Πρόκειται για ένα ερώτημα που οι περισσότεροι άνθρωποι που κάνουν πολιτική αντιμετωπίζουν συνήθως με ένα μείγμα άρνησης («όχι, δεν είναι ανόητη η πρότασή μου»), ελιτισμού («δεν είναι ο κόσμος έτοιμος για κάτι τέτοιο») και μοιρολατρικού πραγματισμού («τι να κάνουμε που αυτοί είναι οι περιορισμοί»).
Όλα αυτά τα σκεφτόμουν με αφορμή ένα άρθρο του κ. βαρουφάκη, τον οποίο εκτιμώ για την ειλικρίνεια και την ευθύτητα των απόψεών του. Στο εν λόγω άρθρο λίγο-πολύ ισχυρίζεται πως ο πρόεδρος της ΕΚΤ σούπερ μάριο ντράγκι πάλεψε με τους κινγκ-κονγκ γερμανούς στα μαρμαρένια αλώνια και κατάφερε να εξαγγείλει το περιβόητο ευρωπαϊκό QE. Επίσης, ότι αυτή η κίνηση έχει συμβολική σημασία και ότι ως εξέλιξη κρίνεται θετική. Το τι μορφή θα έχει αυτό το QE σας το έχω ήδη σφυρίξει από τον απρίλη για όποια έχει χάσει μερικά επεισόδια και όλα αυτά της φαίνονται κινέζικα.
Σε εκείνο το άρθρο, είχα εξηγήσει αναλυτικά:
Τι είναι το QE?
(τύπωμα χρήματος για τη φθηνότερη χρηματοδότηση των κρατικών ελλειμμάτων)
Ποια θα είναι η μορφή του ευρωζωνικού QE
(θα παρακάμπτονται τα κρατικά ομόλογα και θα αγοράζονται κατευθείαν εταιρικά)
Γιατί συμβαίνει αυτό?
(διότι οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ με αυτόν τον τρόπο δεν θα άρουν την πίεση προς τις κυβερνήσεις με τη μορφή της ορθοδοξίας των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και ταυτόχρονα θα προσφέρουν ένα καλό δωράκι στους εαυτούς τους, διότι στις επιχειρήσεις οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί είναι εξαιρετικά υπερεκτιμημένοι)
Πόσο επιτυχημένο ήταν το αμερικάνικο τύπωμα?
(εκπληκτικά επιτυχημένο, αφού η αμερικάνικη οικονομία αναπτύσσεται, το ίδιο και τα λοφτ στη βραζιλία, το αλάτι ιμαλαΐων, οι πωλήσεις της φεράρι και μερικές ακόμα κομβικές λεπτομέρειες της παγκόσμιας οικονομίας, όπως τα απανωτά ρεκόρ του αμερικάνικου χρηματιστηρίου)
Πόσο επιτυχημένο θα είναι το ευρωπαϊκό τύπωμα?
(ακόμα περισσότερο από το αμερικάνικο, καθώς τα χρήματα δεν θα περνάνε καν από τα χέρια των κυβερνήσεων, αλλά θα πηγαίνουν κατευθείαν στους στυλοβάτες της οικονομίας, δηλαδή τις επιχειρήσεις και κυρίως τις τράπεζες που τόσα χρόνια μας βοηθάνε να προοδεύσουμε ως άνθρωποι και να ξεφύγουμε από την κρίση που τόσο ανεύθυνα δημιουργήσαμε ενώ αυτές μας προειδοποιούσαν για τους κινδύνους).
Trickle down theory
Και τα δύο είδη ποσοτικής χαλάρωσης (σαν κρέμα αδυνατίσματος ακούγεται), βασίζονται ακριβώς στην ίδια θεωρία, αλλά με διαφορετικούς βαθμούς έντασης. Η θεωρία αυτή λέει με απλά λόγια ότι αν μπουκώσεις με χρήμα τους πλούσιους, όλο και κανένα ψίχουλο θα πέσει από το τραπέζι για τους φτωχούς. Βέβαια οι σοβαροί οικονομολόγοι δεν το λένε έτσι ακριβώς. Το λένε πιο ευγενικά, όπως ότι οι πλούσιοι θα δημιουργήσουν ευκαιρίες απασχόλησης (κομμένες οι δουλειές), θα κάνουν επενδύσεις, θα προσφέρουν καινούρια δάνεια και άλλες εύληπτες παπάρες.
Φυσικά αυτή η θεωρία υπάρχει μόνο για δύο λόγους. Ο ένας είναι να χρυσώνει το χάπι στους μουζίκους που δεν θα δουν φράγκο από τα τρισεκατομμύρια που θα κυκλοφορήσουν. Ο δεύτερος είναι για να προσελκύσει τους γνωστούς-άγνωστους εύπιστους που πιστεύουν ότι θα μπορέσουν κι αυτοί να γλύψουν λίγο από την κουτάλα διότι είναι πολύ έξυπνοι, πολύ επιτυχημένοι, ή απλά πολύ κοντά στα λεφτά (π.χ. οι τραπεζικοί υπάλληλοι).
Και τα δύο ήδη βρίσκονται σε μεγάλη ανεπάρκεια στην ελλάδα και τον υπόλοιπο νότο, αλλά βρίσκονται σε αρκετή επάρκεια όσο πιο βόρεια πηγαίνουμε. Άρα η αφήγηση που λέει ότι αυτό το τύπωμα θα σώσει την ευρωζώνη από την κατάρρευση είναι εξαιρετικά σαθρή και μάλλον θα έχει την ίδια θερμή υποδοχή που είχε και το ελληνικό success story.
Η ταξική θεωρία της αναδιανομής
Μη φοβηθείτε δεν θα μαρξίσω καθόλου. Το μόνο που θα χρειαστεί να παραδεχθείτε για να ακολουθήσετε το συλλογισμό μου είναι να δεχθείτε πως οι κοινωνίες μας είναι διαστρωματωμένες, τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.
Ας πάρουμε την ιδανική περίπτωση ποσοτικής χαλάρωσης όπου τα φρέσκα χρήματα πηγαίνουν κατευθείαν στο κράτος και το κράτος έχει όλη την καλή διάθεση να κάνει τις καλύτερες δυνατές επενδύσεις χρησιμοποιώντας τέλειους γραφειοκράτες. Ας υποθέσουμε λοιπόν πως αποφασίζει να γκρεμίσει 5 τετράγωνα με παλιές πολυκατοικίες στην κυψέλη και να φτιάξει πάρκα. Διενεργεί λοιπόν τον τέλειο διαγωνισμό και η δουλειά πηγαίνει στον μπόμπολα. Εντάξει κάνω πλάκα, μιλάμε άλλωστε για την τέλεια κυβέρνηση. Η δουλειά λοιπόν πηγαίνει σ’ έναν εξίσου τέλειο εργολάβο. Επειδή ζούμε στον καπιταλισμό ο εργολάβος θα κρατήσει ένα ικανό κομμάτι της αμοιβής για πάρτη του. Ένα δεύτερο αρκετά μικρότερο (κατά κεφαλήν) κομμάτι της αμοιβής θα πάει στους μηχανικούς του και ένα ακόμα μικρότερο στους εργοδηγούς. Τέλος το μικρότερο (κατά κεφαλήν πάντα) κομμάτι θα πάει στους εργάτες. Ήδη βλέπουμε λοιπόν πως το χρήμα, ακόμα και σε ιδανικές συνθήκες έχει αυτή την κακή συνήθεια να συγκεντρώνεται σε αυτούς που το χρειάζονται λιγότερο.
Και γιατί είναι πρόβλημα αυτό? Διότι υπάρχει μια άλλη ευθεία σχέση που λέει ότι όσο μεγαλύτερο είναι το εισόδημα κάποιας, τόσο μικρότερο ποσοστό του εισοδήματος αυτού θα καταναλώσει. Ας αφήσουμε στην άκρη για αρχή ηθικά διλήμματα του τύπου γιατί κάποια να τρώει μόνο μακαρόνια και κάποια άλλη να ξοδεύει τον ετήσιο προϋπολογισμό μιας φτωχής οικογένειας στις διακοπές της. Η τέλεια κοινωνία μας δεν έχει τέτοιες κοινωνικές αγκυλώσεις. Όσο καταναλωτικός κι αν είναι ένας άνθρωπος η παραπάνω σχέση σπάνια αλλάζει. Από ένα σημείο και πάνω μάλιστα, το επιπλέον εισόδημα είναι πρακτικά αδύνατο να καταναλωθεί.
Άρα ήδη στο τέλειο μοντέλο μας έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα. Το φρέσκο χρήμα θα έχει την τάση να πηγαίνει σε αυτούς που το ξοδεύουν λιγότερο. Γιατί είναι πρόβλημα αυτό? Διότι το συσσωρευμένο χρήμα, είναι χρήμα παντελώς άχρηστο για την οικονομία. Είτε το κάψεις στο τζάκι, είτε το έχεις στην τράπεζα να κάθεται, το συσσωρευμένο χρήμα είναι σαν να μην υπάρχει.
Άρα το χρήμα είναι χρήσιμο όσο κυκλοφορεί. Κι όσο μπαίνει σε τσέπες που δεν το καταναλώνουν (άρα δεν το κυκλοφορούν) τόσο πιο άχρηστο γίνεται. Το κόλπο εδώ είναι πως μόνο οι φτωχοί είναι πραγματικά εγγυημένο πως θα καταναλώσουν όλο το χρήμα που θα πάρουν στα χέρια τους. Αλλά δυστυχώς ακόμα και στο τέλειο σύστημα που περιγράψαμε παραπάνω, οι πιο φτωχοί θα πάρουν αναλογικά το μικρότερο κομμάτι της πίτας.
Ήδη λοιπόν στον τέλειο παραδεισένιο κόσμο του κεϋνσιανών πολιτικών αύξησης της ζήτησης που μόλις περιγράψαμε, βρήκαμε τα πρώτα συννεφάκια. Προσέξτε τώρα κι ένα δεύτερο συννεφάκι το οποίο σκοτεινιάζει ακόμα περισσότερο τον ουρανό.
Το σκοτεινό μυστικό του βαρώνου κέυνς
Όπως είπαμε πιο πριν, όσο περισσότερο το χρήμα κυκλοφορεί, τόσο πιο καλά είναι τα πράγματα για την οικονομία, αλλά όλα αυτά ισχύουν υπό την προϋπόθεση πως η οικονομία είναι κλειστή με λίγα λόγια πως δεν υπάρχουν εισαγωγές και εξαγωγές. Τέτοια οικονομία φυσικά δεν υπάρχει αλλά αυτό σπάνια αποθάρρυνε τους οικονομολόγους (π.χ. όλες οι κλασικές οικονομικές θεωρίες βασίζονται στην πλήρη ανυπαρξία ανεργίας).
Προκειμένου όμως να μη σπάμε πολύ πλάκα μαζί τους, οι οικονομολόγοι αποφάσισαν πως όταν μια οικονομία έχει σε ισορροπία το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και το αυτό με μια κλειστή οικονομία. Με λίγα λόγια, όταν η αξία των εισαγωγών ισοδυναμεί με την αξία των εξαγωγών, τότε το αποτέλεσμα είναι μηδέν.
Ήδη βρήκατε το πρόβλημα για την ελληνική οικονομία. Καθώς η ελληνική οικονομία συνεχίζει να είναι ελλειμματική στο επίπεδο του εμπορικού ισοζυγίου, είναι εξαιρετικά πιθανό αυτά τα καινούργια ευρώ που πηδάνε από χέρι σε χέρι, κάποια στιγμή να βρεθούν στα χέρια ενός κινέζου. Κι αυτό είναι καταστροφικό για τον ενάρετο οικονομικό κύκλο που θέλουμε να δημιουργήσουμε διότι ο κινέζος δεν θα καταναλώσει τα ευρώ στην ελλάδα.
Άρα το πρόβλημα είναι ελληνικό? Όχι βέβαια, απλά στην ελλάδα είμαστε πιο πολύ βυθισμένοι στα σκατά. Ας υποθέσουμε λοιπόν πως με κάποιο μαγικό τρόπο φτάνουμε σε αυτή την πολυπόθητη ισορροπία εισαγωγών-εξαγωγών. Είναι το ίδιο ωσάν να ήταν η οικονομία μας κλειστή? Στιγμιαία ναι, πρακτικά όμως όχι.
