Υπάρχουν «μνημονιακοί» πολεοδόμοι; Υπάρχουν, δηλαδή, πολεοδόμοι που είναι «βασιλικότεροι» των επενδυτών, πιο Κινέζοι από τους Κινέζους; Και εάν ναι, μήπως είναι λάτρεις της ταινίας «Μικρά εγκλήματα μεταξύ φίλων»;
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν είναι ούτε εύκολες ούτε, πολύ περισσότερο, μπορεί να είναι μονολεκτικές. Οπότε θα ξεδιπλώσουμε πρώτα την ιστορία και θα αφήσουμε τις απαντήσεις για το τέλος ή καλύτερα για τον κάθε αναγνώστη ξεχωριστά.
Σύμφωνα με το τρίτο μνημόνιο, μια από τις υποχρεώσεις της χώρας είναι να ολοκληρώσει συγκεκριμένες ιδιωτικοποιήσεις που είχαν δρομολογηθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Μια από αυτές είναι και η ολοκλήρωση της παραχώρησης των 6.200 στρεμμάτων του Ελληνικού στη Lamda Development, που ήταν ο μοναδικός επενδυτής που ενδιαφέρθηκε για την έκταση σε συνεργασία με το Global Investment Group που υποστηρίζει την πρότασή της και απαρτίζεται από την εταιρεία Eagle Hills από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τον κινεζικό όμιλο Fosun Group και το Latsis Group.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, αναλαμβάνοντας τα ηνία της χώρας και υπογράφοντας τη συμφωνία με τους δανειστές βρέθηκε και στην περίπτωση του Ελληνικού απέναντι σε ένα μεγάλο δίλημμα. Επί χρόνια εξέφραζε ξεκάθαρα την πλήρη αντίθεσή του τόσο στο ευτελές ποσό της παραχώρησης του «καλύτερου φιλέτου» της Ευρώπης όσο και στη φαραωνική ανάπτυξη της δημόσιας έκτασης και είχε στηρίξει ξεκάθαρα την πρόταση του ΕΜΠ για την αξιοποίηση του χώρου. Και τώρα θα έπρεπε να «τελειώσει» το θέμα. Μόνο που η ίδια η συμφωνία άφησε ένα «παράθυρο» στην περίπτωση του Ελληνικού αφού πουθενά δεν αναφέρεται ότι πρέπει η παραχώρηση της έκτασης να γίνει με τους συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις που η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ επί κυβέρνησης Σαμαρά είχε συμφωνήσει.
Νέα διαπραγμάτευση
Η κυβέρνηση Τσίπρα, αξιοποιώντας αυτό το «παραθυράκι», αποφάσισε να προχωρήσει στην ολοκλήρωση της παραχώρησης της έκτασης μέσα από μια νέα διαπραγμάτευση με τον μοναδικό ενδιαφερόμενο επενδυτή, ο οποίος, ήδη, προ των εκλογών του Ιανουαρίου του 2015 και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 2014 είχε υπογράψει με την τότε διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ τη σύμβαση παραχώρησης.
Η εντολή για τη διαπραγμάτευση της σύμβασης δόθηκε, όπως λένε οι πληροφορίες, από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Συγκεκριμένα δόθηκε εντολή για τη διαπραγμάτευση τόσο του τιμήματος των μόλις 930 εκατομμυρίων ευρώ όσο και του master plan, του σχεδίου δηλαδή αξιοποίησης.
Την εντολή του πρωθυπουργού κλήθηκαν να εκτελέσουν κυβερνητικά στελέχη αλλά και η νέα διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ μέσω της εταιρείας Ελληνικό Α.Ε.
Έτσι συγκροτήθηκε πενταμελής επιτροπή εμπειρογνωμόνων, η οποία κάθεται στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης απέναντι όχι μόνο στους εκπροσώπους της Lamda Development αλλά και της Eagle Hills από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και της Fosun Group από την Κίνα. Και όπως λένε άνθρωποι που έχουν γνώση από τέτοιους είδους διαπραγματεύσεις, το γεγονός και μόνο ότι τα χρηματοδοτικά funds επέλεξαν να ορίσουν δικούς τους εκπροσώπους δείχνει ότι αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά την επένδυση και τη διαπραγμάτευση.
Η νέα διαδικασία, σε συνδυασμό με την έτσι κι αλλιώς καθυστερημένη ολοκλήρωση του διαγωνισμού κατά τα προηγούμενα έτη, έθεσε και νέο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης. Έτσι όλα θα πρέπει να έχουν τελειώσει μέχρι το τέλος Νοεμβρίου του 2016. Στο τέλος του χρόνου, δηλαδή, θα πρέπει να έχει ξεκαθαριστεί εάν η επένδυση μπορεί να προχωρήσει με τη Lamda Development ή θα πρέπει να δρομολογηθεί άλλο σχέδιο.
Η ταμπακέρα
Η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων έχει ως κεντρική ευθύνη τη διαπραγμάτευση επί του master plan της επένδυσης. Έχει, δηλαδή, την ευθύνη να ξετινάξει την, περίπου, 500 σελίδων πρόταση του σερ Νόρμαν Φόστερ, του 79χρονου παγκοσμίου φήμης Άγγλου αρχιτέκτονα που με την ομάδα του, Foster and Partners, υπογράφει το master plan του σχήματος της Lamda Development για τη μεγαλύτερη παρέμβαση στην Αθήνα.
Μέχρι στιγμής η επιτροπή εμπειρογνωμόνων έχει συναντηθεί δυο φορές με τους εκπροσώπους των επενδυτών και είναι η πρώτη φορά που αποσαφηνίζονται πλήρως τα σχέδια για την αξιοποίηση του Ελληνικού αφού για πρώτη φορά εκπρόσωποι της κυβέρνησης αλλά και του ΤΑΙΠΕΔ, μέσω της Ελληνικό Α.Ε., έχουν πλήρη πρόσβαση στο master plan και πλήρη δυνατότητα επεξήγησης ακόμα και των υποσημειώσεων από τους εκπροσώπους των επενδυτών.
Στους κυβερνητικούς εκπροσώπους η εντολή που, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει δοθεί από τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα είναι να εξασφαλιστεί πλήρως ότι στον τελικό σχεδιασμό θα προβλέπεται η δημιουργία εντός του Ελληνικού πάρκου υψηλού πρασίνου με κοινόχρηστο χαρακτήρα.
Παράλληλα η εντολή του πρωθυπουργού είναι να πέσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και η δυνατότητα μέσω αυτής της επένδυσης να προκύψουν σημαντικά περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη και για άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου που ακόμα και σήμερα είναι εξαιρετικά υποβαθμισμένες.
Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης πρέπει κατά τη διαπραγμάτευση να εξασφαλίσουν τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου στο οποίο θα έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες. Και μάλιστα μητροπολιτικού πάρκου που θα ξεπερνά τις προβλέψεις του master plan για χώρους πρασίνου και ακάλυπτους 2.000 στρεμμάτων. Και παράλληλα να επιχειρηθεί η εξασφάλιση υπερτοπικών αντισταθμιστικών ωφελημάτων.
«Βασιλικότεροι» των επενδυτών
Η πρώτη και βασική επιδίωξη όσον αφορά τον τελικό σχεδιασμό της έκτασης, δεν εστιάζει τυχαία στην εξασφάλιση του μητροπολιτικού πάρκου και του κοινόχρηστου χαρακτήρα του.
Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Π», από την ενδελεχή ανάλυση του master plan οι εμπειρογνώμονες της κυβέρνησης διαπίστωσαν ότι ο δημόσιος χαρακτήρας του πάρκου που προτείνεται δεν είναι εξασφαλισμένος. Και παράλληλα δεν είναι εξασφαλισμένος ούτε ο μητροπολιτικός χαρακτήρας. Πρόκειται περισσότερο για χώρους πρασίνου και ακάλυπτους χώρους που εξυπηρετούν τη δόμηση της έκτασης και όχι την περιβαλλοντική αναβάθμιση των δήμων. Έτσι κατά τις δυο πρώτες και επί της ουσίας ανιχνευτικές των προθέσεων συναντήσεις με τους εκπροσώπους των επενδυτών, οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης έθεσαν το θέμα τόσο της αύξησης του πρασίνου όσο και κυρίως της αλλαγής του χαρακτήρα του ώστε να είναι και μητροπολιτικό και κοινόχρηστο. Και τότε, ω του θαύματος, διέγνωσαν ότι οι άνθρωποι που κάθονται στην ίδια πλευρά του τραπεζιού ήταν πιο Κινέζοι από τους Κινέζους που είχαν απέναντί τους.
Για να το κάνουμε κατά το δυνατόν λιανά, αν και οι εκπρόσωποι της Lamda Development αλλά και των επενδυτικών κεφαλαίων δεν έφεραν αντιρρήσεις και έδειξαν πρόθυμοι να διαπραγματευθούν πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, η εκπρόσωπος της Ελληνικό Α.Ε., προς έκπληξη των υπολοίπων, διατύπωσε την κατ’ αρχήν αντίθεσή της υποστηρίζοντας ότι ο αμιγώς κοινόχρηστος χαρακτήρας του πάρκου όπως και η αύξηση του μεγέθους του θα είχαν για την Ελληνικό Α.Ε. προβλήματα διαχείρισης... Όμως αυτή η τύπου «μνημονιακή» πολεοδομική αντίληψη δεν είναι, όπως λένε άνθρωποι που γνωρίζουν καλά το θέμα, το μοναδικό δείγμα γραφής. Άλλωστε των αντιρρήσεων προηγήθηκαν οι εξώσεις.
Χαρτιά εξώσεως
Τα αντανακλαστικά της Ελληνικό Α.Ε. λειτούργησαν άψογα όταν έστειλε χαρτί εξώσεως, από την υπό διαπραγμάτευση έκταση, στον Οργανισμό Συγκοινωνιών, ο οποίος έχει εκεί το κεντρικό αμαξοστάσιο με περίπου 400 λεωφορεία, στην ΥΠΑ για τις κεντρικές εγκαταστάσεις της που καταλαμβάνουν 270 στρέμματα, στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και στο Εθνικό Αθλητικό Κέντρο Νεότητας Αγίου Κοσμά (ΕΑΚΝ).
Οι πληροφορίες του «Π» αναφέρουν, μάλιστα, ότι στο υπουργείο Υποδομών βγάζουν καπνούς αφού καλείται ο Οργανισμός Συγκοινωνιών να βρει μέσα σε διάστημα ενός έτους έκταση περίπου 70 στρεμμάτων αλλά και περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ για τη μεταφορά του κεντρικού αμαξοστασίου. Τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα, βέβαια, για τη μεταφορά της ΥΠΑ, για την οποία παλαιότερη μελέτη είχε δείξει πως απαιτούνται δημόσιοι πόροι 1,5 δισ. ευρώ, χωρίς βέβαια και σε αυτήν την περίπτωση να έχει βρεθεί ο χώρος.
Οι πληροφορίες του «Π» όμως αναφέρουν ότι ο βασικός λόγος που κάποιοι οι οποίοι βρίσκονται πολύ κοντά στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν αρχίσει να τα παίρνουν στο κρανίο είναι ότι η επίκληση του «by the book», όπως λένε, είναι ο πιο ανέξοδος τρόπος για να υπονομεύσει κάποιος μια διαπραγμάτευση.
Λένε, δηλαδή, ότι τη στιγμή που μόλις άρχισε η διαπραγμάτευση με τους επενδυτές για το Ελληνικό δεν είναι δυνατόν κάποιοι, αντί να προσπαθούν να κερδίσουν όσο περισσότερα μπορούν προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και των κατοίκων, να εμφανίζονται ως απλοί εκτελεστές συγκεκριμένων όρων μιας συμφωνίας που τώρα μόλις ξαναμπήκε στο τραπέζι.
Και μάλιστα κάποιοι που είναι πολύ κοντά στο Μέγαρο Μαξίμου ενοχλήθηκαν και από το ύφος της επιστολής, τη στιγμή πάντα που η διαπραγμάτευση μόλις έχει αρχίσει. Συγκεκριμένα, στις επιστολές έξωσης αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Δεδομένου ότι η αξιοποίηση του Ελληνικού και της παράκτιας ζώνης του Αγίου Κοσμά συνιστούν σκοπό εντόνου δημοσίου συμφέροντος, και ως εκ τούτου η έγκαιρη απελευθέρωσή τους είναι υψίστης σημασίας μετά και την ολοκλήρωση του σχετικού διαγωνισμού, θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε την αναγκαιότητα να επισπεύσετε τις διαδικασίες προετοιμασίας και οργάνωσης της μετεγκατάστασής σας από το ακίνητο με στόχο την αποχώρησή σας το αργότερο έως τον Οκτώβριο του 2016».
Η Ελληνικό Α.Ε. αναμένεται, μάλιστα, να καλέσει τους τέσσερις φορείς σε συνάντηση προκειμένου να τους δεσμεύσει ως προς το χρονοδιάγραμμα αποχώρησής τους και τις τεχνικές λεπτομέρειες. Συνάντηση που δεν προβλέπεται να κυλήσει σε ήρεμο και συναινετικό κλίμα αφού οι σχέσεις με τους φορείς είναι ιδιαίτερα τεταμένες.
Μην το κάνεις όπως το 2004
Και κάπως έτσι επιστρέφουμε στο αρχικό ερώτημα: Υπάρχουν «μνημονιακοί» πολεοδόμοι; Υπάρχουν, δηλαδή, πολεοδόμοι που είναι «βασιλικότεροι» των επενδυτών, πιο Κινέζοι από τους Κινέζους;
Εάν ανατρέξουμε στην ιστορία, η απάντηση είναι εύκολη. Ασφαλώς και υπάρχουν. Μόνο που στο παρελθόν δεν λέγονταν «μνημονιακοί», αλλά «Ολυμπιακοί» πολεοδόμοι. Όχι, βέβαια, με αναφορά στην ομάδα του Πειραιά αλλά στα ένδοξα και πολυέξοδα χρόνια του 2004.
Τότε που γίναμε όλοι μάρτυρες και θύματα ενός σχεδιασμού μιας χρήσης, ενός πτυσσόμενου σχεδιασμού στο όνομα του Ολυμπιακού πνεύματος, του Ολυμπιακού ιδεώδους, του Ολυμπιακού οράματος και κυρίως των Ολυμπιακών φράγκων. Ενός σχεδιασμού που δεν άφησε κανένα δείγμα γραφής σε αυτήν την πόλη παρά μόνο τα σημάδια ενός τραύματος που παλεύει να επουλωθεί, μιας «μαύρης» αχόρταγης τρύπας. Ενός σχεδιασμού που δεν έκανε την πόλη καλύτερη, αλλά προκάτ υπερήφανη για όσο διάστημα διήρκεσαν οι αγώνες.
Τότε, οι «Ολυμπιακοί» πολεοδόμοι επέμεναν σε μια λογική «άρπα κόλλα», χωρίς καμιά αναφορά στο μέλλον, χωρίς καμιά παρακαταθήκη για το λεκανοπέδιο. Και επέμεναν για το καλό μας έχοντας πάρει τις πολιτικές ευλογίες. Όπως σήμερα οι «μνημονιακοί» πολεοδόμοι επιμένουν στη λογική τού να τελειώνουμε, στη λογική τού ό,τι θέλει ο επενδυτής για να μη μείνουν κλειστές οι πόρτες τής – λέμε τώρα – ανάπτυξης.
Αλλά καλύτερα ας αφήσουμε την ιστορία και ας μη βιαστούμε να απαντήσουμε. Η ζωή άλλωστε θα δώσει τη λύση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου