Ποιοί βγάζουν τα νησιά από την πρίζα?

Αναδημοσίευση από ΕφΣυν, του Βασίλη Γεώργα

Γιατί μένει στα χαρτιά το σχέδιο της ΔΕΗ για την υποθαλάσσια σύνδεση Κρήτης, Κυκλάδων και Δωδεκανήσου με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτροδότησης

Η αβελτηρία των κυβερνήσεων για τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό, αλλά και τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται πίσω από την ηλεκτροδότηση των νησιών, είτε με συμβατικά καύσιμα είτε μέσω των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, οδηγούν στην «αιώνια» αναβολή υλοποίησης των φιλόδοξων επενδυτικών σχεδίων, εκτιμώμενου ύψους άνω των 4 δισ. ευρώ, για την ηλεκτρική διασύνδεση των ελληνικών νησιών (Κρήτη, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα) με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα.

Το μπλακ άουτ της Σαντορίνης σε μια περίοδο που το νησί βουλιάζει από τουρισμό μπορεί να μη συνδέεται άμεσα με τα συνήθη προβλήματα της αυξημένης κατανάλωσης και της πλημμελούς συντήρησης των πετρελαϊκών μονάδων που κάθε καλοκαίρι βυθίζουν στο σκοτάδι τα περισσότερα νησιά. Αναδεικνύει, όμως, το πάντα επίκαιρο ζήτημα της προβληματικής και πανάκριβης για τους πολίτες ηλεκτροδότησης ενός πολύ σημαντικού κομματιού της Ελλάδας, που θα μπορούσε να είχε αντιμετωπιστεί αν η ΔΕΗ είχε αφεθεί να υλοποιήσει τα εδώ και δεκαετίες καταρτισμένα σχέδιά της για τη διασύνδεση της Κρήτης, των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτροδότησης.

Αντ’ αυτού, ακόμη και η πιο προωθημένη από πλευράς χρόνου και κόστους επένδυση για τη διασύνδεση των Κυκλάδων όχι μόνο δεν έχει προχωρήσει ούτε βήμα, αλλά λόγω των ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων που εμπλέκονται στην επένδυση (Siemens, Nexans, όμιλος Στασινόπουλου κ.ά.) ο σχετικός διαγωνισμός που προκηρύχθηκε πέρυσι με προϋπολογισμό 400 εκατ. ευρώ ακυρώθηκε και ο νέος, που προβλέπει μειωμένες δαπάνες στα 240 εκατ. ευρώ, προκηρύχθηκε μόλις στα τέλη του Ιουλίου. Παρότι κάθε χρόνο οι καταναλωτές πληρώνουν μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και στις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας περισσότερα από 670 εκατ. ευρώ για να δουλεύουν οι πετρελαϊκές μονάδες της ΔΕΗ στα νησιά, τα σχέδια για τη διασύνδεσή τους μέσω καλωδίων με την ηπειρωτική χώρα αναβάλλονται για το μέλλον ή, για να ακριβολογούμε, για την περίοδο μετά την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, ώστε ο ιδιώτης επενδυτής να είναι αυτός που θα χρηματοδοτήσει τις δαπανηρές επενδύσεις και θα καρπωθεί τα πολύ σημαντικά οφέλη τους.

Οικονομικά συμφέροντα

Πίσω από την ηλεκτροδότηση των νησιών με αυτόνομες πετρελαϊκές μονάδες βρίσκονται ισχυρά οικονομικά συμφέροντα, στην κορυφή των οποίων δεσπόζουν η πετρελαϊκή βιομηχανία που προμηθεύει με χιλιάδες τόνους ντίζελ ή μαζούτ κάθε χρόνο τις μονάδες της ΔΕΗ, αλλά και οι ιδιώτες προμηθευτές ηλεκτρογεννητριών (Damco, Κοπελούζος, ΕΛΤΡΑΚ κ.ά.) και σταθμών παραγωγής ενέργειας με ντιζελοηλεκτρικές μονάδες (π.χ. ΓΕΚΤΕΡΝΑ, Ρόδος κ.ά.)

Παρ’ όλα αυτά, ο κίνδυνος ενός γενικευμένου μπλακ άουτ παραμένει. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει ήδη χτυπήσει καμπανάκι για την ευστάθεια του συστήματος ηλεκτροδότησης στην Πάρο, τη Μύκονο, τη Σύρο, την Ιο, τη Σύκινο, τη Φολέγανδρο και τα Κουφονήσια, προειδοποιώντας από το 2010 το ΥΠΕΚΑ πως αν δεν προχωρήσει η αδειοδότηση για την υποβρύχια διασύνδεσή τους με την ηπειρωτική χώρα, απειλούνται να μείνουν στο σκοτάδι.

Ακόμη μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα στην Κρήτη. Εκεί η εγκατεστημένη ισχύς των πετρελαϊκών μονάδων είναι 780 MW, ενώ η μέγιστη αιχμή της ζήτησης φτάνει τα καλοκαίρια στα 650 MW. Κάτι που σημαίνει ότι μια μονάδα να βγει εκτός, το νησί θα κινδυνεύσει να μείνει στο σκοτάδι. Το υψηλό κόστος επένδυσης (της τάξης του 1 δισ. ευρώ) για την πόντιση υποβρύχιου καλωδίου 1.000 MW και τη διασύνδεση με Μονεμβασιά και Μεγαλόπολη ή απευθείας με Αττική εμφανίζεται ως το βασικότερο πρόβλημα. Κανείς δεν λέει, όμως, πως ο χρόνος απόσβεσης της επένδυσης θα ήταν τρία με πέντε χρόνια, καθώς η ετήσια επιβάρυνση για την αυτόνομη ηλεκτροδότηση της Κρήτης φτάνει τα 300 εκατ. ευρώ.

Στην Κρήτη, ωστόσο, το θέμα περιπλέκεται από τα πανίσχυρα επιχειρηματικά συμφέροντα τα οποία επιδιώκουν να επενδύσουν στην ανάπτυξη αιολικών πάρκων για να εκμεταλλευτούν το πλούσιο αιολικό δυναμικό του νησιού. Η σύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα είναι απαραίτητη προκειμένου να πωλείται το ρεύμα. Συνολικά υπάρχουν επενδυτικά σχέδια για την κατασκευή μονάδων άνω των 3.000 ΜW που ισοδυναμούν με επενδύσεις άνω των 7 δισ. ευρώ!

Ο όμιλος Κοπελούζου μέσω της εταιρείας Elica επιδιώκει να εγκαταστήσει 1.005 MW μέσω 36 πάρκων συνολικού προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ. Ο όμιλος ΓΕΚΤΕΡΝΑ του Γ. Περιστέρη έχει σχέδια για 33 συστοιχίες ανεμογεννητριών ισχύος 1.077 MW και προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ στο νησί, ενώ ένα ακόμη σχέδιο με τη συμμετοχή της Συνεταιριστικής Τράπεζας Κρήτης, της Εκκλησίας, της Περιφέρειας και άλλων φορέων προβλέπει την εγκατάσταση 1.000 MW μέσω της «Παγκρήτιας Ανανεώσιμες».