Ας υποθέσουμε πως εκείνη τη στιγμή ισορροπίας η καλή μας κυβέρνηση δίνει την εντολή να φτιαχτούν εκείνα τα παρκάκια στην κυψέλη με το φρέσκο χρήμα. Στα πλαίσια που τα πάρκα στην κυψέλη δεν θα αυξήσουν τις εξαγωγές, η ισορροπία θα παραμείνει σταθερή και ο ενάρετος κύκλος μας θα συνεχιστεί. Όσο όμως ανεβαίνουμε τις σκάλες των αμοιβών, τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα κάποια από τα επιπλέον χρήματα να πάνε στην κίνα. Γιατί? Διότι αλλάζει το είδος της κατανάλωσης. Αν αγοράζεις τρόφιμα, η πιθανότητα να είναι ντόπια είναι εξαιρετικά μεγαλύτερη απ’ ό,τι αν αγοράζεις tablet ή αυτοκίνητα ή διακοπές σε μέρη μαγικά, εξωτικά κι ονειρεμένα.
Κι εδώ βλέπουμε ένα επιπλέον πρόβλημα της ταξικότητας των αμοιβών. Όσο η κατανάλωση γίνεται λιγότερο αναγκαία, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα αυτή η κατανάλωση να κατευθυνθεί στο εξωτερικό και να σπάσει τον ενάρετο κύκλο.
Με λίγα λόγια, σύμφωνα με το κεϋνσιανό μοντέλο, όσο πιο φτωχός ο καταναλωτής τόσο περισσότερο καλό κάνει στην οικονομία. Άρα το λύσαμε το πρόβλημα? Όχι βέβαια, αλλά τουλάχιστον πιάνετε τις αρχές του. Είστε έτοιμες τώρα να βουτήξετε στην πραγματική ζωή?
Enter eurozone monetary easing
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της εκτ τα φρέσκα χρήματα δεν θα δοθούν για να φτιαχτούν παρκάκια στην κυψέλη αλλά για να αγοραστούν εταιρικά ομόλογα. Με λίγα λόγια το φρέσκο χρήμα θα πάει σε διάφορες εταιρίες, και πολλές από αυτές θα είναι τράπεζες. Τα ευρώ που θα πάνε στις τράπεζες θα χαθούν μέσα στη μαύρη τρύπα που είναι οι επισφάλειες αυτών των τραπεζών. Οι τράπεζες, ας μην ξεχνάμε, έχουν ψοφήσει χρόνια τώρα (όταν προκάλεσαν την κρίση) και επιπλέον φρέσκο χρήμα σε αυτές θα εξαφανιστεί από την οικονομία. Όποιος δεν με πιστεύει δεν έχει παρά να δει τι έγιναν όλα εκείνα τα φρέσκα δις που πήγαν στις ελληνικές τράπεζες την τελευταία 5ετία κι αν νομίζει πως αυτό είναι ελληνικό φαινόμενο μπορεί να δει το τι έγινε και στην υπόλοιπη δύση με αυτό το θέμα (οι ιαπωνικές τράπεζες αποτελούν και εδώ έναν καλό οδηγό για τις φυσικές ιδιότητες μια μαύρης τρύπας χωρίς να τρέχεις στην άλλη άκρη του γαλαξία).
Όμως από την κουτάλα δεν θα γλύψουν μόνο οι τράπεζες. Με το που δοθεί το σύνθημα, και η κουτσή εταιρική μαρία θα εκδώσει ομόλογα για να πάρει τσάμπα χρήμα. Μήπως τα πράγματα είναι καλύτερα στο κομμάτι εκείνο που θα δοθεί σε άλλου είδους μη τραπεζικές επιχειρήσεις? Εξαιρετικά απίθανο. Σε αντίθεση με το παραπάνω παραδεισένιο παράδειγμα που σας έδωσα, στο ευρωζωνικό φαγοπότι τα χρήματα δεν θα δοθούν στον εργολάβο προκειμένου να παραδώσει ένα έργο. Θα πάνε κατευθείαν στην τσέπη του χωρίς καμία επιπλέον υποχρέωση.
Αν πιστεύετε τώρα πως σε μια οικονομία που συνεχώς διολισθαίνει και θα διολισθαίνει χωρίς τελειωμό στα πρότυπα της ιαπωνικής οικονομίας που κατρακυλάει από το 1992, οι επιχειρήσεις θα ξοδέψουν αυτά τα τσάμπα χρήματα, είστε παντελώς γελασμένες. Είναι πιο πιθανό να αγοράσουν λοφτ στη βραζιλία κατά τα πρότυπα των αμερικάνων εταίρων τους, παρά να ασχοληθούν με τα ευρωπαϊκά σκατά.
