρεπε να σωθούν οι καταθέσεις» - και να βάλουν εκεί μια τελεία.

ADVERTISING

Γιατί χρεοκόπησαν οι τράπεζες;

Την άνοιξη του 2010 το Ελληνικό Δημόσιο χρεοκόπησε: αποκλείστηκε από τις αγορές και δεν είχε τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος. Οι τράπεζες χρεοκόπησαν στη συνέχεια και αυτό δημιούργησε και την ψευδή αίσθηση, η οποία καλλιεργήθηκε τεχνηέντως, ότι η χρεοκοπία των τραπεζών ήταν αποτέλεσμα της χρεοκοπίας του Δημοσίου. Αυτό ήταν μια βολική θεωρία για την ελληνική κρίση: Επέτρεπε να στοχοποιηθεί μονομερώς το Δημόσιο, να πέσει το «ανάθεμα» στον Καραμανλή (που «τίναξε την μπάνκα στον αέρα» αυξάνοντας το δημόσιο έλλειμμα) και, αναδρομικά, στον Αντρέα Παπανδρέου (στην «ευημερία με δανεικά» στη δεκαετία του ’80), να θεωρηθεί επουσιώδες ή και να βγει τελείως από το «κάδρο» το οξύ πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους, να παραγνωριστεί το γεγονός ότι οι τράπεζες μπήκαν στον χορό της κρίσης ήδη από το 2008, σχεδόν δύο χρόνια πριν από τη χρεοκοπία του Δημοσίου, εν τέλει να αποκρυβεί η ευθύνη των τραπεζών και των τραπεζιτών στην ελληνική κρίση. Ολα αυτά ήταν πολύ βολικά, για να υπηρετηθούν δύο βασικές επιλογές: α) να νομιμοποιηθούν η ακραία λιτότητα και τα μνημόνια, β) να νομιμοποιηθεί η «σωτηρία» των τραπεζών με κοινωνικοποίηση των ζημιών τους.

Σε πολύ αδρές γραμμές:

● Οι τράπεζες δέχτηκαν πρώτες τις συνέπειες της κρίσης, ήδη από το 2008. Με μια άλλη διατύπωση: πρώτα οξύνθηκε το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους και ύστερα του Δημοσίου. Οσοι λένε ότι ο Καραμανλής αύξησε θεαματικά το έλλειμμα του προϋπολογισμού τη διετία 2008-9 μέχρι και τις εκλογές, έχουν δίκιο, κανείς όμως από αυτούς δεν είπε ποτέ κακό λόγο για το πρώτο «πακέτο» στήριξης των τραπεζών επί των ημερών του, που περιλάμβανε 5 δισ. ευρώ σε ρευστό (προνομιούχες μετοχές) και 23 δισ. ευρώ εγγυήσεις.

● Γιατί χρειαζόταν αυτό το «πακέτο» το 2008; Γιατί ξεκίνησε ήδη, ως άμεσο αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, το λεγόμενο bank run σε slow motion, δηλαδή η σταδιακή μείωση των καταθέσεων, ταυτόχρονα με τη σταδιακή άνοδο του ποσοστού των «κόκκινων» δανείων. Η δομή του «πακέτου» Αλογοσκούφη αποσκοπούσε στο να αντιμετωπίσει αυτά τα δύο προβλήματα: ρευστό για κεφαλαιακή στήριξη (τα αυξανόμενα «κόκκινα» δάνεια) και εγγυήσεις για άντληση ρευστότητας.

● Αν το ιδιωτικό χρέος εμφανίστηκε πρώτο στη σκηνή της κρίσης, έχουν κάποια ευθύνη οι τράπεζες, δηλαδή οι διοικήσεις τους, γι’ αυτό; Εχει μείνει στη συλλογική εμπειρία και μνήμη η εποχή που οι τράπεζες έδιναν δάνεια «στον σωρό», χωρίς εξασφαλίσεις και χωρίς αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών. Ενώ όμως για τη χρεοκοπία του Δημοσίου ακούστηκε πολύ ότι έφταιγε ο Καραμανλής, ο Αντρέας Παπανδρέου, ο ΓΑΠ κ.λπ., για την κρίση ιδιωτικού χρέους δεν έφταιξαν οι τραπεζίτες, αλλά ξανά το Δημόσιο που «παρέσυρε τις τράπεζες στην κρίση του»…

● Για τη σχέση μεταξύ κρίσης-δημόσιου και ιδιωτικού χρέους και σε ποιον από τους δύο πυλώνες του χρέους το «πάρτι» προσέλαβε τις μεγαλύτερες διαστάσεις, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Το δημόσιο χρέος κυμαινόταν από το 1995 μέχρι και το 2007 περί το 100% του ΑΕΠ. Το 2008 αυξήθηκε σε 126% του ΑΕΠ. Το ιδιωτικό χρέος αυξήθηκε από 66,2% του ΑΕΠ το 2000 σε 126% του ΑΕΠ το 2008! Τι από τα δύο κλιμακώθηκε πιο θεαματικά;

● Οταν το spread των ελληνικών κρατικών ομολόγων άρχισε να ανεβαίνει, οι τράπεζες άρχισαν να «φορτώνουν» τα χαρτοφυλάκιά τους με ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Από 37 δισ. ευρώ στις αρχές του 2007, έφτασαν τα 60 δισ. ευρώ το 2010! Φήμες λένε ότι δέχονταν πιέσεις από την κυβέρνηση προς στήριξη της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Καμία φήμη όμως δεν ακούστηκε για το γεγονός ότι αυτό εξυπηρετούσε κυρίως τις τράπεζες, για δύο λόγους: α) γιατί τα υψηλής ακόμη τότε αξιολόγησης ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου αντιστάθμιζαν το αυξανόμενο «σάπισμα» του ενεργητικού τους, β) γιατί η αύξηση του spread σήμαινε και αύξηση των αποδόσεών τους, άρα και υψηλότερα κέρδη.

Το λάθος μέτρημα

Οσοι λένε ότι το Δημόσιο κέρδισε κιόλας, κάνουν λάθος μέτρημα:

● Για άμεσες κεφαλαιακές μεταβιβάσεις και για την κάλυψη του funding gap ώστε να μεταβιβαστούν στις 4 συστημικές τράπεζες η Αγροτική, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο κ.λπ. το Δημόσιο διέθεσε 40,173 δισ. ευρώ.

● Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε τον αναβαλλόμενο φόρο (18 δισ. ευρώ) και τον «Ηρακλή» (σύμφωνα με τον ΟΔΔΗΧ, το 40% των συνολικά 20 δισ. ευρώ εγγυήσεων του Δημοσίου, ήτοι 8 δισ. ευρώ, θα καταπέσει). Ο συνολικός λογαριασμός μόνο από τη σχέση Δημοσίου - τραπεζών ανεβαίνει στα 66 δισ. ευρώ.

