Μαρία Καραμανώφ: «Η Ελλάδα ακολουθεί πορεία αντίθετη από αυτήν που επιτάσσει το Σύνταγμα και το συμφέρον της χώρας»

Μαρία Καραμανώφ: «Η Ελλάδα ακολουθεί πορεία αντίθετη από αυτήν που επιτάσσει το Σύνταγμα και το συμφέρον της χώρας»

Η επίτιμη αντιπρόεδρος του ΣτΕ μιλά στον Δρόμο

Από Ρούντι Ρινάλντι

- 2 Αυγούστου, 2024

Η κυρία Μαρία Καραμανώφ, ε.τ. αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας σήμερα, κέρδισε το κύρος της υπηρετώντας επί χρόνια την Ελλάδα ως ανώτατη δικαστικός που πάντα διέκρινε, πρότασσε και υπερασπιζόταν το δημόσιο συμφέρον. Συνεχίζει δε να υπηρετεί τη χώρα μας παραμένοντας δραστήρια τόσο επιστημονικά όσο και στο επίπεδο των δημόσιων πολιτικών, όντας μεταξύ άλλων ιδρυτικό μέλος και νυν πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος. Στη συνέντευξη που είχε την καλοσύνη να παραχωρήσει στο Δρόμο μας ενημερώνει διεξοδικά για τους σκοπούς, τις μελέτες και τις επιστημονικές αλλά και πολιτικές –με την ευρύτερη έννοια– παρεμβάσεις αυτού του οργανισμού που μοχθεί για μια βιώσιμη κοινωνία. Παράλληλα, η κυρία Καραμανώφ απαντά θαρραλέα στα ερωτήματά μας σχετικά με το τι είναι και τι δεν είναι ανάπτυξη, ποια είναι τα βασικότερα προβλήματα που εντοπίζει σήμερα, και αν υπάρχει πραγματική δυνατότητα διαφορετικής πορείας. Στις αράδες που ακολουθούν υπάρχει πολλή τροφή για σκέψη, αλλά και πολλοί λόγοι για να σταθούμε απέναντι στις πολιτικές μιας ήδη συντελούμενης πολύπλευρης καταστροφής.

Είστε πρόεδρος ενός Επιμελητηρίου που δεν πολυδιαφημίζεται στα λεγόμενα μεγάλα ΜΜΕ, αλλά προσφέρει εδώ και χρόνια πολλά στην κατανόηση βασικών προβλημάτων που ταλανίζουν την πατρίδα μας, και ταυτόχρονα προσανατολίζει σε τρόπους αντιμετώπισής τους με τρόπο που υπηρετεί το κοινό καλό κι όχι τα συμφέροντα ολίγων. Θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο περισσότερο γι’ αυτό;

Το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος ιδρύθηκε το 2001 με σκοπό την καλλιέργεια και διάδοση της επιστήμης της βιώσιμης ανάπτυξης και την εφαρμογή των αρχών της στην πράξη, δηλαδή στις επιμέρους δημόσιες πολιτικές αλλά και στις ιδιωτικές δράσεις. Η ίδρυσή του οφείλεται στη διαπίστωση ότι τα προβλήματα που μαστίζουν σήμερα τον πλανήτη, περιβαλλοντικά και όχι μόνο, έχουν καταστεί εξαιρετικά πολύπλοκα και ταυτόχρονα χαρακτηρίζονται από οξύτατες αξιολογικές συγκρούσεις. Η πολυπλοκότητά τους απαιτεί μια διεπιστημονική προσέγγιση με σύγχρονη μεθοδολογία, η οποία υπερβαίνει τις δυνατότητες των παραδοσιακών στεγανών επιστημονικών κλάδων. Αυτή είναι η συστημική μεθοδολογία, την οποία εφαρμόζει το Επιμελητήριο ακριβώς επειδή διασφαλίζει την εξέταση και ιεράρχηση όλων των πτυχών του δημοσίου συμφέροντος και όχι μόνο ενός, λ.χ. του οικονομικού. Όσον αφορά τη βασική αξιολογική σύγκρουση που μαίνεται σήμερα ανάμεσα στο μοντέλο της απεριόριστης οικονομικής ανάπτυξης από τη μία και τη βιώσιμη ανάπτυξη από την άλλη, η σύγκρουση αυτή έχει μεν επιλυθεί υπέρ της δεύτερης, αλλά μόνο στη θεωρία και στα χαρτιά. Ναι μεν η βιώσιμη ανάπτυξη, δηλαδή η διαφύλαξη του φυσικού, πολιτιστικού και κοινωνικού κεφαλαίου του πλανήτη, είναι νομικά κατοχυρωμένη στο διεθνές και ενωσιακό δίκαιο και στο ίδιο το Σύνταγμά μας, πλην όμως οι αρχές της παρερμηνεύονται και παραβιάζονται συστηματικά. Για την εφαρμογή των αρχών αυτών στην πράξη απαιτείται η εξειδικευμένη γνώση, την οποία καλλιεργεί και διαδίδει το Επιμελητήριο.

Η ανάπτυξη, για να είναι πραγματική και όχι πλασματική, πρέπει να είναι και βιώσιμη, να μην υποσκάπτει δηλαδή από μόνη της τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται

Πώς ξεκίνησε και βάσει ποιων αρχών λειτουργεί το Επιμελητήριο;

Εμπνευστής και πρόεδρος του Επιμελητηρίου επί σειρά ετών ήταν ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Μιχαήλ Δεκλερής, στον οποίον οφείλεται η πρωτοποριακή νομολογία του Ε΄ Τμήματος τη δεκαετία 1990-2000 για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επισημαίνεται ότι η νομολογία αυτή αναγνωρίστηκε για τον πρωτοποριακό της χαρακτήρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνέβαλε αποφασιστικά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και στην ενδυνάμωση του περιβαλλοντικού κινήματος.

Το Επιμελητήριο διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο, στο οποίο μετέχουν έγκριτοι επιστήμονες, μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας και πρώην δικαστικοί λειτουργοί, και υποστηρίζεται από Επιστημονικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από διακεκριμένους επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων (χωροτάκτες, πολεοδόμοι, αρχαιολόγοι, νομικοί, γεωλόγοι, υδρογεωλόγοι, ωκεανογράφοι, δασολόγοι κ.λπ.). Λειτουργεί με τη μορφή αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας, είναι αυτοχρηματοδοτούμενο, στηριζόμενο κατά κύριο λόγο στην εθελοντική προφορά των μελών του, και δεν λαμβάνει επιδοτήσεις ή επιχορηγήσεις από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Δεν στηρίζει ούτε στηρίζεται από πολιτικές οργανώσεις και φορείς, διότι το αντικείμενο του ενδιαφέροντός του δεν είναι η στενώς εννοούμενη πολιτική, αλλά η δημόσια πολιτική, δηλαδή ο επιστημονικός χειρισμός και επίλυση των δημοσίων προβλημάτων με κριτήριο τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.

