Τι δείχνουν οι πρώτες αναλογιστικές προβλέψεις για το νέο επικουρικό Ταμείο

Τι δείχνουν οι πρώτες αναλογιστικές προβλέψεις για το νέο επικουρικό Ταμείο

Tου Δημήτρη Κατσαγάνη

Προβληματισμό προκαλούν τα πρώτα ευρήματα της υπό διαμόρφωση αναλογιστικής μελέτης για τον κλάδο της επικουρικής ασφάλισης ενόψει και της εξαγγελθείσας ίδρυσης του δημόσιου επικουρικού ταμείου κεφαλαιοποιητικής λειτουργίας από το 2022.

Στον εν λόγω ταμείο, βάσει των υφιστάμενων σχεδιασμών, θα ενταχθούν υποχρεωτικά όσοι μισθωτοί ασφαλιστούν για πρώτη φορά από την 1η Ιανουαρίου του 2022 και προαιρετικά όσοι μισθωτοί είναι έως 35 ετών και οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες.

Συνεπώς ο υφιστάμενος κλάδος επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ θα χάσει τους νεο-ασφαλισμένους από το 2022 (οι οποίοι θα ενταχθούν στο νέο-κεφαλαιοποιητικό επικουρικό ταμείο), χάνοντας τις εισπράξεις από τις εισφορές τους.

Σύμφωνα με τις καταρχάς αναλογιστικές εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών -όπως αναφέρουν έγκυρες πληροφορίες του Capital.gr - ο εν λόγω κλάδος αναμένεται να μην εντάξει το 2022 από 30.000 έως 50.000 μισθωτούς οι οποίοι θα ασφαλιστούν για πρώτη φορά κατά το έτος αυτό αλλά θα ενταχθούν στο νέο επικουρικό ταμείο κεφαλαιοποιητικής λειτουργίας και όχι στον υφιστάμενο κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Το γεγονός αυτό θα φέρει το 2022 απώλεια εισφορών υπέρ του επικουρικού του e-EΦΚΑ κοντά στα 40 εκατ. ευρώ.

Ωστόσο, στο βαθμό που η ελληνική οικονομία θα ανακάμπτει περισσότερο από την τρέχουσα κορονο-κρίση και έτσι θα αυξάνονται νεο-ασφαλισμένοι, θα αυξάνονται και οι απώλειες των εισφορών για το επικουρικό του e-ΕΦΚΑ, ενώ, αντίστροφα, θα αυξάνονται τα έσοδα για το νέο επικουρικό κεφαλαιοποιητικό ταμείο.

Το "ορόσημο" του 2022

Να σημειωθεί, όμως, ότι τα έσοδα του υφιστάμενου κλάδου επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, το 2022, θα μειωθούν και από ένα ακόμα λόγο που δεν είναι άλλος από τη μείωση των σχετικών εισφορών των μισθωτών κατά 0,5% (0,25% για τους μισθωτούς και κατά 0,25% για τους εργοδότες) από τα μέσα του έτους.

Η μείωση αυτή αναμένεται να φέρει σε ετήσια βάση μείωση των εσόδων κατά τουλάχιστον 200 -250 εκατ. ευρώ ( σ.σ. μείωση 100 -125 εκατ. ευρώ στο β΄εξάμηνο του 2022).

Και αυτό σε συνθήκες που φέτος, σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του e-ΕΦΚΑ αναμένεται δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 274 εκατ. ευρώ στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης -λόγω της συνεχιζόμενης υγειονομικής και οικονομικής κρίσης του κορονοϊού - έναντι ελλείμματος 257 εκατ. ευρώ πέρσι.

Είναι υπό αυτές τις συνθήκες (κορονο-ελλειμμάτων, επικείμενης μείωσης εισφορών κατά 0,5% και απώλειας εσόδων λόγω της εξαγγελθείσας ένταξης των νεοασφαλισμένων στο κεφαλαιοποιητικό ταμείο), που οι πρώτες αναλογιστικές εκτιμήσεις για την πορεία του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του e- ΕΦΚΑ δείχνουν διαχρονικό έλλειμμα 5 δισ. ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία, δηλαδή για την περίοδο 2022-2032. Με ορίζοντα, μάλιστα, το 2060 το έλλειμμα εκτινάσσεται στα 50 δισ. ευρώ.

Όσον αφορά ειδικά την επόμενη δεκαετία (2022-2032), το καταρχάς προβλεπόμενο έλλειμμα των 5 δισ. ευρώ σημαίνει πως προκειμένου το επικουρικό του e-ΕΦΚΑ να καταβάλλει απρόσκοπτα (επικουρικές) συντάξεις τα επόμενα δέκα χρόνια, θα πρέπει να βρει 5 δισ. ευρώ ή 500 εκατ. ευρώ κατ΄έτος. Και αυτό την ώρα, που τα αποθεματικά του ανέρχονται σε 3,5 δισ. ευρώ. Έτσι, ακόμα και αν αξιοποιηθούν όλα τα αποθεματικά του, θα λείψουν 1,5 δισ. ευρώ ή 150 εκατ. ευρώ κατ΄έτος.

Το συνολικό ποσό που κατά μέσο όρο αναμένεται να λείπει κάθε χρόνο από το επικουρικό του e-ΕΦΚΑ (500 εκατ. ευρώ) αντιστοιχεί περίπου στο 15% των εσόδων από τις εισφορές υπέρ του επικουρικής ασφάλισης. Όσον αφορά το ποσό που αναμένεται να λείπει κατά μέσο όρο, κατ΄έτος, αφού χρησιμοποιηθούν τα αποθεματικά του επικουρικού, αντιστοιχεί περίπου στο 5% των αναμενομένων εσόδων του από εισφορές.

Για την ώρα πάντως, το έλλειμμα για το 2021 αντιστοιχεί ήδη κοντά στο 10% των εσόδων από εισφορές.

Η αντιστοίχιση του ελλείμματος ως ποσοστό επί των εσόδων από εισφορές έχει τεράστια σημασία για το μέλλον των επικουρικών συντάξεων.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου (η οποία δεν άλλαξε από τον ασφαλιστικό νόμο Βρούτση) "σε περίπτωση ελλειμμάτων λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης, ο οποίος αποκλείει απολύτως κάθε αναπροσαρμογή των συντάξεων".

Ωστόσο, ο ίδιος νόμος διευκρινίζει ότι "κατά τη χρονική περίοδο αυξημένων εισφορών (σ.σ. 2016 -22), οι συντάξεις δεν αναπροσαρμόζονται στην περίπτωση που, εάν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα του Ταμείου, το αποτέλεσμα είναι είτε αρνητικό, είτε μικρότερο από το 0,5% των εισφορών, λαμβάνοντας υπόψη τα απολογιστικά στοιχεία της προηγούμενης χρήσης".

Με άλλα λόγια, δεν καθορίζεται τι πρέπει να συμβεί στις συντάξεις (δηλαδή αν πρέπει να "αναπροσαρμοσθούν” ή όχι), μετά το 2022 (σ.σ. μετά τα μέσα του εν λόγω έτους) οπότε λήγει η περίοδος των αυξημένων εισφορών και αυτές επανέρχονται στο επίπεδο του 6%, όπως ήταν έως και τα μέσα του 2016, οποτε ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου προέβλεψε αρχικά την αύξηση τους στο 7% και έπειτα (το 2019 και το 2022) την επαναφορά τους στο 6%.

Και αυτό την ίδια στιγμή που το υφιστάμενο πλαίσιο όχι μόνο δεν επιτρέπει καμία εμπλοκή του κράτους στη χρηματοδότηση της επικουρικής ασφάλισης (σε αντίθεση με το τι συμβαίνει με την κύρια ασφάλιση) , με έκτακτη εξαίρεση την καταβολή των αυξήσεων στις επικουρικές συντάξεις που προέβλεψε ο νόμος Βρούτση κατ΄εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ κατά των περικοπών που έφερε ο νόμος Κατρούγκαλου, αλλά και απαγορεύει την άντληση πόρων από τον "κουμπαρά" του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ), αν και π.χ. μόνο φέτος αναμένονται από τις εισφορές αλληλεγγύης στις επικουρικές συντάξεις να εισπραχθούν 147 εκατ. ευρώ.