Η συμφωνία CETA θα διευκολύνει τις επιχειρηματικές συναλλαγές με τον Καναδά, θα άρει τους τελωνειακούς δασμούς, θα βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό την πρόσβαση σε δημόσιες συμβάσεις, θα εξασφαλίσει συνθήκες σταθερότητας για τους επενδυτές και θα προσφέρει προστασία στις γεωγραφικές ενδείξεις»[1].
Όποιος ή όποια έχει αμφιβολίες για τις επιδιώξεις της νέας εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Καναδά, CETA αρκεί να διαβάσει προσεκτικά το παραπάνω απόσπασμα από το επίσημο δελτίο τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παρουσίαση της συμφωνίας στα τέλη Οκτώβρη. Οι θεσμοί της ΕΕ και του Καναδά μπορεί να πανηγυρίζουν για την επίτευξη μιας «συμφωνίας που θέτει νέα πρότυπα για το παγκόσμιο εμπόριο»[2], ο κ. Σταθάκης μπορεί να προσπαθεί να μας πείσει ότι (απλά) «ρυθμίζονται με κανόνες το διαρκώς ογκούμενο διεθνές εμπόριο και οι επενδυτικές ροές»[3], η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική και δεν το κρύβουν ούτε οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι.
Η CETA είναι μια εμπορική συμφωνία «νέας γενιάς» που επιτρέπει στους επιχειρηματικούς ομίλους να ανοίξουν νέα πεδία κερδοφορίας και να κυριαρχήσουν a priori σε αυτά, παρακάμπτοντας κάθε περιορισμό, κοινωνικό ή θεσμικό έλεγχο και εθνική νομοθεσία. Αυτό επιτυγχάνεται µε την εγκαθίδρυση διαδικασιών µε τεχνοκρατικό και όχι πολιτικό χαρακτήρα, την ελαχιστοποίηση της επιρροής των κοινωνικών και δημοκρατικών διαδικασιών, την απελευθέρωση/ιδιωτικοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών και αγαθών και τη συνολική υπαναχώρηση από εργασιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά κεκτημένα. Συγκροτείται παράλληλα, ένας ενιαίος οικονομικός χώρος των ισχυρών οικονομιών του πλανήτη, διαχρονική επιδίωξη του κεφαλαίου ενώ δεν κρύβεται από κανέναν ότι η CETA αναμένεται να χρησιμοποιηθεί κι ως το μοντέλο για την συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ (ΤΤΙΡ).
Ίσως έχει μικρή σημασία να προσφέρουμε πληροφοριακά στοιχεία για τη CETA καθώς τους τελευταίους τουλάχιστον τρεις μήνες έχει υπάρξει πλήθος κειμένων και πρωτοβουλιών από κινήσεις πολιτών, κοινωνικά κινήματα και φορείς που τοποθετούνται ενάντια στη συμφωνία. Αυτό που έχει αντιθέτως, μεγάλη σημασία είναι να μελετήσουμε τη CETA στο πλαίσιο των εμπορικών συμφωνιών «νέας γενιάς» (CETA, TTIP, TiSA) που αναπτύσσονται στο φόντο τόσο των συνεχιζόμενων νεοφιλελεύθερων πολιτικών όσο και της συνεχιζόμενης κρίσης και της προσπάθειας υπέρβασης της προς όφελος του κεφαλαίου από πλευράς των οικονομικά ισχυρών. Παρότι η επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Σεσίλια Μάλστρομ (και ο κ. Σταθάκης) προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο[4],[5], η CETA σημαίνει TTIP και η TTIP σημαίνει CETA. Οι συμφωνίες αυτές έρχονται για να υπηρετήσουν τους τέσσερεις βασικούς άξονες της διεθνοποίησης, της απορρύθμισης, της τεχνοκρατικοποίησης της πολιτικής και της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των μεγάλων επιχειρήσεων.
Καθώς στο συντομο αυτό κείμενο δεν επιδιώκεται μια συνολική αποδόμηση των εμπορικών συμφωνιών «νέας γενιάς», θα επιμείνουμε σε μερικά μόνο σημεία που είναι χαρακτηριστικά της νέας πραγματικότητας που θέλουν να θέσουν και που έχουν άμεσες συνέπειες στο περιβαλλοντικό πεδίο.
Συνολικά, η μακροχρόνια περιβαλλοντική προστασία (όπως αυτή έχει κατακτηθεί τόσο από τα κοινωνικά κινήματα όσο και από συγκεκριμένους φορείς διαχρονικά) δεν διασφαλίζεται αν δεν καταργείται πλήρως καθώς δεν παρέχεται καμία αντίστοιχη πρόβλεψη συγκεκριμένων μεθόδων και διαδικασιών.
