Σπάει το άβατο του δάσους για τους ιδιώτες επενδυτές

Του ΑΡΓΥΡΗ ΔΕΜΕΡΤΖΗ από την Ελευθεροτυπία
 

Το τελικό νομοσχέδιο διατηρεί τη βασική λογική εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων και σπάει το άβατο του δημόσιου δάσους, προκειμένου να εξυπηρετηθούν επιχειρηματικές εκμεταλλεύσεις και άλλες «αναπτυξιακές» δραστηριότητες

Διαδικασίες fast track άρσης είτε ανάκλησης της αναδάσωσης εντός τριμήνου, με εισήγηση δασάρχη και απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σύνθετες τουριστικές εγκαταστάσεις, μεγάλα έργα υποδομής και πλήθος επενδυτικών δραστηριοτήτων και εκμεταλλεύσεων μέσα στα δάση προβλέπει το τελικό κείμενο του δασικού νομοσχεδίου, που καταθέτει τις επόμενες ημέρες το υπουργείο Περιβάλλοντος για ψήφιση στη Βουλή. Παράλληλα, θα μπορούν τα σχέδια πόλης οικισμών να επεκτείνονται, όπως επίσης οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί, έπειτα από ανταλλαγή των εκτάσεών τους, να χτίζουν σε χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις.

Το δασικό νομοσχέδιο, η ψήφιση του οποίου αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και περιλαμβάνεται στα προαπαιτούμενα για την είσπραξη της δόσης του Ιουλίου, όπως πληροφορούμαστε αρμοδίως έρχεται ξανά στο προσκήνιο, με πολλές και σημαντικές αλλαγές, ύστερα από «συμφωνία» μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και των εκπροσώπων της τρόικας. Το τελικό νομοσχέδιο διατηρεί τη βασική λογική εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων και σπάει το άβατο του δημόσιου δάσους, προκειμένου να εξυπηρετηθούν επιχειρηματικές εκμεταλλεύσεις και άλλες «αναπτυξιακές» δραστηριότητες. Ταυτοχρόνως όμως εγκαταλείπονται ορισμένες από τις εμπρηστικές διατάξεις του αρχικού νομοσχέδιου, όπως είχε τεθεί τον περασμένο Σεπτέμβριο σε διαβούλευση, οι οποίες προέβλεπαν, κατά παράβαση του Συντάγματος, αλλαγή του ορισμού του δάσους και κατάργηση της δασικής προστασίας σε εκτάσεις δημόσιας γης, συνολικής επιφάνειας άνω των 18 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Υπό την πίεση των μεγάλων αντιδράσεων της αντιπολίτευσης και πλήθους επιστημονικών, οικολογικών και κοινωνικών φορέων, που έχουν ξεσηκωθεί υπέρ της προστασίας των δασών, η κυβέρνηση και το υπουργείο Περιβάλλοντος υποχρεώνονται σε μερική αναδίπλωση, πείθοντας ταυτοχρόνως τους εκπροσώπους των δανειστών ότι ακραίες ρυθμίσεις, όπως η αλλαγή του ορισμού του δάσους, που είναι συνταγματικά κατοχυρωμένος, θα καταπέσουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ότι είναι ρεαλιστικότερο από την πλευρά τους να αποφευχθούν αντί να οδηγήσουν σε ακύρωση ολόκληρο το νομοθέτημα.