● Για τον αναβαλλόμενο φόρο, οι τραπεζίτες, το υπουργείο Οικονομικών και ο κ. Στουρνάρας λένε ότι ήταν οφειλόμενη ανταπόδοση στις τράπεζες επειδή με το PSI «κουρεύτηκαν» και τα ομόλογα των τραπεζών. Ωραία. Ας μιλήσουμε τότε και για τους άλλους «κουρεμένους» του PSI: Τα 14,5 δισ. ευρώ από τα συνολικά περίπου 21 δισ. ευρώ των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων και τα 15 δισ. ευρώ των μικροομολογιούχων. Αυτά, για τα οποία δεν υπήρξε καμία «ανταπόδοση», γιατί δεν πρέπει να μπουν στον λογαριασμό (υπολογίζοντας μάλιστα και τα διαφυγόντα κέρδη από την αξιοποίησή τους στα 12 χρόνια έκτοτε);

● Στην πραγματικότητα, ακόμη και αυτό το μέτρημα είναι «μπακαλική»: Στον βαθμό που ιδιωτικό και δημόσιο χρέος, τράπεζες και Δημόσιο, τραπεζίτες και πολιτική ηγεσία ευθύνονται από κοινού για την κρίση χρέους, πρέπει να «μετρηθεί» και το τεράστιο κοινωνικό κόστος: μείωση μισθών και συντάξεων, ανεργία, διάλυση του κοινωνικού κράτους.

Μόνο έτσι ολοκληρώνεται και είναι σωστός ο «λογαριασμός» (για την ακρίβεια, απομένουν και μερικά «ψιλά» ακόμη, που μετριούνται σε πολλά δισ. ευρώ, για τα οποία δεν έχουμε χώρο για να αναφερθούμε εδώ).

Πώς λέγεται σωστά όλο αυτό; Κοινωνικοποίηση των ζημιών του ιδιωτικού τομέα και δη των τραπεζών. Των οποίων οι διοικήσεις και τα «περιβάλλοντα» όχι μόνο δεν υπέστησαν την παραμικρή αμυχή μέσα σε όλον αυτόν τον κατακλυσμό, αλλά παρέμειναν τα πραγματικά «αφεντικά» του χώρου ακόμη και όταν το Δημόσιο κατείχε μετοχικά ποσοστά των τραπεζών πάνω ή και πολύ πάνω από 70%.

Και τώρα ο κ. Στουρνάρας ελπίζει στη δημιουργία 5ου πόλου στο τραπεζικό σύστημα μέσω Attica-Παγκρήτιας, για να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός. Εγινε όλος αυτός ο κατακλυσμός και δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός στο τραπεζικό σύστημα;

Θου Κύριε φυλακήν τω στόματί μου… Και γιατί Attica-Παγκρήτια θα… επιβάλουν συνθήκες ανταγωνισμού που δεν μπόρεσαν να επιβάλουν το Δημόσιο και η εποπτεύουσα αρχή (ΤτΕ); Γιατί έχουμε τσεκάρει τις καλές προθέσεις των διοικήσεών τους; Ή γιατί θα έχουν πιο υγιές ενεργητικό;

Αν την περίοδο που ξέσπασε η κρίση, το «ανάθεμα» αποκλειστικά στο Δημόσιο και στους πολιτικούς αποσκοπούσε στο να βγάλει τις τράπεζες «λάδι» για τις δικές τους ευθύνες και έτσι να νομιμοποιήσει τη διάσωση με κοινωνικοποίηση των ζημιών τους, σήμερα η θεωρία ότι «κερδίσαμε κιόλας» αποσκοπεί στο να διασκεδάσει την αλγεινή εντύπωση από το γεγονός ότι οι τράπεζες έχουν υψηλά κέρδη, μοιράζουν υψηλά μερίσματα, ακολουθούν ληστρική πολιτική επιτοκίων εις βάρος των καταθέσεων (!) και των δανειοληπτών και είναι ανεξέλεγκτες.

Τα έσοδα από την αποεπένδυση

Στο αμέσως προσεχές διάστημα αναμένεται να ληφθούν αποφάσεις για το μέλλον του 18% της ΕΤΕ που παραμένει στο χαρτοφυλάκιο του ΤΧΣ ώστε να κινηθούν οι διαδικασίες αποεπένδυσης πιθανότατα εντός του καλοκαιριού και εφόσον οι συνθήκες στις διεθνείς αγορές είναι ευνοϊκές. Σημειώνεται ότι μετά τη διάθεση 22% της ΕΤΕ τον περασμένο Νοέμβριο, η εκκίνηση μια νέας διαδικασίας δεν μπορεί να γίνει πριν από τα μέσα Μαΐου βάσει των όσων προβλέπει το θεσμικό πλαίσιο.

Τα έσοδα από αποεπένδυση

● Εurobank: 94 εκατ. ευρώ για την επαναγορά του 1,4%

● Αlpha Bank: 294 εκατ. ευρώ για την απόκτηση του 9% από την Unicredit

● Εθνική: 1,067 δισ. ευρώ από τη διάθεση του 22%

● Πειραιώς: 1,35 δισ. ευρώ από τη διάθεση του 27%

Η στήριξη του Δημοσίου

Η πρώτη στήριξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος ήρθε το 2008 με τον νόμο Αλογοσκούφη μέσω ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου έναντι προνομιούχων μετοχών. Το συνολικό ύψος της ενίσχυσης ήταν περίπου 5 δισ. ευρώ και έχουν αποπληρωθεί πλήρως με την επαναγορά των μετοχών στην τιμή κτήσης. Ο νόμος προέβλεπε την καταβολή ετήσιας προμήθειας από τις τράπεζες μέχρι την επαναγορά των προνομιούχων και τις εγγυήσεις.

Η Τράπεζα Πειραιώς, για παράδειγμα, σταδιακά από τον Μάιο του 2014 και μέχρι τον Απρίλιο του 2016 έκλεισε το κεφάλαιο του νόμου Αλογοσκούφη χωρίς ζημιά στα κεφάλαια και τις εγγυήσεις που της παρείχε το ελληνικό Δημόσιο, το οποίο εισέπραξε προμήθειες ύψους 675 εκατ. ευρώ περίπου.

Επίσης υπήρξαν «πακέτα» εγγυήσεων που ενεχυριάστηκαν στην ΕΚΤ για την εξασφάλιση ρευστότητας οι οποίες δεν κατέπεσαν και έχουν επιστραφεί.

