Ο ακινητοποιημένος χρόνος της φωτογραφίας και η ακινητοποιημένη κοινωνία της κρίσης
Σε εξέλιξη βρίσκεται αυτές τις μέρες η ατομική έκθεση φωτογραφίας του Γιάννη Καρπούζη «The Parallel Crisis» που εγκαινιάστηκε την περασμένη Δευτέρα στο Centro de Arte Alcobendas στη Μαδρίτη. Η έκθεση λαμβάνει χώρα στα πλαίσια του φεστιβάλ PHotoEspaña 2016, ενός από τους πιο σημαντικούς θεσμούς στον κόσμο σχετικά με τη φωτογραφία, και έρχεται ως συνέχεια του διεθνούς βραβείου Descubrimientos PHotoEspaña 2015 που έλαβε ο φωτογράφος την περσινή χρονιά.
Το συγκεκριμένο project σχετίζεται άμεσα με την οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, η οποία πέραν όλων των άλλων, έχει οδηγήσει σε συλλογική κατάθλιψη την πλειοψηφία του πληθυσμού και στη βύθισή του σε μια κατάσταση στασιμότητας που είναι φανερή ως η επικρατούσα συνθήκη στην πρωτεύουσά της, την Αθήνα.
Αυτό ακριβώς είναι το κομβικό σημείο του “Parallel Crisis” σύμφωνα και με τον δημιουργό: ο διάλογος του χρόνου της κρίσης και του χρόνου της φωτογραφίας οι οποίοι ομοιάζουν ως χρόνοι ακινητοποιημένοι, χωρίς μέλλον.
Όλη η ιδιαιτερότητα του φωτογραφικού μέσου βρίσκεται ακριβώς σε ένα χαρακτηριστικό του που από νωρίς διαισθάνθηκαν πρωτοπόροι όπως ο Walker Evans ή ο Eugene Atget, στο ότι δηλαδή έχει τη δυνατότητα να «σταματάει» το χρόνο, να αποκόπτει ένα κομμάτι πραγματικότητας που κάποτε υπήρξε, να το «υπεξαιρεί» και να το «βαλσαμώνει». Αντιστοίχως, στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα, ο χρόνος των ανθρώπων της έχει υπεξαιρεθεί από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, έχει υποθηκευτεί στις τράπεζες, «δεν κυλάει» πια, είναι ξοδεμένος, είναι νεκρός. Βρισκόμαστε στην κατεξοχήν εκείνη εξαιρετική (με την κυριολεκτική σημασία) συνθήκη όπου η φωτογραφία δεν αναπαριστά την πραγματικότητα, αλλά λειτουργεί, εγγενώς, ταυτοτικά με την πραγματικότητα. Κοινως, δε χρειάζεται να την «παγώσει». Είναι ήδη «παγωμένη». Το σημαίνον και το σημαινόμενο στις φωτογραφίες αυτές τείνουν προς μια σύμφυση και οι εικόνες μοιάζουν να έχουν επίγνωση του κλεμμένου χρόνου των ιστοριών με τις οποίες συμφύονται.
Το συγκλονιστικό που αναδύεται στις φωτογραφίες του Καρπούζη είναι η αίσθηση ότι αυτή η παραλυτική κατάσταση ακινησίας στην πόλη, στους ανθρώπους και στις σχέσεις τους, έχει εγκαθιδρυθεί επ” αόριστον, όπως ακριβώς η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί από το κράτος τείνει να γίνει μόνιμη συνθήκη που επανακανονικοποιεί τη ζωή με καταρακωμένη την ψυχολογία των πολιτών και ακρωτηριασμένη την ελευθερία τους. Και αυτό είναι ένα στοιχείο που καθιστά το «Parallel Crisis» ένα έργο βαθειά πολιτικό με σοβαρές επιρροές από επαναστατικά ρεύματα σκέψης με τόσο ουσιαστικό τρόπο που αυτές έχουν μετουσιωθεί σε υπαρξιακά ερωτήματα.
Υπό αυτό το πρίσμα, το «Parallel Crisis» είναι κάτι παραπέρα από ένα creative document που παράγει αυτόνομο αισθητικό αποτέλεσμα από τα χνάρια της πραγματικότητας. Εισηγείται μέθοδο εξερεύνησης της δυστοπίας στην οποία κατρακυλούν οι μητροπόλεις του καπιταλιστικού κέντρου.
Ο Καρπούζης, όπως είναι φανερό από το έργο του, έχει βουτήξει στον αχανή ωκεανό όπου εκβάλλουν τα ποικίλα φωτογραφικά ρεύματα των τελευταίων 30 χρόνων, τα έχει χωνέψει, και έχει βγει από αυτόν μεστωμένος, με μια ματιά μοντέρνα (μέσα στην άβυσσο του μεταμοντερνισμού), επαναθεμελιωμένη, όμως, με όρους του σήμερα.
Τα τελευταία χρόνια, είναι αρκετοί οι φωτογράφοι που αποπειράθηκαν να μιλήσουν για την κρίση μέσα από τις εικόνες τους. Πράγμα δύσκολο, που άλλοτε αποτελεί απλώς μια στεγνή, ρεπορταζιακού τύπου, επιφανειακή αναπαράσταση του γίγνεσθαι και άλλοτε μια αφηρημένη, δοκιμιακή και εντελώς προσωπική έκφραση που τελικά σε ελάχιστες περιπτώσεις επικοινωνεί με την εξωτερική πραγματικότητα. Σύμφωνα με μια αντίληψη που ασπάζεται ο ίδιος ο Καρπούζης, «εφόσον δεν πιστεύουμε ότι η Φωτογραφία ή οποιοδήποτε άλλο Μέσο μπορεί να μιλήσει ικανοποιητικά για μία κρίση, είπαμε να αντιστρέψουμε την πρακτική, να αφήσουμε την κρίση να μιλήσει για τη Φωτογραφία». Και οι φωτογραφίες του είναι, όντως, μια βαθειά και συγκινητική οπτική απόδοση της διαδικασίας αυτής. 
Info:
Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 18 Ιουνίου 2016
Mariano Sebastián Izuel 9 28100 Alcobendas, Μαδρίτη
- Από Δευτέρα μέχρι Σάββατο 10 π.μ-9 μ.μ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου