Από την ήττα στη συνέχεια με τις αναγκαίες αλλαγές

Ανακοίνωση της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ για τις εκλογές.

1. Το εκλογικό αποτέλεσμα είναι συνολικά αρνητικό. Καταγράφει μια συντριπτική κοινοβουλευτική μνημονιακή πλειοψηφία, σταθεροποιεί σχετικά το πολιτικό σκηνικό μετά από μια πενταετία διαρκούς αμφισβήτησής του, αναδεικνύει τον ΣΥΡΙΖΑ σε σταθερά μνημονιακό πόλο «ήπιας» λιτότητας, συντρίβει τον αντιμνημονιακό λόγο και εμφανίζει μια λαϊκή νομιμοποίηση του μνημονίου. Όλα αυτά θα παίξουν το ρόλο τους στους κοινωνικούς και ταξικούς συσχετισμούς, θα διαμορφώσουν τη λαϊκή συνείδηση, θα δυσφημίσουν την Αριστερά. Βρισκόμαστε πλέον σε μια καινούρια κατάσταση όπου η ρευστότητα και η κρίση λόγω της κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας θα συνυπάρχει με τη σχετική πολιτική σταθεροποίηση. Αν η οικονομική κρίση αμφισβητήσει εκ νέου την πολιτική σταθεροποίηση, ή ανάποδα, αν η πολιτική νίκη του μνημονίου κατευνάσει και αποδυναμώσει την κοινωνική αναταραχή, είναι κάτι που μένει να κριθεί.

2. Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε τελικά πολιτική και ιδεολογική ήττα της Αριστεράς. Η για πολλούς αναμενόμενη πορεία προς την ήττα και την ενσωμάτωση δεν αφαιρεί τις ευθύνες, ούτε κάνει την ήττα πιο ελαφριά. Η Αριστερά με γενικούς όρους, ταυτίστηκε με τη Δεξιά, παραδέχτηκε με την πράξη της ότι δεν υπάρχει εναλλακτική, ότι η λιτότητα, τα μνημόνια, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι μειώσεις μισθών και συντάξεων, η υψηλή ανεργία, η νεοαποικιακή εξάρτηση, είναι μονόδρομος. Αυτή είναι η καλύτερη υπηρεσία του ΣΥΡΙΖΑ στο σύστημα, αυτό είναι το χειρότερο πλήγμα στην Αριστερά και στο λαϊκό κίνημα. Αρχίζει πλέον μια δύσκολη και μακρόχρονη πορεία ανάταξης πολιτικής, αξιών, εννοιών. Η κριτική και αυτοκριτική για τη συγκεκριμένη κατάληξη των πραγμάτων αφορά πρώτα και κύρια αυτό το πισωγύρισμα.

3. Η διαφαινόμενη πολιτική σταθεροποίηση δεν εξαφανίζει τους όρους ύπαρξης και νέας αναζωπύρωσης μιας βαθιάς πολιτικής κρίσης. Οι υλικές συνθήκες, η οικονομική και κοινωνική βάση του τρίτου μνημονίου, θα έχει την ίδια κατάληξη με τα δύο πρώτα, θα αποδειχθεί δηλαδή αναποτελεσματικό σχέδιο και θα τροφοδοτήσει νέα ρευστοτητα, αμφισβήτηση και αναζήτηση. Παράλληλα η ομοιότητα των εκάστοτε μνημονιακών πόλων από το 2012 και μετά, εξαφανίζει άλλες, δευτερεύουσες αντιθέσεις που παλιότερα συγκροτούσαν ένα σχετικά σταθερό δικομματικό σύστημα. Η ισχυρή ταξική αντίθεση στην ελληνική κοινωνία, ειδικά όπως αυτή καταγράφηκε στην αντιπαράθεση ανάμεσα στο ΟΧΙ και στο ΝΑΙ, δεν ξεπεράστηκε και δεν θα ξεπεραστεί όσο η Ελλάδα παραμένει στο έδαφος της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής αβεβαιότητας. Αυτή η ισχυρή ταξική αντίθεση σήμερα δεν έχει πολιτική έκφραση. Η πολιτική κρίση θα ξεπεραστεί αν καταγραφεί ένα νέο σταθερό σημείο ισορροπίας έστω σε πολύ χειρότερο σημείο από την αρχή των μνημονίων και μια νέα πολιτική του έκφραση. Κάτι τέτοιο σήμερα δεν υπάρχει.

