Ανακοίνωση στο πλαίσιο της ανοιχτής διαβούλευσης για την αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου, με αιχμές και προβληματισμούς.
Ανακοίνωση με αρκετές επισημάνσεις ως προς το σχέδιο αξιοποίησης του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά εξέδωσε η «Πρωτοβουλία για την υπεράσπιση του πρώην στρατοπέδου», στο πλαίσιο της ανοιχτής διαβούλευσης που έχει αρχίσει για το μέλλον του σημαντικού αυτού χώρου για όλη τη Θεσσαλονίκη.
«Μητροπολιτικό Πάρκο ή πάρκο εντατικών χρήσεων αναψυχής;», διερωτώνται τα μέλη της «Πρωτοβουλίας για την υπεράσπιση» του στατοπέδου, θέτοντας ζητήματα μητροπολιτικότητας του χώρου, θέματα πρασίνου, διαχείρισης του χώρου, θεσμικού πλαισίου, δόμησης, εμπορευματοποίησης, μέχρι και «υφαρπαγής δημόσιου χώρου».
Η ανακοίνωση της «Πρωτοβουλίας για την υπεράσπιση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά» είναι η εξής:
Η υπογραφή της παράδοσης από το ΤΕΘΑ στον Δήμο Παύλου Μελά του Πρώην Στρατοπέδου Παύλου Μελά με σκοπό τη δημιουργία ομώνυμου μητροπολιτικού πάρκου σηματοδοτεί αναμφίβολα την έναρξη των συζητήσεων για την εικόνα και τις λειτουργίες του. Μια συζήτηση που δεν είναι φυσικά αποκομμένη από την προηγούμενη φάση και τις προβληματικές λύσεις που δόθηκαν, προκειμένου οι πολίτες της Θεσσαλονίκης να έχουν πρόσβαση σε δημόσια περιουσία.
Το κρισιμότερο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πως το πρώην στρατόπεδο θα είναι μητροπολιτικό επειδή θα έχει τις ανάλογες λειτουργίες και όχι επειδή ψευδεπίγραφα αποκαλείται έτσι από κάποιους για την εξυπηρέτηση αλλότριων σκοπιμοτήτων. Δυστυχώς τα πρώτα δείγματα είναι ανησυχητικά.
Σε επίπεδο σχεδιασμού, από το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπλασης που παρουσιάστηκε επίσημα στα τέλη Οκτωβρίου η μητροπολιτική διάσταση λείπει. Το σχέδιο δεν αντιμετωπίζει το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά (ΜΠΠΜ) ως κομβικό σημείο και πρότυπο σχεδιασμού για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου δικτύου πρασίνου στη Δυτική Θεσσαλονίκη. Καμία αναφορά δεν γίνεται στους γειτονικούς χώρους που θα μπορούσαν να αποτελούν μέρος ενός τέτοιου δικτύου όπως είναι τα Συμμαχικά Νεκροταφεία Ζέιτενλικ, ο άξονας επί της Οδού Ακριτών που οδηγεί στην περιοχή του Δενδροπόταμου και στα στρατόπεδα Παπακυριαζή Μεγ. Αλεξάνδρου, το γειτονικό Καρατάσιου κ.λπ. Δεν εξετάζει καν τη δυνατότητα αύξησης της δενδρώδους βλάστησης κατά μήκος της Οδού Λαγκαδά που ενώ έχει επαρκή χώρο έχει ελάχιστο πράσινο.
Αντίστοιχες είναι και οι επιλογές που γίνονται για το ίδιο το ΜΠΠΜ. Ο σχεδιασμός που παρουσιάστηκε αφήνει τεράστιους χώρους χωρίς δασική βλάστηση, ενώ προτείνει τη δημιουργία οπωρώνων, οι οποίοι δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να συγκριθούν με τη δασική βλάστηση στην ικανότητα ρύθμισης ακραίων θερμοκρασιών και διακράτησης αιωρούμενων σωματιδίων. Επιπρόσθετα, οι χρήσεις που προτείνονται εκτός των κτηρίων αλλά και η δυνατότητα των διαχειριστών κάθε κτηρίου να διαμορφώνει τον ζωτικό του χώρο δημιουργεί πολλά ερωτηματικά ως προς τον χαρακτήρα του ΜΠΠΜ. Αντί δηλαδή ο σχεδιασμός να λαμβάνει υπόψη τις τεράστιες ανάγκες σε υψηλό πράσινο της Δυτικής Θεσσαλονίκης, ενδιαφέρεται κυρίως να διαμορφώσει έναν ελκυστικό χώρο πυκνών δραστηριοτήτων υπαίθριας αναψυχής που θα μπορούν να συνδυαστούν με τις όχι και τόσο ήπιες χρήσεις αρκετών κτηρίων. Ενδεικτικά 8 κτίρια εμβαδού 2.639 τ.μ. προβλέπεται να παραχωρηθούν σε ιδιώτες με μη καθορισμένη χρήση, 3 κτίρια εμβαδού 2.910 τ.μ. για Ξενώνες και εναλλακτικό τουρισμό (!!!) και να κατασκευαστούν 5 υπαίθρια πάρκινγκ οχημάτων.