Τα πρώτα «σύννεφα» φάνηκαν ήδη από το 2009 όταν το τραπεζικό σύστημα άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας, καθώς οι υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας περιόρισαν την πρόσβαση στις αγορές χρήματος, το PSI είχε επιδεινώσει την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών και τα «κόκκινα» δάνεια αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο.

Ετσι, τον Μάιο του 2012, η ΤτΕ εκπόνησε άσκηση για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών αναγκών και αξιολόγησε τη βιωσιμότητά των τραπεζών.

Ο «λογαριασμός» που προέκυψε ήταν 40,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 27,5 δισ. ευρώ αφορούσαν τις τέσσερις συστημικές. Το πρόγραμμα στήριξης της ελληνικής οικονομίας προέβλεπε «τη διάθεση συνολικά 50 δισ. ευρώ (σ.σ. ώστε να καλυφθούν τα funding gaps των τραπεζών που εξυγιάνθηκαν και απορροφήθηκαν από τις συστημικές) για την κάλυψη του κόστους ανακεφαλαιοποίησης και αναδιάταξης του ελληνικού τραπεζικού τομέα», αναφέρει η ΤτΕ (Νοέμβριος του 2022).

● 1η ανακεφαλαιοποίηση, Μάιος-Ιούνιος 2013: Εγινε μέσω του ΤΧΣ με περί τα 25,5 δισ. ευρώ, ενώ με περίπου 3 δισ. ευρώ συμμετείχαν οι ιδιώτες μέτοχοι. Ετσι το κράτος έφτασε να κατέχει ποσοστό άνω του 80% στις τέσσερις συστημικές τράπεζες, χωρίς όμως δικαιώματα σε ό,τι αφορά την επιλογή διοικήσεων.

● 2η ανακεφαλαιοποίηση, Απρίλιος-Μάιος 2014: Καλύφθηκε στο σύνολό της από ιδιώτες με 8,3 δισ. ευρώ, όμως προκλήθηκε μεγάλη απαξίωση του ποσοστού του ΤΧΣ λόγω μείωσης του ποσοστού συμμετοχής του στα κεφάλαια των τραπεζών (dilution). Επιπρόσθετα, ελήφθησαν κι άλλα μέτρα, όπως στήριξη των τραπεζών με εγγυήσεις (ομόλογα), εξυγίανση τραπεζών (Αγροτική, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Proton κ.ά.) και αναδιάταξη τραπεζικού συστήματος με εξαγορές και συγχωνεύσεις.

● 3η ανακεφαλαιοποίηση, Δεκέμβριος 2015: Εν μέσω capital controls και υπό την ασφυκτική πίεση της οδηγίας ΒRRD (σε ισχύ από 1/1/2016) που προβλέπει ότι πριν από τη λήψη κρατικής βοήθειας πρέπει να γίνει «κούρεμα» σε μετόχους, ομολογιούχους και καταθέτες για ποσά μεγαλύτερα των εγγυημένων 100.000 ευρώ (bail in), ολοκληρώθηκε με την επιβάρυνση του Δημοσίου να ανέρχεται σε 5,4 δισ. ευρώ και συμμετοχή ξένων επενδυτών με 5,3 δισ. ευρώ. Συνδέθηκε με τη διαμόρφωση συνολικού πλαισίου αντιμετώπισης των «κόκκινων» δανείων και ολοκληρώθηκε χωρίς πλήγμα για τις καταθέσεις.

Η κριτική που ασκείται σε ό,τι αφορά τις δύο πρώτες ανακεφαλαιοποιήσεις είναι ότι δεν υπήρξε κανένα δεσμευτικό πλαίσιο για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων (η κριτική αφορά και τους δανειστές), αλλά και για το γεγονός ότι το Δημόσιο, αν και μεγαλομέτοχος, δεν είχε πλήρη δικαιώματα ψήφου και λόγο στη διοίκηση των τραπεζών.

Οπως ανέφερε το ΔΝΤ τον Ιούλιο του 2015 (IMF Country Report No 15/186, July 14, 2015): «Θα μπορούσαν να χρειαστούν περαιτέρω ενέσεις κεφαλαίου στο μέλλον, ελλείψει ριζικής λύσης στα ζητήματα διακυβέρνησης που βρίσκονται στη ρίζα των προβλημάτων του ελληνικού τραπεζικού συστήματος».

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Υπάρχει οικονομία χωρίς τράπεζες;

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥΣ

Σε αυτό που όλοι συμφωνούν είναι ότι χωρίς χρηματοπιστωτική σταθερότητα και εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, η έξοδος της χώρας από τα μνημόνια και την εποπτεία των δανειστών, η επιστροφή στις αγορές και στην επενδυτική βαθμίδα και εντέλει η επιστροφή σε μια έστω και… προβληματική κανονικότητα δεν θα ήταν δυνατές

Ο δημόσιος διάλογος για το πόσο κόστισαν στο ελληνικό Δημόσιο η διάσωση και η σταθερότητα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και πώς πρέπει να ξεπληρώσουν στην ελληνική κοινωνία, στον Ελληνα φορολογούμενο οι τράπεζες –κυρίως οι τέσσερις συστημικές– συνεχίζεται 15 χρόνια μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, με «ξεσπάσματα» σε κάθε συναλλαγή αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Στην ερώτηση τι θα είχε συμβεί αν δεν είχε στηριχθεί –με πακτωλό χρημάτων όπως όλοι παραδέχονται– το τραπεζικό σύστημα, η απάντηση από όλες τις πλευρές είναι σχεδόν μονολεκτική: Ολεθρος. Και απώλεια καταθέσεων.

Κάθε πλευρά –και είναι περισσότερες των δύο– έχει τη δική της οπτική, προσέγγιση και επιχειρηματολογία και σε πολιτικό επίπεδο η αντιπαράθεση διεξάγεται πολλές φορές με όρους «άσπρο ή μαύρο».

Σε αυτό που όλοι συμφωνούν είναι ότι χωρίς χρηματοπιστωτική σταθερότητα και εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, η έξοδος της χώρας από τα μνημόνια και την εποπτεία των δανειστών, η επιστροφή στις αγορές και στην επενδυτική βαθμίδα και εντέλει η επιστροφή σε μια έστω και… προβληματική κανονικότητα δεν θα ήταν δυνατές. Για παράδειγμα, όποιος ανατρέξει στις εκθέσεις των διεθνών οίκων αξιολόγησης, εύκολα θα διαπιστώσει ότι το πρόγραμμα «Ηρακλής» είχε θετικό αντίκτυπο όχι μόνο στους ισολογισμούς των τραπεζών αλλά και στη συνολική εικόνα της οικονομίας.

