Βαθύ μπλε σε μαύρο φόντο

Του Δ. Μπελαντή από RedNoteBook

Το κλείσιμο της ΕΡΤ από την μνημονιακή κυβέρνηση με κορμό και φορέα πρωτοβουλίας την Νέα Δημοκρατία, εκτός από το ότι αποτελεί μια κίνηση ανοιχτής εκτροπής,  φέρνει στο φως κοινωνικές και πολιτικές διαδικασίες που εκκολάφθηκαν τα τελευταία  τρια χρόνια στην ελληνική κοινωνία και ιδίως στο συστημικό κοινωνικοπολιτικό στρατόπεδο. Σημαντικές  πολιτικές και πολιτιστικές μεταλλαγές και ολοκληρώσεις ιδεολογικών εξελίξεων έρχονται τώρα στο φως. Η έντονη ταξική και κοινωνική πόλωση, που με ενεργητικό και έντονα κινηματικό τρόπο γύρω από την ΕΡΤ, επανέρχεται στο προσκήνιο έναν χρόνο μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012, δείχνει ότι η «θεωρία των δυο άκρων» δεν είναι μόνο μια επινόηση του μνημονιακού κέντρου εξουσίας, αλλά έχει και μια απτή αντιστοίχηση στην πραγματικότητα. Με μια διαφορά όμως: Το δήθεν δημοκρατικό  Κέντρο δεν υπάρχει, μας τελείωσε. Η ελληνική κοινωνία είναι διαιρεμένη σε δυο μεγάλα «ακραία» κοινωνικοπολιτικά στρατόπεδα, το αριστερό-δημοκρατικό-λαϊκό και το μνημονιακό-δεξιό-αντιδραστικό. Η Κεντροαριστερά μέχρι στιγμής, με τις μικρές δυνάμεις της, στηρίζει το δεξιό στρατόπεδο και αντιμετωπίζει τον πολιτικό θάνατο. Ας την θάψουμε όπως της αξίζει.  Όπως σωστά έχει γραφτεί, ας οργανώσουμε λοιπόν το «άκρο» μας. 

Η τριετής εξέλιξη του κράτους έκτακτης ανάγκης

Η μνημονιακή αναδιοργάνωση του κράτους πέρασε και περνά από τρεις διαδοχικές  φάσεις ή δαστάσεις. Στην πρώτη φάση χτυπήθηκαν αμείλικτα με τους εφαρμοστικούς νόμους των μνημονίων τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων, οι μισθοί, οι συντάξεις, τα επιδόματα, οι μορφές κοινωνικού κράτους και κοινωνικής προστασίας, η κάθε συνδρομή του κράτους στις αδύναμες κοινωνικές κατηγορίες και στις κυριαρχούμενες τάξεις. Χτυπήθηκαν οι συλλογικές συμβάσεις και διαπραγματεύσεις, το συνδικαλιστικό δικαίωμα και το δικαίωμα στην συλλογική κινητοποίηση. Ως εξέλιξη αυτής της φάσης ακολούθησαν το πύκνωμα των δικαστικών αποφάσεων κατά των «παρανόμων και καταχρηστικών» απεργιών και η συστηματική χρήση του όπλου  της πολιτικής επιστράτευσης (μετρό, συγκοινωνίες,, ναυτεργάτες, ΟΛΜΕ). Ολόκληροι κλάδοι ακινητοποιήθηκαν με μονιμότερο τρόπο. Σε συνδυασμό με αυτές τις πολιτικές, προχώρησε το χτύπημα στις διαδηλώσεις και τα πολιτικά δικαιώματα και μορφές οργάνωσης και η κρατική και παρακρατική/φασιστική τρομοκρατία.

Η δεύτερη φάση (που ξεκινά ουσιαστικά από το φθινόπωρο του 2012) σήμανε την ριζική αλλαγή στην σχέση κράτους και οικονομίας. Μια διαδικασία που ξεκίνησε από τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις της δεκαετίας του 1990, αυτή των ιδιωτικοποιήσεων των δημοσίων και κοινωφελών επιχειρήσεων και της διάλυσης του δημόσιου τομέα της οικονομίας, επιταχύνεται ραγδαία τους τελευταίους μήνες. Αυτή η διαδικασία συναντά σοβαρά προβλήματα στην προώθησή της τόσο εξαιτίας των κοινωνικών αντιδράσεων όσο και εξαιτίας της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης και της σχετικής απροθυμίας των μεγάλων διεθνών μονοπωλιακών ομίλων να επενδύσουν στα «φιλέτα» του Σαμαρά. Όμως, την ίδια στιγμή, η διάσταση της ιδιωτικοποίησης του κράτους προχώρησε στο πεδίο της «πειθαρχοποίησης», συκοφάντησης και απαξίωσης των εργαζομένων στο Δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Οι διατάξεις του τρίτου μνημονίου οργάνωσαν ένα πρώτο πλαίσιο για τις διώξεις και  απολύσεις δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων στο Δημόσιο και τα ΜΜΕ εκστράτευσαν συστηματικά επί μήνες εναντίον τους.