4. Η ήττα του ΟΧΙ, λίγες μέρες μετά τη συντριπτική του νίκη, αποτέλεσε τον ισχυρότερο παράγοντα ενός αρνητικού εκλογικού αποτελέσματος. Κατέστησε την παλιά αντίθεση μνημόνιο – αντιμνημόνιο άνευ περιεχομένου καθώς φανέρωσε ότι το πραγματικό δίλημμα ήταν ρήξη ή υποταγή στο πλαίσιο της ΕΕ και των δανειστών. Προκάλεσε την απογοήτευση, την αποστράτευση, την παθητικότητα στην αγωνιζόμενη κοινωνία. Πυροδότησε την αποχή και την παθητική και βουβή αποδοχή του μικρότερου κακού, του ΣΥΡΙΖΑ. Η μάχη και η νίκη του ΟΧΙ αποτελούν σημαντική παρακαταθήκη και σήμερα και στο μέλλον. Η συντριβή του, μία εβδομάδα μετά, αποτελεί το έδαφος πάνω στο οποίο χτίζει τον πρόσκαιρο θρίαμβό του ο μνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το έδαφος που επιζητά ως εφαλτήριο ανασυγκρότησης η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Η κατοχύρωση του ΣΥΡΙΖΑ και η ανασυγκρότηση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν ακριβώς την ίδια μήτρα, τη σοκαριστική ανατροπή της λαϊκής βούλησης από τον Α. Τσίπρα.

5. Η ήττα της Λαϊκής Ενότητας ήταν συνέχεια της ήττας του ΟΧΙ. Διαμορφώθηκε ένα αντικειμενικό άνω όριο στην απόπειρα επανάληψης μιας αντιμνημονιακής καταγραφής που έμοιαζε συνέχεια και όχι τομή με το παλιό. Η αγωνιζόμενη κοινωνία υπέστη ήττα και η Λαϊκή Ενότητα κινήθηκε σαν να πρόκειται περί περιφανούς νίκης. Έμεινε στο αποτέλεσμα της 5ηςΙούλη και αγνόησε το αποτέλεσμα της 13ης Ιούλη όταν και υπογράφτηκε το μνημόνιο Τσίπρα. Το ανώδυνο δίλημμα μνημόνιο – αντιμνημόνιο έδωσε τη θέση του στο δύσκολο δίλημμα μέσα ή έξω από το ευρώ και την ΕΕ. Η κατάσταση είχε αλλάξει αλλά η Λαϊκή Ενότητα δεν το αντιλήφθηκε.

6. Η υπεράσπιση του παλιού (και δήθεν επαρκούς) ΣΥΡΙΖΑ, η διεκδίκηση μιας ανύπαρκτης πλέον κληρονομιάς, η θολή προγραμματική πρόταση («ρήξη με το ευρώ αν χρειαστεί» κλπ), έδωσαν την εντύπωση μιας φωτοτυπίας του προμνημονιακού ΣΥΡΙΖΑ. Ο αντιμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ όμως αντιστοιχεί στην παλιά πραγματικότητα, όταν και η αντιμνημονιακή ρητορεία δεν ερχόταν σε ευθεία σύγκρουση με τη σκληρή πραγματικότητα της Ευρωζώνης και των δανειστών. Σήμερα, στη νέα πραγματικότητα, χρειάζονταν άλλα πολιτικά εργαλεία. Έμφαση στο νέο, τομή με το παλιό, αυτοκριτική και ανάληψη της ευθύνης, βαθιά και ειλικρινής συγνώμη γιατί δεν καταφέραμε να εμποδίσουμε αυτές τις οδυνηρές εξελίξεις. Αλλά και εξήγηση για τη στάση μετά τις 20 Φλεβάρη, για την αποδοχή μιας καταφανώς αδιέξοδης πορείας, για το αντιφατικό «στηρίζουμε αλλά δεν ψηφίζουμε». Πάνω από όλα, χρειαζόταν ανάληψη της ευθύνης για ένα πολιτικό ρεύμα ρήξης και αποδέσμευσης από το εσαεί μνημονιακό και νεοφιλελεύθερο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Καθήκον καθόλου εύκολο, αλλά πάντως αναγκαίο.

7. Η ήττα της Λαϊκής Ενότητας και της Αριστεράς συνολικά, έχει πολύ πιο βαθιές ρίζες που αφορούν όλη την περίοδο από το 2010 και μετά. Αφορά ταυτόχρονα όλες τις δυνάμεις που τη συγκρότησαν, και άλλες που έμειναν απ’ έξω. Το μέτωπο διεξόδου από την κρίση και ρήξης με το πλαίσιο της Ευρωζώνης και της ΕΕ μπορούσε και (τελικά φάνηκε ότι) έπρεπε να συγκροτηθεί πολύ νωρίτερα. Από το καλοκαίρι των πλατειών όταν και βοούσε η ανάγκη ενός διαφορετικού πολιτικού υποκειμένου. Αντί για αυτό, από τη μία πλευρά είχαμε την επαναληπτική καταγραφή μιας στενής και δυσκοίλιας αντικαπιταλιστικής καθαρότητας. Και από την άλλη την ψευδαίσθηση ότι «εντός ΣΥΡΙΖΑ» κρίνεται το παιχνίδι και ότι το καβάλημα του μεγάλου κοινωνικού και πολιτικού ρεύματος μπορούσε να δώσει ευνοϊκά αποτελέσματα για την αριστερή εσωκομματική αντιπολίτευση. Και οι δύο πλευρές αφορούν όψεις του ίδιου νομίσματος με κοινό παρονομαστή. Η μνημονιακή εποχή απαιτούσε νέες πολιτικές συνθέσεις, ρήξεις και ανασυνθέσεις, με συμφωνία στο κυρίαρχο ζήτημα της περιόδου: Αυτό της ρήξης με την ευρωπαϊκή επιλογή της χώρας. Όσο αργούσε αυτή η μετωπική πολιτική συγκρότηση, όσο πηγαίναμε με τα κληρονομημένα πολιτικά σχήματα που δεν ανταποκρίνονταν στη νέα περίοδο, τόσο χειρότερα γίνονταν τα πράγματα. Επιπλέον, η άρνηση του συστήματος απαιτεί και την άρνηση συγκρότησης εκείνου του τύπου της αριστεράς που βλέπει κυρίαρχα και σχεδόν αποκλειστικά το κοινοβούλιο, αντί να αγωνίζεται για τις σχέσεις οργάνωσης και συγκρότησης των αντιστάσεων.

8. Ακόμη κι αν όλα τα παραπάνω αφορούν μακροχρόνιες επιλογές που δεν μπορούσαν να ανατραπούν τις είκοσι μέρες της προεκλογικής περιόδου, το επιτελείο της Λαϊκής Ενότητας, σε αυτές τις είκοσι μέρες, δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει μια ικανοποιητική καταγραφή που θα ήταν η είσοδος στη Βουλή. Απέτυχε να εκτιμήσει σωστά την κατάσταση όπως διαμορφώθηκε μετά το μνημόνιο Τσίπρα, κινήθηκε με αισιόδοξες και εκτός χρόνου εκτιμήσεις, δεν απάντησε στα καθημερινά διλήμματα που έμπαιναν κυρίως από την πλευρά Τσίπρα, δεν μπόρεσε να δει ότι πάλευε για το 3%. Η είσοδος στη Βουλή μπορούσε να επιτευχθεί με έναν άλλο λόγο και άλλου τύπου καμπάνια. Δεν θα έλυνε τα προβλήματα, αλλά θα δημιουργούσε καλύτερη μετεκλογική αφετηρία. Μαζί με αυτά, οι προσωπικές στρατηγικές, η ανάδειξη αποκλειστικά και μόνο της παλιάς κοινοβουλευτικής ομάδας, οι αντιφατικές εκφωνήσεις στο κρίσιμο θέμα της Ευρωζώνης, η οσμή του παλιού, η έλλειψη συλλογικής πολιτικής λειτουργίας περιόρισαν το εκλογικό αποτέλεσμα της Λαϊκής Ενότητας.

9. Η επόμενη μέρα θα χαρακτηριστεί από την ένταση της τρίτης μνημονιακής επίθεσης που θα αφήνει νέα συντρίμμια στο ήδη ερειπωμένο κοινωνικό σώμα. Οι αξιολογήσεις των δανειστών θα παράγουν νέες απαιτήσεις για νέο, περισσότερο αίμα. Η υλική βάση θα δημιουργεί αντικειμενικά το έδαφος για ταξικές και κοινωνικές συγκρούσεις. Όμως σήμερα, οφείλουμε να αντικρίσουμε κατάματα την αλήθεια. Το σκληρό ερώτημα δεν αφορά τις αντικειμενικές συγκρούσεις, αλλά την υποκειμενική συγκρότηση. Το κενό οργάνωσης των λαϊκών τάξεων είναι συντριπτικό και ψαλιδίζει την αποτελεσματικότητα των αγώνων. Το πολιτικά ορφανό ΟΧΙ, παρά την ήττα του, θα αναζητά τρόπους έκφρασης. Η Λαϊκή Ενότητα πρέπει να συνεχίσει, αλλά με επαναθεμελίωσή της. Αποδεικνύοντας ότι η ιδρυτική πράξη της γέννησής της δεν ήταν η κολοβή και ατελέσφορη προεκλογική περίοδος, αλλά οι μετεκλογικές μετωπικές –και από τα κάτω και από τα πάνω- διεργασίες. Σε αυτή την κατεύθυνση θα κρίνεται το διπλό καθήκον: Α) Της ανασυγκρότησης του φρονήματος του λαού και της κοινωνίας, πρωτίστως της οργάνωσης των αντιστάσεων και της μετατροπής του υπαρκτού φόβου και της απόγνωσης σε αγωνιστικό θυμό και γνώση για να ανταπεξέλθει στα νέα κύματα βαρβαρότητας των δανειστών και της κυβέρνησης Τσίπρα. Β) Της συγκρότησης πολιτικού ρεύματος, που οικοδομεί και υπηρετεί πρόγραμμα και συνολικά εναλλακτική λύση ενάντια στη λιτότητα το νεοφιλελευθερισμό για την έξοδο από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της Ευρωζώνης, της ΕΕ και των δανειστών.