Το πώς αξιοποιήθηκε η «επιτυχία» και πώς έγινε και αν έγινε η διάχυση των ωφελημάτων στους φορολογούμενους -και κυρίως σε εκείνους που εισέφεραν δυσανάλογα και υποφέρουν περισσότερο ακόμα και σήμερα- είναι θέμα πολιτικών επιλογών και προτεραιοτήτων.

Το γεγονός είναι ότι οι τράπεζες επέστρεψαν στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, αλλά όχι και η κοινωνία. Τα «κόκκινα» δάνεια έφυγαν από τους τραπεζικούς ισολογισμούς αλλά παραμένουν στην οικονομία, οι τράπεζες μπορούν να δώσουν στεγαστικά δάνεια αλλά οι εν δυνάμει πελάτες δεν έχουν αναπληρώσει τις απώλειες των εισοδημάτων της κρίσης, οι τιμές των ακινήτων έχουν εκτοξευθεί είτε κάποιος θέλει να αγοράσει είτε να νοικιάσει, η κατάργηση της προστασίας της πρώτης κατοικίας δεν συνοδεύτηκε από μια σοβαρή, ρεαλιστική και ολιστική στεγαστική πολιτική. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα και χρηματοδοτικά εργαλεία όπως ο Αναπτυξιακός και το ΕΣΠΑ δεν υποστηρίζουν τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Ανεξάρτητα από όλα τα παραπάνω, πριν από κάθε προσπάθεια αποτίμησης της συμμετοχής και στήριξης του Δημοσίου θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής:

● Στο καπιταλιστικό σύστημα όπου ζούμε οικονομία χωρίς τράπεζες δεν υπάρχει.

● Η Ελλάδα ανήκει στη ζώνη του ευρώ και οι τράπεζες εποπτεύονται από την ΕΚΤ (SSM) με βάση τους ενιαίους κανόνες εποπτείας που ισχύουν από τις 4 Νοεμβρίου του 2014.

● Τις εποχές των «παχιών αγελάδων» κανείς δεν ασχολήθηκε ουσιαστικά με τον σφιχτό εναγκαλισμό του Δημοσίου με τις τράπεζες, τις στρεβλώσεις και τα δομικά προβλήματα του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Προβλήματα που αναδείχθηκαν όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση και… ανακαλύψαμε θαλασσοδάνεια σε «φίλους και κολλητούς», χορηγήσεις πιστωτικών καρτών, διακοποδανείων σε χαμηλόμισθους, ανέργους κ.λπ.

● Τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου στα οποία είχαν μεγάλη έκθεση οι τράπεζες (είτε γιατί είχαν καλές αποδόσεις, είτε γιατί έκαναν το χατίρι κυβερνώντων) έγιναν σκουπίδια (junk) εν μια νυκτί και με το περίφημο PSI οι απώλειες για τις 4 συστημικές έφτασαν τα 28,2 δισ. ευρώ. Στις δύο ανακεφαλαιοποιήσεις (2013 και 2015) η συμμετοχή του Δημοσίου έφτασε συνολικά τα 30,9 δισ. ευρώ. Μάλιστα η «αχρείαστη» κατά τη Ν.Δ. ανακεφαλαιοποίηση του 2015 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κόστισε στο Δημόσιο 5,4 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι η ανακεφαλαιοποίηση του 2014 έγινε με ιδιωτικά κεφάλαια ύψους 8,3 δισ. ευρώ.

● Η έκρηξη των «κόκκινων» δανείων οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι απώλειες των εισοδημάτων έφτασαν στο 25%-30% και η ανεργία στα χρόνια της κρίσης κάλπαζε καθιστώντας δύσκολη έως αδύνατη την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

● Το τι έγινε σωστά και τι λάθος πρέπει να κρίνεται και να αξιολογείται με βάση τα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά δεδομένα της περιόδου που ελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις και όχι τα σημερινά. Ειδικά όταν μιλάμε για μια περίοδο μνημονίων και μια περίοδο εκτός μνημονίων. Σε ό,τι αφορά το τραπεζικό σύστημα στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς, οι αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία 10 χρόνια και ενώ είχε προηγηθεί η κατάρρευση της Lehman Brothers είναι κοσμογονικές σε εποπτικό και ρυθμιστικό επίπεδο.

● Και επιπρόσθετα, σε ό,τι αφορά την ελληνική περίπτωση, όσο και αν θέλει η παρούσα κυβέρνηση να… ξεχνάει, τα «κάστανα» από τη φωτιά κλήθηκε κάποια στιγμή να τα βγάλει ένα κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ, που δεν κουβαλούσε κυβερνητικές αμαρτίες του παρελθόντος.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να έχουν επιβληθεί capital controls έστω και χαλαρά ήδη από το 2014 –η εκροή καταθέσεων είχε ξεκινήσει πολύ πριν–, αλλά μια τέτοια απόφαση θα είχε πολύ βαρύ πολιτικό αντίκτυπο.

Σε ό,τι αφορά την αποεπένδυση, κάποιοι υποστήριξαν ότι αν το Δημόσιο είχε προχωρήσει σε μερική, αλλά σημαντική αποεπένδυση την άνοιξη του 2014, θα είχε πολύ μικρότερη «χασούρα».

Η μελέτη του ΚΕΠΕ

Το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), με αφορμή την έναρξη του προγράμματος αποεπένδυσης του ΤΧΣ, υπολόγισε τη ζημία μεταξύ 42-43 δισ. ευρώ, με βάση την κεφαλαιοποίηση των Alpha Bank, Eθνικής, Εurobank και Πειραιώς το φθινόπωρο του 2023.

Σημειώνει ωστόσο ότι «για να υπήρχε απόσβεση των 46 δισ. τότε, θα έπρεπε η κεφαλαιοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών να ήταν τουλάχιστον 1383% μεγαλύτερη από αυτή στις 6/10/2023. Δηλαδή, περίπου 14,83 φορές μεγαλύτερη αυτής στις 6/10/2023». Ετσι, το «ζουμί» της μελέτης του ΚΕΠΕ είναι ότι τα 46 δισ. ευρώ δεν θα μπορούσε να τα πάρει πίσω και ακόμα και αν η αποεπένδυση γινόταν με ένα premium 80% -εξεζητημένη περίπτωση-, το ποσό ανάκτησης θα έφτανε τα 5,58 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, η κεντρική ιδέα (συμπεράσματα της μελέτης) είναι πως καθίσταται αναγκαίος ο λεπτομερής απολογισμός του έργου του ΤΧΣ σε όρους πλήρους διαφάνειας και συνίσταται, μεταξύ άλλων, να ανακοινωθούν τα ακριβή κονδύλια ενίσχυσης για κάθε τράπεζα ώστε να υπολογιστεί το καθαρό αποτέλεσμα μετά και την πώληση του αντίστοιχου μεριδίου.