Η τρίτη φάση του κράτους έκτακτης ανάγκης συμπυκνώνει και προχωρά ποιοτικά τις δυο προηγούμενες. Με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου δίνεται αντισυνταγματικά και δικτατορικά η δυνατότητα στους Υπουργούς να καταργούν οργανισμούς και στην ουσία ολόκληρους τομείς του «παροχικού» κράτους, του τμήματος της διοίκησης  που συνδέεται με κοινωνικά και κοινωφελή δημόσια  αγαθά (την ενημέρωση, την υγεία, την ασφάλιση, τον έλεγχο της ύδρευσςης και της ηλεκτροδότησης, την εκπαίδευση κ.π.α.) και να απολύουν χιλιάδες ανθρώπους. Θεωρούμε ότι στην Ελλάδα παίζεται ένα διεθνές πείραμα χωρίς προηγούμενο: αυτό της πλήρους νεοφιλελεύθερης και «ολοκληρωτικής καπιταλιστικής» προσαρμογής της αστικής κρατικής δομής και μάλιστα χωρίς νομοθετικά όρια και διαδικασίες. Το κράτος του Σαμαρά επιχειρεί να κάνει πράγματα που ήταν αδιανόητα ακόμη και για καθαρές στρατιωτικές δικτατορίες  όπως η μεταξική ή η απριλιανή: να στρέψει το κράτος κατά 180 μοίρες ενάντια στον δημόσιο και κοινωφελή προορισμό του, όπως ίσχυσε μεταπολεμικά, να το «ιδιωτικοποιήσει» πλήρως κάνοντάς το ένα στεγνό επιτελείο κρατικής και κοινωνικής καταστολής, να το αναμορφώσει ριζικά. Όμως, αυτό δεν μπορεί να γίνει με μια σχετικά ελεύθερη δημόσια σφαίρα και ενημέρωση, με μια λειτουργούσα-έστω- αστική δημοκρατία. Προϋποθέτει μια σιδερένια φτέρνα στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης, έναν απόλυτο έλεγχο στα μυαλά και  τα συναισθήματα του πληθυσμού. Το «μαύρο στις οθόνες» είναι ένα μαύρο στην σκέψη, στο συναίσθημα, στην κινητοποίηση, στην δυνατότητα εξέγερσης. Όμως, αυτό το ξεπέρασμα μιας βασικής κόκκινης γραμμής της αστικής δημοκρατίας δεν πέρασε ως τώρα. Συναντά την αγανάκτηση, την συλλογική αντίδραση, τον διάλογο, την μαζική διάθεση πολιτικής και κοινωνικής ανατροπής. Στον βαθμό που το επιτελείο Σαμαρα χτύπησε τον μισητό σε αυτό πολιτισμό της Μεταπολίτευσης (της δικής μας αριστερής, δημοκρατικής και κοινωνικής Μεταπολίτευσης, όχι της δικής τους καθεστωτικής), έκανε ένα τραγικό σφάλμα. Ξανάστησε την «αριστερή Μεταπολίτευση» ως άλλον Λάζαρο στα πόδια της και «οικοδόμησε» στην θέση του φανταστικού εχθρού έναν μεγάλο και πραγματικό, τις βάσεις για ένα ενεργό λαϊκό κοινωνικό στρατόπεδο. Έφερε κοντύτερα τις δυνάμεις της πολιτικής Αριστεράς και –παρ’όλα τα σημαντικά μέχρι πρόσφατα  σφάλματα του ΚΚΕ–, αποδυνάμωσε τις ενδοαριστερές διαχωριστικές γραμμές.

Οι μπλε και οι μαύροι: μα πόσο μοιάζουν 

Αξίζει να παρατηρήσουμε τις δυνάμεις του αντιδραστικού στρατοπέδου και πώς οργανώνονται κοινωνικά . Οι  νεοφιλελεύθεροι διεθνώς δεν φημίζονταν ποτέ για την μεγάλη δημοκρατική τους ευαισθησία, αν και στις μητροπόλεις πολιτεύθηκαν μέχρι τώρα με τα εργαλεία της αστικής δημοκρατίας. Όμως, στοχαστές σαν τον Χάγεκ και τον Φρήντμαν είδαν το «όραμά» τους να πρωτοδοκιμάζεται στην Χιλή του Πινοσέτ και πάντοτε έτρεφαν σεβασμό για τα καθεστώτα, τα οποία, αν και μη κοινοβουλευτικά, στήριζαν τις οικονομικές και επιχειρηματικές ελευθερίες (Σιγκαπούρη και πολλά άλλα). Πάντοτε μέμφονταν τα συνδικάτα, τα αριστερά κόμματα, τις μορφές κινηματικής οργάνωσης και αγώνα ότι λειτουργούν ολιγοπωλιακά και «αντιδημοκρατικά» ότι υπερφορτώνουν το σύστημα με παράλογα αιτήματα   και ότι  διαστρεβλώνουν τις ελεύθερες αγορές εργασίας. Είναι γνωστό ότι τόσο οι εθνικές (όπως κυρίως η βρετανική)  όσο και οι διεθνείς καπιταλιστικές  αναδιαρθρώσεις (όπως  αυτή στην Ε.Ε. και την ευρωζώνη) προχώρησαν πάντοτε ενάντια στα συνδικάτα και ιδίως τα μαχητικά συνδικάτα και ενάντια στις μορφές συλλογικής  διαπραγμάτευσης και αγώνα του κοινωνικού κράτους της προηγούμενης φάσης. Όμως, μέσα στην διεθνή και ελληνική κοινωνική κρίση, αυτές οι τάσεις κλιμακώνονται και ολοκληρώνονται. Οι νεοφιλελεύθεροι-δεξιοί και όχι μόνο- έχουν οδηγηθεί σε έναν αγώνα ακραίου κοινωνικού δαρβινισμού και ταξικού ρατσισμού. Δεν φτάνει πια που οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι και οι φτωχοί έχουν αποτύχει στην αρένα της αγοράς εργασίας και πρέπει να υποστούν την αποτυχία και τις συνέπειές της. Δεν φτάνει που απέδειξαν ότι δεν κατέχουν την κατά Βέμπερ «θεία χάρη» της αγοράς. Πρέπει να πάψουν να ενισχύονται και να επιβιώνουν με κάθε τρόπο. Πρέπει να τους κοπούν τα επιδόματα, ο κλητήρας να τους πάρει τα σπίτια, να μην πηγαίνουν τα παιδιά τους σχολείο αλλά να επαιτούν, να πεθαίνουν όταν έχουν προβλήματα υγείας. Η αποτυχία στην αγορά πρέπει να οδηγήσει στον συμβολικό και στον φυσικό τους θάνατο. Ένα Άουσβιτς των κοινωνικά αποτυχημένων και , βεβαίως, κανένα θεσμικό εμπόδιο ή φερετζές που να κρύβει και να συγκαλύπτει την αποτυχία στην εργασία και στην αγορά: καμία μονιμότητα, καμία ασφάλεια, καμία προστασία. Τέρμα στους κηφήνες και τους αργόσχολους, τους επίορκους. Η στρατηγική του κοινωνικού αυτοματισμού, παρά το ότι αναφέρεται στην κοινωνική και οικονομική  αποτυχία και όχι στην φυλή, το έθνος ή το αίμα και στρέφει τους «πιο αδύναμους» ενάντια στους «απλώς αδύναμους» , έχει έναν ισχυρό πρωτοφασιστικό ή και φασιστικό χαρακτήρα. Η κοινωνική  τάξη και η ενότητά της  είναι μιάσματα, ας βασιλεύσει ο πόλεμος όλων εναντίον όλων (εννοείται εντός της μισθωτής εργασίας) και η ενότητα των «επιτυχημένων» με τους «κοινωνικά ηλίθιους». Το ολοκληρωτικό μας κράτος είναι η αγορά και η ολοκληρωτική αγορά το κράτος μας: οι εργαζόμενοι και τα κινήματα από την Ιερισσό ως την ΕΡΤ, από την νεολαία ως τους μετανάστες, οφείλουν να συντριβούν.  Αυτοί οι  νεοφιλελεύθεροι τύποι- με κορμό την Νέα Δημοκρατία- είναι πλέον «περίεργοι μπλε». Και αποκτούν όλο και  περισσότερο μαύρα περιγράμματα-μαύρα σαν την οθόνη της ΕΡΤ.

Αλλά και εκείνοι οι «μαύροι», οι καθαροί και ορίτζιναλ φασίστες, οι «γνήσια αντισυστημικοί»; Αφού είναι με τους «από κάτω» γιατί χτυπάνε λυσσασμένα τον αγώνα της ΕΡΤ; Γιατί επικεντρώνονται στους «κηφήνες» και «εγκάθετους» του συστήματος υπαλλήλους της ΕΡΤ και όχι σε αυτούς που τους διόρισαν; Γιατί επαναλαμβάνουν μονότονα το μόττο του Σαμαρά  ότι εργαζόμενοι είναι μόνο αυτοί στον ιδιωτικό τομέα και όχι εκείνοι στον δημόσιο;  Γιατί έχουν μουλώξει και περιμένουν τον Σαμαρά να τους  δώσει το δακτυλίδι που θα αφαιρέσει από τους Βενιζέλο και Κουβέλη; Γιατί δεν χαίρονται που σιώπησαν τα «τσοντοκάναλα» και οι «φωνές της διεθνούς ολιγαρχίας» και δεν πάνε και αυτοί στην Αγία Παρασκευή να γιορτάσουν μαζί  με τον λαό; Γιατί θυμήθηκαν τώρα ποιούς και ποιες διόριζε ο Κατσιφάρας την δεκαετία του ’80; Γιατί συμφωνούν τόσο πολύ με την ΝΕΡΙΤ και τα σχέδια της Νέας ΥΕΝΕΔ; Γιατί δεν χρησιμοποιούν την ευκαιρία  για να διαδηλώσουν κατά των μεγάλων συμφερόντων, «εβραϊκών» και μη;  Γιατί, επιτέλους, δεν αλλάζουν γραμμή για τις φοροαπαλλαγές των εφοπλιστών;

Μα είναι απλό. Όταν επικυρωθεί ο κοινωνικός δαρβινισμός με βάση την κοινωνική τάξη και την επιτυχία στην αγορά, τότε θα μπορεί να στηθεί καλύτερα  και ο άλλος δαρβινισμός με βάση την φυλή, το φύλο, το αίμα, την εθνότητα. Όταν αποδιαρθρωθεί ο όποιος εναπομείνας  δημόσιος και κοινωνικός  χαρακτήρας του κράτους, οι φτωχοί και οι εργαζόμενοι θα χρειάζονται περισσότερο τα δίκτυα των Χρυσαυγιτών. Όταν όλη η Αθήνα γίνει σαν την Αχαρνών, θα μπορούν να στηθούν παντού ακτίδες και πυρήνες του ναζιστικού κόμματος. Όταν η δημόσια σφαίρα και η δημοκρατία θα αρχίσουν να «βασιλεύουν» και να εκπνέουν, όταν ο ύπνος της λογικής επικρατήσει, τότε τα κάθε λογής κακοήθη μορφώματα και νεοπλασίες  θα βγουν στην επιφάνεια και θα διεκδικήσουν την εξουσία. Όταν το Σύνταγμα οριστικά θα ανασταλεί, κάποιες δυνάμεις θα γίνουν πολιτικά περιζήτητες. Όταν οι «από κάτω» ηττηθούν, το «ισχυρό κράτος» και η «ισχυρή αγορά» θα χρειαστούν έναν ισχυρό και αξιόπιστο κυανόμαυρο συνασπισμό για να κυβερνήσει. Άλλωστε, όπως έγραφε ο  Δημοσθένης Στεφανίδης στο «Νέον Κράτος» (περιοδικό του Μεταξά) το 1938, η ατομική και όχι η συλλογική ιδιοκτησία αρμόζουν στην «Αρίαν φυλήν» εκ της ιστορίας της. Η δημόσια ιδιοκτησία αρμόζει στον «σλαυομπολσεβικισμό».

Φάινεται, λοιπόν, ότι και η γνήσια  φασιστική Δεξιά δεν είναι «κρατιστική» και «κολλεκτιβιστική». Αν χρειαστεί και αρκετή ή και υπεραρκετή  αγορά για να απαλλαγούν από την Αριστερά και τον λαό της, θα την αγκαλιάσουν, θα την κάνουν «εθνική» και «πατριωτική», όπως έκαναν στον πόλεμο και οι πρόγονοί τους. Αν οι χιλιάδες απολύσεις οδηγήσουν σε μαζικοποίηση της ανάπτυξης τύπου Μανωλάδας, θα την στηρίξουν και  θα την περιφρουρήσουν, όπως αυτοί γνωρίζουν. Αυτοί οι τύποι, οι φασίστες, δεν είναι μόνο «μαύροι». Είναι και «περίεργοι  μπλε». Αναγνωρίζουν –αν και όχι ρητά– ότι η βαρώνη  Θάτσερ, οι πολιτικοί της ευρωζώνης  και ο κ. Σαμαράς έχουν κάνει αρκετά βήματα για να ενισχύσουν πολιτικά την νέα τους προσέγγιση στην εξουσία.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι νεοφιλελεύθεροι –κυρίως οι δεξιοί, αλλά όχι αποκλειστικά– γίνονται όλο και περισσότερο φασίζοντες αντιδραστικοί και τεχνοκράτες του ολοκληρωτισμού, ενώ οι φασίστες αποκαλύπτονται όλο και περισσότερο ως «εξτρεμιστές νεοφιλελεύθεροι». Ενδεχομένως, αυτή η ελληνική εικόνα να προεικάζει και μια διεθνή προοπτική. Αυτά για να ξέρουμε ποιό ακριβώς είναι το διακύβευμα του αγώνα μας. Και γιατί απαγορεύεται να χάσουμε…