Το τέρας, αόρατο και πανταχού παρόν

Ενώ οι ανυποψίαστοι ιθαγενείς της Γηραιάς Ηπείρου ασχολούνται με το αν ο Ντράγκι θα αποτολμήσει την «ποσοτική χαλάρωση» ή πώς η Ελλάδα θα αποφύγει το «εκλογικό ατύχημα», στα πιο απρόσιτα για την κοινή γνώμη κτήρια των Βρυξελλών, της Ουάσιγκτον κι άλλων μητροπόλεων σχεδιάζεται το απώτερο μέλλον του παγκόσμιου καπιταλισμού. Ελάχιστοι υποψιάζονται ότι κάποια περίεργα αρχικά, που μπαίνουν στη δημόσια σφαίρα –TTIP, TiSA, CETA, TTP– στο μέλλον θα καθορίζουν απίστευτες λεπτομέρειες της καθημερινότητας των ανθρώπων: τι θα τρώνε, τι φάρμακα θα παίρνουν, πώς θα αμείβονται, αν θα κατοικούν σε κυρίαρχα κράτη ή σε «αποικίες» πολυεθνικών επιχειρήσεων.

Τα αρχικά αυτά αντιστοιχούν σε τέσσερις διακρατικές συμφωνίες που βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση, σε απόλυτη αδιαφάνεια, και περιλαμβάνουν περίπου 60 χώρες, ανάμεσά τους τις 28 της Ε.Ε., τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ιαπωνία. Οι χώρες αυτές ελέγχουν περίπου το 70% των παγκόσμιων οικονομικών συναλλαγών. Στην Ευρώπη κάποιος μικρός θόρυβος έχει προκληθεί για την TTIP, τη «Διατλαντική Εταιρική Σχέση Επενδύσεων και Εμπορίου ΗΠΑ και Ε.Ε.». Αλλά δεν είναι μικρότερης σημασίας η TiSA (Συμφωνία για το Εμπόριο Υπηρεσιών), η CETA (Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία Καναδά-Ε.Ε.) και η TPP (Εταιρική Σχέση Χωρών του Ειρηνικού), έναντι της οποίας η Ε.Ε. διάκειται φιλικά, αν και δεν είναι άμεσος εταίρος.

Σαρωτική απορρύθμιση


Ποιο είναι το νόημα αυτών των συμφωνιών; Πολύ απλά, πιάνουν το νήμα της απορρύθμισης των καπιταλιστικών αγορών και της άρσης κάθε εμποδίου στη διακίνηση κεφαλαίων, αγαθών και υπηρεσιών από εκεί που το άφησαν οι τελματωμένες από το 2011 διαπραγματεύσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO). Για να παρακαμφθούν οι αντιστάσεις των νέων πόλων του καπιταλιστικού σύμπαντος, όπως η Κίνα ή η Ρωσία ή χώρες της Λατινικής Αμερικής, στη σαρωτική κατεδάφιση κάθε προστατευτικού φραγμού, επινοήθηκαν οι «εταιρικές σχέσεις» ανάμεσα στους πιο πρόθυμους συμμάχους των ΗΠΑ, που αποτελούν το ορμητήριο της «απελευθερωτικής» εκστρατείας.

Η ηγεσία της Ε.Ε., ανταποκρινόμενη στην πρόσκληση της αμερικανικής, μπήκε με ενθουσιασμό στην εκστρατεία αυτή, συμπεριφερόμενη ήδη ως κρατική οντότητα, ερήμην των 28 κρατών που εκπροσωπεί και, πολύ περισσότερο, των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Η πρώτη της μέριμνα, άλλωστε, ήταν να επιβάλει «ομερτά» για τις συνομιλίες που είναι σε εξέλιξη εδώ και ενάμιση χρόνο. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να αποδώσει κανείς όλη αυτή τη φάμπρικα συμφωνιών πίσω από κλειστές πόρτες στον ακραίο βολονταρισμό μιας δράκας φανατικών νεοφιλελεύθερων που έχουν καταλάβει τα επιτελεία κρατών και διακρατικών ενώσεων. Για να αντιληφθεί κανείς την οικονομική και κοινωνική ουσία αυτής της κινητοποίησης, πρέπει να δει ποιοι είναι οι εισηγητές της. Οι διαπραγματεύσεις και οι συμφωνίες είναι καρπός ενός πολύχρονου και επίμονου lobbying οργανώσεων όπως η αμερικανική CSI (Coalition of Services Industries- καμιά σχέση με το CSI Μαϊάμι κλπ.), ενός καρτέλ δεκάδων πολυεθνικών του τραπεζικού, τηλεπικοινωνιακού και άλλων τομέων που κατατάσσονται στην αμερικανική βιομηχανία υπηρεσιών. Στον «συνασπισμό» αυτό συναντά κανείς επιχειρήσεις από την 21st Century Fox μέχρι τη Citigroup και από την Fedex μέχρι τη Microsoft. Αντίστοιχοι «συνασπισμοί» δρουν στις Βρυξέλες ή στο Τόκιο, εκπροσωπώντας κλαδικά, εθνικά ή διακρατικά «συνδικάτα» πολυεθνικών οι οποίες θέλουν ελευθερία δράσης πέρα και πάνω από τα σύνορα.

Ο νέος Κυρίαρχος