Αρση αναδάσωσης

Χιλιάδες στρέμματα, κυρίως γεωργικής γης, που μαζί με δασικές εκτάσεις συνήθως έπειτα από μεγάλες πυρκαγιές έχουν τεθεί σε καθεστώς απόλυτης προστασίας, θα αποχαρακτηριστούν άμεσα, με τη νέα ρύθμιση του νομοσχεδίου, που προβλέπει διαδικασίες fast track άρσης είτε ανάκλησης της αναδάσωσης εντός τριμήνου, με εισήγηση δασάρχη και απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Καταργείται η ενδιάμεση εισήγηση πρωτοβάθμιας επιτροπής για την άρση της αναδάσωσης, ώστε να απλουστευτεί η σχετική διαδικασία. Αρμόδια πηγή του ΥΠΕΚΑ αναφέρει ότι πολλές χιλιάδες στρέμματα σε όλη τη χώρα έχουν χαρακτηριστεί αναδασωτέες εκτάσεις, όπως, π.χ., στην Ηλεία μετά τις μεγάλες φωτιές τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας ένα εκατομμύριο στρέμματα, χωρίς να προηγηθεί αποτύπωση και εξαίρεση της γεωργικής γης. Πάντως, όπως παρατηρούν ανεξάρτητοι παράγοντες, λόγω της απουσίας δασικών χαρτών και αξιόπιστης αποτύπωσης του δασικού πλούτου της χώρας, οι γρήγορες διαδικασίες άρσης της αναδάσωσης δεν διασφαλίζεται ότι δεν θα αφορούν και καθαρές δασικές εκτάσεις. Παράλληλα, δεν αποκλείονται φαινόμενα πελατειακής εξυπηρέτησης και διαφθοράς, σε περιπτώσεις άρσης αναδασωτέων δασικών εκτάσεων, τα οποία λένε οι ίδιοι παράγοντες ότι είναι βαρύτατα ποινικά αδικήματα.

Οικισμοί - συνεταιρισμοί

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος συζητείται στο δασικό νομοσχέδιο να συμπεριληφθεί το κεφάλαιο περί ιδιωτικής πολεοδόμησης και οικοδομικών συνεταιρισμών, ενώ οι σχετικές ρυθμίσεις συνεχίζουν να είναι αντικείμενο συζητήσεων της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου με ενδιαφερόμενους φορείς και να γίνονται διαρκώς αλλαγές και τροποποιήσεις τους. Το ΥΠΕΚΑ έχει ανακοινώσει ότι οι ρυθμίσεις για τους συνεταιρισμούς, που πρόσφατα αποσύρθηκαν από το πολεοδομικό νομοσχέδιο, θα κατατεθούν σύντομα στη Βουλή, χωρίς όμως να έχει τεθεί από το υπουργείο δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα θεσμοθέτησής τους και χωρίς να αποκλείεται νέα παράταση της σχετικής νομοθετικής πρωτοβουλίας για το φθινόπωρο.

Πάντως το δασικό νομοσχέδιο περιλαμβάνει στην πρώτη γραμμή και θέματα που ενδιαφέρουν τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς. Προβλέπεται λοιπόν ότι δημόσιες χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις, οι οποίες μέχρι τώρα προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία, θα μπορούν να εντάσσονται σε οικιστικές περιοχές προκειμένου να αποτελέσουν ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης. Η συγκεκριμένη διάταξη συνδέεται με τις ρυθμίσεις για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, οι οποίοι, αν κατέχουν δάση ή δασικές εκτάσεις, θα μπορούν να προχωρούν σε μεταφορά συντελεστή δόμησης ή σε ανταλλαγές ακινήτων μέσω της Τράπεζας Γης. Επίσημη πηγή του ΥΠΕΚΑ αναφέρει προς την «Ε» ότι αποκλείεται να προβλεφθεί επέκταση σχεδίων πόλεων και οικισμών μέσα σε δάση. Παράλληλα όμως με το νέο νομοσχέδιο παίρνουν εισιτήριο δόμησης οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που έχουν εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο πριν από την εφαρμογή του Συντάγματος του 1975. Οι συνεταιρισμοί αυτής της κατηγορίας, οι οποίοι υπολογίζονται σε μερικές δεκάδες, δεν θα μπουν σε διαδικασία ανταλλαγής γης, αλλά θα παραμείνουν και θα αξιοποιήσουν τις εκτάσεις τους σε Αττική και άλλες αστικές και τουριστικές περιοχές της χώρας, οι οποίες μετέπειτα χαρακτηρίστηκαν ως δασικές. Σε άλλη διάταξη του νομοσχεδίου προβλέπεται η νομιμοποίηση των «δασικών οικισμών» που έχουν πολεοδομηθεί με αποφάσεις της πολιτείας πριν από το 1975 και ταυτοχρόνως έχουν τεθεί σε καθεστώς δασικής προστασίας (π.χ. Ανοιξη, Αγιος Στέφανος κ.ά.).

Επιτρεπόμενες χρήσεις

Διατηρούνται από το αρχικό νομοσχέδιο και... εμπλουτίζονται οι χρήσεις που θα μπορούν να λειτουργήσουν σε δάση και δασικές εκτάσεις. Προβλέπονται σύνθετα τουριστικά καταλύματα, κέντρα αναζωογόνησης και ευεξίας, καθώς και τα κέντρα ιαματικού τουρισμού. Αλλάζει ο νόμος 4030/2011, που προβλέπει ότι οι τουριστικές εγκαταστάσεις μπορούν να καταλαμβάνουν 30% της έκτασης δασών ή δασικών εκτάσεων (10% για τις βασικές εγκαταστάσεις και 20% για αθλητικές χρήσεις). Στο σχέδιο νόμου του ΥΠΕΚΑ το ποσοστό δόμησης από 10% μειώνεται σε 5% και ο συντελεστής δόμησης περιορίζεται στο 0,05 από 0,1 που ισχύει σήμερα. Παράλληλα προβλέπεται ότι θα μπορούν να λειτουργούν στα δάση και τις δασικές εκτάσεις βιομηχανικές εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το ξύλο, βιομηχανίες εμφιάλωσης νερού και τυροκομεία και μόνιμες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, όπως μελισσοκομεία, εκτροφεία θηραμάτων, εκτροφεία γουνοφόρων ζώων. Επίσης θα επιτρέπονται πλήθος έργων και δραστηριοτήτων, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις, εκπαιδευτήρια, νοσοκομεία, ιερές μονές, σωφρονιστικά καταστήματα, ΧΥΤΑ, υδροτριβεία, κεραίες ραδιοτηλεοπτικών μέσων, πάρκα κεραιών, κέντρα υποδοχής μεταναστών κ.ά. Στις ίδιες εκτάσεις θα επιτρέπονται μεγάλα δημόσια έργα, έργα ηλεκτροπαραγωγής, μικρά δημοτικά έργα, ορειβατικά καταφύγια, αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές. Για την κατασκευή τής βασικής υποδομής κατασκηνώσεων που λειτουργούν σε δάση και δασικές εκτάσεις μπαίνουν προδιαγραφές. Επιτρέπεται επίσης η εγκατάσταση τελεφερίκ (σχοινοσιδηρόδρομοι, καλωδιοκίνητοι εναέριοι θάλαμοι και τηλεσκί) για την εξυπηρέτηση τουριστικών εγκαταστάσεων.

Δασωμένοι αγροί

Εξάλλου με το νομοσχέδιο αλλάζει η διαδικασία αναγνώρισης των αγρών που άλλαζαν μορφή (δηλαδή από αγροτικές εκτάσεις έγιναν δασικές επειδή εγκαταλείφθηκαν). Απαιτούνται αεροφωτογραφίες του '45 ή του '60 -αν δεν υπάρχουν παλαιότερες- που να αποδεικνύουν ότι η περιοχή δεν ήταν δάσος, αλλά και τίτλοι ιδιοκτησίας πριν από το 1946. Επιπλέον, μπορούν να καλλιεργηθούν «δασωμένοι αγροί» και μεταγενέστερα, αρκεί να υπάρχει τίτλος ιδιοκτησίας πριν από το 1975. Στις περιπτώσεις που έχει αλλάξει η χρήση του δασωμένου αγρού, τότε η έκταση θα περιέρχεται στην κυριότητα του Δημοσίου.

Πρόστιμα

Οι καμπάνες για όσους καταστρέφουν το δασικό περιβάλλον σχεδόν διπλασιάζονται. Ορίζεται πρόστιμο 3.000 ευρώ (αντί 1.466 ευρώ που ισχύει σήμερα) για κάθε 100 τ.μ. αναδασωτέας έκτασης που εκχερσώνεται, υλοτομείται παράνομα ή φυτεύεται με μη δασικά φυτά. Αν η έκταση που έχει καταστραφεί είναι μεγαλύτερη του ενός στρέμματος, το πρόστιμο θα μπορεί να φτάνει τα 6.000 ευρώ (από 2.932 ευρώ που είναι σήμερα) ανά 100 τ.μ. Η παράνομη βόσκηση σε αναδασωτέα έκταση θα τιμωρείται με 500 ευρώ (από 293 ευρώ σήμερα), ενώ στον υπότροπο θα επιβάλλεται πρόστιμο 5.000 ευρώ (από 2.932 ευρώ σήμερα).