Η κοκκορομαχία ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ για τον ELA ή αλλιώς αλήθειες και ψέματα για σκληρές και ημίσκληρες διαπραγματεύσεις με την ΕΕ

Η κοκκορομαχία ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ για τον ELA
ή αλλιώς
αλήθειες και ψέματα για σκληρές και ημίσκληρες διαπραγματεύσεις με την ΕΕ

Σταύρος Μαυρουδέας από εδώ

 

Μία νέα κοκορομαχία μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ πυροδότησαν οι δηλώσεις της Ραχήλ Μακρή (όψιμης μεταγραφής του ΣΥΡΙΖΑ από τους δεξιούς ΑΝΕΛΛ) ότι σε περίπτωση κοψίματος της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) μπορεί η Ελλάδα (πάντα παραμένοντας εντός ΟΝΕ) να χρηματοδοτηθεί με «κόψιμο» χρήματος από την Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) μέσω του μηχανισμού της παροχής έκτακτης ρευστότητας (Emegency Liquidity Assistance - ELA) ύψους έως 100 δις (http://www.huffingtonpost.gr/2015/01/15/politiki-makrh-kopsoume-eyro_n_6478986.html?utm_hp_ref=greece). Η ΝΔ ειρωνεύθηκε την εν λόγω υποψήφια και τον ΣΥΡΙΖΑ ότι αν αυτό ήταν εφικτό τότε η Ελλάδα θα μπορούσε να «κόψει» χρήμα και να πληρώσει το εξωτερικό χρέος της και προχώρησε στην γνωστή καταστροφολογία της. Τέλος, ο επίσημος ΣΥΡΙΖΑ «άδειασε» ευγενικά την υποψήφια του (http://www.huffingtonpost.gr/2015/01/16/politiki-raxil-makri-tupoma-euro_n_6484714.html?1421402174) και έδωσε για άλλη μία φορά διαβεβαιώσεις ότι δεν πρόκειται να προβεί σε μονομερείς ενέργειες αν και διατήρησε την δυνατότητα χρήσης του ELA σε περίπτωση ανάγκης.
Όλη αυτή η αντιπαράθεση είναι μία σκιαμαχία που και οι δύο συμμετέχοντες κοροϊδεύουν συνειδητά.
Η ΝΔ συγχέει συνειδητά τον ELA με το τύπωμα χρήματος όταν γνωρίζει ότι δεν είναι ακριβώς το ίδιο και επίσης ενώ οι κυβερνήσεις της ίδιας τον έχουν χρησιμοποιήσει κατά κόρον. Η πρόσφατη σχετική αίτηση των AlphaBank και EuroBank προς την ΕΚΤ και οι σχετικές προληπτικές συστάσεις Στουρνάρα προς όλες τις τράπεζες (http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=667760) είναι χαρακτηριστικά δείγματα.
Ο ELA προβλέπεται από την συνθήκη της ΕΚΤ (παρ. 14.4) που επιτρέπει στις εθνικές Κεντρικές Τράπεζες, υπό ειδικές συνθήκες, να εκτελέσουν και «ανορθόδοξες» λειτουργίες (πέραν του καταστατικού του Ευρωσυστήματος). Όμως το ΔΣ της ΕΚΤ μπορεί, με πλειοψηφία δύο τρίτων, να μην τις επιτρέψει εφόσον αποφανθεί ότι αντίκεινται στις λειτουργίες του Ευρωσυστήματος. Η χρηματοδότηση μέσω ELA αξιοποιείται σε έκτακτες περιπτώσεις (όταν φερέγγυα πιστωτικά ιδρύματα δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ρευστότητα με τις συνήθεις διαδικασίες) και έχει προσωρινό χαρακτήρα (μέχρι 6 μήνες). Γίνεται από τις εθνικές Κεντρικές Τράπεζες (εν προκειμένω την ΤτΕ) αλλά με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΚΤ (η ΤτΕ ενημερώνει την ΕΚΤ για τα ιδρύματα που αφορά και την πιστοληπτική ικανότητα τους, τα ποσά, τον χρόνο επιστροφής τους, τους λόγους παροχής, ευρύτερες συστημικές επιδράσεις κλπ.). Στην περίπτωση που η παροχή ELA ξεπερνά τα 500 εκ. ευρώ τότε απαιτείται η εκ των προτέρων ενημέρωση της ΕΚΤ. Επίσης η χρηματοδότηση μέσω ELA επιφέρει επιτόκιο ψηλότερο από αυτό της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ (επί του παρόντος 1,55% έναντι 0,05%). Τέλος, οι πράξεις ELA δεν συμπεριλαμβάνονται στο ενεργητικό της ΕΚΤ (καθώς είναι κινήσεις υψηλού κινδύνου) και βαραίνουν τους ισολογισμούς μόνο των εθνικών Κεντρικών Τραπεζών. Σχετικά με όλα τα παραπάνω οι σχετικές οδηγίες της ΕΚΤ είναι σαφέστατες (https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/201402_elaprocedures.el.pdf?aff1e040170c6a576639e18181e228a5).