Επιπρόσθετα, «οι ενδιαφερόμενοι φορείς του Δημοσίου, καθώς και η ακαδημαϊκή-ερευνητική κοινότητα οφείλουν να αξιολογήσουν τις πρακτικές που υιοθετήθηκαν από το ΤΧΣ στο πλαίσιο της διεθνούς εμπειρίας» ώστε να αποφευχθούν παρόμοιες ζημιογόνες ενέργειες στο μέλλον για το ελληνικό Δημόσιο.

O αναβαλλόμενος φόρος

Ο νόμος Χαρδούβελη του 2013 (ν.4172) προβλέπει ότι σε περίπτωση που μια τράπεζα εμφανίσει ζημιές σε μια οικονομική χρήση, αυτές συμψηφίζονται με φορολογικές υποχρεώσεις. Με τροποποίηση του νόμου το 2021 οι ζημιές που προκύπτουν λόγω τιτλοποιήσεων ή πωλήσεων δανείων μπορούν να συμψηφιστούν με μελλοντικά κέρδη σε βάθος 20ετίας. Η ρύθμιση αυτή επιτρέπει στις τράπεζες να προχωρήσουν σε νέες συναλλαγές πωλήσεων και τιτλοποιήσεων, αλλά και να πάρουν πρόσθετες προβλέψεις. Η πλήρης απόσβεση του αναβαλλόμενου θα πρέπει να γίνει σταδιακά μέχρι το 2040.

Υπό την πίεση και του SSM οι τράπεζες αναμένεται ότι θα αξιοποιήσουν την υψηλή κερδοφορία και θα αποσβέσουν νωρίτερα τον αναβαλλόμενο (DTC), που αντιπροσωπεύει περίπου το 60% του βασικού κεφαλαιακού δείκτη CET 1 των συστημικών τραπεζών (περί τα 13 δισ. ευρώ), βελτιώνοντας την ποιότητα των κεφαλαίων τους. Το ποσοστό του αναβαλλόμενου φόρου στις ευρωπαϊκές τράπεζες αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των εποπτικών κεφαλαίων.

Οι εγγυήσεις του «Ηρακλή»

Στα 20 δισ. ευρώ θα φτάσουν οι εγγυήσεις του προγράμματος «Ηρακλής» (Ηρακλής Ι, ΙΙ, ΙΙΙ) για τις τιτλοποιήσεις «κόκκινων» δανείων που επέτρεψε στις τράπεζες να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους (στον Ηρακλή ΙΙΙ αναμένεται να μπουν και Attica Bank – Παγκρήτια).

Οι τράπεζες καταβάλλουν σημαντικές προμήθειες που σε μεγάλο βαθμό θα καλύψουν ενδεχόμενο «σκάσιμο» μέρους τους εγγυήσεων σε βάθος χρόνου. Οι εγγυήσεις του Δημοσίου, εφόσον δεν έχουν καταπέσει, δεν εγγράφονται στο χρέος και δεν παράγουν οικονομικό αποτέλεσμα για τα δημόσια οικονομικά.

Η άλλη άποψη για το PSI και την αποεπένδυση

Νίκος Παππάς | Κωστής Χατζηδάκης | Φίλιππος Σαχινίδης

«Είναι αποδεκτή η απώλεια 40 δισ. ευρώ από την πώληση των μετοχών των τραπεζών;» Αυτό ήταν το κεντρικό ερώτημα που έθεσε στον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Νίκος Παππάς, λίγες μέρες πριν από το placement της Τράπεζας Πειραιώς, τον περασμένο Φεβρουάριο.

Επικαλούμενος τη μελέτη του ΚΕΠΕ, την υψηλή κερδοφορία, το ράλι του κλάδου στο Χ.Α., καθώς και τις εκθέσεις των ξένων επενδυτικών οίκων και των ελληνικών χρηματιστηριακών εταιρειών που προεξοφλούν ότι οι μετοχές του κλάδου έχουν ακόμα περιθώρια ανόδου που ξεπερνούν το 50%, ο Νίκος Παππάς σημείωνε σε επίκαιρη ερώτηση ότι, με βάση τα ώς τώρα στοιχεία, το Δημόσιο θα μπορούσε, διατηρώντας τις μετοχές του ΤΧΣ στις τράπεζες, να εισπράξει μερίσματα ύψους 760 εκατ. ευρώ μόνο για το 2023. «Γιατί η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν επιλέγει τη στρατηγική διατήρησης των πακέτων που διαθέτει το ΤΧΣ στις συστημικές τράπεζες, ώστε σταδιακά να ανακτήσει το ποσό της ανακεφαλαιοποίησής τους, που τόσο κόστισε στους φορολογούμενους, όπως έπραξαν άλλες χώρες;»

Σε ό,τι αφορά τον λογαριασμό της στήριξης του τραπεζικού συστήματος και τη διάσωση των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών, ο Κωστής Χατζηδάκης απάντησε ότι το Δημόσιο έχει όχι μόνο λογιστικό αλλά και γενικότερο όφελος από την αποεπένδυση. Μέσω του ΤΧΣ έχουν καταβληθεί 30,9 δισ. ευρώ, ενώ το όφελος σύμφωνα με τον υπουργό αναλύεται ως εξής:

● 28,2 δισ. από το κούρεμα ομολόγων (πρόγραμμα PSI) που κατείχαν οι 4 συστημικές τράπεζες.

● 3,8 δισ. ευρώ από την εξαγορά των μετατρέψιμων ομολογιών (CoCos).

●1,5 δισ. από τις αποεπενδύσεις που έγιναν μέχρι σήμερα χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη το πρόγραμμα (δεν περιλαμβάνονται τα 1,3 δισ. ευρώ από τη διάθεση του 27% της Πειραιώς).

«Το γενικό σύνολο είναι 33,5 δισ. ευρώ, δηλαδή το όφελος του Δημοσίου σε σχέση με τα 30,9 δισ. που έδωσε για την ανακεφαλαιοποίηση είναι 2,6 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα μερίσματα 2013-2023, ύψους 5,5 δισ. ευρώ που κατέβαλε η Τράπεζα της Ελλάδας στο Δημόσιο, κυρίως λόγω της παροχής έκτακτης ενίσχυσης ρευστότητας προς το τραπεζικό σύστημα μέσω του ELA».

