Παγίδες υδροκυανίου σε δημόσια κτίρια

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ο πύργος Γκρένφελ του Λονδίνου φλέγεται στις 14 Ιουνίου 2017 | AP Photo/Matt Dunham, file

Παγίδες υδροκυανίου σε δημόσια κτίρια

ΚΟΙΝΩΝΙΑ 06.11.23 16:10Κώστας Ζαφειρόπουλος

Οι προμονωμένοι σωλήνες με αφρό πολυουρεθάνης, που χρησιμοποιούνται την τελευταία δεκαετία σε πολλές οικοδομές στην Ελλάδα, μπορεί να αποδειχθούν θανάσιμα επικίνδυνοι σε περίπτωση πυρκαγιάς ● Την αποφυγή της χρήσης τους συνιστά το ΤΕΕ παρά την έγκριση που έχει δώσει ο ΕΛΟΤ.

Στις 14 Ιουνίου του 2017 στο Βόρειο Κένσινγκτον του δυτικού Λονδίνου συνέβη μια ανυπολόγιστη τραγωδία. Ο Πύργος Γκρένφελ, μια πολυκατοικία της δεκαετίας του 1970, 24 ορόφων και ύψους 67 μέτρων, η οποία στέγαζε διαμερίσματα κατοικιών, πήρε φωτιά η οποία εξαπλώθηκε πάρα πολύ γρήγορα, μέσα σε 15 λεπτά. Οι εικόνες ήταν εφιαλτικές. Ο απολογισμός στο τέλος της μέρας ήταν 79 νεκροί σύμφωνα με τη Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου.

Η αρχική αιτία της φωτιάς φέρεται πως ήταν μια ελαττωματική συσκευή ψυγείου. Ομως η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκε η φωτιά, σύμφωνα με τους ειδικούς, θεωρείται ότι οφειλόταν στην τοποθέτηση μιας συγκεκριμένης εξωτερικής επένδυσης του κτιρίου κατά την ανακαίνισή του. Το υλικό που φαίνεται πως έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ταχύτητα εξάπλωσης της πυρκαγιάς ήταν η πολυουρεθάνη, η οποία βρισκόταν τόσο μέσα στα διαμερίσματα σε διάφορα έπιπλα όπως οι καναπέδες, όσο και στην εξωτερική μόνωση της κατασκευής.

Ο αφρός πολυουρεθάνης κατά την καύση απελευθερώνει υδροκυάνιο στην ατμόσφαιρα, το οποίο σε συνδυασμό με το διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να αποβεί μοιραίο για τον άνθρωπο. Σύμφωνα με τον γιατρό Μάλκολμ Τούνικλιφ από το Νοσοκομείο King’s College Hospital στο νότιο Λονδίνο, ο οποίος περιέθαλψε 12 ενοίκους που διασώθηκαν από το φλεγόμενο κτίριο, πολλοί από εκείνους που μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο από τον Πύργο Γκρένφελ είχαν συμπτώματα δηλητηρίασης από υδροκυάνιο.

Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η «Εφ.Συν.» και τα οποία είναι σε γνώση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και του ΕΛΟΤ, στην Ελλάδα τα τελευταία 8-10 χρόνια κυκλοφορεί και χρησιμοποιείται ευρέως στις οικοδομές ένα μονοπωλιακό σύστημα προμονωμένων σωλήνων -ελληνικής εταιρείας από τη Βόρεια Ελλάδα- με αφρό πολυουρεθάνης, το οποίο έχει τοποθετηθεί σε πλήθος κατασκευών, σε δημόσια κτίρια, όπως νοσοκομεία, αλλά και σε μηχανοστάσια μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, χωρίς να έχει περάσει όλα τα απαραίτητα τεστ για να λάβει τη σωστή πιστοποίηση.

Ωστόσο ο ΕΛΟΤ φαίνεται πως το έχει εγκρίνει το 2022. Σημειώνεται πως το ίδιο υλικό δεν παράγεται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα από κανέναν άλλο παραγωγό σωλήνων πολυπροπυλενίου.

Ακαταλληλότητα

«Οι προμονωμένοι σωλήνες του συστήματος φέρονται να κατασκευάζονται σύμφωνα με τα πρότυπα ΕΝ 15632 και ΕΝ 253 που όμως αφορούν πρότυπα όταν το υλικό χρησιμοποιείται μόνο σε θαμμένα δίκτυα τηλεθέρμανσης. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη χρήση του συστήματος προμονωμένων σωλήνων πολυπροπυλενίου σε εφαρμογές σε εσωτερικούς χώρους, υπέργεια και επί της οροφής κτιρίων», εξηγούν μηχανολόγοι στην «Εφ.Συν.».

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος με την απόφαση Α.Πρ.18739/2022 συνιστά την αποφυγή χρήσης των προμονωμένων σωλήνων με πολυουρεθάνη με επικάλυψη PVC.

Στην ίδια επιστολή επισημαίνεται ότι οι σωλήνες αυτοί δεν έχουν ταξινομηθεί σύμφωνα με την αντίδραση στη φωτιά κατά το πρότυπο ΕΝ 13501-1, ως οφείλουν για τη χρήση εντός του κτιρίου, και δεν έχουν διενεργηθεί οι απαιτούμενες δοκιμές παρά μόνο ένα μοναδικό τεστ, στο οποίο το δείγμα της δοκιμής δεν ήταν το ίδιο υλικό που πωλείται στην αγορά. Στοιχεία τα οποία υποδηλώνουν πως το υλικό απαγορεύεται να χρησιμοποιείται εντός κτιρίου καθώς έρχεται σε αντίθεση με τις απαιτήσεις του Ελληνικού Κανονισμού Πυροπροστασίας Κτιρίων.

Η πολυουρεθάνη, που αποτελεί το μονωτικό υλικό των προμονωμένων σωλήνων, είναι ευρέως γνωστό ότι είναι εύφλεκτο υλικό και όταν καίγεται παράγει μονοξείδιο του άνθρακα, υδροκυάνιο (HCN) και άλλα τοξικά προϊόντα κατά την αποσύνθεση και την καύση, τα οποία εκλύονται στο εσωτερικό του κτιρίου όταν χρησιμοποιείται σε εσωτερικά δίκτυα.

Σε έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους, σε απάντηση σχετικά με ερώτημα για τη χρήση προμονωμένων σωλήνων εντός κτιρίων, αναφέρεται ότι το υδροκυάνιο (που παράγεται κατά την καύση πολυουρεθάνης την οποία περιέχουν στη μεσαία τους στρώση και σε μεγάλη ποσότητα οι προμονωμένοι σωλήνες) ταξινομείται σύμφωνα με τον κανονισμό 1272/2008/ΕΚ ως «θανατηφόρο σε περίπτωση εισπνοής και συγκεκριμένα σε συγκέντρωση 300 mg ανά κυβικό μέτρο αέρα είναι άμεσα θανατηφόρο».

Παρ’ όλα αυτά, το 2022, το σχέδιο του ΕΛΟΤ (ΤΠ 1501-04-01-04-01:2022) προτείνει τη χρήση των προμονωμένων σωλήνων με μόνωση πολυουρεθάνης και εξωτερικό περίβλημα από PVC και έτσι αντιτίθεται σε πληθώρα κανονισμών και αποφάσεων που ο ίδιος ο ΕΛΟΤ έχει εκδώσει στο παρελθόν.

To Επιμελητήριο

Μετά την προσφυγή άλλων ελληνικών εταιρειών στο Τεχνικό Επιμελητήριο για το θέμα, το αρμόδιο τμήμα του Επιμελητηρίου που εξέτασε την υπόθεση κάλεσε μηχανολόγο, καθηγητή του ΕΜΠ, ειδικό στην πυροπροστασία, ο οποίος αποφάνθηκε ότι δεν μπορεί μόνο με ένα τεστ, όπως είχε γίνει, να λάβει το συγκεκριμένο προϊόν την ταξινόμηση (και κατ’ επέκταση) την έγκριση.

Τίθεται επομένως σοβαρό θέμα αν χιλιάδες κατασκευές στη χώρα και κυρίως δημόσια κτίρια περιέχουν μια πιθανή παγίδα θανάτου, η οποία μπορεί να ενεργοποιηθεί στην περίπτωση μιας πυρκαγιάς. Για την υπόθεση έχουν ήδη ενημερωθεί, εκτός από τον ΕΛΟΤ, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, το ΤΕΕ, το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευών, όπως βέβαια και το Πυροσβεστικό Σώμα.