Ο δρόμος των απολύσεων οδηγεί στο... Κόσοβο

Αναδημοσίευση από Ελευθεροτυπία

Ο καθηγητής της Νομικής του ΑΠΘ Κώστας Χρυσόγονος επισημαίνει ότι οι κυβερνητικές επιλογές θα μετατρέψουν την Ελλάδα σε ένα οικονομικά εξαθλιωμένο διεθνές προτεκτοράτο

Παραβιάζεται το Σύνταγμα, καθώς καταργούνται οι αρχές της μονιμότητας, της ισότητας και της αξιοκρατίας, με τις επικείμενες απολύσεις των υπαλλήλων από τους οργανισμούς που θα καταργηθούν, τονίζει με συνέντευξή του στην «Ε» ο καθηγητής της Νομικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κώστας Χ. Χρυσόγονος, υπογραμμίζοντας με νόημα ότι ο δρόμος προς τις απολύσεις οδηγεί... στο Κόσοβο, γιατί οι κυβερνητικές επιλογές θα μετατρέψουν την Ελλάδα σε ένα οικονομικά εξαθλιωμένο διεθνές προτεκτοράτο.

* Μπορούν να απολυθούν υπάλληλοι επειδή απλώς καταργήθηκε η θέση που κατείχαν στο Δημόσιο;

- Το άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγματος προβλέπει ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι, εφ' όσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν και ότι δεν μπορούν να παυθούν (εννοείται, λόγω διάπραξης πειθαρχικού αδικήματος) παρά μόνο με απόφαση αρμόδιου υπηρεσιακού συμβουλίου. Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι εάν ο νομοθέτης (δηλαδή η Βουλή) καταργήσει την οργανική θέση του, ο (μόνιμος) δημόσιος υπάλληλος μπορεί να απολυθεί ακόμη και χωρίς να έχει διαπράξει πειθαρχικό αδίκημα και βέβαια χωρίς να έχει καταδικασθεί από υπηρεσιακό συμβούλιο.

Ωστόσο η ευχέρεια του νομοθέτη να καταργεί οργανικές θέσεις δεν είναι απεριόριστη. Από τη γενική αρχή της ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος) και τις αρχές της αξιοκρατίας και της ίσης πρόσβασης των πολιτών στις δημόσιες θέσεις (συνδυασμός του άρθρου 4 παρ. 1 και 4 και του άρθρου 5 παρ. 1 του Συντάγματος) προκύπτει ότι δεν είναι συνταγματικά ανεκτή η επιλεκτική και αυθαίρετη κατάργηση συγκεκριμένων θέσεων, ώστε να απολυθούν κατά «φωτογραφικό» τρόπο οι υπάλληλοι που τις κατέχουν. Η κατάργηση θέσεων οφείλει να γίνεται με ρυθμίσεις γενικές και αντικειμενικές, προκειμένου να μην υφίσταται σκιά ή υποψία πολιτικής δίωξης εναντίον αντιφρονούντων, και μάλιστα με τη χρήση κριτηρίων πρόσφορων για να τεκμηριωθεί η περιορισμένη ή ανύπαρκτη χρησιμότητα των θέσεων αυτών για τη δημόσια διοίκηση. Ετσι, π.χ., η κατάργηση συλλήβδην των θέσεων των υπαλλήλων που δεν έχουν διορισθεί μέσω ΑΣΕΠ θα ήταν αντίθετη στις παραπάνω συνταγματικές αρχές, αφ' ενός διότι δεν υπήρχε ΑΣΕΠ πριν από το 1994 και, αφ' ετέρου, διότι πάντως από τον τρόπο επιλογής τους στο παρελθόν δεν μπορεί να συναχθεί αυτομάτως αμάχητο τεκμήριο ότι είναι σήμερα άχρηστοι ή ανίκανοι.

* Ωστόσο δεν θα 'πρεπε κάτι να κάνουμε για το υδροκέφαλο Δημόσιο, για λιγότερο και αποτελεσματικότερο κράτος;

- Εάν και εφ' όσον προκύπτει τεκμηριωμένα ότι το Δημόσιο στο σύνολό του είναι υπερφορτωμένο με προσωπικό (προσωπικά πάντως δεν έχω υπ' όψιν επιστημονικές μελέτες οι οποίες να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο με πειστικό τρόπο, γενικά για τις δημόσιες υπηρεσίες), τότε ο νομοθέτης θα μπορούσε ασφαλώς να προχωρήσει σε κατάργηση των περιττών θέσεων. Για να έχει η κατάργηση αυτή όμως θετικό αποτέλεσμα για τη λειτουργικότητα της δημόσιας διοίκησης και όχι απλώς ένα πρόσκαιρο δημοσιονομικό όφελος, θα έπρεπε να ακολουθηθεί διαδικασία ατομικής συγκριτικής αξιολόγησης των υπαλλήλων, έτσι ώστε να καταργηθούν (μόνο) οι θέσεις των μη αποδοτικών.

* Για τις προσλήψεις που θα προκύψουν μετά τις απολύσεις και την εφαρμογή «ένας προς έναν» που δέχτηκε η τρόικα;

- Η καταστρατήγηση όχι μόνο της ισότητας και της αξιοκρατίας, αλλά και της ίδιας της μονιμότητας ολοκληρώνεται με την εξαγγελία ότι μετά τις χιλιάδες απολύσεις «αχρήστων» θα ακολουθήσουν ισάριθμοι διορισμοί νέων «χρησίμων» υπαλλήλων. Οταν η κατάργηση οργανικών θέσεων (και η απόλυση των υπαλλήλων που τις κατέχουν) συνοδεύεται από την άμεση επανασύσταση ισάριθμων «νέων» θέσεων, καθίσταται προφανές ότι η κατάργηση είναι προσχηματική και ότι κατ' ουσίαν πρόκειται για αντικατάσταση ενός υπαλλήλου από άλλον. Αυτό ακριβώς συνέβαινε και το 19ο αιώνα έπειτα από κάθε κυβερνητική αλλαγή (άλλωστε, η πλατεία Κλαυθμώνος ονομάσθηκε έτσι επειδή εκεί οδύρονταν οι απολυμένοι) και αυτό θέλησε να αποφύγει ο συντακτικός νομοθέτης το 1911 (επρόκειτο, υπενθυμίζω, για τον εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο), γι' αυτό και καθιέρωσε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων.

Η ευπειθής συμμόρφωση των κυβερνώντων στις επιταγές των δανειστών δεν θα φέρει τη «σωτηρία» που επαγγέλλονται, αλλά την οπισθοδρόμηση και τελικά τη μετατροπή της Ελλάδας σε ένα οικονομικά εξαθλιωμένο διεθνές προτεκτοράτο, όπως π.χ. το Κόσοβο.