Στο ίδιο μήκος κύματος είναι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας: «Πολλοί λοιπόν βγαίνουν και λένε “μα, κοιτάξτε, το Δημόσιο έδωσε 35-50 δισ. μέσω του ΤΧΣ στις τράπεζες και θα πάρουμε μόνο 10;”. Λάθος. Μεγάλο λάθος και ως διοικητής της κεντρικής τράπεζας οφείλω να αποκαταστήσω την αλήθεια. Το Δημόσιο έδωσε γύρω στα 30 με 40 δισ., θα πάρει τώρα 5, 10, πόσα θα πάρει; Τι άλλο όμως έχει πάρει; Εχει πάρει τα χρήματα του PSI. Αυτά στοίχισαν στις τράπεζες. Αυτά είναι γύρω στα 50 δισεκατομμύρια. Τι άλλο έχει πάρει που δεν το ξέρει ο κόσμος; Εχει πάρει τα τεράστια μερίσματα από την Τράπεζα της Ελλάδας, που έχουν προκληθεί από τον ELA. Αρα λοιπόν, αν βάλετε τη σούμα…» είχε αναφέρει ο Γιάννης Στουρνάρας μιλώντας στον «Κύκλο Ιδεών» τον περασμένο Νοέμβριο.

Κατά τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με τη διάσωση των τραπεζών διασώθηκαν και καταθέσεις που ήταν δεκαπλάσιες από το κόστος ανακεφαλαιοποίησης.

Πάντως σε ό,τι αφορά το… μέτρημα ο Φίλιππος Σαχινίδης, πρώην υπουργός Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ, έχει μια διαφορετική προσέγγιση σχετικά με το PSI και ειδικότερα τον συνυπολογισμό της ζημιάς που υπέστησαν οι τράπεζες στην ανάλυση κόστους - οφέλους. Σε άρθρο του στην «Καθημερινή» τον περασμένο Νοέμβριο σημειώνει: «Αυτή όμως είναι μια λανθασμένη από νομικής σκοπιάς άποψη αλλά και από τη σκοπιά της πολιτικής οικονομίας. Νομικά γιατί μπορεί να εγείρει διεκδικήσεις από όσους πέραν των τραπεζών έχασαν από το PSI. Από τη σκοπιά της πολιτικής οικονομίας οδηγεί σε απαξίωση του ρόλου του PSI στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους. Επίσης, τα κεφάλαια που δόθηκαν στο ΤΧΣ περιλαμβάνονται στο δημόσιο χρέος. Αν η έξοδος από τις τράπεζες δεν αποδώσει τα ποσά που διατέθηκαν, το αντίστοιχο χρέος θα πρέπει να εξοφληθεί από άλλες πηγές και όχι για τον λόγο που δημιουργήθηκε. Η ανάληψη αυτού του χρέους από το Δημόσιο υπήρξε εξ αντικειμένου η επιλογή για να διασωθούν οι καταθέτες ώστε να μη ζήσει η χώρα την εμπειρία της Κύπρου και να διασφαλιστεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα»

ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ: Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεω

 

Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων

Κυρία Υπουργέ, κύριε Υφυπουργέ

Η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ αποτελεί την Ομοσπονδία που εκπροσωπεί το σύνολο των Διπλωματούχων Μηχανικών οι οποίοι υπηρετούν στη Δημόσια Διοίκηση (Υπουργεία, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού) με συνδικαλιστικό αλλά και επιστημονικό χαρακτήρα.

Απευθυνόμαστε σε εσάς σχετικά με την πρόσφατη Εγκύκλιο για την Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων. Θεωρούμε πως η διαδικασία που περιγράφεται έχει πλήθος προβληματικών σημείων και είναι ανεφάρμοστη:

Α. Οι αναφερόμενες προθεσμίες είναι ανεφάρμοστες. Τόσο η σύνταξη Εντύπου Αξιολόγησης Επικινδυνότητας και Τεχνικής Έκθεσης αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα μέχρι την 31η/03/2024, όσο και σε συνέχεια της Τεχνικής Έκθεσης, η Δήλωση Εφαρµογής των µέτρων πυρασφαλείας από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων υποχρεούνται εντός ενός (1) µηνός από την παραπάνω ηµεροµηνία και, σε κάθε περίπτωση, µέχρι τις 30/4/2024. Είναι αδιανόητο με Εγκύκλιο της 15/3 να τίθονται όρια 15 ημερών εκ των οποίων μόνο οι 8 είναι εργάσιμες!!!

Β. Η λογική που διατρέχει την  ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019/19-05-2023 κινείται στην κατεύθυνση της «ατομικής ευθύνης» των ιδιοκτητών ακινήτων, φορτώνοντας τους με πρόσθετες επιβαρύνσεις, οικονομικές και διοικητικές. Αφορά όλα τα οικόπεδα ή γήπεδα στα οποία έχουν ανεγερθεί κτίρια και: «α. βρίσκονται µέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές εκτάσεις και ειδικότερα: ü σε δάση ή δασικά οικοσυστήµατα ή δασικές εκτάσεις των παρ.1, 2 και 3 του άρθρου 3 του ν.998/79. ü σε χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται επί ηµιορεινών, ορεινών και ανώµαλων εδαφών της παρ. 1 του άρθρου 5 π.δ. 32/2016, είτε είναι δηµόσιες, είτε είναι αναγνωρισµένες ως ιδιωτικές. ü σε πεδινές χορτολιβαδικές εκτάσεις (µη ορεινές ή ηµιορεινές και µη κείµενες επί ανώµαλων εδαφών) της παρ. 3 του του άρθρου 5 π.δ. 32/2016. β. βρίσκονται εν όλω ή εν µέρει εντός ακτίνας τριακοσίων (300) µέτρων από τα όρια των εκτάσεων της ανωτέρω περίπτωσης α. γ. βρίσκονται µέσα σε περιαστικό πράσινο και σε κηρυγµένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις, της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν.998/79, όπως ισχύει. δ. βρίσκονται εντός ακτίνας τριακοσίων (300) µέτρων από τα όρια των εκτάσεων της ανωτέρω περίπτωσης γ. ε. βρίσκονται µέσα σε πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών, της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν.998/79.»

Γ. Οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες των Δήμων με την τεράστια υποστελέχωση ειδικά σε τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό, επιφορτίζονται με πλήθος υποχρεώσεων που είναι αδύνατο να τις φέρουν εγκαίρως σε πέρας με το παρόν δυναμικό και μέσα.

·        Να τα καταχωρίζουν σε Ειδικό Μητρώο, έτσι ώστε να είναι διαθέσιμα στις τριμελείς επιτροπές δειγματοληπτικού ελέγχου και να είναι δυνατή η μεταφορά τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, όταν τεθεί σε λειτουργία.