Γι’ αυτό και το ευρωζωνικό τύπωμα είναι στην πραγματικότητα χειρότερο από το αμερικάνικο. Διότι μια κυβέρνηση, έστω και διεφθαρμένη, ξεπουλημένη ή οτιδήποτε άλλο, θα κάνει 2-3 πολέμους στο εξωτερικό, θα δώσει το χρήμα στους φίλους της, αλλά σίγουρα θα μοιράσει σε πολύ περισσότερους αυτό το φρέσκο χρήμα απ’ ό,τι μια επιχείρηση που δεν έχει κανένα τέτοιο κίνητρο και σίγουρα καμία τέτοια υποχρέωση (ναι μπάμια εσένα εννοώ).
Bottom line
Άρα ίσα βάρκα ίσα νερά? Το τύπωμα θα πάει άπατο κι όλα μέλι γάλα? Χα χα, θα θέλατε. Το τύπωμα θα έχει μικρή επίπτωση στην οικονομία, αλλά όταν είσαι έτοιμος να μοιράσεις ένα τρις τότε αυτό θα έχει και συνέπειες. Η βασικότερη από αυτές θα είναι το ξελάσπωμα των τραπεζών και των επιχειρήσεων. Εκεί που κολυμπάγαμε όλοι μαζί στα χρέη απλά σε μερικούς κλείναμε το μάτι και τους ξεχνούσαμε (τηλέτυπος) σε μερικούς χαρίζαμε μερικές ντουζίνες δις (τράπεζες) και σε μερικούς τους παίρναμε τα σπίτια (εσάς λέω μαλάκες), στην μετά την χαλάρωση ευρώπη, οι επιχειρήσεις και οι τράπεζες θα βρίσκονται με λιγότερα χρέη και υποχρεώσεις την ίδια στιγμή που οι μαλάκες θα βρίσκονται στα ίδια σκατά.
Μααααα, θα σας πει ο καλός φιλελές! Μα όταν αγοράζει η ΕΚΤ ένα εταιρικό ομόλογο αυτό δεν μειώνει το χρέος μιας εταιρίας. Λογιστικά αυτό είναι σωστό, αλλά πρακτικά είναι αδιάφορο. Πράγματι στα χαρτιά το χρέος της εταιρίας δεν θα έχει αλλάξει, αλλά το ομόλογο αυτής της εταιρίας θα βρίσκεται κλειδωμένο στο τρίτο υπόγειο της ΕΚΤ και κανείς δεν πρόκειται να ζητήσει την πληρωμή του. Διότι αν ζητήσει την πληρωμή του τότε:
α) η επιχείρηση θα πάει άκλαφτη (τα χρήματα θα έχουν εξαφανιστεί πιο γρήγορα από τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των χρυσών χρόνων του ελληνικού ΧΑΑ)
β) όλο το εφέ της χαλάρωσης θα πάει εξίσου άκλαφτο καθώς η κεντρική τράπεζα θα ρουφήξει το τσάμπα χρήμα από την αγορά δημιουργώντας το ίδιο σοκ που δημιούργησε η κρίση του 2008.
Οπότε πρακτικά τα ομόλογα θα εξαφανιστούν κυριολεκτικά στο 3ο υπόγειο και θα είναι φυσικά αγύριστα. Πως θα σας φαινόταν η ιδέα το δάνειο του σπιτιού σας να άλλαζε χέρια και να πήγαινε σε μια τράπεζα που ποτέ δεν θα σας το ζητήσει πίσω? Θεωρητικά το σπίτι δεν θα είναι ποτέ δικό σας, αλλά στην ουσία θα είναι για πάντα δικό σας. Κάτι σαν την βασίλισσα της αγγλίας που σου νοικιάζει το σπίτι για 99 χρόνια
Μααααα, καλά εμείς δεν θα φάμε τίποτα? Κάτι θα φάτε, αναλόγως με το που βρίσκεστε στην ταξική διαστρωμάτωση. Π.χ. αν δουλεύετε σε τράπεζα, όλο και κάποιο μικρό μπόνους θα φτάσει και σε εσάς. Αν δουλεύετε σε κάποια εταιρία που πήρε φράγκα, όλο και κάποιο καινούργιο εταιρικό αυτοκίνητο μπορεί να τσιμπήσετε. Άλλωστε ο στόχος της εκτ είναι να αυξήσει τον πληθωρισμό κοντά στο πιο όμορφο 2% . Άρα αυτό που σίγουρα όλοι έχετε να φάτε, είναι λίιιιγο παραπάνω πληθωρισμός. Φαντάζομαι οι τιμές των λοφτ στην βραζιλία δεν σας απασχολούν αυτή τη στιγμή, έτσι δεν είναι?