Ενδιαφέρον έχει επίσης ότι η εκτενής ανασκόπηση των προσεγγίσεων μητροπολιτικού σχεδιασμού στα οποία ήταν ενταγμένο το πρώην στρατόπεδο αλλά και άλλων παραδειγμάτων από την Ελλάδα γίνεται για φιλολογικούς σκοπούς, αφού τίποτα από αυτά δεν ενσωματώνεται στον σχεδιασμό. Στη δε αναφορά του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου αγνοούνται οι προδιαγραφές για τη διαχείριση αστικών πάρκων (ΥΑ 133384/6587 ΦΕΚ Β2828 της 23-12-2015) οι οποίες εισάγουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις ως προς τα ποσοστά πρασίνου και δομημένου χώρου (80% και 90% ελάχιστα πράσινο).
Αυτή βέβαια δεν είναι η μόνη περίπτωση αγνόησης του θεσμικού πλαισίου. Στην ημερίδα ανακοινώθηκε η προέγκριση ενός Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ) ή της διαδικασίας για εκπόνηση ΕΧΣ, το οποίο εκπονήθηκε από αναρμόδιο φορέα, αφού ο τυπικά ενδιαφερόμενος Δήμος Παύλου Μελά έγινε διαχειριστής της έκτασης εκ των υστέρων, ενώ ούτε το Υπουργείο Περιβάλλοντος είχε κινήσει σχετική διαδικασία. Ο δε Δήμος Παύλου Μελά έχει αναθέσει από το τέλος του 2015 εκπόνηση ΕΧΣ και Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για έκταση που δεν έχει τυπική αρμοδιότητα. Ωστόσο, κατά την έναρξη της διαβούλευσης δεν παρουσιάστηκαν αυτές οι μελέτες, αλλά το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπλασης του Δήμου που δεν έχει καμία θεσμική οντότητα. Παραπέρα, για τα ΕΧΣ στη Θεσσαλονίκη δεν γνωμοδοτεί το ΚΕΣΥΠΟΘΑ, όπως ανακοινώθηκε στην ημερίδα, αλλά το Συμβούλιο Μητροπολιτικού Σχεδιασμού. Αυτή μάλιστα η πρόβλεψη ήρθε να βελτιώσει τις ρυθμίσεις του Ν. 4269/2014 που είχε δεχτεί σφοδρή κριτική από τον ΣΥΡΙΖΑ γιατί δεν προέβλεπε να λαμβάνονται υπόψη τα Ρυθμιστικά Σχέδια Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Φαίνεται πως κάποιοι απεχθάνονται τον Μητροπολιτικό σχεδιασμό και λειτουργίες και επιμένουν στα άλλοθι της ευκαιριακής και αποσπασματικής διευθέτησης.
Η αναίρεση στην πράξη του μητροπολιτικού χαρακτήρα εκτός των σοβαρών επιπτώσεων στον σχεδιασμό του πάρκου έχει και διοικητική-οικονομική διάσταση. Ένα μητροπολιτικό πάρκο είναι αυτονόητο ότι διοικείται από μητροπολιτική διοίκηση στην οποία μετέχουν οι ΟΤΑ και η Περιφέρεια και οι σχετικοί επιστημονικοί φορείς και προεδρεύεται από πρόσωπο κύρους σε ανάλογα εγχειρήματα. Μια τέτοια διοίκηση φυσικά αξιώνει και μια ελάχιστη σταθερή χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό ή/και μέσω συγχρηματοδότησης από τους τοπικούς ΟΤΑ. Τέτοιο παράδειγμα είναι το Πάρκο Τρίτση στην Αθήνα. Αυτά αφαιρούν τη δυνατότητα μικροπολιτικών παιχνιδιών σε επίπεδο δήμου και μειώνουν την εξάρτηση από ιδιωτικά κεφάλαια. Η εξάρτηση αυτή θα προκύψει στο ΜΠΠΜ αναπόφευκτα, καθώς τα λειτουργικά έξοδα ενός τόσο μεγάλου πάρκου δεν μπορούν να καλυφθούν από έναν μόνο δήμο, κατά γενική ομολογία "φτωχό". Πολύ δε περισσότερο που η διαφαινόμενη τάση σχεδιασμού είναι να αναπτυχθούν από την αρχή πολλές υπαίθριες υποδομές αναψυχής οι οποίες έχουν υψηλότερο κόστος συντήρησης. Αυτός είναι και ο λόγος που πάντοτε ζητούσαμε το πάρκο να μην είναι υπόθεση μόνο του Δήμου Παύλου Μελά γιατί έτσι μόνο υλοποιείται ο υπερτοπικός του χαρακτήρας και επισημαίναμε τον Δούρειο Ίππο της μελέτης βιωσιμότητας.
