Περιβάλλον: Έχω μια απορία. Αν δεν έρθω εγώ να συζητήσουμε, ποτέ από μόνος σου δεν μιλάς, δεν γράφεις, δεν … δεν…
Αρχιτέκτονας: Εμένα δεν μου αρέσει ούτε να μιλώ μόνος μου, ούτε να γράφω για να γράψω.
Περιβάλλον: Μα εδώ συμβαίνουν κάθε μέρα τόσα πολλά και έχουν γεμίσει τα blog και οι εφημερίδες με άρθρα, για θέματα που αφορούν τους Αρχιτέκτονες.
Αρχιτέκτονας: Τα διαβάζω.
Περιβάλλον: Και τι έχεις να πεις;
Αρχιτέκτονας: Τίποτε. Ο καθένας λέει την άποψή του. Τις προάλλες διάβασα ένα άρθρο στο tvxs για τον Δελμούζο με τίτλο « Δελμούζος: ο μεγάλος παιδαγωγός που μίσησαν η Εκκλησία και η Πολιτεία»[i] Το άρθρο αναφέρεται στη ζωή του Δελμούζου μέχρι το 1925, λες και δεν έζησε μέχρι το 1956 λες και δεν ήταν αυτός που προκάλεσε την διάσπαση του «Εκπαιδευτικού Ομίλου» λες και δεν έκανε μετά δεξιά στροφή, και τον αγάπησε η δεξιά Πολιτεία, λες… λες….
Περιβάλλον: Μα αυτό είναι ένα άρθρο που δεν αφορά τους Αρχιτέκτονες.
Αρχιτέκτονας: Αφορά όμως την ιστορία του τόπου, και αφορά κάθε επιστήμονα που σέβεται την επιστήμη του. Γιατί με το ίδιο σκεπτικό θα βρεθεί αύριο κάποιος άλλος που θα γράψει την ιστορία του κτιρίου της οδού Μπομπουλίνας 18, και θα αναφερθεί σ’ αυτό από την εποχή που έγινε έδρα του Υπουργείου Πολιτισμού, και θα παραλείψει ότι ήταν τόπος βασανιστηρίων επί χούντας. Και με το ίδιο σκεπτικό θα γράψει κάποιος άλλος για τα Εξάρχεια ότι η σημερινή επίθεση των δυνάμεων καταστολής στα Εξάρχεια σκοπό είχε να καταστείλει την «παραβατικότητα» της περιοχής, και όχι την «αντίσταση» της περιοχής στις ορέξεις των «επενδυτικών συμφερόντων».
Και το άρθρο αυτό για τον Δελμούζο δημοσιεύθηκε σε μία ιστοσελίδα που θέλει να λέγεται «προοδευτική». Η αλήθεια όμως έχει και μια άλλη όψη. Στο blog «Ο παιδαγωγός Κ.Δ. Σωτηρίου 1889-1966» δημοσιεύεται ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ανταίος» το 1947 και αναφέρεται στον Δελμούζο. Ας δούμε τι γράφει[ii]:
ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
«Παιδεία και κόμμα» Ομιλητής ο κ. Αλέκος Δελμούζος
«Ανταίος» Χρόνος Β αρ. 10-12 σελ. 284, 31 Δεκεμβρίου 1947
Με το θέμα τούτο επιχείρησε να ασχοληθεί ο παιδαγωγός Αλέκος Δελμούζος στη δημόσια ομιλία του, που οργάνωσε τον περασμένο μήνα η Πολιτική Λέσχη «Τρικούπης».
Αντί όμως να αναπτύξει το σπουδαίο τούτο θέμα με την σοβαρότητα που έπρεπε, χρησιμοποίησε το βήμα για δυό άλλους σκοπούς. Πρώτα για να απολογηθεί για την πισωδρομική πορεία που βάδισε με γοργό ρυθμό από τη διάσπαση του «Εκπαιδευτικού Ομίλου» που ο ίδιος προκάλεσε. Και μετά για να δικαιολογήσει τη γνωστή ουτοπιστική και αντικοινωνιολογική αντίληψή του, πως υπάρχει πραγματικά υπερταξική και υπερκομματική παιδεία, και πως η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση μπορεί να πραγματοποιηθεί και να ριζώσει στη χώρα μας, μόνον άμα σταθεί πάνω από τα κόμματα και τους κοινωνικούς αγώνες.
Υποστήριξε πως στην Ελλάδα ως τα 1922 δεν είχε μπει το κόμμα στην παιδεία. Το κόμμα, είπε, μπορεί να την επηρέαζε έμμεσα, μόνο για να βολέψει με τη φαυλοκρατική διοίκηση τους φίλους του δασκάλους. Το κόμμα πρωτομπαίνει στην παιδεία έπειτα από την μικρασιατική καταστροφή. Το έμπασαν οι αριστεροί εκπαιδευτικοί, που πλήθαιναν μέρα με τη μέρα. Αυτοί λησμόνησαν την καθαρά εκπαιδευτική αποστολή τους, και άρχισαν να προπαγανδίζουν μέσα στα σχολεία ολοένα και εντονότερα την κοσμοθεωρία και το πολιτικό πρόγραμμα του κομμουνιστικού κόμματος. Από τον κίνδυνο τούτον αγωνίστηκε, είπε, να προφυλάξει τον Εκπαιδευτικό Όμιλο, δεν το κατόρθωσε όμως, γιατί υπερίσχυσαν οι αριστεροί εκπαιδευτικοί. Δεν πρέπει, λοιπόν, τόνισε, να παραπονιούνται για το διωγμό τους και δίκαια σήμερα «εξυγιαίνονται». Και κατάληξε κάνοντας έκκληση σ’ όλα τα νόμιμα κόμματα, να καθορίσουν όλα μαζί σε κοινή σύσκεψη το κοινό εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα, και ν’ αναλάβουν αλληλέγγυα την υποχρέωση να το σεβαστούν και να το εφαρμόσουν.
Είναι, αλήθεια, λυπηρό, να βλέπουμε έναν παιδαγωγό, που τόσο ψηλά είχε ανεβάσει στη συνείδησή του ο εκπαιδευτικός κλάδος, από ουτοπιστής σοσιαλιστής που ήταν, όταν ξεκίνησε, να καταντήσει στυλοβάτης της αντίδρασης. Είναι ακόμη πιο λυπηρό να τον βλέπουμε, να μην είναι σε θέση να ερμηνέψει και να κατανοήσει πρόσφατα ιστορικά γεγονότα και να δικαιώνει τους αλλεπάλληλους διωγμούς των εκπαιδευτικών τα τελευταία τριάντα χρόνια και τη σημερινή πρωτάκουστη «εξυγίανσή» τους. Είναι ακόμη πιο λυπηρό να τον βλέπουμε να πιστεύει και έπειτα από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, πως υπάρχουν αιώνιες και ακατάλυτες αξίες, και ενώ κηρύχνει πως θέλει την παιδεία υπερταξική, υπερκομματική, να καλεί όλα τα σημερινά νόμιμα κόμματα να κάνουν όργανό τους την Παιδεία, για να αναστηλώσουν την κυριαρχία τους και να σταματήσουν την πρόοδο της κοινωνίας.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ
Και με το άρθρο αυτό, του tvxs, κανείς δεν ασχολήθηκε, κανείς δεν απάντησε. Και μη μου πεις ότι η «αλήθεια» είναι γνωστή. Δεν είναι καθόλου «γνωστή». Και σήμερα κυκλοφορούν άρθρα που αναφέρονται στα Εξάρχεια, και όλα αναφέρονται στην μακράς διάρκειας «παραβατικότητα» της περιοχής. Η «αντίσταση» βαφτίστηκε «παραβατικότητα» και σε πολλούς «άρεσε» η νέα αυτή «λέξη» που επινόησε η κυρίαρχη τάξη όπως παλαιότερα το «άβατο των Εξαρχείων» την δανείστηκαν και την χρησιμοποιούν στις αναλύσεις τους. Η διαφορά όμως ανάμεσα στην «αντίσταση» και την «παράβαση» είναι πολύ μεγάλη.
Βλέπεις λοιπόν ότι το άρθρο για τον Δελμούζο όπως δημοσιεύθηκε στην «προοδευτική» όπως θέλει να λέγεται ιστοσελίδα tvxs, σκοπό είχε να εξυπηρετήσει την κυρίαρχη τάξη, στην επίθεση που κάνει σήμερα στην Παιδεία. Το ίδιο κάνουν και όσοι δημοσιεύουν άρθρα για τα Εξάρχεια και μιλούν για «παραβατικότητα», εξυπηρετούν την κυρίαρχη τάξη στην επίθεση που κάνει στην περιοχή αυτή της πόλης για να την «εξευγενίσει» όπως λέει.