Ουσιαστικά ο ELA αποτελεί ένα βραχυχρόνιο μηχανισμό όπου οι εθνικές Κεντρικές Τράπεζες αναλαμβάνουν να ξελασπώσουν πιστωτικά ιδρύματα σε κίνδυνο αναλαμβάνοντας αυτές ένα κίνδυνο αλλά και έναντι ενός υψηλότερου (του κανονικού) επιτοκίου. Το κάνουν όχι απαραίτητα τυπώνοντας χρήματα (όπως για λόγους γραφικότητας ισχυρίζεται η προπαγάνδα της ΝΔ) αλλά ανοίγοντας πιστωτικούς λογαριασμούς σε αυτές τις ίδιες (δηλαδή στις Κεντρικές Τράπεζες) για λογαριασμό των βοηθούμενων πιστωτικών ιδρυμάτων.
Δύο είναι τα βασικά στοιχεία της διαδικασίας του ELA: πρώτον είναι προσωρινή και, δεύτερον, είναι υπό τον έλεγχο και την συμφωνία της ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να τον χρησιμοποιήσει μία χώρα μακροχρόνια για να χρηματοδοτήσει πλευρές της οικονομίας της παρά μόνο με την συμπαιγνία της ΕΚΤ.
Συνεπώς, η προπαγάνδα της ΝΔ που υπονοεί ότι μία προσφυγή στον ELA θα οδηγήσει σε ανεξέλεγκτους πληθωρισμούς, σεισμούς, λοιμούς και καταποντισμούς (σύμφωνα με την γνωστή της καταστροφολογία) είναι επιεικώς παραπλανητική.
Αντίστοιχα όμως οι «αγωνιστικές» εξυπνάδες που εκτοξεύονται από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ περί σκληρής διαπραγμάτευσης αλλά εντός των πλαισίων της ΕΕ και της ΟΝΕ είναι εξίσου παραπλανητικές. Αν συγκρουστείς με την ΕΕ, τις τρόικες και τα μνημόνια της τότε δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις εργαλεία του συστήματος της (όπως ο ELA) γιατί είναι έτσι κατασκευασμένα ώστε να είναι πλήρως ελεγχόμενα.
Σε πολιτικό επίπεδο η ΝΔ, αφού στις προηγούμενες εκλογές έψαλε και αυτή υμνωδίες περί σκληρής διαπραγμάτευσης εντός των πλαισίων της ΕΕ (καταγγέλλοντας το μαλακό ΠΑΣΟΚ), στη συνέχεια πέρασε αμέσως (μαζί με το ΠΑΣΟΚ) στον πλήρη νενεκισμό. Και αυτό γιατί οι δομές και οι λειτουργίες της ΕΕ εκ κατασκευής δεν αφήνουν περιθώρια για τους εργαζόμενους και τις πιο αδύναμες χώρες.
Αντίστοιχα, ο ΣΥΡΙΖΑ προχωρά ήδη σε μία ραγδαία οπισθοχώρηση. Από την σύγκρουση με τα Μνημόνια και την σκληρή διαπραγμάτευση με την ΕΕ έχει, ήδη από πριν τις εκλογές, υποχωρήσει στη συναινετική διαπραγμάτευση όπου οι ευρωπαίοι πάτρωνες έγιναν εξαίφνης εταίροι που θα πεισθούν με βάση «την λογική και τα κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα». Αυτή η παραμυθία αναβιώνει τον πολλαπλά εξευτελισμένο από την κρίση της ευρωζώνης μύθο περί κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού, κοινής ταυτότητας, αλληλεγγύης κλπ. Αν έχει δείξει κάτι περίτρανα η κρίση της ευρωζώνης είναι ότι ποτέ δεν υπήρξε κάτι τέτοιο αλλά, αντιθέτως, υπήρχαν πάντα συσχετισμοί δύναμης και συμφέροντα που καθορίζουν την λειτουργία της ΕΕ. Και μέσα σ’ αυτά οι εργαζόμενοι και οι αδύναμες χώρες είναι εξ ορισμού τα θύματα.
Αν κάτι αναδεικνύει αυτή η κοκορομαχία ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία σκληρή διαπραγμάτευση εντός των πλαισίων της ΕΕ. Τα πλαίσια και οι δομές της είναι απαγορευτικά γι’ αυτό. Όσοι επαγγέλλονται σκληρές διαπραγματεύσεις μέσα σ’ αυτά είναι απλά για χυδαίους ψηφοθηρικούς λόγους και σύντομα μεταλλάσσονται σε ημίσκληρους διαπραγματευόμενους και συχνά, στο τέλος, σε νενέκους.
Δεν υπάρχει καμία προοπτική φιλολαϊκών λύσεων και διεξόδου από την κρίση μέσα στα πλαίσια της ΟΝΕ/ΕΕ. Έξι χρόνια κρίσης και μνημονίων αλλά και σκληρών, ημίσκληρων διαπραγματεύσεων το έχουν αποδείξει περίτρανα. Ο μόνος δρόμος για την διέξοδο από την κρίση προς όφελος του λαού είναι η σύγκρουση με και η αποδέσμευση από την ευρωφυλακή.

Ο Σταύρος Μαυρουδέας είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Παν. Μακεδονίας και υποψήφιος βουλευτής της Β΄ Αθηνών, με το συνδυασμό ΑΝΤΑΡΣΥΑ -Μ Α Ρ Σ.