Καζίνο και φτώχεια |
Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ από εδώ
«Λίγες περιοχές στην Ευρώπη δέχθηκαν
ένα τόσο σοβαρό κτύπημα από την παγκόσμια οικονομική κρίση όσο η καρδιά της
βιομηχανίας στην ανατολική Ουκρανία, έδρα τεράστιων επιχειρήσεων στη βιομηχανία
χάλυβα και μετάλλου, όπου οι παραγγελίες έχουν σχεδόν ολοκληρωτικά παγώσει και
οι τιμές έχουν καταρρεύσει».
Έτσι ξεκινούσε το ρεπορτάζ του
δημοσιογράφου Ντέϊβιντ Στερν στους Νιού Γιορκ Τάϊμς με τίτλο «Η οικονομική
κρίση εξαπλώνεται στην ανατολική Ουκρανία». Το ρεπορτάζ δεν αφορά τις πρόσφατες
εξελίξεις. Είναι δημοσιευμένο στις 08/04/2009 και αφορά την «ξεχασμένη» κρίση
του 2008, καθώς η Ουκρανία ήταν μία από τις πρώτες χώρες του πρώην ανατολικού
μπλοκ και τις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες, που επλήγη από τη διεθνή
χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε με την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008. Προσέφυγε
μάλιστα στο ΔΝΤ, μία ημέρα μετά την ανάλογη προσφυγή που είχε κάνει η Ισλανδία,
μία ακόμη χώρα που πλήρωνε από πολύ νωρίς το τίμημα της κρίσης, πριν ακόμη
ανακαλύψουμε στην Ελλάδα το ΔΝΤ αλλά και την ΕΕ-θυμάμαι σε συσκέψεις στην
εφημερίδα που εργαζόμουν, στην Ελευθεροτυπία, το 2010 δεν ήθελαν να πιστέψουν
τον ερχομό του ΔΝΤ, λέγοντας πως η Ελλάδα ανήκε στην ΕΕ και το ευρώ, άρα δεν θα
μπορούσε να δεχθεί παρεμβάσεις που προορίζονταν μέχρι τότε για υποανάπτυκτους
της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής ή χωρών του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού». Ως
αντεπιχείρημα για αυτό που φαινόταν ήδη να έρχεται έφερνα το γεγονός ότι το ΔΝΤ
είχε ήδη παρέμβει σε χώρες της ΕΕ(Ουγγαρία, Λετονία) ή φιλόδοξες κάποτε να
ενταχθούν σε αυτήν(Ουκρανία).
Το "Ουκρανικό 2008"
Οι πρόσφατες λοιπόν εξελίξεις στην
Ουκρανία μου θύμισαν το «ουκρανικό 2008», το οποίο περνούσε μάλλον απαρατήρητο
από τα ελληνικά ΜΜΕ ή οι όποιες αναφορές(κυρίως σε οικονομικές σελίδες)
αφορούσαν τις ανησυχίες για τις ελληνικές επενδύσεις και το μέλλον των
αναπτυσσόμενων ελληνοουκρανικών εμπορικών και οικονομικών σχέσεων.*
Τη δεκαετία του 2000 και μέχρι το φθινόπωρο του 2008 η Ουκρανία παρουσίαζε
μία σημαντική οικονομική ανάκαμψη, η οποία οφειλόταν κυρίως στην εξαγωγή χάλυβα
και μετάλλων, οι τιμές των οποίων ήταν αρκετά υψηλές εκείνη την περίοδο και
στην υπερχρέωση των ουκρανικών τραπεζών, κατά το… πρότυπο όλων των
αναπτυσσόμενων οικονομιών, είτε επρόκειτο για χώρες του πρώην «υπαρκτού
σοσιαλισμού», είτε για την περιφέρεια της ευρωζώνης. Παρά την ανάπτυξη πάντως η
Ουκρανία ουδέποτε έφθασε τα επίπεδα στα οποία βρισκόταν πριν την κατάρρευση της
πρώην ΕΣΣΔ, σε αντίθεση με τα άλλα κράτη «δορυφόρους», επισημαίνει πρόσφατο
ρεπορτάζ του BBC.
Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2008 η
οικονομία της Ουκρανίας αναπτυσσόταν με υψηλούς ρυθμούς 6,3% το χρόνο και
παρουσίαζε δημοσιονομικό πλεόνασμα. Οι εξαγωγές αυξάνονταν σε ποσοστό ρεκόρ
κατά 50% ετησίως, οι άμεσες επενδύσεις ανέρχονταν σε 9 δισ. δολάρια και κάλυπταν
πλήρως το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, ενώ τα συναλλαγματικά αποθέματα της
Εθνικής(κεντρικής) Τράπεζας είχαν φθάσει στο υψηλό των 37 δισ. δολαρίων τον
Σεπτέμβριο, μήνα κατά τον οποίο κατέρρευσε η αμερικανική τράπεζα επενδύσεων Lehman Brothers, προκαλώντας
διεθνές πάγωμα των τραπεζικών πιστώσεων.
Μία από τις άμεσες επιπτώσεις της
κατάρρευσης και της χρηματοπιστωτικής κρίσης ήτα η κατακόρυφη πτώσης διεθνώς
της ζήτησης για πρώτες ύλες(εμπορεύματα), με αποτέλεσμα να πέσουν οι τιμές του
πετρελαίου, των μετάλλων και άλλων αγαθών-στην πραγματικότητα η διεθνή
χρηματιστηριακή κατάρρευση του 20001(dot.com), είχε δημιουργήσει
μία νέα χρηματιστηριακή φούσκα με επίκεντρο το πετρέλαιο, τα βασικά μέταλλα και
τα αγροτικά προϊόντα.
Αρνητική ανάπτυξη