Ο μίτος του fast track

Αναδημοσίευση από ΕφΣυν

Cavo Sidero from Manolis Tsantakis on Vimeo.
Η χωροταξία αποδίδεται στους ιδιώτες μέσω «επενδύσεων» όπως αυτή στο Κάβο Σίδερο. Εκείνος που κερδίζει είναι πρώτα απ’ όλα η μετοχή της βρετανικής εταιρείας που αγόρασε την τεράστια έκταση από τη Μονή Τοπλού.

Μια τεράστια τουριστική επένδυση στο Λασίθι της Κρήτης επανέρχεται τα τελευταία χρόνια ως Τοπλού ή Κάβο Σίδερο ή Ιτανος Γαία και προσαρμόζεται σαν χαμαιλέοντας στις απαιτήσεις μιας βρετανικής εταιρείας που υποστηρίζει ότι προσαρμόζεται στους νόμους και επιχειρεί να πείσει τους κατοίκους της περιοχής ότι όλα θα γίνουν για το καλό τους. Στις 2 Απριλίου η Περιφέρεια Κρήτης θα καλωσορίσει τη ΣΜΠΕ (Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) για το έργο, στο όνομα της ανάπτυξης.

Μια φαραωνική επένδυση

Η επένδυση-φάντασμα στο Κάβο Σίδερο σέρνεται εδώ και 20 χρόνια. Αλλά σε πείσμα όσων συνήθως επικαλούνται οι εγχώριοι θαυμαστές της τρόικας δεν ευθύνεται γι’ αυτή την καθυστέρηση κάποια δομική δυσλειτουργία των σχετικών θεσμών ή οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις των αρμόδιων υπαλλήλων. Για την ακρίβεια, στην περίπτωση αυτή συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Η καθυστέρηση οφείλεται στο γεγονός ότι εξ αρχής υπήρχαν προβλήματα στον τρόπο που επιχειρήθηκε να επιβληθεί αυτή η επένδυση, με τη συνδρομή ισχυρών κυβερνητικών και διοικητικών παραγόντων.

Τα προβλήματα αυτά ξεκίνησαν από το ίδιο το ιδιοκτησιακό καθεστώς της έκτασης των 26.000 στρεμμάτων, τα οποία πωλήθηκαν το 1995 από το Ιδρυμα Παναγία η Ακρωτηριανή της Μονής Τοπλού και της Μητρόπολης Σητείας σε μια βρετανική εταιρεία, η οποία μέχρι και τότε δεν είχε καμιά δραστηριότητα (βλ. σχετ. σελίδα 17 του «Ιού»). Για τον τρόπο εκχώρησης της έκτασης είχε εκφράσει σοβαρές ενστάσεις στις 19.11.2008 ο τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεώργιος Σανιδάς. Με αναλυτικό έγγραφό του προς την Εισαγγελία Εφετών Κρήτης είχε ζητήσει τη διερεύνηση κακουργηματικών πράξεων που συνδέονται με την παραχώρηση αυτή, εφόσον, σύμφωνα με την άποψή του, από τη συνολική έκταση των 26.000 στρεμμάτων μόνο 3.400 στρέμματα ανήκαν στη μονή, ενώ τα υπόλοιπα ανήκουν στο Δημόσιο. Η υπόθεση κατέληξε στο αρχείο, ενώ και στις ποινικές δίκες που ακολούθησαν απαλλάχθηκαν οι υπεύθυνοι της μονής και οι υπάλληλοι του Δημοσίου. Το σημαντικό είναι ότι σε όλο αυτό το διάστημα οι εκάστοτε κυβερνήσεις υποστήριζαν με κάθε τρόπο την επένδυση, παρά το γεγονός ότι ο φορέας της δεν εμφανιζόταν να διαθέτει τις δυνατότητες για ένα έργο παρόμοιας έκτασης.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας με την απόφαση 3920/2010 ακύρωσε την περιβαλλοντική αδειοδότηση του τουριστικού οικισμού στην περιοχή, «διότι, αφ’ ενός, δεν προηγήθηκε χωροταξικός σχεδιασμός δευτέρου επιπέδου, αλλά έγινε απ’ ευθείας εφαρμογή διατάξεων και χρήση διαδικασιών του τρίτου σταδίου της ατομικής αδειοδοτήσεως και αφ’ ετέρου, παραβιάστηκαν οι κατευθύνσεις του Περιφερειακού Πλαισίου ΧΣΑΑ Κρήτης, που προβλέπουν για την περιοχή ήπια τουριστική εκμετάλλευση». Αλλά ακόμα και έπειτα απ’ αυτή την απόφαση οι υπεύθυνοι της εταιρείας εμφανίζονταν καθησυχαστικοί και δήλωναν ότι αρκούν μερικές περικοπές από τον αρχικό φαραωνικό σχεδιασμό προκειμένου να εγκριθεί τελικά η επένδυση.