Είναι δηλαδή ένας οργανισμός που λειτουργεί κυρίως σε θεωρητικό επίπεδο;

Δεν θα το έλεγα, διότι χαρακτηριστικό της δράσης του Επιμελητηρίου είναι ότι η καλλιέργεια και διάδοση της επιστήμης δεν περιορίζεται σε θεωρητικό πλαίσιο, αλλά αποσκοπεί στην πρακτική εφαρμογή της σε όλο το φάσμα των προβλημάτων βιωσιμότητας. Το Επιμελητήριο παρέχει τις υπηρεσίες του με τη μορφή γνωμοδοτήσεων, δημόσιων παρεμβάσεων, επιστημονικών σεμιναρίων κ.λπ. προς κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο που ενδιαφέρεται για τη βιώσιμη ανάπτυξη: περιβαλλοντικούς φορείς και οργανώσεις, Δήμους και Περιφέρειες, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς κ.ά. Κατά την 20ετή και πλέον λειτουργία του το Επιμελητήριο τοποθετείται δημόσια σε επίμαχα νομοσχέδια και άλλες δημόσιες αποφάσεις που αφορούν το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της χώρας (χωροταξικό σχεδιασμό, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, διαχείριση υδάτων και αποβλήτων, τουρισμό, προστασία δασών, ακτών, μικρών νησιών και ευαίσθητων οικοσυστημάτων, εξορύξεις, ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ.). Διεξάγει εκπαιδευτικά σεμινάρια για νομικούς αλλά και για το ευρύ κοινό με αντικείμενο την εφαρμογή της συστημικής μεθοδολογίας και των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στη διαδικασία λήψεων αποφάσεων για τα δημόσια προβλήματα. Για παράδειγμα, σε συνεργασία με την UNEP (Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών) πραγματοποίησε 20 κύκλους σεμιναρίων στα οποία συμμετείχαν περισσότερα από 1.500 άτομα. Έχει εκπονήσει εκατοντάδες γνωμοδοτήσεις που αφορούν περιβαλλοντικά προβλήματα σε ολόκληρη τη χώρα και έχει οργανώσει, σε συνεργασία και με άλλους επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σειρά επιστημονικών εκδηλώσεων για τα προβλήματα αυτά. Πρόσφατα παραδείγματα, η ημερίδα που συνδιοργανώθηκε με τη συνεργασία της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π. (Εργαστήρια Αστικού Περιβάλλοντος και Χωροταξικού Σχεδιασμού), με θέμα την ιδιωτικοποίηση του χωρικού σχεδιασμού και αντικείμενο την εξέταση των προβλημάτων που προκαλεί το φαινόμενο της δωρεάς προς το κράτος χωρικών μελετών και σχεδίων, η διεπιστημονική ημερίδα «Υδατοκαλλιέργειες στις ελληνικές ακτές, κατάληψη χωρίς όρια;», που οργανώθηκε με τη συνεργασία των ενδιαφερομένων Δήμων και του Πανελλήνιου Δικτύου για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τις υδατοκαλλιέργειες, ενώ επίκειται και η διοργάνωση διεπιστημονικής εκδήλωσης για το φαινόμενο της καταστροφής των μικρών νησιών από τον υπερτουρισμό και άλλες δραστηριότητες.

Όλα αυτά συνιστούν ένα όντως εντυπωσιακό σύνολο παρεμβάσεων μεγάλου εύρους, που δίνουν όμως την αίσθηση μιας κριτικής στάσης απέναντι σε αυτό που οι σύγχρονες πολιτικές ηγεσίες διαφημίζουν ως ανάπτυξη…

Είναι γεγονός ότι τις δύο προηγούμενες δεκαετίες, και ιδίως μετά το 2010, δόθηκε μονόπλευρη και σπασμωδική, θα έλεγα, έμφαση στην απεριόριστη ανάπτυξη και την προσέλκυση κάθε είδους επενδύσεων ως το μοναδικό αντίδοτο στη μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση. Λησμονήθηκε εντελώς ότι η ανάπτυξη, για να είναι πραγματική και όχι πλασματική, πρέπει να είναι και βιώσιμη, να μην υποσκάπτει δηλαδή από μόνη της τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται. Στη χώρα μας ειδικά, η διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος και της φυσιογνωμίας της δεν διασφαλίζει μόνο την οικολογική της βιωσιμότητα, αλλά αποτελεί και το σημαντικότερο συγκριτικό της πλεονέκτημα σε βάθος χρόνου.

Δυστυχώς η χώρα μας, μολονότι έχει κατοχυρώσει, σε συνταγματικό μάλιστα επίπεδο, την υποχρέωση προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και την εφαρμογή των αρχών της αειφορίας (άρθρο 24 του Συντάγματος), ακολουθεί μια πορεία εντελώς αντίθετη, η οποία οδηγεί με ραγδαίους ρυθμούς σε ανεπανόρθωτες καταστροφές. Όλες οι δημόσιες πολιτικές διαχειρίζονται την ελληνική φύση –ακτές και θάλασσες, ορεινούς όγκους, δάση και οικοσυστήματα, βιοποικιλότητα, ύδατα, ποτάμια και ρέματα, ελεύθερο έδαφος και τοπίο– όχι ως πολύτιμο διαφυλακτέο κεφάλαιο και πηγή ζωής για τις επόμενες γενιές, αλλά ως φθηνό οικονομικό πόρο που παραδίδεται άνευ όρων στη λεηλασία παντός ενδιαφερομένου.

Η εικόνα της Ελλάδας που κατασκευάζεται τη στιγμή αυτή, με τρόπο βίαιο και ερήμην των κατοίκων της, είναι ζοφερή. Και το ερώτημα είναι, αυτήν την Ελλάδα θέλουμε;

Θα θέλατε να γίνετε πιο συγκεκριμένη;

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, ο οποίος επιβάλλεται από το Σύνταγμα για τη διασφάλιση της ορθολογικής, ισορροπημένης και βιώσιμης κατανομής των δραστηριοτήτων στη χώρα, έχει μεταλλαχθεί σε εργαλείο για την πραγματοποίηση και νομιμοποίηση κάθε κοντόφθαλμου επιχειρηματικού εγχειρήματος, ανεξάρτητα από τις περιβαλλοντικές του συνέπειες. Οι καταστροφικές συνέπειες είναι πλέον ορατές παντού. Στα βουνά, όπου ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά αντικαθιστούν τα δάση και τα οικοσυστήματα, στα καμένα, τα οποία αντί για αναδάσωση παραδίδονται στην «αξιοποίηση» με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κάθε είδους δραστηριότητες, στις θάλασσές μας, που μετατρέπονται σε βιομηχανικές ζώνες για να φιλοξενήσουν εξορύξεις υδρογονανθράκων, υπεράκτια αιολικά πάρκα και εντατικές ιχθυοκαλλιέργειες. Ανάμεσά τους μεσολαβούν θύλακες υψηλού τουρισμού που καταστρέφουν το τοπίο και ταυτόχρονα καθιστούν απροσπέλαστες στο κοινό τις ωραιότερες περιοχές και παραλίες που απομένουν.