·        Να συγκροτήσουν τις τριμελείς επιτροπές, όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό (οι οποίες απαρτίζονται από έναν δασολόγο ή γεωπόνο, έναν μηχανικό και έναν υπάλληλο του Τμήματος Πολιτικής προστασίας του δήμου) που θα διενεργήσουν κατά την αντιπυρική περίοδο τις αυτοψίες – δειγματοληπτικούς ελέγχους.

·        Να ενημερώσουν τους δημότες για την ισχύ του Κανονισμού και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτόν. Βάσει των αναρτημένων δασικών χαρτών προτείνεται να εντοπίσουν τις περιοχές χωρικής τους αρμοδιότητας που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού για να δοθούν ειδικότερες οδηγίες στους δημότες που διαμένουν σε κτίρια εντός αυτών.

·        Να μεριμνήσουν, στην περίπτωση οικισμών που περικλείονται από δασική ή δασώδη έκταση για την έγκαιρη εκπόνηση Εντύπου Αξιολόγησης Επικινδυνότητας και Τεχνικής Έκθεσης και για τη διαμόρφωση των διαβαθμισμένων περιμετρικών ζωνών προστασίας πέριξ των ορίων του οικισμού σε συνδυασμό με τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων, σε συνεννόηση και συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Δασική Υπηρεσία) και σε εναρμόνιση με τυχόν ισχύοντα σχέδια Πολιτικής Προστασίας για την ασφαλή εκκένωση του οικισμού σε περίπτωση έκτακτου συμβάντος.

 

Επειδή τα παραπάνω ήδη προκαλούν μεγάλη αναστάτωση τόσο στις Υπηρεσίες, όσο και στους πολίτες, καλούμε σε επενεξάταση της ΚΥΑ και των προθεσμιών της Εγκυκλίου. Είμαστε στη διάθεση σας, για οποιαδήποτε διευκρίνιση στα παραπάνω και σας καλούμε να ανταποκριθείτε στο αίτημα μας για συνάντηση.

Καταγγελία του Τμήματος Κυκλάδων της ΕΜΔΥΔΑΣ.: «Αυθαίρετη μετακίνηση διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού, της ΠΕ Νάξου»

Καταγγελία του Τμήματος Κυκλάδων της ΕΜΔΥΔΑΣ.: «Αυθαίρετη μετακίνηση διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού, της ΠΕ Νάξου»

Το Τμήμα Κυκλάδων της Ένωσης Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ.) Αττικής, καταγγέλλει την «αιφνιδιαστική και αυθαίρετη μετακίνηση μιας διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού από το Τμήμα Τεχνικών Έργων της Π.Ε. Νάξου σε θέση που δεν ανταποκρίνεται στην ειδικότητά της». Όπως αναφέρεται σε σχετική καταγγελία, η μετακίνηση πραγματοποιήθηκε μετά την άρνηση της μηχανικού να εισηγηθεί την πληρωμή εργασιών που δεν είχαν εκτελεστεί από την ανάδοχο εταιρεία.

Η ΕΜΔΥΔΑΣ υποστηρίζει ότι η μετακίνηση αυτή συνδέεται με σχεδιασμούς για την υποβάθμιση και ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών, αντικαθιστώντας την άρτια υλοποίηση δημόσιων έργων με αυθαίρετες αποφάσεις. Καλεί τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου να ανακαλέσει την απόφαση, επικαλούμενο τους κανόνες της χρηστής διοίκησης.

Η καταγγελία:

Το Τμήμα Κυκλάδων της Ένωσης Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων σχολών (Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ.) Αττικής καταγγέλλει την αιφνιδιαστική, αναιτιολόγητη και αυθαίρετη μετακίνηση συναδέλφισσας Πολιτικού Μηχανικού Π.Ε., Αναπληρώτριας Προϊσταμένης του Τμήματος Τεχνικών Έργων της Π.Ε. Νάξου, και μάλιστα της μοναδικής ΠΕ με ειδικότητα Πολιτικού Μηχανικού του Τμήματος, σε θέση μη αντίστοιχη με την ειδικότητά της ( συγκεκριμένα από το Τμήμα Τεχνικών Έργων Π.Ε. Νάξου, στο Τμήμα Ανάπτυξης Π.Ε. Νάξου) κατά παράβαση του Π.Δ. 99 «Ρύθμιση του επαγγέλματος του μηχανικού με καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων για κάθε ειδικότητα», στο άρθρο 3) και του γνωστικού υπόβαθρου σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών της, ως Διπλωματούχου Πολιτικού Μηχανικού.

Όπως καταγγέλλει η συναδέλφισσα, κατά την άσκηση των καθηκόντων της, ως επιβλέπουσα σε έργο της Νάξου, αρνήθηκε να εισηγηθεί την πληρωμή εργασιών που ουδέποτε εκτέλεσε η ανάδοχος εταιρεία. Μάλιστα, η μετακίνησή της έλαβε χώρα μία ώρα μετά τη λήξη τηλεδιάσκεψης για το επίμαχο θέμα, στην οποία συμμετείχαν ο Έπαρχος Νάξου, ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, η επιβλέπουσα, υπηρεσιακοί παράγοντες και εκπρόσωπος της αναδόχου εταιρείας, κατά τη διάρκειά της υπήρξε αυτονόητη δήλωση της επιβλέπουσας Πολιτικού Μηχανικού, ότι δεν πρόκειται να εισηγηθεί την πληρωμή εργασιών που δεν έχουν εκτελεστεί και οι οποίες δεν είναι σύμφωνες με την νομοθεσία.

Ήταν τέτοια η βιασύνη, «να απαλλαγούν» από την συγκεκριμένη υπάλληλο, ώστε η αρχική απόφαση μετακίνησης ( α.π. 13154/78/30.01.2024 ), η οποία εκδόθηκε σχεδόν αμέσως μετά την επίμαχη σύσκεψη, στερείται τεκμηρίωσης. Ένα μήνα μετά και, αφού κατατέθηκαν προσφυγές (5412/19-02-2024 και 5413/19-02-2024) τόσο από την θιγόμενη υπάλληλο όσο και τον Σύλλογο Υπαλλήλων , η Περιφέρεια επανήλθε (!!!) με «συμπληρωματική» απόφαση ( α.π. 25597/107/26.02.2024), με την οποία επικαλείται αόριστες υπηρεσιακές ανάγκες, προκειμένου να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα.

Εξ όσων πληροφορούμαστε, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, μέχρι σήμερα, δεν έχει απαντήσει, ποιόν και τι εξυπηρετεί αυτή η μετακίνηση. Από τα γεγονότα και την «αιτιολόγηση» των επίμαχων αποφάσεων (αρχικής & ….συμπληρωματικής), δεν προκύπτει κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών, πολλώ δε μάλλον και πρόθεση αρτιότερης εκτέλεσης δημοσίων έργων στην ΠΕ Νάξου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αυθαίρετη μετακίνηση της συναδέλφισσας έχει καταγγελθεί τόσο από τον Σύλλογο των Υπαλλήλων της Περιφέρειας (Π.Ε. Κυκλάδων), όσο και από την τοπική κοινωνία της Νάξου.

Από την πλευρά μας, υπενθυμίζουμε ότι αποτελεί την 3η αιφνιδιαστική όσο και, ουσιαστικά, αναιτιολόγητη μετακίνηση Πολιτικού Μηχανικού που υπηρετεί στις Π.Ε. Κυκλάδων.

Κατά την Γνώμη του Τμήματος Κυκλάδων της ΕΜΔΥΔΑΣ Αττικής , οι αιφνιδιαστικές όσο και αυθαίρετες μετακινήσεις, ικανοτήτων και έμπειρων συναδέλφων Π.Ε. Μηχανικών, σε υπηρεσίες εκτός του αντικειμένου των τεχνικών έργων, συνδέονται άμεσα με τους σχεδιασμούς της περιφερειακής αρχής για την υποβάθμιση των υπηρεσιών στην κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησής τους.

Ταυτόχρονα, θεωρούμε ότι αποκαλύπτουν το τρόπο με τον οποίο η περιφερειακή αρχή αντιλαμβάνεται την «χρηστή διοίκηση» αλλά και τα πραγματικά κριτήρια με τα οποία «αξιολογεί» το έργο των υπηρεσιακών στελεχών. Όσον αφορά το πως η περιφερειακή αρχή αντιλαμβάνεται την άρτια υλοποίηση δημόσιων έργων και την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, ούτε λόγος…

Ως Τμήμα Κυκλάδων της ΕΜΔΥΔΑΣ Αττικής, δηλώνουμε την αμέριστη συμπαράστασή μας στην συναδέλφισσα. Ταυτόχρονα, καλούμε τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου να ανακαλέσει την απαράδεκτη αυτή απόφαση σεβόμενος, επιτέλους, τους κανόνες της χρηστής διοίκησης.

Γειτονιές για το Δικαίωμα στη Στέγη

Γειτονιές για το Δικαίωμα στη Στέγη

Τι ζούμε;

Το θεμελιώδες δικαίωμα στη στέγαση απειλείται ολοένα και περισσότερο από την ραγδαία αύξηση των ενοικίων και του κόστους διαβίωσης, την “τουριστικοποίηση” και την αύξηση των ανισοτήτων. Στην Ελλάδα, περισσότερο από κάθε άλλη χώρα στην Ευρώπη, πολλά νοικοκυριά δίνουν το μισό τους εισόδημα για ανάγκες στέγασης. Όλα μας έχουμε βιώσει την απώλεια στέγης, είτε δικιάς μας, είτε φίλων και συγγενών μας. Έχουμε χάσει τα σπίτια μας, τις γειτόνισσες μας, τη βάση μας, καθώς κάτοικοι εκτοπίζονται και γειτονιές αποσυντίθενται.

Τι ζητάμε;

Αντιμέτωπα με αυτήν την πραγματικότητα, προτάσσουμε το δικαίωμα στη στέγη και διεκδικούμε αξιοπρεπή κατοικία για όλες και όλους και την προστασία του χαρακτήρα των γειτονιών μας.

Πλαφόν στα ενοίκια και τις αυξήσεις τους

Απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας και της πώλησης κόκκινων δανείων με προσημείωση της πρώτης κατοικίας

Περιορισμός/ Απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων (τύπου AirBnB) – Σπίτια για τους κατοίκους και όχι για τους τουρίστες

Κατάργηση της Golden Visa - Όχι κερδοσκοπία με τα σπίτια και τους χώρους διαβίωσής μας

Δημιουργία επαρκούς, δημόσιας και αξιοπρεπούς κοινωνικής κατοικίας

Στήριξη εγχειρημάτων συλλογικής και συνεταιριστικής, μη-κερδοσκοπικής κατοικίας

Δημιουργία επαρκούς, δημόσιας και δωρεάν φοιτητικής στέγης

Προγράμματα για τον τερματισμό της αστεγίας - Κανένας άνθρωπος στο δρόμο

Ειδική μέριμνα για όσα πλήττονται δυσανάλογα (πρόσφυγες/ισες και μετανάστες/τριες, θύματα έμφυλης βίας, ΛΟΑΤΚΙ+)

Απαγόρευση εξώσεων για άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε εναλλακτική αξιοπρεπή στέγη

Είστε τρελοί; Αυτά δεν γίνονται!

Στην Καταλονία θεσπίστηκαν ανώτατες τιμές ενοικίασης σε γειτονιές όπου οι τιμές ξεπερνούν το 30% του μέσου εισοδήματος των νοικοκυριών.

Στην Ολλανδία οι αυξήσεις των ενοικίων περιορίζονται στην αύξηση του πληθωρισμού ή/ και του μέσου μισθού + 1%.

Στη Γερμανία εφαρμόζονται επίσης περιορισμοί στην ανώτατη αύξηση του ενοικίου.

Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν ρυθμιστεί σε διάφορες πόλεις:

Στη Νέα Υόρκη, επιτρέπεται αποκλειστικά η διάθεση δωματίου σε κατοικία στην οποία διαμένει μόνιμα ο ιδιοκτήτης.

Στη Βαρκελώνη, σε περιοχές που υφίστανται πιέσεις από τον τουρισμό, δεν δίνονται νέες άδειες για βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Στο Βερολίνο, η δυνατότητα διάθεσης ακινήτων για βραχυχρόνια μίσθωση περιορίζεται στις 90 ημέρες ανά έτος.

Η Πορτογαλία κατάργησε την Golden Visa λόγω της στεγαστικής κρίσης.

Στις χώρες του ΟΟΣΑ, το μέσο ποσοστό κοινωνικής κατοικίας επί του συνολικού οικιστικού αποθέματος είναι 7%, (32% στην Ολλανδία, 25% στην Αυστρία, 17% στην Γαλλία) - Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κοινωνική κατοικία.

Στην Ζυρίχη, την Βαρκελώνη, την Βιέννη, τις Βρυξέλλες και πολλές άλλες πόλεις, παραχωρούνται δημόσια και δημοτικά ακίνητα για την δημιουργία στεγαστικών συνεταιρισμών.

Ελάτε να τα συζητήσουμε στις 29/3, να τα πούμε με μουσική στις 30/3, και να διαμαρτυρηθούμε όλα μαζί στις 6/4