Radical Loopholes in Athens

Η Αρχιτεκτονική Χωρίς Σύνορα διοργανώνει στις 8 Φεβρουαρίου 2013 (στο θέατρο Εμπρός) στα πλαίσια της παρουσίας του διεθνούς δικτύου Architecture Sans Frontieres International στην Αθήνα, ημερίδα και έκθεση με τίτλο RADICAL LOOPHOLES IN ATHENS και θέμα τις αυτόνομες συλλογικές επεμβάσεις στον αστικό χώρο

Η σύγχρονη αστική εικόνα φαίνεται να σχηματίζεται από τη δυναμική σχέση μεταξύ σχεδιασμένου και ασχεδίαστου χώρου, παραδοσιακών μορφών οργάνωσης και άτυπων εφήμερων δομών με μια εντελώς διαφορετική ματιά σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Εάν στην εικόνα της πόλης, η οποία προέκυπτε μέσα από τις κατευθύνσεις του μοντέρνου κινήματος, το κέντρο βάρους έπεφτε στην αστική μορφολογία, με τα μεγάλα δημόσια έργα και τις φιλόδοξες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, ή εάν στη μετά-την-μοντέρνα πόλη παρατηρήσαμε μια στροφή προς τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις και τα ολοένα μεγαλύτερης κλίμακας σχεδιαστικά επιτεύγματα, σήμερα, έχοντας ήδη διανύσει την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, το ενδιαφέρον διαφαίνεται να μετατοπίζεται γύρω από τρόπο με τον οποίο η ίδια η σύσταση της κοινωνίας διαμορφώνει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, τον αστικό χώρο.
Με τη σημερινή παγκόσμια κρίση καπιταλιστικών δομών, σε μια περίοδο όπου οι κυρίαρχες θεσμικές δομές τίθενται υπό σοβαρή αμφισβήτηση, νέες μορφές συλλογικότητας ξεπηδούν και πολλαπλασιάζονται σε αστικά κινήματα τοπικής ή υπερ-τοπικής κλίμακας. Ο δημόσιος χώρος της πόλης μοιάζει με τεντωμένο σκοινί που τραβιέται από δύο μέτωπα: από την μία ο κρατικός μηχανισμός με την επιβολή του «από τα άνωθεν» σχεδιασμού (top down) κι από την άλλη οι πολίτες με την επιθυμία αλλαγής μέσω πρακτικών «από τα κάτω» (bottom up). Όταν το σκοινί γίνεται «κόμπος» τότε είναι που λαμβάνουν χώρα τα LOOPHOLES.
LOOPHOLES είναι οι αυτόνομες συλλογικές επεμβάσεις στον αστικό χώρο. Είναι οι καταστάσεις όπου ομάδες πολιτών χρησιμοποιούν το δημόσιο χώρο για τη μεταβολή μιας κοινωνικής συνθήκης. Είναι οι χώροι εκείνοι που φιλοξενούν αυθόρμητες ή προγραμματισμένες ενέργειες που πηγάζουν από την ανάγκη για κοινωνική δράση και για χώρους βιώσιμους ανοιχτούς προς τον κάτοικο της σύγχρονης πόλης.
Αν υποθέσουμε οτι η πόλη είναι ένα πεδίο αντιπαραθέσεων, τότε τα LOOPHOLES λειτουργούν σαν τοπικές πολεμίστρες. Συνελεύσεις πολιτών και πρωτοβουλίες κατοίκων σε δήμους και γειτονιές, ΜΚΟ και σωματεία, δίκτυα και ομάδες ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα και πεποιθήσεις οργανώνουν τις κινήσεις τους με συλλογικές διαδικασίες. Τις περισσότερες φορές σε αντιπαράθεση με το κράτος και τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις, δημιουργούν νέους χωροκοινωνικούς συσχετισμούς. Οι αυτόνομες συλλογικές αστικές επεμβάσεις προκαλούν ριζικές μεταβολές στο δομημένο περιβάλλον και τη συλλογική μνήμη. Πολύ συχνά προκύπτουν στο χώρο σχεδιαστικές επιλογές χωρίς τον αρχιτέκτονα, χωροταξικές επεμβάσεις χωρίς τον πολεοδόμο. Συνιστώντας ένα δυναμικό φαινόμενο, το ένα LOOPHOLE πυροδοτεί το άλλο παρασύροντας σε μια κατάσταση ντόμινο. Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύεται η επιθυμία των κατοίκων της πόλης για εναλλακτικούς τρόπους διαβίωσης και ανάπτυξης.
Μέσα από παρουσιάσεις έργων, θεωρητικές προσεγγίσεις και ανοιχτές συζητήσεις καταγράφουμε και αναδεικνύουμε την επίδραση των αυτόνομων συλλογικών επεμβάσεων στη δομή της σύγχρονης πόλης. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, θέλουμε να ανιχνεύσουμε τη δυνατότητα δημιουργίας μιας ανοιχτής πλατφόρμας διαλόγου μεταξύ ανθρώπων και ομάδων που συμμετέχουν με θεωρητικό ή έμπρακτο τρόπο σε παρόμοιες επεμβάσεις, ενεργοποιώντας προτάσεις για το μέλλον του «από τα κάτω» σχεδιασμού στη σύγχρονη πόλη. Αναπτύσσουμε το περιεχόμενο των loopholes σε άξονες που σχετίζονται με θέματα σύγχρονης οικολογικής συνείδησης, κοινωνικής ευαισθητοποίησης, πολιτιστικών δράσεων αλλά και νέων οικονομικών συσχετισμών. Παράλληλα αναζητούμε τον τρόπο με τον οποίον τα ίδια τα συστήματα αυτά καθόρισαν τον αστικό χώρο κατά τη διάρκεια εξέλιξης της πόλης.
Σας καλούμε λοιπόν να συνεισφέρετε στην ημερίδα με δύο τρόπους. Ως ομιλητής, είτε προσεγγίζοντας το θέμα θεωρητικά είτε παρουσιάζοντας δράσεις ομάδων στις οποίες συμμετέχετε. Την ίδια στιγμή μπορείτε να συμμετέχετε με φωτογραφικό υλικό ή οποιοδήποτε άλλο μέσο παρουσίασης στην έκθεση που θα πραγματοποιηθεί παράλληλα με την ημερίδα.