Μπαζώνουν με… τσιμέντο το δημοσιονομικό κενό

Με δύο νομοσχέδια το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να βάλει τάξη στις χωροταξικές και πολεοδομικές αυθαιρεσίες και... 1,2 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία τη διετία 2014-2015 προκειμένου να καλυφθούν οι «μαύρες τρύπες».

Του Μάριου Χριστοδούλου από την ΕφΣυν

Στο σφυρί βγάζει η κυβέρνηση 245.000 στρέμματα του Δημοσίου, που βρίσκονται σε χέρια καταπατητών, για να μαζέψει 1,2 δισ. ευρώ στη διετία 2014-2015, ποσό που θα καλύψει ένα μεγάλο κομμάτι από το δημοσιονομικό «κενό».

Τον δρόμο για την άνευ όρων πώληση αυτών των εκτάσεων, ακόμη και εκείνων επί των οποίων έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα κτίσματα (κατοικίες, επαγγελματικά-αγροτικά κτίσματα, αποθήκες), ανοίγει νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που δίνει τη δυνατότητα σε όσους έχουν ιδιοποιηθεί ακίνητο του ελληνικού Δημοσίου να το εξαγοράσουν πληρώνοντας το ανάλογο αντίτιμο.

Το τέλος εξαγοράς θα προσδιορίζεται με βάση την αντικειμενική αξία του ακινήτου, η οποία θα προσαυξάνεται κατά 20% εάν επί του ακινήτου υφίσταται και κτίσμα.

Η ταρίφα

Το τίμημα θα διαφοροποιείται ανάλογα με την τοποθεσία, το είδος και την περιοχή του ακινήτου και θα ξεκινά από τα 500 ευρώ ή τα 600 ευρώ το στρέμμα ή 0,5 ευρώ το τετραγωνικό και θα φθάνει μέχρι και τα 6.000-7.000 ευρώ. Για τις εκτός σχεδίου εκτάσεις, το ποσό της εξαγοράς θα κυμαίνεται κατά μέσο όρο στα 4 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία δικαιούνται έκπτωση 10%, ενώ το ίδιο ποσοστό έκπτωσης επί του τιμήματος και μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ, εφόσον πρόκειται για πολύτεκνο, και εντός τού προς εξαγορά οικοπέδου υπάρχει και κτίσμα έως 140 τ.μ. το οποίο αποτελεί πρώτη κατοικία για τον καταπατητή.

Προϋπόθεση για την έκπτωση είναι ο υπόχρεος να μην έχει δηλώσει εισόδημα μεγαλύτερο των 20.000 ευρώ τα τελευταία πέντε χρόνια. Οποιος επιθυμεί θα μπορεί να εξαγοράσει και γειτονικά ακίνητα, που συνορεύουν με το δικό του, ειδικά αν τα χρειάζεται για να συμπληρώσει αρτιότητα, ώστε να μπορεί να χτίσει. Εκτός εξαγοράς, θα παραμείνουν οι δασικές εκτάσεις ή αυτές που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες, τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές οικολογικού ενδιαφέροντος ή ζώνες οι οποίες προστατεύονται από τη νομοθεσία. Για όλα τα υπόλοιπα, είτε πρόκειται για αστικά, είτε για περιαστικά, παραλιακά είτε για αγροτικά ακίνητα, η κυβέρνηση θα παραχωρεί τίτλους κυριότητας σε όσους τα κατέχουν αυθαίρετα για τουλάχιστον μία 20ετία, χωρίς διακοπή μέχρι τις 31/12/2013, και μέχρι την έναρξη του παρόντος νόμου.

Δεν πρόκειται για την πρώτη απόπειρα. Το επιχείρησαν κι άλλες κυβερνήσεις στο παρελθόν. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των καταπατημένων επιχειρείται επί δεκαετίες να επιλυθεί και τις περισσότερες φορές κατέληγε να αποσαφηνιστεί στις αίθουσες των δικαστηρίων. Με δίκες επί δικών που ξεκίνησαν από το Δημόσιο ή από τους ιδιώτες και οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν τελεσφορήσει. Μια ολόκληρη βιομηχανία ανθεί γύρω από αυτά. Ενα σύστημα που ακόμη και μέσα στην κρίση συντηρεί δικηγόρους, δικαστήρια, συμβολαιογράφους με δίκες-παρωδία ή συμβόλαια-«μαϊμού».

Στόχος των διεκδικητών είναι να μοιραστούν τα «φιλέτα» της Αττικής, της Κρήτης, της Χαλκιδικής, όλης της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, περίπου 98.000 είναι τα καταπατημένα, συνολικής έκτασης περίπου 3,5 εκατ. στρεμμάτων. Σχεδόν 9 στα 10 δημόσια κτήματα και ανταλλάξιμα είναι καταπατημένα. Μόνο στις πρωτεύουσες 53 νομών το 45% των δημόσιων κτημάτων ή 1.670 είναι καταπατημένα και μάλιστα 1.089 από αυτά είναι εντός σχεδίου πόλης. Στις πόλεις αυτές μόνο το 20% ή 747 κτήματα είναι ελεύθερα και τα υπόλοιπα είναι μισθωμένα (253) ή παραχωρημένα (764) ή με ασαφή αιτιολογία ως προς τη χρήση (255). Μόνον 7.741 κτήματα έκτασης 245.000 στρεμμάτων είναι ελεύθερα σήμερα. Η παραχώρηση των δημόσιων κτημάτων έχει προταθεί και κατά το παρελθόν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, δεδομένου ότι το Δημόσιο σε αρκετές περιπτώσεις δεν μπόρεσε να ασκήσει τις αρμοδιότητές του, όπως της διοικητικής αποβολής ή της κατεδάφισης ή τουλάχιστον της επιβολής αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης.

Οποιαδήποτε δικαστική απόπειρα απέβη σε όφελος των καταπατητών, οι οποίοι, όπως έχει αποδειχθεί, όταν εγείρουν αγωγές κατά του Δημοσίου ή το τελευταίο εναντίον τους, έχουν τίτλους ιδιοκτησίας. Με την εκχώρηση των δημόσιων κτημάτων, το Δημόσιο παραιτείται από όλες τις εκτάσεις, ανεξαρτήτως αν αυτές έχουν οικοδομηθεί ή όχι.

Πώς θα νομιμοποιηθούν

Τα κυριότερα σημεία του νομοσχεδίου είναι:

• Δικαίωμα εξαγοράς διατηρεί όποιος κατέχει αυθαίρετα, με ή χωρίς τίτλους, δημόσιο ή ανταλλάξιμο ακίνητο που ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Προϋπόθεση είναι να κατέχει το ακίνητο επί τουλάχιστον μία εικοσαετία, χωρίς διακοπή, και μέχρι τις 31.12.2013 και εφόσον η κατοχή συνεχίζεται μέχρι και την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Στον χρόνο της αυθαίρετης κατοχής του αιτούντος συνυπολογίζεται και ο χρόνος που το ακίνητο ήταν στην κατοχή των φερομένων ως δικαιοπαρόχων του με καθολική ή ειδική διαδοχή.

• Προκειμένου για αστικά ακίνητα μπορεί να εξαγοραστεί έκταση μέχρι 5 στρεμμάτων, εφόσον βρίσκεται σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων. Για περιοχές που βρίσκονται μέσα σε σχέδιο πόλης ή για οικισμούς που προϋφίστανται του έτους 1923, έκταση ίση με το ελάχιστο εμβαδόν αρτίου. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η εξαγορά συνεχόμενης έκτασης, εφόσον αυτή καλύπτεται από μόνιμα κτίσματα.

• Επί αγροτικών ακινήτων, μπορεί να εξαγοραστεί ενιαία έκταση μέχρι 10 στρέμματα και μέχρι 20 στρέμματα συνολικά.

• Είναι δυνατή η εξαγορά περισσότερων του ενός ακινήτου από τον ίδιο κάτοχο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, υπό την προϋπόθεση ότι το σύνολο των εξαγοραζομένων εκτάσεων δεν υπερβαίνει τα 20 στρέμματα.

• Η εξαγορά ακινήτου επί του οποίου έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα κτίσματα δεν νομιμοποιεί τα κτίσματα αυτά. Εντός αποκλειστικής προθεσμίας 12 μηνών από την έκδοση της απόφασης εξαγοράς, ο αιτών οφείλει να υποβάλει αίτηση νομιμοποίησης ή τακτοποίησης των κτισμάτων.

• Ως τίμημα εξαγοράς για τις εκτός σχεδίου περιοχές ορίζεται η αντικειμενική αξία που έχει το ακίνητο κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς, ενώ για τις εντός σχεδίου η χαμηλότερη αντικειμενική αξία του οικείου διαμερίσματος. Αν επί του ακινήτου υφίστανται κτίσματα, υπάρχει προσαύξηση κατά 20%.

• Το τίμημα εξαγοράς καταβάλλεται είτε εφάπαξ είτε σε διμηνιαίες δόσεις που δεν μπορεί να είναι κατώτερες των 800 ευρώ η καθεμία.

• Για εφάπαξ εξόφληση, παρέχεται έκπτωση 5%.