Δυστυχώς οι εξελίξεις αυτές δεν μας εκπλήσσουν. Αποτελούν συνέχεια σε μια σειρά παραλείψεων και μεθοδεύσεων που η κυβέρνηση επιτρέπει να γίνονται στη Θεσσαλονίκη. Κινήσεις που γίνονται σε αγαστή συνεργασία με τους δημάρχους και άλλους φορείς της πόλης, οι οποίοι αντιμετωπίζουν το πράσινο και τους ελεύθερους χώρους στην περιοχή τους ως δοβλέτια για την προώθηση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.
Πως αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς την πραξικοπηματική προσθήκη από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας στην ΣΜΠΕ για το ΓΠΣ της Πολίχνης, ότι το πρώην Στρατόπεδο Καρατάσου δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως χώρος πρασίνου για να διατηρηθεί η δυνατότητα αξιοποίησής του με τη σύμφωνη γνώμη του ΥΠΕΘΑ.
Παρομοίως στην προσθήκη στο ΓΠΣ Καλαμαριάς, ότι καμία περιβαλλοντική ή πολεοδομική μελέτη για το Στρατόπεδο Κόδρα και Νταλίπη δεν μπορεί να εγκριθεί χωρίς τη συναίνεση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, το οποίο έχει δείξει ότι αντιμετωπίζει τη δημόσια περιουσία που του διατέθηκε, ως ιδιωτική και μάλιστα για κερδοσκοπία.
Πως αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί ότι θεσμοθετείται ΕΧΣ που επιτρέπει στη ΔΕΘ να παραμένει στο κέντρο της πόλης, ακυρώνοντας την ανάπτυξη διευρυμένων εκθεσιακών δυνατοτήτων της στη Σίνδο όπως είχε συμφωνηθεί από τους φορείς της πόλης, ξεπέφτοντας σταδιακά σε τοπικό πανηγυράκι αλλά δυνατό διαχειριστή κτηματικών φιλέτων (βλ. ξενοδοχείο και πολυτελές εμπορικό κέντρο);
Ακόμη, η εξαγγελθείσα από τον κ. Βίτσα παραχώρηση των πρώην στρατοπέδων Ζιάκα και Γκόνου στη Λαχαναγορά και για δημιουργία Εμπορευματικού Κέντρου αντίστοιχα, δεν λαμβάνει υπ' όψη ότι η αναλογία πρασίνου στο Κορδελιό είναι 0,8 τ.μ. ανά κάτοικο και την ιδιαίτερα επιβαρυμένη περιβαλλοντικά κατάσταση στην περιοχή, αλλά έχει ως προτεραιότητα τις μπίζνες.
Οι κάθε άλλο παρά ήπιες δραστηριότητες πολιτισμού, αθλητισμού, ψυχαγωγίας σε ένα υπόβαθρο πρασίνου δεν είναι το Μητροπολιτικό Πάρκο που χρειάζεται η Θεσσαλονίκη, αλλά ένα ακόμη παράδειγμα εμπορευματοποίησης και υφαρπαγής δημόσιου χώρου, όπως και οι αποφάσεις που δρομολογούνται και για τα άλλα πρώην στρατόπεδα και τη ΔΕΘ. Η υλοποίησή τους θα δημιουργήσει ανεπίστρεπτα τετελεσμένα και θα ακυρώσει τελεσίδικα την τελευταία ευκαιρία να αποκατασταθεί, όσο μπορεί να γίνει αυτό, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η ποιότητα ζωής, ιδιαίτερα της Δυτικής Θεσσαλονίκης.
Πηγή: http://www.voria.gr/article/provlimatismos-kinimaton-gia-tin-axiopiisi-tou-pavlou-mela
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου