Του Censor από εδώ
Φοβάται
ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη. Η λαϊκή αυτή ρήση βρίσκει
στη σημερινή συγκυρία στην Ελλάδα μια σχεδόν απόλυτη εφαρμογή. Με όρους
κοινωνικής και πολιτικής ψυχολογίας, αυτό που συμβαίνει σε όλη την
ελληνική κοινωνία, τόσο στα συντηρητικά κοινωνικά και πολιτικά τμήματα
αυτής όσο και στα σχετικά πιο ριζοσπαστικά, δεν είναι κυρίως η
κυκλοφορία της ελπίδας και της θετικής προοπτικής, όπως συνέβαινε το
2012, αλλά η σοβούσα και γενικευμένη κυκλοφορία της απαισιοδοξίας και
του φόβου. Ο βασιλιάς απέθανε, ζήτω ο βασιλιάς, η ελπίδα γεννιέται και
πεθαίνει την ίδια στιγμή.
Με
διαφορετικούς τρόπους εκφράζεται αυτό το συναίσθημα στο μνημονιακό και
αστικό στρατόπεδο και με διαφορετικούς τρόπους στο ριζοσπαστικό και
αριστερά αντιμνημονιακό στρατόπεδο. Και όμως, υπάρχει παντού.
Βεβαίως, το συναίσθημα του φόβου φαίνεται να είναι, συνήθως, ένα
συναίσθημα αδυναμίας. Σε μια μετανεοτερική εποχή, όπου ο ναρκισσισμός
και η δήθεν επίδειξη δύναμης θεωρούνται αναγκαστικές θετικές ποιότητες,
όπου η λογική απαισιοδοξία, η περίσκεψη ή η αδυναμία δεν γίνονται
ανεκτές και καταδιώκονται, όπως ακριβώς ο διάβολος με το λιβάνι, όπου το
τεχνητό γέλιο της δήθεν οίησης απωθεί το κλάμα, τον πόνο και την
κραυγή, η παραδοχή του φόβου και της πιθανής ήττας δεν είναι αυτονόητη
ούτε αποδεκτή. Αντιθέτως, αυτή η παραδοχή πρέπει να αντισταθμιστεί και
να αποκρυβεί, και ο φόβος ή το συναίσθημα δυνητικής αποτυχίας να
μεταμφιεσθούν σε θριαμβολογία και σε επίδειξη μιας μη πραγματικά
διατιθέμενης ωμής και βέβαιης για τον εαυτό της δύναμης. Όσο μάλιστα ο
φόβος είναι εντονότερος, τόσο παραπάνω πρέπει να τονισθεί η προοπτική
επιτυχίας και θριάμβου και να αποκρυβούν ο φόβος και η απογοήτευση, τόσο
παραπάνω πρέπει να ανέβουν οι κλίμακες της δύναμης , ακόμη και σε
βαγκνερικά ή νιτσεϊκά επίπεδα. Όμως, αυτός ο παροξυσμός και η τεχνητή
διόγκωση της θετικής σκέψης είναι τελικά επίπλαστα στοιχεία και
εκτεθειμένα πιθανόν στην απόλυτη διάψευση. Έχουν, με τους όρους του
Γκράμσι, «τεχνητό» και όχι οργανικό χαρακτήρα.
Ο φόβος εγκαθίσταται μόνιμα στο μνημονιακό στρατόπεδο
Τόσο οι πολιτικοί και τα κόμματα όσο και οι άρχουσες τάξεις που συγκεντρώνονται στο μνημονιακό στρατόπεδο και στην κοινωνική έρημο κρύβουν πίσω από τα επίπλαστα χαμόγελά τους και τις δηλώσεις αισιοδοξίας ένα βαθύ δικό τους φόβο. Κυριαρχούν με βάση το φόβο και την πιθανότητα της ακόμη εντονότερης χρεοκοπίας, αλλά αδυνατούν να ηγεμονεύσουν μακροχρόνια με έναν θετικό τρόπο. Τον ίδιο το φόβο που διασπείρουν τρομοκρατικά, τον ενδοβάλλουν και στο δικό τους ψυχισμό. Δεν παρέχουν καμία θετική προοπτική στα λαϊκά στρώματα, στους μικροαστούς και πιθανόν ακόμη και σε σημαντικά τμήματα της ίδιας της αστικής τάξης. Και πώς να ηγεμονεύσουν δηλαδή; Με το χρέος να έχει γίνει η βαριά προοπτική της χώρας για δεκαετίες και το άχθος της κοινωνίας, με τις δυνάμεις των δανειστών και της ελίτ της Ε.Ε. να αρνούνται έστω και μικρές παραχωρήσεις προς την Ελλάδα και τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, με την αδιαλλαξία της γερμανικής άρχουσας τάξης, με την απόλυτη άρνηση ακόμη και στοιχειωδών φιλολαϊκών ελαφρύνσεων ή και με την απόρριψη από τη Μέρκελ ακόμη και αιτημάτων ισχυρών καπιταλιστικών χωρών, όπως η Γαλλία ή η Ιταλία, πώς να κερδίσουν κάτι οι μνημονιακές δυνάμεις σε λαϊκή υποστήριξη, πώς να πετύχουν ακόμη και το μίνιμουμ που αναζητούν σε προοπτική και σε ανάκτηση των κοινωνικών τους συμμαχιών;
Ο φόβος εγκαθίσταται μόνιμα στο μνημονιακό στρατόπεδο
Τόσο οι πολιτικοί και τα κόμματα όσο και οι άρχουσες τάξεις που συγκεντρώνονται στο μνημονιακό στρατόπεδο και στην κοινωνική έρημο κρύβουν πίσω από τα επίπλαστα χαμόγελά τους και τις δηλώσεις αισιοδοξίας ένα βαθύ δικό τους φόβο. Κυριαρχούν με βάση το φόβο και την πιθανότητα της ακόμη εντονότερης χρεοκοπίας, αλλά αδυνατούν να ηγεμονεύσουν μακροχρόνια με έναν θετικό τρόπο. Τον ίδιο το φόβο που διασπείρουν τρομοκρατικά, τον ενδοβάλλουν και στο δικό τους ψυχισμό. Δεν παρέχουν καμία θετική προοπτική στα λαϊκά στρώματα, στους μικροαστούς και πιθανόν ακόμη και σε σημαντικά τμήματα της ίδιας της αστικής τάξης. Και πώς να ηγεμονεύσουν δηλαδή; Με το χρέος να έχει γίνει η βαριά προοπτική της χώρας για δεκαετίες και το άχθος της κοινωνίας, με τις δυνάμεις των δανειστών και της ελίτ της Ε.Ε. να αρνούνται έστω και μικρές παραχωρήσεις προς την Ελλάδα και τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, με την αδιαλλαξία της γερμανικής άρχουσας τάξης, με την απόλυτη άρνηση ακόμη και στοιχειωδών φιλολαϊκών ελαφρύνσεων ή και με την απόρριψη από τη Μέρκελ ακόμη και αιτημάτων ισχυρών καπιταλιστικών χωρών, όπως η Γαλλία ή η Ιταλία, πώς να κερδίσουν κάτι οι μνημονιακές δυνάμεις σε λαϊκή υποστήριξη, πώς να πετύχουν ακόμη και το μίνιμουμ που αναζητούν σε προοπτική και σε ανάκτηση των κοινωνικών τους συμμαχιών;