Προφανώς εκείνοι γνώριζαν κάτι παραπάνω.

Το Κάβο Σίδερο βαφτίζεται Ιτανος Γαία

Στις 13.11.2013 η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιεύει την απόφαση έγκρισης του αιτήματος της εταιρείας Loyalward Ltd. να καταρτίσει Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ), εφόσον έχει υπαχθεί ήδη στη Διαδικασία Στρατηγικών Επενδύσεων το επενδυτικό της σχέδιο «Ιτανος Γαία». Την απόφαση υπογράφουν οι υπουργοί Κ. Χατζηγάκης, Ε. Βενιζέλος, Γ. Στουρνάρας, Π. Παναγιωτόπουλος, Ι. Μανιάτης και Ο. Κεφαλογιάννη. Θυμίζουμε εδώ ότι ο μακαρίτης ο Γιάννης Κεφαλογιάννης έλεγε το 2008: «Είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο, η μεγαλύτερη απάτη, το μεγαλύτερο ψέμα… Τίθεται ακόμη και θέμα εθνικής κυριαρχίας όταν μια αναξιόπιστη εταιρεία Αγγλων αναλαμβάνει με παραχωρητήριο 80 χρόνων, εν λευκώ την εκμετάλλευση 26 χιλιάδων στρεμμάτων από τη Μονή Τοπλού παίζοντας τη γη στο χρηματιστήριο».

«Σε μια εποχή όπου ιδιωτικοποιούνται ακόμα και βασικά κοινωνικά αγαθά, ανάμεσα σ’ αυτά -πέρα από την κρατική περιουσία- και τα κοινά, η περιουσία δηλαδή που ανήκει από κοινού σ’ εμάς τους πολίτες, προσπαθούν με μια σειρά από νόμους να ιδιωτικοποιήσουν μια υπόθεση κατ’ εξοχήν δημόσιου ενδιαφέροντος, τη χωροταξία, μετατρέποντάς τη σε ιδιωτική υπόθεση», σχολιάζει στην «Εφ.Συν.» η αρχιτέκτονας Βάννα Σφακιανάκη και συνεχίζει: «Οχι βέβαια για όλους. Προς το παρόν, μόνο γι’ αυτούς που θα ψωνίσουν από τα κτηματομεσιτικά γραφεία που λέγονται “Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου” (ΤΑΙΠΕΔ) και “Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε.” (Invest in Greece) που εντάσσει έργα στις Στρατηγικές Επενδύσεις με fast track διαδικασίες, όπου οι ίδιοι επιλέξουν».

Οπως μας εξηγεί η κυρία Σφακιανάκη, η νομοθεσία αυτή τους επιτρέπει να δημιουργούν σχέδια Ιδιωτικής Χωροταξίας, τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ) όσοι ψωνίζουν στο ΤΑΙΠΕΔ και τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) όσοι ψωνίζουν στο Invest in Greece, ή ακόμα και μεικτά σχέδια, που «χωροθετούν» επενδύσεις, ανεξάρτητα από το τι προβλέπεται από τα επίσημα χωροταξικά σχέδια κάθε περιοχής.

Για όσους δεν κατάλαβαν, συντάσσεται ένα ιδιωτικό Χωροταξικό α λα καρτ για ολόκληρη την έκταση των 26.000 στρεμμάτων της ΒΑ Κρήτης (που ανήκουν πλέον σε μια εταιρεία που δεν έχει φτιάξει ποτέ και πουθενά τίποτα), το ΕΣΧΑΣΕ, από μια ειδική γραμματεία (ΓΓΣΕ) και υπογράφεται από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ). Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας συντάσσεται η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) με τη «βεβαιότητα» ότι όλα θα πάνε κατ’ ευχή και τέλος, έρχεται η περιφέρεια να επικυρώσει όλα τα παραπάνω «ειδικά» που όμως η εφαρμογή και οι επιπτώσεις τους θα είναι γενικές.

Οπως σημειώνει η Β. Σφακιανάκη, «το Περιφερειακό Συμβούλιο καλείται να αποφασίσει πολιτικά και μόνο, αν αποδέχεται και αν θα γίνει συνεργός στη δημιουργία μιας τρύπας στο Περιφερειακό Χωροταξικό που θα φιλοξενήσει ένα ιδιωτικό τοπικό χωροταξικό σχέδιο. Και μόνο για λόγους διαδικασίας, δηλαδή εφαρμογής ακραίων νόμων που καταλύουν κάθε συνταγματική αρχή και προσβάλλουν την κοινωνία, θα πρέπει να αρνηθεί».

Η κυρία Σφακιανάκη παρατηρεί ότι στη συγκεκριμένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων εισάγονται κι άλλοι «νεωτερισμοί» και συγκεκριμένα: Δεν περιγράφουν το πού θα γίνουν τα έργα αλλά μόνο το πού δεν θα γίνουν. Μέσα στην έκταση του ΕΣΧΑΣΕ περιλαμβάνονται οι τόποι αρχαιολογικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Οι δημόσιοι δρόμοι στο Κάβο Σίδερο είναι ελάχιστοι και αναγκαστικά οι προσβάσεις θα αποτελούν ιδιωτικό δίκτυο, χωρίς να είναι εξασφαλισμένη η πρόσβαση στους μη πελάτες. «Θα καταλήξουμε να έχουμε τόπους δημόσιου ενδιαφέροντος, περίκλειστους μέσα σε ιδιωτικούς, κάτι σαν ιδιωτικές συλλογές!» Απροσδιόριστος είναι και ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στη συνολική έκταση του ΕΣΧΑΣΕ και στις λειτουργίες του. «Ζητείται να εγκριθεί μια ΣΜΠΕ στα τυφλά, να εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα κι αργότερα θα μάθουμε όλοι ποια έργα θα γίνουν και πού ακριβώς!» συμπληρώνει η Β. Σφακιανάκη.

Μιλήσαμε και με την ανάδοχο-συντονίστρια του νέου αναθεωρημένου Χωροταξικού της Κρήτης, Ράνια Κλουτσινιώτη, η οποία ομολογουμένως ήταν προβληματισμένη με τη νέα τροπή του φαραωνικού σχεδίου. «Δύο πράγματα έχω να επισημάνω. Αυτή τη στιγμή από τη μελέτη καταλαμβάνεται ολόκληρη η χερσόνησος με ασαφείς δραστηριότητες, χρήσεις και λειτουργίες. Δύο ξενοδοχεία με 2.000 κλίνες συνολικά και ένα γήπεδο γκολφ δεν απαιτούν 26.000 στρέμματα και εδώ πρέπει να προσεχθεί πολύ το πώς θα καταναλωθεί ο λιγότερος δυνατός χώρος για την επένδυση ώστε ο υπόλοιπος να μείνει ως έχει, αγροτικός, περιπατητικός και μέσα στη φύση. Η μελέτη τους όμως προβλέπει χρήσεις παντού, σε όλη την έκταση, και πράγματι ο συντελεστής δόμησης είναι πολύ μικρός όταν εφαρμόζεται σε μια τόσο αχανή έκταση. Φανταστείτε υποθετικά να πάρουμε την έκταση όλης της Αττικής, να εφαρμόσουμε έναν πολύ μικρό συντελεστή, ο οποίος τελικά όμως επιτρέπει να κατασκευαστούν 2-3 Μανχάταν». Η γνώμη της είναι γενικά να μη χρησιμοποιούνται πάνω από 150 στρέμματα για την εφαρμογή ενιαίου συντελεστή δόμησης και ότι αυτό θα διασφάλιζε στοιχειωδώς την προστασία του περιβάλλοντος. «Η επιμονή του τέως Δήμου Ιτάνου, σήμερα Δήμου Σητείας και των επιχειρηματιών της περιοχής για τέτοιου είδους ανάπτυξη σημαίνει ότι δεν έχουν κατανοήσει το τι σημαίνει ανάπτυξη όταν ακόμα και τα φαγητά στη μονάδα όπου «όλα συμπεριλαμβάνονται» θα έρχονται από αλλού, κάτι που θα υποβαθμίσει την κίνηση αλλά και την αγορά του δήμου», συνέχισε η κυρία Κλουτσινιώτη. «Η περιφέρεια πρέπει να διασφαλίσει ότι σε πέντε χρόνια δεν θα ζητηθεί συμπληρωματικός συντελεστής δόμησης και κυρίως το ότι δεν θα υπάρξει μελλοντική απαίτηση για πρόσθετες δραστηριότητες από αυτές που δηλώνονται τώρα».

Νέες υπογραφές και νέα μελέτη

Βέβαια το κείμενο της μελέτης φροντίζει να επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία τους όρους περιβάλλον, αειφόρος ανάπτυξη, καινοτόμες λύσεις, προστασία, ήπια παρέμβαση κ.λπ. με επαναλαμβανόμενο «ρεφρέν» ότι επειδή θα εφαρμοστεί Σχέδιο Αειφορικής Διαχείρισης δεν θα υπάρξουν επιπτώσεις!

«Η περιοχή του σχεδίου ανέρχεται σε περίπου 25.000 στρέμματα, είναι πλησίον του Φοινικοδάσους Βάι και της Ιεράς Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής και Αγίου Ιωάννου Θεολόγου (Τοπλού) και ανήκει στο κοινωφελές εκκλησιαστικό Ιδρυμα Παναγία η Ακρωτηριανή», μας πληροφορούν οι μελετητές.

«Η αξιοποίηση γίνεται για την ενίσχυση της φυσικής, της πολιτισμικής και της οικονομικής ευημερίας της τοπικής κοινωνίας και την επίτευξη σημαντικών δραστηριοτήτων ευεργετικών για το ευρύ κοινό. Πέραν λοιπόν της εκπλήρωσης των κοινωφελών στόχων του ιδρύματος και προκειμένου το όφελος να είναι πολλαπλασιαστικό (sic!), το ίδρυμα μέσω διεθνούς διαγωνισμού ανέδειξε ως βέλτιστη οδό ανάπτυξης της περιοχής ιδιοκτησίας του την τουριστική και τη Loyalward Ltd. ως ανάδοχο». Αυτή η ανάδειξη έγινε βέβαια χωρίς να υπάρχει αντίπαλος.

Η Εταιρεία Συμβούλων ECHMES Ltd («Περιβαλλοντικές, Χημικές & Μεταλλουργικές Υπηρεσίες ΕΠΕ») ανέλαβε τον συντονισμό της ΣΜΠΕ. Εντύπωση προκαλούν οι υπογραφές τμημάτων του Πανεπιστημίου και του Πολυτεχνείου Κρήτης και ειδικότερα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. Αυτός ο τελευταίος οργανισμός όχι μόνο πείστηκε (ενώ στο παρελθόν είχε προσφύγει στο ΣτΕ), αλλά συνυπογράφει ένα έργο που αναμένεται να αλλάξει δραστικά τεράστιες εκτάσεις του φυσικού κάλλους που υποτίθεται ότι προστατεύει.

Ερωτήματα από τη δημόσια διαβούλευση

Πρώτη επισήμανση, η μικρή διάρκεια της διαβούλευσης. Μία βασική παρατήρηση που διατυπώνουν οι περισσότεροι επιστήμονες είναι η απόλυτη απουσία αναφοράς στα μελλοντικά σχέδια, αν και όταν εγκριθεί η πρώτη φάση. Επίσης η μελέτη υιοθετεί το πλέον αισιόδοξο σενάριο, ότι όλα θα πάνε καλά, χωρίς καμία πρόβλεψη για τις περιπτώσεις που ίσως προκαλέσουν φυσικά ή οικονομικά ή άλλα ενδεχόμενα στην πορεία της εφαρμογής της επένδυσης. Μπορεί να έχει μειωθεί πολύ μετά την απόφαση του ΣτΕ η οικοδομήσιμη έκταση, να προστατεύεται τυπικά το Βάι, να έχει περιοριστεί ο αριθμός των κτισμάτων και των κλινών, αλλά ελλοχεύει και δεν καταγράφεται η πιθανότητα μελλοντικών επεκτάσεων στην ιδιωτική (πλέον) πολεοδόμηση της τεράστιας έκτασης (π.χ. δημιουργία περισσότερων γηπέδων γκολφ, αύξηση της δυναμικότητας και της δομημένης επιφάνειας).

Ακριβό μου γκολφ!

Ο καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Δημήτρης Μπριασούλης, σημειώνει: «Οι μη αναστρέψιμες επιπτώσεις από τις βίαιες τεχνικές παρεμβάσεις σε μια ευαίσθητη περιοχή αγνοούνται. Η μελέτη θεωρεί ουδέτερη ή ακόμη και θετική την κατασκευή γκολφ, αγνοώντας ότι πρόκειται για ξένο σώμα από φυσική-οικολογική άποψη που εγκαθίσταται βίαια (με ανθρώπινη παρέμβαση) σε μια “αφιλόξενη” γι’ αυτό και προστατευόμενη περιοχή. Μια περιοχή με ξηροθερμικό κλίμα που για να «επιβιώνει» το γήπεδο θα απαιτεί συνέχεια σημαντική τεχνική υποστήριξη, αφύσικη για την περιοχή. Θα είναι ακόμα μια πηγή περιβαλλοντικής ρύπανσης (συμπεριλαμβανομένων των αγροχημικών και αποβλήτων αφαλάτωσης και άλλων εκροών) με άγνωστες επιπτώσεις». Εκτός από τα σοβαρά περιβαλλοντικά θέματα, το κόστος παραγωγής νερού αφαλάτωσης είναι ένα δεύτερο σοβαρό πρόβλημα, όταν τα εργοστάσια αφαλάτωσης της Ισπανίας αποδείχτηκαν μη βιώσιμα οικονομικά. Τίθεται δε το ερώτημα ποιος δημόσιος φορέας θα εγγυηθεί σε αυτή την περίπτωση ότι δεν θα γίνουν γεωτρήσεις για το πότισμα του γηπέδου. Ο κ. Μπριασούλης αναφέρεται και στις ΑΠΕ που θα ανεβάζουν τρομακτικά το κόστος σε ενέργεια και αναρωτιέται ποιος θα επιβαρύνεται και μήπως οι πολίτες τελικά θα πληρώνουν μέσω ΔΕΗ και το κόστος των ΑΠΕ. «Πόσο θα στοιχίσει τελικά η επένδυση; Πόσο θα στοιχίσει η κάθε μία καινοτομία που αναφέρεται στη ΣΜΠΕ ότι θα επιλύσει επιτυχώς μια σειρά σοβαρότατων, διεθνώς χαρακτηριζόμενων ως δυσεπίλυτων, τεχνικών προβλημάτων; Ποιος είναι ο σχεδιασμός όσον αφορά τον δημόσιο έλεγχο όλων όσα υπόσχεται η μελέτη;»

«Ποιος λογικός άνθρωπος θα έρθει στο Κάβο Σίδερο για να παίξει γκολφ, όταν δεν υπάρχει νερό, με τόσο μεγάλες θερμοκρασίες και τόσο αέρα;» παρατηρεί η Anaya Sarpaki. «Η περιοχή αυτή προσφέρεται για οικοτουρισμό, για αναρριχητές, κολυμβητές, ποδηλάτες, αρχαιολόγους, περιβαλλοντολόγους, βιολόγους και ανθρώπους που εκτιμούν την άγρια φύση – αυτό θα ήταν αληθινή ανάπτυξη».

Αρχαιολογική υποβάθμιση

Οι καθηγητές Oliver Rackham και Jennifer Moody από Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και συγγραφείς του βιβλίου «Η δημιουργία του κρητικού τοπίου» (2004) στα σχόλιά τους αναφέρουν ότι το αποτύπωμα της νέας ανάπτυξης (περίπου 33%) είναι μεγαλύτερο από εκείνο του Κάβο Σίδερο που απορρίφθηκε από το ΣτΕ το 2010, επειδή θεωρήθηκε πάρα πολύ μεγάλη επέμβαση σε μια ζώνη Natura 2000. «Μίνιμουμ 30 αρχαιολογικής αξίας τοποθεσίες θα καταστραφούν διότι υπάγονται σε ζώνη τουριστικής ανάπτυξης. Ο αρχαιολογικός πλούτος ολόκληρου του τοπίου δεν αναφέρεται στη μελέτη». Και συνεχίζουν: «Επιπλέον, η ακτογραμμή είναι ως επί το πλείστον γκρεμός και στην πράξη απρόσιτη. Η πρόσβαση δεν θα είναι εφικτή χωρίς μεγάλα χωματουργικά έργα, μερικά από τα οποία θα προσκρούουν στις περιοχές που υποτίθεται ότι προστατεύονται. Η χερσόνησος είναι ένα κειμήλιο πολιτιστικού τοπίου πανευρωπαϊκής σημασίας. Είναι γεμάτο από τοποθεσίες και κατασκευές που κυμαίνονται από τη Νεολιθική μέχρι τη Υστερη Ρωμαϊκή Εποχή. Πουθενά αλλού στη Μεσόγειο δεν έχουν επιβιώσει αυτά τα χαρακτηριστικά».

Σημειώνουν ότι ακόμα κι αν η νέα μελέτη μοιάζει να προστατεύει το Βάι, που είναι σχεδόν η μόνη προσβάσιμη παραλία στη χερσόνησο και ήδη χρησιμοποιείται πλήρως, οποιαδήποτε αύξηση του τουρισμού στη χερσόνησο θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε μεγαλύτερη επισκεψιμότητα και θα απειλήσει τους φοίνικες αλλά και την αρχαιολογική περιοχή.

Ο καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Σέφιλντ, Peter M. Day, και και ο καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Σαουθάμπτον, Γιάννης Χαμηλάκης, διαπιστώνουν με έκπληξη ότι στην ομάδα μελέτης δεν περιλαμβάνεται αρχαιολόγος:

«Με μεγάλη μας έκπληξη διαπιστώσαμε πως η μέριμνα για τις αρχαιότητες μέσα στην παραχωρηθείσα έκταση φαίνεται να περνά στην εταιρεία, πράγμα που αντιβαίνει το Σύνταγμα και τον αρχαιολογικό νόμο 3028/2002. Φαίνεται πως οι αρχαιότητες θα αποτελέσουν αξιοθέατο για τους πελάτες της εταιρείας».

Σημειώνουν δε ότι εκφράζουν ένα σύνολο καθηγητών συναδέλφων τους που μελετούν και επισκέπτονται χρόνια την Κρήτη.

Στην παρέμβασή της η καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστήμιου Αιγαίου, Ελένη Μπριασούλη, σχολιάζει και το θέμα των υποσχόμενων (πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις) θέσεων εργασίας. «Ο προβλεπόμενος αριθμός 1.200 θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν δεν τεκμηριώνεται και αφορά πιθανόν διάστημα 10 ετών, γεγονός που προσδίδει μεγάλη αβεβαιότητα στην εκτίμηση. Να αναφερθεί ότι στην προηγούμενη πρόταση του έργου Κάβο Σίδερο (7.000 κλίνες και 3 γήπεδα γκολφ), ο προβλεπόμενος αριθμός θέσεων εργασίας (που δεν διευκρινιζόταν πώς είχαν υπολογιστεί) ήταν 2.300 άμεσες και 1.000 έμμεσες. Η σημαντική μείωση του μεγέθους του έργου δεν θα δικαιολογούσε πάνω από 800-900 θέσεις εργασίας συνολικά».

Η αγορά γυρνάει την πλάτη στο γκολφ

Κι ένα σχόλιο που έχει ιδιαίτερη σημασία, αν κρίνει κανείς ποιος το λέει και ποιοι είναι οι τίτλοι του. Το έγραψε ο Μπέρναντ Λέιν, μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Αναψυχής, καθηγητής με πάνω από 45 χρόνια παγκόσμιας εμπειρίας, που ειδικεύεται στον αειφόρο τουρισμό, στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην αγροτική ανάπτυξη μικρών πόλεων: «Στη Μεγάλη Βρετανία, τα γκολφ έχουν απολύτως παγώσει. Η πρώτη αντίδρασή μου ήταν η σκέψη ότι το όλο νέο σχέδιο αποτελεί ένα τρικ των επενδυτών, μειώνουν τώρα την επένδυση για να επανέλθουν αργότερα. Μετριάζουν τις επιδιώξεις, αλλά εκτιμούν αποδοχή, παίζοντας το χαρτί δημιουργίας θέσεων εργασίας. Η πρότασή μου σε αυτό το στάδιο είναι να βεβαιωθεί κανείς ότι οι πολίτες κατανοούν αυτό το τρικ και ακόμα να απαιτήσουν ισχυρές εγγυήσεις με αποτελεσματικές περιβαλλοντικές διασφαλίσεις. Θα πρέπει να ζητηθούν αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα της επένδυσης στο μέλλον, μια και όλα αυτά γίνονται σε ένα όλο και πιο δύσκολο επιχειρηματικό περιβάλλον. Κοιτάζοντας μακροπρόθεσμα, αυτό το είδος της ανάπτυξης δημιουργεί πολλά ερωτήματα. Ενώ υπάρχει σήμερα μια άφθονη “ποσότητα” ηλικιωμένων και συνταξιούχων τουριστών με χρήματα για τουριστικές δαπάνες, αυτό θα συρρικνωθεί σύντομα, μια και οι καλές συντάξεις τείνουν να εξαφανιστούν και οι ηλικιωμένοι δεν θα έχουν αρκετά χρήματα για ταξίδια. Οι νεότεροι άνθρωποι δεν κερδίζουν αρκετά για να πληρώνουν τόσο ακριβές διακοπές και θα αναζητούν φτηνές λύσεις. Αυτό θα γίνει ο κανόνας και μάλλον το γκολφ θα μένει σύντομα απ’ έξω. Το επενδυτικό αυτό σχέδιο είναι μια ξεπερασμένη έννοια αναψυχής. Υποψιάζομαι ότι ένα άλλο τουριστικό σχέδιο αναψυχής με περπάτημα, κολύμπι, εθελοντισμό κ.λπ., μπορεί να είναι μια καλύτερη επένδυση».

Σημειώνουμε ότι τα παραπάνω απλά και εύληπτα λόγια δεν τα λέει ο… ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ένας ειδικός για τον τουρισμό και την ανάπτυξη καθηγητής. Τον λόγο έχει τώρα η Περιφέρεια Κρήτης!

………………………………………………..

Ο λαβύρινθος μιας επένδυσης

Η επένδυση στο Κάβο Σίδερο είναι μία από τις εννιά μεγάλες επενδύσεις που προβάλλει σήμερα στον ιστότοπό του ο οργανισμός Invest in Greece (Επενδύστε στην Ελλάδα A.E.), ο οποίος εποπτεύεται από το υπουργείο Ανάπτυξης και είναι ο αρμόδιος εθνικός φορέας για την προώθηση, προσέλκυση και υποστήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων στην Ελλάδα. Στην επίσημη συνοπτική παρουσίαση της επένδυσης αναφέρεται ότι φορέας της είναι η βρετανική εταιρεία Loyalward Ltd. η οποία είναι 100% θυγατρική του εισηγμένου στο χρηματιστήριο του Λονδίνου ομίλου Minoan Group Plc. που δραστηριοποιείται στον τουριστικό και τον ταξιδιωτικό κλάδο.

Μικρή λεπτομέρεια. Η Minoan Group Plc. δεν είναι εισηγμένη στο «χρηματιστήριο του Λονδίνου», αλλά στην AIM, τη δευτερεύουσα δηλαδή αγορά. Για την ακρίβεια, η εταιρεία ήταν μέχρι την 1.5.2007 μέλος του OFEX (Plus Markets Group), ενώ από 2.5.2007 εισήλθε στην αγορά ΑΙΜ. Η OFEX είναι μια αγορά για μικρές εταιρείες, ενώ η ΑΙΜ (Alternative Investment Market) είναι ένα είδος «υπο-αγοράς» του χρηματιστηρίου του Λονδίνου, που επιτρέπει την είσοδο σε μικρές εταιρείες και υφίσταται λιγότερο έλεγχο. Το 35% των εταιρειών του ΑΙΜ είναι εταιρείες offshore.

Η εταιρεία με την επωνυμία Loyalward Ltd. ιδρύθηκε το 1991. Πρόεδρός της μέχρι το 1999 εμφανίζεται ο Peter Choulman. Αυτός είναι που διαπραγματεύτηκε με τον ηγούμενο της Μονής Τοπλού και τον τοπικό μητροπολίτη την παραχώρηση της τεράστιας έκτασης των 26.000 στρεμμάτων. Ο κ. Choulman είναι αυτός που υπέγραψε το τελικό συμφωνητικό με το Ιδρυμα Παναγία η Ακρωτηριανή, το οποίο ιδρύθηκε από την εκκλησία για τον σκοπό αυτόν. Εκ μέρους του ιδρύματος υπέγραψε ο πρόεδρός του, μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας Ευγένιος. Στις 17.4.95 υπογράφεται μεταξύ του ιδρύματος και της Loyalward Ltd. αρχικό συμφωνητικό και στις 14.7.98 η οριστική σύμβαση.

Στις 8.8.99, ιδρύεται από τους ίδιους ανθρώπους μια νέα εταιρεία με παρεμφερές όνομα: Loyalward Group Plc. Πρώτος πρόεδρός της επίσης ο Peter Choulman. Η εταιρεία αυτή, η οποία εξαγόρασε εκείνη που έχει συμβληθεί με το ίδρυμα, είναι αυτή η οποία συνδιαλέγεται, πλέον, με το ίδρυμα και τις ελληνικές αρχές.

Το έτος 1999 αποχωρεί ο Peter Choulman, την προεδρία αναλαμβάνει ο Christopher Egleton και η Loyalward Group Plc. αγοράζει τη Loyalward Ltd. (η οποία έχει συμβληθεί με το ίδρυμα) και ιδρύει δύο ακόμη θυγατρικές, τη Loyalward Hellas S.A. με έδρα την Αθήνα και τη Loyalward leisure Plc. που εδρεύει στην Αγγλία.

Βέβαια είχαν προηγηθεί άλλες ανακοινώσεις για επενδύσεις ακόμα και στα περίχωρα της Αθήνας. Το 2000, ο κ. Egleton είχε δηλώσει ότι ετοιμάζει στα βόρεια της Αθήνας ένα δεύτερο επενδυτικό σχέδιο. Το πρόγραμμα προέβλεπε δύο γήπεδα γκολφ, τένις, πισίνες και ξενοδοχείο πέντε αστέρων, καθώς και βίλες για πούλημα. «Οι προκαταρκτικές συνομιλίες με τους αρμόδιους υπουργούς έχουν ήδη αρχίσει», διαβεβαίωνε ο πρόεδρος τους μετόχους: «Ο στόχος μας είναι να είναι έτοιμα το ξενοδοχείο και τα γήπεδα γκολφ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004».

Αυτά τα σχέδια εξαφανίστηκαν πολύ πριν από το 2004. Από το 2001 η εταιρεία εμφανίζεται να αναζητά επενδυτές για τη χρηματοδότηση του έργου στη Σητεία, ενώ αφήνεται να εννοηθεί επικείμενη είσοδός της στο Χρηματιστήριο της Αθήνας. Ηταν η εποχή των παχιών επενδυτικών αγελάδων. Εναν χρόνο αργότερα αυτές οι δηλώσεις ανασκευάζονται, ενώ το 2003 η εταιρεία προβάλλει την αναθεώρηση της ελληνικής νομοθεσίας που θα εξυπηρετήσει την επένδυση. Το 2004, ο πρόεδρος εκφράζει την εμπιστοσύνη του στη νέα κυβέρνηση «και την ικανότητά της να διεκπεραιώνει σύνθετα προγράμματα».

Η εταιρεία θα μετονομαστεί στις 20.6.05 Minoan Group Plc., επιβεβαιώνοντας ότι αποκλειστικός σκοπός της ίδρυσής της είναι η προβολή της επένδυσης στη Σητεία. Ο πρόεδρός της υποστηρίζει ότι αυτή η αλλαγή «σκοπεύει να εμφανίζει πολύ καλύτερα τη φύση της επιχείρησής μας και να επιβεβαιώνει τον γεωγραφικό της προσδιορισμό». Στην ίδια ανακοίνωση προβλέπεται ότι στις αρχές του 2006 θα ανεγερθούν τα πρώτα κτίσματα. Οκτώ χρόνια αργότερα γνωρίζουμε ότι αυτή η υπόσχεση δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί.

………………………………………………………………………..

Διαβάστε

*Θεοδόσης Ν. Γαρεφαλάκης «Επένδυση μαμούθ ή επένδυση μαϊμού;» (περ. «Αντί», τ. 898, 29/6/07).

Αναλυτική μελέτη του προφίλ των Βρετανών επενδυτών που έχουν κλείσει τη συμφωνία με τη Μονή Τοπλού για την ανέγερση του μεγαλύτερου τουριστικού θέρετρου της χώρας. Μέσα από δημοσιευμένα στοιχεία αναδεικνύονται σοβαρά ερωτήματα για το μέγεθος, τις προθέσεις και τις δυνατότητες αυτής της εταιρείας που ασχολείται με την υπόθεση.

*Φειδία Ν. Κοντεμενιώτη «Η Σύμβαση μεταξύ του κοινωφελούς ιδρύματος Παναγία Ακρωτηριανή και της αγγλικής εταιρείας Loyalward Limited για την προτεινόμενη τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή Κάβο Σίδερο Δήμου Ιτάνου Λασιθίου Κρήτης». Σεπτέμβριος 2007, Νομοτεχνική Ανάλυση και Αξιολόγηση. Την πλήρη μελέτη με τα παραρτήματά της (κείμενα συμβάσεων κ.λπ.) μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να «κατεβάσουν» από την ιστοσελίδα των οικολογικών οργανώσεων της Κρήτης, στη διεύθυνση http://www.ecocrete.gr/images/stories/texts/cavosideroreportgr.pdf

* Ιός «Απόβαση στο Βάι» (15.4.07) http://www.iospress.gr/ios2007/ios20070415.htm

«Επενδύσεις στην άμμο» (15.7.07) http://www.iospress.gr/ios2007/ios20070715.htm

«“Γαμπρός” από το Λονδίνο» (20.4.08) http://www.iospress.gr/ios2008/ios20080420.htm

…………………………………….

Συνδεθείτε

*http://www.minoangroup.com

Η επίσημη ιστοσελίδα των υποψήφιων επενδυτών.

*http://www.ecocrete.gr

Το βήμα των οικολογικών και περιβαλλοντικών ομάδων της Κρήτης.

*http://www.104fm.gr

Ο ιστότοπος τοπικού ραδιοσταθμού του Αγίου Νικολάου φιλοξενεί αρκετά κείμενα για την υπόθεση.

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς ios@efsyn.gr