Περί κατεργασίας του αριστερού κριτηρίου

         

Η κοινή λογική δεν πρέπει να ποδοπατηθεί, δεν αρκεί να «διαφυλαχθεί», πρέπει να εφευρεθεί

Του Τάσου Βαρούνη από το Δρόμο

Είναι δεδομένοι οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να υποστηρίζεται κάθε κυβερνητική επιλογή; Ακόμα και στις διάφορες θεολογίες, η ενδοσκόπηση και η «κριτική σκέψη» ποτέ δεν καταργήθηκαν. Ούτε βέβαια μπορεί να μετρηθεί η «αριστεροσύνη» με αποκλειστικό μέτρο τις διαφωνίες ή τις συμφωνίες με τις κυβερνητικές επιλογές. Αυτό θα σήμαινε την ολοκληρωτική κατάργηση της Αριστεράς. Οι εμπειρίες κινημάτων και μαζικών αγώνων (όχι μόνο στη χώρα μας) που κατασπαταλήθηκαν για να στηθούν νέα κοινωνικά και πολιτικά συμβόλαια είναι τουλάχιστον διδακτικές. Μπορεί, βεβαίως, κανείς να ζει απλά το όνειρό του -«πρώτη φορά αριστερά»- χωρίς να δίνει σημασία σε όλα αυτά.

Προς τι αυτή η εισαγωγή; Για να υποστηριχθεί η εξής θέση: Το τελευταίο διάστημα βιώνουμε μια συστηματική κατεργασία του «αριστερού κριτηρίου». Από την απλή, αλλά πάντα χρήσιμη, «αίσθηση» των πραγμάτων, μέχρι και τη βαθύτερη «συνείδηση» των καταστάσεων. Ζούμε μια σημαντική φθορά των αξιολογήσεων και των ανοχών, η οποία εμφανίζεται σε διάφορες κλίμακες, από την αυτολογοκρισία μέχρι τη «λοβοτομή». Η ματαίωση των προσδοκιών, που αρχίζει να λειτουργεί πια στον πολύ κόσμο, μέσα στην Αριστερά βρίσκει το ισοδύναμό της ως κατέβασμα του πήχη.

Επιχειρήματα-καταφύγιο

Οι επιλογές της κυβέρνησης εμφανίζονται ως κάτι «αναγκαίο» που πρέπει εκ των υστέρων να δικαιολογηθεί. Απέναντι σε κραυγαλέες «αστοχίες» παρουσιάζονται τα θετικά βήματα, λες και η πολιτική είναι παιχνίδι «υπέρ και κατά». Αντί να εφευρίσκεται ένα πλέγμα κριτηρίων και μια νέα σύνθετη αριστερή πολιτικοποίηση, ξεφυτρώνουν διαρκώς απολίτικα, διαχειριστικά και άχρωμα επιχειρήματα. Η κριτική σκέψη και ο αντίστοιχος λόγος συχνά βαφτίζονται υπονόμευση, απαισιοδοξία, μαξιμαλισμός, άγνοια των δυσκολιών, γκρίνια, υποτίμηση των αναγκαίων τακτικών και τόσα ακόμα. Όχι πως δεν υπάρχουν κι αυτά, αλλά αν δούμε τη συγκεκριμένη κατάσταση μάλλον αλλού βρίσκεται το πρόβλημα.

Αν, λοιπόν, ήμασταν λίγο αυστηροί με τους εαυτούς μας, θα έπρεπε τουλάχιστον να θέταμε δύο μεγάλα ερωτήματα: Πρώτον, πού εντάσσονται ορισμένες κυβερνητικές επιλογές και, δεύτερον, γιατί τέτοια ανοχή; Εκτός, βέβαια, αν πιστέψουμε πως γίνονται τυχαία και πως η συμβολή μας βρίσκεται μονάχα στο «να στρωθούμε στη δουλειά». Όπως και να το κάνουμε, μερικά πράγματα δεν μπορούν να χωνευτούν τόσο εύκολα. Και θα είναι κρίμα κάποια στιγμή να αναπολήσουμε ένα παλιότερο δογματικό –και εν πολλοίς άχρηστο– αριστερό κριτήριο που θα μοιάζει καλύτερο από το σημερινό «όλα επιτρέπονται».

Δύσκολα καταπίνονται

Η Παναρίτη, αφού έκανε τις δουλειές της στο Περού, ήρθε να διαπραγματευτεί τη σωτηρία της χώρας (εμάς μας φταίει περισσότερο η… Σώτη). Ο κ. Παυλόπουλος εγκαταστάθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο ως εγγυητής κάποιας εθνικής προσπάθειας. Ο Βαρουφάκης εγκρίνει το 70% του μνημονίου και τώρα λέμε να τα βρούμε στη μέση (δηλαδή κάπου στο 85%). Ο Πανούσης καταπάτησε το άσυλο, αλλά τι άλλο να έκανε… αφού δεν βγαίνανε; Ο Τσίπρας συναντά τον ΓΑΠ, μια τυπική επίσκεψη… Ο Κοτζιάς δηλώνει φίλος των ΗΠΑ και της δημοκρατικής και αντιτρομοκρατικής τους ευαισθησίας. Κάποιος άγνωστος(!) βάζει σε άσχετο νομοσχέδιο άρθρα για το ΤΑΙΠΕΔ. Η Ε.Ε. διαλύει χώρες και μετά πνίγει μετανάστες, αλλά η αριστερή κυβέρνηση ανακαλύπτει την Ευρώπη της Δημοκρατίας και του Διαφωτισμού. Το χρέος πρέπει να επιστραφεί ολόκληρο στους δανειστές. Οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου επιστρέφουν. Αλλά και μια νέα γλώσσα κάνει την εμφάνισή της: «Μείγμα πολιτικής». «Δεν είναι όλα για πέταμα». «Δε φταίνε μόνο οι έξω». «Δεν είναι τρόικα, είναι θεσμοί». «Συνέχεια του κράτους»…

Έτσι, μένουν κάποιες κινήσεις που κινδυνεύουν να είναι απλά αντιπερισπασμοί, ενώ όλο και συχνότερα επαναλαμβάνεται ότι οι κόκκινες γραμμές είναι «απλά» οι μισθοί και οι συντάξεις. Ξεχνιούνται, όμως, πολλά έτσι. Πολλά που μπορούν να καταπιούν και τις γραμμές κάθε χρώματος, μαζί και την ελπίδα. Δεν θα είναι μεγάλη επιτυχία αν τελικά απομείνει η σύγκριση με… το μέιλ Χαρδούβελη.

Το αριστερό κριτήριο και η κοινή λογική δεν πρέπει να ποδοπατηθούν, δεν αρκεί να «διαφυλαχθούν», πρέπει σε αυτές τις συνθήκες να εφευρεθούν.