Στην υπόλοιπη χώρα, ο πρωτογενής τομέας καταπίνεται από τον μαζικό τουρισμό και την άναρχη και εντατική δόμηση. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες ολοκληρώνουν κάθε χρόνο την περιβαλλοντική μας καταστροφή και, αντί για σήμα κινδύνου, εκλαμβάνονται ως «ευκαιρίες» που απελευθερώνουν το πεδίο για την επανάληψη λαθών ακόμα χειρότερων από τα προηγούμενα. Αγρότες και κτηνοτρόφοι εκδιώκονται μαζικά από τη γη τους, παίρνοντας μαζί τους οποιαδήποτε ελπίδα της χώρας για αυτάρκεια και επιβίωση στους δύσκολους καιρούς που έρχονται. Όλες αυτές οι πολιτικές γίνονται στο όνομα μιας ανάπτυξης η οποία, χωρίς να λύνει κανένα πρόβλημα, ρυπαίνει, εξαφανίζει κάθε σπιθαμή ελεύθερου εδάφους και κάθε υπόλειμμα βιοποικιλότητος, επιδεινώνοντας έτσι δραματικά τους τρεις σημαντικότερους παράγοντες που ευθύνονται για την παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση.

Όσα επισημαίνετε σχηματίζουν μια σκοτεινή εικόνα που, δυστυχώς, αντανακλά μια πραγματικότητα την οποία όλοι διακρίνουμε ή βιώνουμε – και η οποία φαίνεται να μας σπρώχνει στο σημείο της μη επιστροφής… Εσείς ποιο πρόβλημα εντοπίζετε ως κομβικό;

Επιγραμματικά θα έλεγα ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας είναι η ραγδαία μετάλλαξη της ταυτότητάς της σε όλα τα πεδία: περιβαλλοντικό, οικονομικό, κοινωνικό. Θα μπορούσε να αντιτάξει κανείς ότι η ταυτότητα της χώρας μας είναι δεδομένη και συνταγματικά κατοχυρωμένη. Πρόκειται για ένα δημοκρατικό Κράτος Δικαίου και Πρόνοιας το οποίο υποχρεούται να διαφυλάσσει το πολιτιστικό και φυσικό του περιβάλλον, να εξασφαλίζει στους πολίτες του αξιοπρεπείς όρους διαβίωσης και να τους παρέχει όλες τις αναγκαίες προς τούτο δημόσιες υπηρεσίες (υγεία, παιδεία, πρόνοια, κοινωνική ασφάλιση, εργασία, μέριμνα για τους ενδεείς, πάσχοντας και αδυνάτους κ.λπ.). Ένα κράτος στο οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 106 του Συντάγματος, η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας.

Σήμερα είναι πλέον φανερό ότι οι δημόσιες πολιτικές μας, αντί να προσεγγίζουν το συνταγματικό αυτό πρότυπο, απομακρύνονται όλο και περισσότερο από αυτό. Το πρόβλημα όμως δυστυχώς δεν εξαντλείται εδώ, δηλαδή σε αυτά που συμβαίνουν στο παρόν και ταλαιπωρούν τους πολίτες. Οι συνέπειες των πολιτικών αυτών και οι αλλαγές που επιφέρουν στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της χώρας θα φανούν με ιδιαίτερη οξύτητα στο άμεσο και απώτερο μέλλον, το οποίο υποθηκεύεται ανεπανόρθωτα. Οποιαδήποτε αλλαγή πορείας προς ένα βιώσιμο μοντέλο, ακόμα και αν κάποια στιγμή καταστεί επιθυμητή ή αναγκαία, θα είναι πλέον αντικειμενικά ανέφικτη, στερώντας τις επόμενες γενιές από κάθε δικαίωμα επιλογής.

Ανεξάρτητα όμως από αυτό, η συστηματική υποβάθμιση της ελληνικής φύσης είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια περιβαλλοντική καταστροφή. Συνιστά αλλοίωση της ίδιας της ταυτότητας της χώρας και των χαρακτηριστικών του πολιτισμού της. Ενός πολιτισμού που διδάχθηκε και εμπνεύσθηκε από τη φύση και αποτύπωσε την ομορφιά, την αρμονία και τη λιτότητά της στα καλλιτεχνικά και επιστημονικά του επιτεύγματα. Η εικόνα της Ελλάδας που κατασκευάζεται τη στιγμή αυτή, με τρόπο βίαιο και ερήμην των κατοίκων της, είναι ζοφερή. Και το ερώτημα είναι, αυτήν την Ελλάδα θέλουμε; Αλλά και αν υποθέσουμε ότι έχουμε προς στιγμήν χάσει την αίσθηση του μέτρου, του κινδύνου, της λογικής, της αισθητικής και της ευθύνης για τις επόμενες γενιές και πράγματι αυτή είναι η επιθυμία μας, έχουμε το ηθικό και νομικό δικαίωμα έναντι του παρελθόντος και του μέλλοντος να την πραγματοποιήσουμε;

Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος

To Επιμελητήριο έχει ως αποστολή την παραγωγή και διάδοση επιστημονικής γνώσεως και πολιτικής για το Περιβάλλον και την Βιωσιμότητα, με σκοπό την πραγμάτωση της Βιώσιμης Κοινωνίας, σύμφωνα με τις αρχές της Παγκόσμιας Διάσκεψης του Ρίο (1992) και της Agenda ’21.

info: www.environ–sustain.gr και www.facebook.com/EpimeltirioPerivallondos

Σχόλια

ΣΜΤ: Όμιλος AVAX: Να ανανεωθούν οι συμβάσεις και να πληρωθούν οι μηχανικοί με «μπλοκάκι»

https://somt.gr/%cf%8c%ce%bc%ce%b9%ce%bb%ce%bf%cf%82-avax-%ce%bd%ce%b1-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%bd%ce%b5%cf%89%ce%b8%ce%bf%cf%8d%ce%bd-%ce%ac%ce%bc%ce%b5%cf%83%ce%b1-%ce%bf%ce%b9-%cf%83%cf%85%ce%bc%ce%b2%ce%ac%cf%83/

ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ | 01.08.2024 | 07:40

Όμιλος AVAX: Να ανανεωθούν οι συμβάσεις και να πληρωθούν οι μηχανικοί με «μπλοκάκι»

Το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών, με ανακοίνωση του, καλεί τη Διοίκηση του Ομίλου AVAX να προχωρήσει άμεσα στην ανανέωση των συμβάσεων των μηχανικών & τεχνικών που εργάζονται στα εργοτάξια και την έδρα του Ομίλου με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών αλλά και στην έγκαιρη εξόφληση του μισθού του Ιούλη.

Ολόκληρο τον Ιούλη οι συναδέλφισσες/ -οι μας εργάζονται χωρίς καμιά σύμβαση με τον Όμιλο. Παραμένει απροσδιόριστη η ημερομηνία καταβολής του τρέχοντα μισθού.

Όλα τα προηγούμενα χρόνια οι μισθωτές/-οι μηχανικοί με «μπλοκάκι» που εργάζονται στον AVAX παρείχαν υποχρεωτικό άτοκο «δανεισμό» στον Όμιλο με σταθερές καθυστερήσεις καταβολής τριών έως τεσσάρων μισθών. Ουσιαστικά έβαλαν «πλάτη» για την αναδιάρθρωση του Ομίλου που τον έφερε σήμερα να έχει ανεκτέλεστο 3,4 δισ. Ευρώ στα τέλη του 2023, με αύξηση στο τζίρο και στην κερδοφορία του.

Αυτή η δυναμική του Ομίλου εδράζεται στο ξεζούμισμα των μισθωτών του Ομίλου, πολύ περισσότερο εκείνων με το «μπλοκάκι» που παρέχουν εξαρτημένη εργασία.

Με το μπλοκάκι η AVAX και συνολικά οι εργοδότες απαλλάσσονται από «δεσμεύσεις» της τυπικά μισθωτής εργασίας και διαμορφώνουν την τιμή της εργατοώρας των Μηχανικών με Μπλοκάκι κάτω απ’ την τιμή της εργατοώρας κάθε άλλης ειδικότητας στα έργα. Μια απ’ αυτές τις δεσμεύσεις είναι και η υποχρέωση τακτικής καταβολής του μισθού.

Με ένα «κλειστό» μισθό χωρίς καμία καταβολή υπερωριακής αποζημίωσης, χωρίς πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών, χωρίς τις νόμιμες άδειες μισθωτών, χωρίς αποζημίωση απόλυσης, έχουν την δυνατότητα να εκμεταλλεύονται την ειδικευμένη εργατική δύναμη χιλιάδων Μηχανικών χωρίς περιορισμό.

Γι’ αυτό και πρόσφατα η διοίκηση της AVAX απαντώντας στη διεκδίκηση του Σωματείου του ΜΕΤΡΟ για οριζόντιες αυξήσεις σε όλες τις κατηγορίες των εργαζόμενων εξαίρεσε συνολικά τις μισθωτές και μισθωτούς Μηχανικούς που εργάζονται με ΔΠΥ γιατί όπως δήλωσε δεν είναι μισθωτοί αλλά συνεργάτες.

Γνωρίζουμε πλέον ότι είναι μύθος η «ανάπτυξη για όλους». Η άνοδος της κατασκευαστικής δραστηριότητας δε φέρνει αποκατάσταση σε μισθούς, δικαιώματα και εργασιακές σχέσεις. Οι όροι αμοιβής και εργασίας μηχανικών & τεχνικών παραμένουν πολύ πίσω από όσα καθόριζαν οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας μέχρι το 2012. Η έκρηξη της ακρίβειας στα βασικά είδη κατανάλωσης, το δυσβάστακτο κόστος της ενέργειας και της στέγασης ψαλιδίζει ακόμα κι έναν ονομαστικά αυξημένο μισθό.

Καλούμε τις συναδέλφισσες και συναδέλφους της AVAX, των υπόλοιπων ομίλων και εταιρειών, σε γραφεία & εργοτάξια να δυναμώσουμε το Σωματείο και τον αγώνα για τη διεκδίκηση Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Μιας ΣΣΕ με ουσιαστικές αυξήσεις που να καλύπτει και τους εργαζόμενους με Μπλοκάκι μέχρι την οριστική κατάργηση του δελτίου παροχής υπηρεσιών και την κατάκτηση κανονικών προσλήψεων με συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου για όλους τους εργαζόμενους.

Η «τουριστική ανάπτυξη» σκοτώνει τη φυσική, άγρια, αρχέγονη ομορφιά

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

«Τοπίο στην Τήλο» - λαδοπαστέλ

Η «τουριστική ανάπτυξη» σκοτώνει τη φυσική, άγρια, αρχέγονη ομορφιά

ART - ΝΕΑ 31.07.24 19:48Τάσης Παπαϊωάννου*

Συλλογίζεσαι: πόσο άραγε θα αντέξει ακόμη αυτή η ξεχασμένη απόμερη γωνιά στην οποία βρίσκεσαι από την αρπακτική βουλιμία της τουριστικής λαίλαπας;

Οτόπος ερημικός, άγριος, άνυδρος, άγονος. Ενας ξερότοπος γεμάτος κοφτερές πέτρες και βράχια. Κι ανάμεσα σκληροί θάμνοι που έρπουν πάνω τους, γαντζωμένοι γερά στο έδαφος, για να μην τους ξεριζώσει ο δυνατός βοριάς. Οι πλαγιές κλείνουν ολόγυρα το μέρος, ανηφορίζοντας δεξιά και αριστερά, ενώ κάπου στο βάθος διακρίνεις τη θάλασσα που περιτριγυρίζει το νησί. Περπατάς ανάμεσα σε πέτρες και θάμνους που αναδίδουν μια μεθυστική μυρουδιά, ενώ κάποιες στιγμές έχεις την αίσθηση ότι ο τόπος στον οποίο βρίσκεσαι συνδέεται μυστηριωδώς με ό,τι έχει υπάρξει πιο παλιό.

Πάνω στις πλαγιές, παμπάλαιες ξερολιθιές διαμορφώνουν στενόμακρες επάλληλες λουρίδες γης με λιγοστό χώμα, που καλλιεργούνταν κι εδώ πριν κάμποσα χρόνια, όπως και στα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων. Σήμερα, ελάχιστα, μετρημένα στα δάχτυλα, είναι τα χωράφια που ακόμη τα φροντίζουν κάποιοι αγρότες – κι αυτοί μεγάλης ηλικίας. Βλέποντάς τους, σπάνια πια, σκυμμένους πάνω στη γη, είναι σαν να γυρνάς χρόνια πίσω, σε μια εποχή που μοιάζει τόσο μακρινή και άγνωστη στις μέρες μας. Τότε που οι άνθρωποι είχαν μια άλλη, ζωοποιό σχέση με τη γη. Ο τόπος γύρω σου στέκει μέσα στην απόλυτη ησυχία και μόνο ο αέρας καθώς φυσά και το κρώξιμο των πουλιών διακόπτουν κάθε τόσο την ηρεμία του. Ενας κόσμος αρχέγονος, που θαρρείς ότι δεν άλλαξε μια σταλιά μέσα στη μακραίωνη ιστορία του.