Οι εξουσίες των εταιρειών ενισχύονται έναντι αυτών των κοινωνικών κινημάτων, των κινήσεων πολιτών και της κοινωνίας συνολικότερα. Ενώ οι συμφωνίες αυτές έχουν άμεσες συνέπειες στην προστασία του περιβάλλοντος, των καταναλωτών και της ποιότητας ζωής, οι εταιρείες είναι οι προνομιακοί και αποκλειστικοί συνομιλητές των υπεύθυνων για τη συμφωνία.
Μέσω αυτών των συμφωνιών θα είναι πολύ πιο δύσκολη η εφαρμογή πολιτικών για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής: Δεν παρουσιάζονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις, πολιτικές ή μέτρα για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, όπως θα έπρεπε σε συμφωνίες τέτοιου μεγέθους και βάθους, καθώς αυτές προσπαθούν να ορίσουν (σχεδόν) το σύνολο των παραγωγικών και εμπορικών κατευθύνσεων.
Η όποια απορρύθμιση δεν είναι αντιστρεπτή. Με βάση τις προβλέψεις καθίστανται ανέφικτες οποιεσδήποτε διορθωτικές κινήσεις για την αντιμετώπιση αρνητικών επιπτώσεων της απορρύθμισης στο περιβάλλον, τις δημόσιες υποδομές, το δημόσιο χώρο ευρύτερα ή ακόμα και στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Οι συμφωνίες αυτές ενδυναμώνουν χιλιάδες εταιρείες να μηνύσουν τις κυβερνήσεις στη βάση της «διαφυγής των κερδών τους» εξαιτίας νομοθετικών περιορισμών ή ρυθμίσεων προς όφελος της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων ή του περιβάλλοντος. Παράλληλα ενισχύουν τις αδιαφανείς διαδικασίες λήψης αποφάσεων μακριά από το δημόσιο συμφέρον ή τη συμμετοχή κοινωνικών φορέων που επηρεάζονται άμεσα.
Πιο συγκεκριμένα, το Διεθνές Δικαστικό Σύστημα (ICS), που προβλέπει η CETA, έρχεται να αντικαταστήσει το μηχανισμό επίλυσης διαφορών επενδυτή-κράτους (ISDS) σε «θεωρητικά προοδευτικότερη κατεύθυνση» μόνο όμως κατ’ όνομα. Η ουσία των διαιτητικών δικαστηρίων παραμένει: Οι εταιρείες έχουν κάθε δικαίωμα να μηνύσουν τα κράτη ενώ δεν επιτρέπεται στους πολίτες, τις κοινότητες ή τα συνδικάτα να ασκήσουν αντίστοιχες αγωγές όταν μια εταιρεία παραβιάζει την περιβαλλοντική νομοθεσία, το εργατικό δίκαιο ή άλλους εθνικούς και διεθνείς κανόνες. Καθιερώνεται, συνεπώς, ένα παράλληλο νομικό σύστημα, επιτρέποντας στους επενδυτές να παρακάμψουν τα υπάρχοντα δικαστήρια.
Η CETA, η TTIP, η TiSA και όλες οι εμπορικές συμφωνίες «νέας γενιάς» δεν μπορούν και δεν πρέπει να γίνουν αποδεκτές από την κοινωνία. Είναι προϊόντα αδιαφανών και αντιδημοκρατικών διαδικασιών που αποτελούν το «λειτουργικό χέρι» του κεφαλαίου και των αγορών (και) στο περιβάλλον. Η πληροφόρηση για τις συνέπειες τους, αν και αναγκαία, δεν είναι επαρκής. Απαιτείται ταυτόχρονα ένα μεγάλο κοινωνικό κίνημα ή πλήθος κοινωνικών κινημάτων που θα αντισταθούν στην πράξη στην όποια προσπάθεια εφαρμογής τους. Τέλος, για να θυμηθούμε και τα της χώρας μας, απαιτείται να δεσμευτούν οι όποιες πολιτικές δυνάμεις έχουν τεθεί ενάντια σε αυτές τις συμφωνίες ότι θα της καταψηφίσουν όταν έρθουν προς έγκριση στα εθνικά κοινοβούλια.
*Σημαντικές αναφορές:
Πηγή: Κόκκοι
[1] Δελτίο τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συμφωνία CETA στις 29 Οκτωβρίου 2016 http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-16-3580_el.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου