Οι άνθρωποι της συσπείρωσης για τις εκλογές - 7

Αναρτούμε συνέντευξη της Θεανώς Φωτίου (μέλους της συσπείρωσης) που πήρε για την Εποχή ο Στάθης Κουτρουβίδης. Η Θ. Φωτίου είναι δεύτερη στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ.

Αποκτούμε μια νέα σχέση με την ελληνική κοινωνία

Ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ στη συγκρότηση της λαϊκής αγανάκτησης, οι νέοι δεσμοί του με την ελληνική κοινωνία, οι εκλογές και η επόμενη μέρα, οι ιστορικές δυνατότητες της αριστεράς και η ευθύνη των κομμάτων της ήταν στο επίκεντρο της συζήτησής μας με τη Θεανώ Φωτίου.

Γιατί κατά τη γνώμη σου ο ΣΥΡΙΖΑ προσεγγίζει, τουλάχιστον δημοσκοπικά, τόσο μεγάλα ποσοστά. Τι έχει αλλάξει από την προηγούμενη περίοδο;
Η κρίση αναμφίβολα αλλάζει συνειδήσεις, επαναδιαπραγματεύεται ταυτότητες, ριζοσπαστικοποιεί. Μεγάλα τμήματα του λαού που ηγεμονεύονται από την ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού και το δίπολο μεγέθυνση και απόλαυση, είδαν το πρότυπό τους να καταρρέει. Την έκπληξη, την αγανάκτηση και την οργή της πρώτης φάσης διαδέχεται η έξοδος στο δημόσιο χώρο και η εγκατάλειψη της ιδιώτευσης. Από τη στιγμή εκείνη, τα μεμονωμένα άτομα αρχίζουν να αποκτούν την αναφορά μιας εν δυνάμει συλλογικότητας, η οποία απορρίπτει συνολικά το πολιτικό σύστημα και δημιουργεί τη μεγάλη κρίση πολιτικής εκπροσώπησης. Συγχρόνως, είναι έτοιμη να ακούσει τον αριστερό ριζοσπαστικό λόγο. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εξαιρείται από αυτή τη γενικευμένη απόρριψη. Όμως δεν καταγράφεται ως συστημική δύναμη και εμπλεκόμενος από την πρώτη στιγμή σε όλες τις απρόβλεπτες μορφές αντίστασης αποκτά την αναγκαία «γείωση με την κοινωνία», που έλεγε ο Γιάννης Μπανιάς ότι μας λείπει. Αμήχανος στην αρχή, συμμετέχει ενεργά στις πλατείες προσπαθώντας να κατανοήσει την έκφραση της λαϊκής οργής, να την ερμηνεύσει και να διδαχτεί. Μέσα από αυτή την πολύπλοκη διαδικασία με αντιφάσεις και θεωρητικά ελλείμματα, συγκροτεί ένα συνεκτικό πολιτικό λόγο αναγνωρίσιμο και κατανοητό, που δεν καταδικάζει ό,τι δεν ελέγχει, όπως το ΚΚΕ, ούτε παραπαίει σε αμφισημίες, όπως η ΔΗΜΑΡ. Αυτό που έχει αλλάξει δηλαδή, είναι ότι τόσο η κοινωνία όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται σε μια πολιτική διαντίδραση.

Τι διαφέρει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ από την προηγούμενη φορά που εμφάνισε επίσης υψηλά δημοσκοπικά ποσοστά, ποια είναι η ειδοποιός διαφορά;
Τα στοιχεία είναι πολύ διαφορετικά στις δύο αυτές περιόδους. Στην περίοδο που αναφέρεσαι, η κρίση δεν είχε εμφανιστεί και ο ΣΥΡΙΖΑ υπέφερε από τη συνήθη παθογένεια της αριστεράς, την ενδοσκόπηση και τις εσωτερικές συγκρούσεις, για θέματα που δεν απασχολούν την κοινωνία, ή τον αμφίσημο λόγο για θέματα που την απασχολούν. Σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Γι’ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ αποκτά άλλη σχέση με την κοινωνία, πιο σταθερή και όχι εικονική. Αυτό τουλάχιστον πιστεύω και ελπίζω όχι μόνο με την αισιοδοξία της βούλησης, αλλά και με τις ενδείξεις της καθημερινότητας.

Μπορεί να βοηθήσει σήμερα και στη διατύπωση λύσεων;
Ο ΣΥΡΙΖΑ κάτω από το βάρος των εξελίξεων ωθείται να καταθέσει προτάσεις διεξόδου και παράλληλα συγκροτείται με ραγδαία βήματα. Βρίσκεται σε θέση να διατυπώσει λύσεις μέσα από τις θεωρητικές επεξεργασίες για την ανάλυση και κατανόηση της κρίσης, με τη σημαντική εμπειρία από τη συμμετοχή του στις κοινωνικές αντιστάσεις και βεβαίως με την ιδεολογία του. Αν σκεφτούμε την κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο ΣΥΡΙΖΑ πριν από ένα χρόνο, στην έναρξη της λεγόμενης «επανεκκίνησής» του, θα καταλάβουμε τις επιπτώσεις της επιτάχυνσης του ιστορικού χρόνου λόγω κρίσης στη συγκρότηση των πολιτικών υποκειμένων.

Από τον ΣΥΡΙΖΑ πια περιμένουν πολλά. Οι μικρές προσδοκίες στην κοινωνία.
Προφανώς. Το ενδιαφέρον όμως ήταν ότι η αντίσταση στο μνημόνιο εκδηλώθηκε ως αντίσταση εφαρμογής των κανονιστικών νόμων. Νόμοι για τα χαράτσια, απολύσεις, εφεδρείες, Νόμος 4009 για τα Πανεπιστήμια κ.λπ. Οι αντιστάσεις αυτές χαρακτηρίστηκαν από την κυβέρνηση και τα κυρίαρχα ΜΜΕ ως παράνομες. Οι εξεγερμένοι πολίτες όμως αντίθετα και ο ΣΥΡΙΖΑ κατανόησαν ότι η κυβέρνηση παρανομούσε παραβιάζοντας τις συνταγματικές επιταγές και επομένως η ανομία ήταν του κράτους. Με αυτή την έννοια, η πανεπιστημιακή κοινότητα μη εφαρμόζοντας τον αντισυνταγματικό Νόμο-Πλαίσιο προέβαινε σε μια ηθική πολιτική πράξη «πολιτοφροσύνης». Αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολο, όμως κρατήσαμε γερά, και σήμερα ο Νόμος 4009 δεν εφαρμόζεται, τον αποκηρύσσει ήδη και η ΝΔ. Το γεγονός αυτό είναι μια μικρή-μεγάλη νίκη της περιόδου, αντίστοιχη με τις άλλες. Δεν γνωρίζω αν τον χρεώνεται ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σίγουρα όλοι εμείς βρεθήκαμε στην πρώτη γραμμή, με τις αντιφάσεις και τις αδυναμίες μας. Αυτές οι νίκες μάς έδωσαν μια ανάσα για να συνεχίσουμε.

Η επόμενη μέρα;
Ο δημόσιος λόγος των μίντια για την επόμενη μέρα επικεντρώνεται στις κυβερνήσεις συνεργασίας και όχι στο περιεχόμενο της διακυβέρνησης. Όσο μιλάς για προγράμματα, για το τι θα κάνεις την επόμενη μέρα, ο δικομματισμός χάνει ψήφους. Όταν μιλάς για κυβερνήσεις συνεργασίας, χάνει η αριστερά. Αυτός ο κυρίαρχος λόγος των μέσων είναι σκοταδιστικός. Ο ΣΥΡΙΖΑ απαντά με τις ενωτικές προτάσεις του, η υπόλοιπη αριστερά το αποφεύγει, όμως θα αναγκαστεί να απαντήσει κάτω από το βάρος των ιστορικών συνθηκών. Ακόμα και το ΚΚΕ ωθείται σε τεράστιες αντιφάσεις, ή σε νοητικά άλματα και αναδιατυπώσεις μέσω αυτής της πίεσης.

Ο ακραίος συντηρητικός λόγος εξέθρεψε ιδέες όπως αυτές που διατυπώνονται από τη Χρυσή Αυγή. Ξαφνικά, το ενδεχόμενο πολιτικού εκφασισμού μπήκε στο στόχαστρο των κομμάτων.
Η συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση νομιμοποίησε τις ιδέες της άκρας δεξιάς, οι οποίες ήδη είχαν εισέλθει σε κάθε σπίτι με τον καθωσπρεπισμό που επέβαλε η καθημερινή παρουσία του κ. Καρατζαφέρη σε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια. Νομιμοποίησαν ιδεολογικά το φασισμό. Και σήμερα τον αποτάσσονται. Έτσι εκκολάπτεται σήμερα δημοσκοπικά το αβγό του φιδιού. Η αριστερά υστέρησε στο μέτωπο αυτό, η σιωπή για παράδειγμα του ΚΚΕ είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακή. Με πληγώνει η σκέψη ότι ένας λαός που υπέστη τόσα από τον φασισμό και που αποτελείται κατά τα 2/3 ίσως από παιδιά ή εγγόνια προσφύγων και μεταναστών, μπορεί να ακούει ότι η δική μας φτώχεια και ανεργία οφείλεται στην παρουσία των μεταναστών. Η αριστερά οφείλει σήμερα, αλλά και την επόμενη μέρα να ενωθεί και να δράσει για ένα μεγάλο όχι στο φασισμό.

Τι είναι τελικά η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ;
Ασφαλώς δεν είναι ψήφος αγανάκτησης και οργής ή γενική εντολή για να μας «λυθούν τα χέρια». Ελπίζω ότι είναι ψήφος δέσμευσης και συμμετοχής για τα πολύ δύσκολα που έρχονται. Η πρότασή μας έχει νόημα μόνο αν μπορούμε να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Με την κοινωνία κινητοποιημένη και εμείς μέσα σ’ αυτήν την κίνηση.