Πίσω από τις κορυφογραμμές που σε κυκλώνουν, υπάρχει όμως ένας άλλος κόσμος. Σπίτια, ξενοδοχεία, δρόμοι, αυτοκίνητα, κίνηση, θόρυβος, έχουν από καιρό κατακυριεύσει τους μικρούς παραδοσιακούς οικισμούς, τα παλιά χωράφια, τις παραλίες, ολόκληρο το κυκλαδονήσι. Ο άναρχος και ανεξέλεγκτος τουρισμός, ως άλλος βάρβαρος κατακτητής, έχει αλλοιώσει το μεγαλύτερο μέρος του κι έχει επιβάλει την αισθητική και τους όρους του πάνω στο τοπίο και στους ανθρώπους. Συλλογίζεσαι: πόσο άραγε θα αντέξει ακόμη αυτή η ξεχασμένη απόμερη γωνιά στην οποία βρίσκεσαι από την αρπακτική βουλιμία της τουριστικής λαίλαπας;

Το φαινόμενο του μαζικού τουρισμού χαρακτηρίζει την εποχή μας στο σύνολό της. Τεράστιες μάζες ανθρώπων μετακινούνται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Οι κάτοικοι των πόλεων απηυδισμένοι από τις πιεστικές συνθήκες ζωής στα αστικά κέντρα, εκδράμουν στο φυσικό περιβάλλον, να βρουν αυτό που έχουν απολέσει στην πνιγηρή και συμπιεσμένη καθημερινότητά τους. Ομως αντί να ζήσουν με τους όρους που υπαγορεύει η ύπαιθρος, μεταφέρουν εκείνοι τον τρόπο ζωής τους στους τόπους των διακοπών, οι οποίοι αποκτούν ολοένα και περισσότερο αστικά χαρακτηριστικά. Μετατρέπονται κι αυτοί οι απομακρυσμένοι προορισμοί σε μικρογραφίες πόλεων, μιμούμενοι τα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ άλλοι μεταλλάσσονται χρόνο το χρόνο σε αμιγώς τουριστικά χωριά, με μοναδικό στόχο την εξυπηρέτηση των εποχικών επισκεπτών τους. Ο τρόπος ζωής, όπως συμβαίνει πάντοτε, δημιουργεί κι εδώ το χτισμένο περιβάλλον που του αντιστοιχεί και του αρμόζει. Σταδιακά όλα ομογενοποιούνται, χάνοντας τα προαιώνια πολιτισμικά χαρακτηριστικά και την ιδιαίτερη ταυτότητά τους.

Στα νησιά του Αιγαίου ο τουρισμός –ως γνωστόν– έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Τους καλοκαιρινούς μήνες είναι απλησίαστα και πανάκριβα, ενώ τον χειμώνα ερημώνουν τελείως και μοιάζουν με φαντάσματα μέσα στη ζοφερή νεκρική εγκατάλειψη και μοναξιά τους. Πάρα πολλά πλέον θεωρούνται υπερκορεσμένα, αφού έχουν χτιστεί πολύ περισσότερο απ’ όσο άντεχε η μικρή έκτασή τους. Κι όμως η ανοικοδόμηση κι άλλων τουριστικών καταλυμάτων συνεχίζεται αμείωτη, δίχως μέτρο, όπου να ’ναι. Δίπλα στο κύμα, σε απόκρημνες πλαγιές, στην κορφή ψηλών λόφων.

Η βάρβαρη αλλοίωση των πανέμορφων αρχέγονων τόπων, αντί να προβληματίσει, πανηγυρίζεται κιόλας από τους κοντόφθαλμους, απολίτιστους και ιδιοτελείς κυβερνητικούς παράγοντες. Η «τουριστική ανάπτυξη» που ευαγγελίζονται θα επιφέρει το οριστικό και τελεσίδικο χτύπημα σε ό,τι έχει απομείνει ανέπαφο και γλίτωσε από την ακόρεστη απληστία των «επενδυτών»! Με τις τελευταίες, μάλιστα, νομοθετικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης, βάσει των οποίων επιτρέπεται (αν όχι πριμοδοτείται) η κατασκευή μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων και «τουριστικών χωριών» ακόμη και σε ακατοίκητες νησίδες, μπορεί να φανταστεί κανείς τι μέλλον προβλέπεται και για τους «ανεκμετάλλευτους» τόπους των νησιών του Αιγαίου (κι όχι μόνο). Η πλήρης καταστροφή θα συντελεστεί δε, στο όνομα της «ήπιας ανάπτυξης»(sic), αφού στα πλαίσια αυτά θα δίδονται (απ’ ό,τι προβλέπεται) και ευνοϊκοί όροι δόμησης για τα νέα τέρατα που θα χτιστούν εκεί.

Αναρωτιέσαι: μα καλά, κανείς μα κανείς από τους ιθύνοντες δεν συνειδητοποιεί την καταστροφή που θα επιφέρει στον τόπο, το Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό που επεξεργάστηκαν και το οποίο δόθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση; Η χώρα κι επισήμως πια επιμερίζεται σε περιοχές ανάλογα με την «τουριστική εκμετάλλευση», σάμπως ολόκληρος ο εθνικός χώρος (ηπειρωτικός και νησιωτικός) να θεωρείται πλέον ως ένα τεράστιο ξενοδοχείο! Κι όλα αυτά στο όνομα δήθεν «της προστασίας του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης του τουριστικού τομέα της χώρας μας». Τόσο εξαρτημένοι είναι πια οι κυβερνώντες από τους μεγάλους τουριστικούς επιχειρηματικούς ομίλους, τα συμφέροντα των οποίων είναι πάντοτε πρόθυμοι και δίχως αιδώ να ικανοποιήσουν; Δεν λογαριάζουν ότι έτσι θα καταδικάσουν τις επόμενες γενιές να ζουν εσαεί σε χαλασμένους και ρημαγμένους τόπους; «Δεν έχουμε το δικαίωμα να επιλέγουμε, ούτε να διακινδυνεύουμε, την ανυπαρξία των μελλοντικών γενεών για να εξασφαλίσουμε καλύτερη ζωή στις τωρινές»1 μας υπενθυμίζει (εις μάτην;) ο Γερμανός φιλόσοφος Hans Jonas.

Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να τα διαφεντεύει όλα το εφήμερο οικονομικό κέρδος των ολίγων; Πότε οι πολίτες τούτης της έρμης χώρας θα συνειδητοποιήσουν ότι ο δρόμος που έχουμε πάρει είναι δίχως γυρισμό; Γιατί όλοι ανεξαιρέτως είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτόν τον ολέθριο κατήφορο, αφού δεν αντιδρούμε με όλες μας τις δυνάμεις στις εγκληματικές πολιτικές, παρόλο που βλέπουμε καθαρά ότι οδηγούν σ’ ένα δυσοίωνο μέλλον, ακόμη πιο ζοφερό, ακόμη πιο μαύρο. Τουριστική «αποανάπτυξη» και όχι ανάπτυξη θα έπρεπε να αποζητάμε, προστατεύοντας και όχι καταστρέφοντας το ανεκτίμητο «τουριστικό προϊόν» που τόσο αστόχαστα μας λένε ότι διαθέτουμε! Ετσι όπως πάμε, σε λίγα χρόνια δεν θα μείνει τίποτα που να θυμίζει τον πανέμορφο τόπο που μας κληροδότησαν οι προηγούμενες γενιές. Τελικά θα μένουμε να ζούμε με τις μνήμες και τη νοσταλγία ενός άλλου τόπου, που κάποτε υπήρξε κι είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε, να τον ζήσουμε και να τον χαρούμε.

