PSI: Μια τρύπα στο νερό

 

Δε μείωσε το χρέος το κούρεμα των αποθεματικών των ταμείων

Η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους του Φεβρουαρίου του 2012 (PSI) δεν ήταν μόνο κοινωνικά ολέθρια, καθώς προέβλεπε οριζόντια μείωση μισθών, μαζικό ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας και κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, μεταξύ πολλών άλλων (Ν. 4046/2012).

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ από την ΕφΣυν

Ήταν και ατελέσφορη καθώς απέτυχε παταγωδώς να μειώσει το ύψος του δημόσιου χρέους. Κοινώς μια …τρύπα στο νερό, όπως μαρτυρά η αύξηση του δημόσιου χρέους στα 317 δισ. ευρώ ή 177% του ΑΕΠ στις 31/12/2014 (από 299 δισ. ή 115% του ΑΕΠ το 2009). Ο Βαγγέλης Βενιζέλος, από τη θέση του υπουργού Οικονομικών και αντιπροέδρου της κυβέρνησης τότε, διαψεύστηκε πλήρως όταν υποσχόταν πως πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη λύση που θα καταστήσει το χρέος οριστικά βιώσιμο, καθώς το «κούρεμα» παλιών ομολόγων ύψους 106 δισ. ευρώ συνοδευόταν από νέο δάνειο συνολικού ύψους 130 δισ. ευρώ. Οι λόγοι που το χρέος βραχυπρόθεσμα θα αυξανόταν ήταν από τότε γνωστοί. Οι δύο σημαντικότεροι αφορούσαν στο δάνειο ύψους 41 δισ. ευρώ με το οποίο ανακεφαλαιοποιήθηκαν οι ελληνικές τράπεζες, για να αποκαταστήσουν τις απώλειές τους από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, κι επίσης στο γεγονός ότι η καταλήστευση των αποθεματικών εκατοντάδων φορέων του δημοσίου δεν μείωσε ούτε κατά 1 ευρώ το ύψος του δημοσίου χρέους, επειδή επρόκειτο για ενδοκυβερνητικό χρέος, το οποίο δεν βαρύνει το χρέος της κυβέρνησης δεδομένου του σαφούς τρόπου με τον οποίο υπολογίζεται. Αυτή η αλήθεια περιγράφτηκε πρόσφατα με τον πιο σαφή τρόπο από τον φυσικό αυτουργό του πλιάτσικου, την Τράπεζα της Ελλάδας. «Το καθαρό όφελος από την αναδιάρθρωση του χρέους μετριάστηκε σημαντικά, κυρίως λόγω… γ) του γεγονότος ότι η μείωση της αξίας των ομολόγων που διακρατούσαν τα ασφαλιστικά ταμεία ή άλλοι φορείς (ύψους 16,2 δισ. ευρώ) δεν οδήγησε σε μείωση του χρέους, επειδή επρόκειτο για ενδοκυβερνητικό χρέος». (Το χρονικό της μεγάλης κρίσης – Η τράπεζα της Ελλάδας, εκδ. Τράπεζα της Ελλάδας – Ευρωσύστημα, σελ. 107).

Επομένως (όπως συνέβη στα εργασιακά και τις συλλογικές ελευθερίες) η αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους χρησιμοποιήθηκε σαν αφορμή για να εμφανιστεί επιβεβλημένη και δικαιολογημένη μια ιστορικών διαστάσεων οπισθοδρόμηση. Εν προκειμένω, την κατά παράβαση κάθε νομιμότητας ιδιοποίηση από το δημόσιο των αποθεματικών εκατοντάδων νομικών προσώπων, από ασφαλιστικά ταμεία και πανεπιστήμια μέχρι επιμελητήρια και μουσεία, με διαδικασίες μάλιστα εξόχως διαβλητές: την μετατροπή συγκεκριμένα καταθέσεων στην Τράπεζα της Ελλάδας σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Ποια ιδιωτική τράπεζα δικαιούται να μετατρέψει τις καταθέσεις σε ομόλογα εν αγνοία και παρά την διαφορετική γνώμη των δικαιούχων;

Η σημασία της υπενθύμισης των «σκοτεινών» σημείων του PSI έχει ξεχωριστή πολιτική σημασία σήμερα όχι μόνο λόγω των συζητήσεων για επαναφορά της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στα ασφαλιστικά ταμεία που θεωρεί δεδομένες τις απώλειες του ασφαλιστικού συστήματος από την ανταλλαγή των ομολόγων το 2012. Είναι επίκαιρη επίσης λόγω και των νέων σχεδίων αναδιάρθρωσης του χρέους που εξετάζουν οι πιστωτές. Κανένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε υπό τις ίδιες συνθήκες και τη δεύτερη φορά δεν έδωσε διαφορετικά αποτελέσματα…