του Θανάση Σκαμνάκη
Η προσοχή μας έφυγε με φοβερή ταχύτητα, και με αμερικανική συνδρομή, από το μακεδονικό, τα συλλαλητήρια και το πρόσωπο που πρωταγωνίστησε, τον Μίκη Θεοδωράκη. Αλλά ένας αναστοχασμός δεν είναι μάταιος. Μήπως και εξιχνιάσω, πρωτίστως μέσα μου, το φαινόμενο. Όχι με μια ψυχολογική ερμηνεία, ούτε μια καλλιτεχνική αποτίμηση, αλλά ως πολιτική, κοινωνική και ψυχολογική μαζί.
Πολλοί άνθρωποι ενστάλαξαν ένα βαθύ μίσος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως τα λένε. Καθένας από τη σκοπιά του. Και καθένας με το δίκιο του.
Σε μια εποχή θρυμματισμών και ήττας είναι αναγκαίοι οι πετροβολισμοί. Δημιουργούν μια ανακούφιση, πως βρέθηκε ο ένοχος και ο στόχος.
Κάποιοι σπουδαίοι άνθρωποι της νεώτερης γενιάς ορμούν, με δημιουργική, θα έλεγα, οργή, να αποκαθηλώσουν το παρελθόν, με όλες τις παθογένειες του. Είναι η αναγκαία εκκαθάριση των λογαριασμών προκειμένου να αναδειχθεί μια νέα εποχή. Σε αυτά τα πράγματα δεν γίνονται ομαλές διαδοχές. Υπάρχουν εκρήξεις. Και αίματα.
Κι ωστόσο ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος η κατεδάφιση να αφήσει χαίνοντα ερείπια και μια θέα στο κενό.
Αν η δημιουργική ορμή δεν συνοδευτεί από αναδομήσεις και ουσιαστική πρωτοποριακή δημιουργία. Η οποία, αν υπάρξει, θα χρειαστεί να ξαναγυρίσει στα ωραία ερείπια που δημιούργησε για να ξαναπιεί από τις πηγές, στην αδιάκοπη διαλεκτική των πραγμάτων, και ιδιαίτερα της τέχνης.
Ίσως τότε να μυκτηρίσει τον εαυτό της που φέρθηκε με τόση ορμή και πιθανόν αφροσύνη απέναντι στο παρελθόν.
Κι ωστόσο δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Χρειάζεται η βεβήλωση για να αναγνωριστεί η ιερότητα. Πρέπει όμως να το ξέρουμε, να έχουμε συνείδηση και των πράξεων και των λόγων και των αναγκών.
Μετά απ’ αυτά, νομίζω πως χρειάζεται ορισμένοι, τουλάχιστον, να μείνουν ψύχραιμοι, διατηρώντας δηλαδή την ικανότητα έκθεσης και ανάλυσης των γεγονότων και τεκμηρίωσης των απόψεων.
Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένας ιδιοφυής άνθρωπος. Ακόμα κι αν κάποιοι, κατά τη γνώμη μου λανθασμένα (αλλά αυτό έχει δευτερεύουσα σημασία), αμφισβητούν τη μουσική, καλλιτεχνική και πολιτιστική συνεισφορά του, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί πως είναι ο άνθρωπος ο οποίος έβαλε σφραγίδα στην ελληνική ζωή, το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.