1. Hans Jonas, «Η αρχή της ευθύνης», Αρμός, Αθήνα 2018.

*Αρχιτέκτων, ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ: Αναιτιολόγητη μετακίνηση Προέδρου ΕΜΔΥΔΑΣ Δυτ. Ελλάδος

https://www.emdydas.gr/wp-content/uploads/2024/07/30.7.2024_metakinisi_patra_9414-1.pdf

Προς:

Δήμαρχο Πατρέων κο Πελετίδη

Κοινοποίηση:

1. Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ΔΕΠΙΝ

2. Πρόεδρο και ΔΕ ΤΕΕ

3. Υπουργείο Εσωτερικών

4. ΕΜΔΥΔΑΣ ΔΕ

Θέμα: Αναιτιολόγητη μετακίνηση Προέδρου ΕΜΔΥΔΑΣ Δυτ. Ελλάδος

Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε

Με έκπληξη πληροφορηθήκαμε τη μετακίνηση του συναδέλφου μας, μέλους της Εξελεγκτικής Επιτροπής της Ομοσπονδίας μας και προέδρου της ΕΜΔΥΔΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Καράμπελα Ανδρέα, Πολιτικού Μηχανικού από το Τμήμα Σχεδιασμού Μελετών και παρακολούθησης προγραμμάτων και πορείας έργων της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικού Έργου και Η/Μ στο Τμήμα Σχεδιασμού Μελετών και παρακολούθησης προγραμμάτων και πορείας έργων της Διεύθυνσης Έργων Υποδομής.

Όπως επισημαίνει για την υπόθεση και η ΕΜΔΥΔΑΣ Δυτ. Ελλάδος :

- Μετά από την υπ.αρ. 219585/31.12.2013 (ΑΔΑ: ΒΙ65ΩΞΙ-4ΝΗ) Προκήρυξη – πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων για την πλήρωση θέσεων προϊσταμένων Τμημάτων του Δήμου Πατρέων, και μετά την σχετική γνωμοδότηση του αρμόδιου Υπηρεσιακού Συμβουλίου ΟΤΑ Ν. Αχαΐας, με την υπ.αρ. 25376 / 3.3.2015 (ΑΔΑ 7ΙΣΥΩΞΙ-ΘΨΥ) απόφαση Δημάρχου Πατρέων, ο συνάδελφος Καράμπελας Ανδρέας τοποθετήθηκε στις 13.03.2015 προϊστάμενος του Τμήματος Σχεδιασμού και Τεχνικής Υποστήριξης της Δ/νσης Αρχιτεκτονικού Έργου – Η/Μ.

- Πρόσφατα τοποθετήθηκε ξανά ως Προϊστάμενος στο εν λόγω Τμήμα, κατά την εφαρμογή του πρόσφατου ΟΕΥ, ενώ ήδη υπηρετούσε στη θέση αυτή. Μετά την έγκριση του νέου Ο.Ε.Υ. του Δήμου Πατρέων (ΦΕΚ 2182 Β’ /3-4-2023), με την υπ’ αρ. 85041/22-08-2023 (ΑΔΑ 653ΘΩΞΙ-Ρ4Λ) Απόφαση Δημάρχου Πατρέων τοποθετήθηκε προϊστάμενος του Τμήματος Σχεδιασμού, Μελετών και Παρακολούθησης Προγραμμάτων και Πορείας Έργων της Δ/νσης Αρχιτεκτονικού Έργου – Η/Μ.

- Είναι ο αρχαιότερος Προϊστάμενος Διπλωματούχος Μηχανικός της εν λόγω Διεύθυνσης και για το λόγο αυτό ασκεί και καθήκοντα Αναπληρωτή Διευθυντή της Διεύθυνσης.

- Ο συνάδελφος μας Καράμπελας Ανδρέας υπηρετεί στη συγκεκριμένη Διεύθυνση επί εννέα (9) έτη χωρίς ουδέποτε να δημιουργηθεί οποιοδήποτε θέμα. Αντιθέτως έχει ανταποκριθεί άριστα στα μέχρι σήμερα καθήκοντα του, φέροντας σε πέρας σημαντικό έργο σε διάφορους τομείς (ενδεικτικά αναφέρουμε ενεργειακές αναβαθμίσεις σχολικών κτιρίων, αθλητικές εγκαταστάσεις, σύνταξη τεχνικού προγράμματος της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικού Έργου και Η/Μ, παρακολούθηση χρηματοδοτήσεων κλπ.). Εμβληματικό έργο αποτελεί το: «κατασκευη και ανεγερση «κεντρου ημερησιασ φροντιδασ και στεγεσ υποστηριζομενησ διαβιωσησ (σ.υ.δ.), διαμερισματα τυπου α και τυπου β για ατομα με νοητικη υστεριση». Επιπρόσθετα ήταν συντονιστής της ομάδας επίβλεψης της μελέτης: «Τεχνικές Μελέτες και Τεύχη δημοπράτησης έργων Μονάδας Επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) και Μονάδας Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒ) στη θέση Φλόκα του Δήμου Δυτ. Αχαΐας.

Παράλληλα, ο συνάδελφος Καράμπελας είναι Πρόεδρος της ΕΜΔΥΔΑΣ Δυτ. Ελλάδος και μέλος της Εξελεγκτικής Επιτροπής της Ομοσπονδίας μας ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ και μέχρι πρόσφατα (πριν τον αντισυνδικαλιστικό Νόμο Ν. 4808/2021) προστατευόταν από τις διατάξεις του Ν.1264/82, που η παρούσα κυβέρνηση κατήργησε συναντώντας την αντίθεση όλου του εργατικού κινήματος, αλλά και των πολιτικών κομμάτων που αναφέρονται σε αυτό. Εκτιμούμε ότι και η παράμετρος αυτή πρέπει να ληφθεί υπόψη, δεδομένου ότι ο συνάδελφος μας δεν επιθυμούσε τη μετακίνηση του.

Θέλουμε να ελπίζουμε ότι η προσφυγή της ΕΜΔΥΔΑΣ Δυτ. Ελλάδος και της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ κατά του πρόσφατου Οργανισμού του Δήμου Πατρέων, δεν έπαιξε κάποιο ρόλο στην άδικη αυτή μετακίνηση. Προσφυγή η οποία έγινε διότι παρά τις Εγκυκλίους του Υπουργείου Εσωτερικών, τις αποφάσεις του ΣτΕ, αλλά και τις υποδείξεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, δεν τηρήθηκε το Προβάδισμα Κατηγοριών το οποίο ρητά προβλέπεται, ειδικά για τις Τεχνικές Υπηρεσίες, όπου υπάρχουν και θέματα Επαγγελματικών Δικαιωμάτων.

Επειδή λοιπόν δεν προκύπτουν από πουθενά οι επικαλούμενες "Υπηρεσιακές Ανάγκες" ούτε υπάρχει σαφή και αναλυτική αναφορά σε αυτές, αντιθέτως πρόκειται για αμοιβαία μετακίνηση δύο Μηχανικών στα δύο Τμήματα, στα οποία και οι δύο είχαν πρόσφατα τοποθετηθεί ως Προϊστάμενοι και στα πλαίσια αφενός της καλής συνεργασίας που έχει η Ένωσή μας με το Δήμο, αφετέρου της αποδοτικότερης λειτουργίας των υπηρεσιών προς όφελος των πολιτών σας καλούμε να ανακαλέσετε την άδικη και αναιτιολόγητη μετακίνηση. Σε κάθε άλλη περίπτωση είμαστε υποχρεωμένοι να υπερασπίσουμε τα δικαιώματα των μελών μας.

Μελέτη: Πόσο κορεσμένη τουριστικά είναι η Ελλάδα;

Μελέτη: Πόσο κορεσμένη τουριστικά είναι η Ελλάδα;

Μια έκθεση του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης αποτυπώνει τις υπεραναπτυγμένες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και αυτές που έχουν ανάγκη από ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης

Δήμητρα ΤριανταφύλλουΕικονογράφηση: Michael Kirki26.07.2024 • 20:36

Ως «άνιση» και «ετεροβαρή» χαρακτηρίζει τη φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη στη χώρα μας η Αλεξάνδρα Γκεμιτζή, καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και επιβλέπουσα της ομάδας γεωπληροφορικής, η οποία εκπόνησε σχετική μελέτη χαρτογραφώντας την ελληνική επικράτεια με μια νέα μέθοδο που συνδυάζει κοινωνικοοικονομικούς και περιβαλλοντικούς δείκτες.

«Η μισή Ελλάδα, ανατολική και νότια, με πρώτη και κύρια την περιοχή του Αιγαίου, είναι υπερκορεσμένη. Η υπόλοιπη μισή, βόρεια και δυτική, χρειάζεται ενίσχυση μέσα από μια βιώσιμη ανάπτυξη», τονίζει η καθηγήτρια συμπυκνώνοντας το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Land.

Η ομάδα του ΔΠΘ ανέπτυξε έναν δείκτη τον οποίο ονόμασε Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης (Carrying Capacity Index – CCDI), αξιοποιώντας ανοικτά δεδομένα από την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς και μεγάλο όγκο περιβαλλοντικών δεδομένων μέσω των αποστολών δορυφορικής παρακολούθησης της Γης.

Ο υπολογισμός του CCDI βασίζεται στην ενσωμάτωση έξι επιπέδων πληροφοριών που περιγράφουν τη φυσική και την επηρεασμένη από τον άνθρωπο κατάσταση του πλανήτη.

Μια βασική παράμετρος που εξέτασε η ομάδα είναι ο Δείκτης Ανθρώπινης Τροποποίησης (HMI). Ο εν λόγω δείκτης εισήχθη στην επιστημονική έρευνα το 2022 από Αμερικaνούς ερευνητές και εξετάζει τον βαθμό στον οποίο έχει τροποποιηθεί κάθε περιοχή στο πέρασμα του χρόνου – από το ποσοστό του πληθυσμού στην κατάσταση των οδικών δικτύων, των δικτύων μεταφορών, αν έχει χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας κ.ά.

Ακολουθεί ο Δείκτης Τρωτότητας σε Καταστροφές (VDI). Ο συγκεκριμένος καταρτίστηκε από την Ε.Ε. το 2023 και προκύπτει από υποδείκτες περιβαλλοντικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτικής αστάθειας κ.ά.

Στη συνέχεια, εξετάστηκαν η χρονική τάση στις Μεταβολές Αποθήκευσης Νερού (TWSC), η χρονική τάση του Δείκτη Φυλλικής Εκτασης για Υψηλή Βλάστηση (LAIH), η χρονική τάση του Δείκτη Φυλλικής Εκτασης για Χαμηλή Βλάστηση (LAIL) και το δίκτυο περιοχών προστασίας της φύσης Natura 2000 (NAT).

Ολοι οι προαναφερθέντες δείκτες περιγράφουν μέσω των επιμέρους τιμών τους ή της διαχρονικής τους τάσης την κατάσταση της επιφάνειας της Γης και των φυσικών πόρων που σχετίζονται με τις ανθρώπινες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης και της επίδρασης από την κλιματική αλλαγή.

Ετσι συνδιαμορφώνουν τον Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης CCDI, ο οποίος κυμαίνεται από 0 (ελάχιστη φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη) έως 1 (υψηλότερη φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη). Χαρτογράφηση της χώρας με βάση τους έξι δείκτες που συνδιαμορφώνουν τον Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης – CCDI.

Τι σημαίνει στην πραγματικότητα φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη

Εξηγώντας πιο απλά την ουσία του παραπάνω όρου, η κ. Γκεμιτζή σημειώνει: «Η έννοια της φέρουσας ικανότητας στην ανάπτυξη αναφέρεται στο μέγιστο επίπεδο της ανθρώπινης δραστηριότητας και του πληθυσμού που ένα περιβάλλον ή σύστημα μπορεί να αντέξει μακροπρόθεσμα χωρίς να υποβαθμιστεί. Ενσωματώνει οικολογικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη εξισορρόπησης της ανάπτυξης με τη βιώσιμη χρήση των πόρων. Το πρόβλημα που συνήθως υπάρχει όταν μιλάμε για θέματα όπως η βιώσιμη ανάπτυξη είναι η μη κατανόηση της έννοιας από τους πολίτες και τους πολιτικούς. Η συντριπτική πλειοψηφία πιστεύει ότι το πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη υποδομών και όχι στην έλλειψη πόρων. Επικρατεί δηλαδή η λανθασμένη αντίληψη ότι υπάρχουν ανεξάντλητοι πόροι, όπως νερό, τρόφιμα, ενέργεια κ.ά., οι οποίοι για να γίνουν διαθέσιμοι προς χρήση χρειάζονται απλώς περισσότερες υποδομές. Και, ακόμα χειρότερα, σε κανένα σημείο του συλλογισμού των περισσότερων πολιτών δεν υπεισέρχεται η πρόνοια για τα υπόλοιπα πλάσματα που ζουν στην κάθε περιοχή, όπως και τα πολύτιμα οικοσυστήματα που υποστηρίζουν τη βιοποικιλότητα και που για να επιβιώσουν χρειάζονται και αυτά διαθέσιμους πόρους».

Επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη ότι υπάρχουν ανεξάντλητοι πόροι, όπως νερό, τρόφιμα, ενέργεια κ.ά., οι οποίοι για να γίνουν διαθέσιμοι προς χρήση χρειάζονται απλώς περισσότερες υποδομές.

Τα συμπεράσματα της έκθεσης

Ξεκινώντας να αναλύει τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης, η κ. Γκεμιτζή σημειώνει καταρχάς πως τα μεγάλα αστικά κέντρα –Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Κόρινθος, Χαλκίδα, Ηράκλειο Κρήτης–, καθώς και η πλειονότητα των νησιών του Αιγαίου –Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, μεγάλο τμήμα της Κρήτης– αλλά και οι παράκτιες περιοχές της νότιας και της ανατολικής χώρας –από Πάτρα μέχρι Καλαμάτα, Κόρινθο, ακτές Μεσσηνίας και Λακωνίας– παρουσιάζουν πολύ χαμηλή φέρουσα ικανότητα περαιτέρω ανάπτυξης (δείκτης CCDI

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμη νησιά, καθώς και λιγότερο πυκνοκατοικημένες πόλεις, με τιμές δείκτη CCDI που κυμαίνονται από 0,50 έως 0,60 και οι οποίες μπορούν να θεωρηθούν ως περιοχές με μέτριες δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης. Τα νησιά Χίος και Σάμος είναι δύο τέτοιες περιοχές.

Αντίθετα, πολύ μικρά αστικά κέντρα, όπως η Δράμα και οι Σέρρες, έχουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης (τιμές CCDI > 0,600), υποδεικνύοντας τη διαθεσιμότητα πόρων για περαιτέρω ανάπτυξη.

Μάλιστα, στις παραπάνω δύο περιοχές ο εναλλακτικός τουρισμός που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια (οινοτουρισμός και Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους στη Δράμα και οικολογικός τουρισμός στη λίμνη Κερκίνη και σε άλλες περιοχές των Σερρών) έχει ήδη δημιουργήσει ένα καλό μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, το οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί περαιτέρω.Χαρτογράφηση της χώρας με βάση τον Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης CCDI.

Την ίδια καλή εικόνα με περιθώριο και συχνά και αναγκαιότητα για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, εξαιτίας της ερήμωσης από κατοίκους, παρουσιάζουν και πολλές ορεινές περιοχές της Ελλάδας.

Ο CCDI είναι σχετικά υψηλός σε ορεινές περιοχές όπως η Πίνδος, η Ευρυτανία, τα ορεινά Τρίκαλα ή τα ορεινά Ιωάννινα. Σε όλες τις παραπάνω περιοχές, υπάρχουν ήδη θύλακοι βιώσιμου, εναλλακτικού τουρισμού. Την ίδια στιγμή, οι ορεινές περιοχές είναι πλούσιες σε φυσικούς πόρους και λιγότερο επηρεασμένες από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και ως εκ τούτου είναι πιο ικανές για μελλοντική ανάπτυξη.

Περιθώριο για ανάπτυξη έχει και το παράκτιο τμήμα της Ηπείρου – ακτογραμμές σε περιοχές όπως Σύβοτα και Πάργα.

Υδάτινοι πόροι και τρωτότητα σε φυσικές καταστροφές

Η κ. Γκεμιτζή μας έδωσε και δύο τριάδες καλύτερων και χειρότερων περιοχών στα κομβικά ζητήματα των υδάτινων πόρων και της τρωτότητας σε φυσικές καταστροφές.

Κακή κατάσταση υδάτινων πόρωνΚρήτη και Κυκλάδες

Ανατολική Πελοπόννησος – Λακωνία, Αργολίδα, Κορινθία

Αθήνα, Εύβοια, Χαλκιδική, Θράκη και παράκτιο τμήμα Βόρειας Ελλάδας

Καλή κατάσταση υδάτινων πόρωνΑπό Πίνδο και πιο δυτικά, με πιο «αυτάρκη» όλων την Ηπειρο

Ανατολική Στερεά, Ευρυτανία, Μεσολόγγι, Καρπενήσι

Τρωτότητα σε φυσικές καταστροφέςΡόδος – εξαιτίας των εκτεταμένων πυρκαγιών πέρυσι το καλοκαίρι

Εύβοια –διαδοχικές φυσικές καταστροφές– και Λέσβος – κοινωνικό θέμα/ μεταναστευτικό

Ροδόπη, Εβρος – πολύ χαμηλά εισοδήματα κατοίκων

Παραδείγματα προς αποφυγή

Επιστρέφοντας στο θέμα της λάθος επικρατούσας αντίληψης για τη φέρουσα ικανότητα ανάπτυξης, η κ. Γκεμιτζή δίνει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περιοχή της Κρήτης, όπου, παρά την κρίσιμη κατάσταση των υδάτινων πόρων, θεωρείται ότι υπάρχει τρόπος να υποστηριχθεί περαιτέρω ανάπτυξη.

Οπως εξηγεί η ίδια: «Το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου προβλέπεται ότι θα εξυπηρετεί 12-15 εκατομμύρια επιβάτες τον χρόνο. Ομως δεν αναρωτηθήκαμε αν υπάρχουν οι διαθέσιμοι πόροι για να υποστηρίξουν τέτοιο τουριστικό ρεύμα και ταυτόχρονα να μην υπάρξει σημαντική υποβάθμιση ή κατάρρευση του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και της πολιτισμικής κληρονομιάς του νησιού».

Οσο για τα νησιά του Αιγαίου, αυτά, σύμφωνα με την κ. Γκεμιτζή, αποτελούν ειδική περίπτωση όπου θα πρέπει να εξεταστούν εξειδικευμένα μέτρα για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς είναι περιορισμένα σε έκταση και φυσικούς πόρους και αντιμετωπίζουν την πρόκληση της μαζικής τουριστικής ανάπτυξης που απειλεί να αλλοιώσει τον φυσικό τους χαρακτήρα. Οπως σημειώνει η καθηγήτρια: «Εδώ θα πρέπει άμεσα να εξεταστούν λύσεις για τον έλεγχο των τουριστικών ρευμάτων και την αντίστοιχη κατανάλωση των πόρων, όπως π.χ. επιβολή ανώτατου αριθμού επισκεπτών σε ευαίσθητες περιοχές, επιβολή ειδικού φόρου στους επισκέπτες, επιβολή ιδιαίτερα αυστηρών όρων δόμησης και επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον και προώθηση μόνο των πραγματικά βιώσιμων επενδύσεων ανάπτυξης που ενισχύουν τις τοπικές κοινωνίες. Η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν χρειάζεται να αποτελέσει προορισμό για τουρισμό του γκολφ ή για τουρισμό της πισίνας».