Και ο βαρουφάκης κ. πρόεδρε?
Ο βαρουφάκης δυστυχώς για τον ίδιο προσπαθεί να κάνει πολιτική ισορροπιών. Παρότι όλα τα παραπάνω που περιέγραψα, είμαι σίγουρη πως τα έχει περιγράψει και ο ίδιος στους φοιτητές του, έχει πιστέψει (μέσα από μια σειρά εκλογικεύσεων) πως αυτή τη στιγμή δεν έχουν σημασία. Και πως σημασία έχει να υπερασπιστεί τον “καλό” σουπερ μάριο σε σχέση με την “κακή” μέρκελ.
Φυσικά οι εκλογικεύσεις αυτές είναι ακριβώς οι ίδιες που περιέγραψα στην αρχή και πολύ σύντομα σε κάνουν να υπερασπίζεσαι τον αστυφύλακα που είναι μπουζούκι, τον ομπάμα που κατέστρεψε μόλις 4 χώρες, τον γιωργάκη που απέτρεψε τα χειρότερα κλπ κλπ. Άλλωστε όλοι αυτοί εμπρός στον αλάριχο είναι γατάκια
Αυτή ακριβώς είναι η ασυναρτησία και η α-νοησία στην οποία αναφερόμουν στην αρχή. Είναι σαν να βγαίνεις από έναν καυγά έχοντας φάει το ξύλο της χρονιάς σου και να δηλώνεις πως ο αντίπαλος κουράστηκε, κι αυτό ήταν μια συμβολική κίνηση με σημασία.
Στο δρόμο προς τη δημαροποίηση
Στην ίδια περίπου γραμμή βρίσκεται και ο κυβερνήσιμος σύριζας, όπου με μπροστάρη τον ευρωβουλευτή παπαδημούλη, αναρωτιέται τι σκέφτεται να κάνει η κομισιόν για να ενισχύσει την εκτ στο θεάρεστο έργο της ποσοτικής χαλάρωσης. Μένει μόνο να δούμε τον τσίπρα με υψωμένη τη γροθιά και παλαιστινιακή μαντίλα να βγαίνει από τα γραφεία της εκτ δηλώνοντας πως αφού πήρε όμηρο τον ντράγκι τον ανάγκασε να αποδεχθεί το τύπωμα υπέρ τραπεζών και επιχειρήσεων που θα βοηθήσει στην ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας. Κι ύστερα ο κυβερνήσιμος σύριζας θα αναρωτιέται τι θα έχουν τα έρμα και ψοφάνε και γιατί οι νέες πιστώσεις προς τον μπόμπολα δεν αυξάνουν την ανάπτυξη.
ΥΓ. ελπίζω οι συριζαίοι να κρατήσουν τη σιωπή τους και να μην με προκαλέσουν να αναλύσω το “τιμολογημένο σχέδιο ανόρθωσης της οικονομίας” που ο τσίπρας κατέβασε με πλάκες, σανδάλια και φωτοστέφανο στη δεθ
ΥΓ2. κρατήστε έναν αστερίσκο καθώς όλα τα παραπάνω περί τυπώματος είναι ακόμα εξαιρετικά ρευστά καθώς παρόμοιες αποφάσεις είχαμε δει και το καλοκαίρι του ‘12 για να κάνουμε υπομονή μέχρι το φθινόπωρο και μετά μέχρι το επόμενο φθινόπωρο που ήταν οι γερμανικές εκλογές και μετά μέχρι το επόμενο καλοκαίρι που ήταν οι ευρωεκλογές και μετά το επόμενο φθινόπωρο μέχρι να αναλάβει ο γιουνκέρ που είναι και πρωτάρης, και φαντάζομαι τώρα που απέτυχε και το σχέδιο της σκωτσέζικης ανεξαρτησίας, ίσως να πρέπει να περιμένουμε τις γαλλικές προεδρικές εκλογές που θα εκλέξουν τον επόμενο ντεγκώλ ή την λεπέν ή κάτι τέτοιο τελοσπάντων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου