Έπειτα από ατελείωτα χρόνια σπουδών σε σχολεία, σχολές και πανεπιστήμια έρχεται για όλους η στιγμή, που θα βρεθούν στον κυκεώνα της αναζήτησης εργασίας. Πράγμα που στα χρόνια της κρίσης και των ατέρμονων μνημονίων φαντάζει εφιάλτης για την πλειοψηφία των εργαζομένων και τεράστια ευκαιρία για το σύνολο των εργοδοτών, που πατώντας πάνω στη σύνθλιψη των εργατικών κατακτήσεων έχουν εντείνει το πόσο κερδίζουν εις βάρος των εργαζομένων. Ειδικά για τους νεοεισερχόμενους στον τεχνικό κλάδο η κατάσταση μπορεί να χαρακτηριστεί ακόμη και ως απελπιστική, καθώς και οι θεσπισμένες αλλαγές στο ασφαλιστικό των τελευταίων χρόνων διαμορφώνουν ένα νεφελώδες τοπίο εργασιακών σχέσεων, που δημιουργεί τη δυσκολία των επισφαλώς εργαζομένων να αντιληφθούν ότι έχουν και αυτοί δικαιώματα, πόσο μάλλον να τα γνωρίσουν όλα, καθώς οι μορφές απασχόλησης που μπορεί να συναντήσει κανείς στον αγώνα του για την εύρεση εργασίας είναι πάρα πολλές: συμβάσεις -ιδιωτικά συμφωνητικά - Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών ή οποιαδήποτε άλλη ευφάνταστη εκδοχή. Αυτό είναι, ίσως, και ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του κλάδου μας, αφού πολλοί εργαζόμενοι αγνοούν πολλά από τα δικαιώματα τους (μισθολογικά, ασφάλιση, αποζημιώσεις κτλ) και κάτω από την πίεση της τεράστιας ανεργίας (που στον κλάδο σε αρκετές φάσεις ξεπέρασε το μέσο όρο του 30%), την πιθανή έλλειψη προϋπηρεσίας ή και την εκβιαστική ανάγκη του βιοπορισμού καταλήγουν έρμαιο στα χέρια της εργοδοσίας.
Η αλήθεια είναι πως τρεις είναι οι βασικές μορφές εργασίας, που θα συναντήσει κανείς στον τεχνικό κλάδο, ή μάλλον τέσσερις αν λάβει κανείς υπόψη και τη μαύρη εργασία, την οποία κανείς δεν θα έπρεπε να αποδέχεται ούτε καν σε "δοκιμαστική περίοδο", καθώς ο εργαζόμενος βρίσκεται ακάλυπτος, και είναι ακόμα πιο δύσκολο να κατοχυρωθεί σε περίπτωση διαφωνίας ή σύγκρουσης με τον εργοδότη. Οι τρεις, λοιπόν, συνηθέστερες σχέσεις εργασίας είναι:
· η σχέσημισθωτού, όπου ο εργαζόμενος υπογράφει εξαρτημένη σχέση εργασίας περιορισμένου ή αορίστου χρόνου,
· η σύμβαση έργου μεεξαρτημένη σχέση εργασίας, όπου με βάση το νέο ασφαλιστικό οποιοσδήποτε μηχανικός έχει έως δύο εργοδότες θεωρείται μισθωτός και
· η σύμβαση έργουελεύθερου επαγγελματία (σύμβαση που κανονικά δεν αφορούσε τους υπαλλήλους μηχανικούς, αλλά τους πραγματικούς ελεύθερους επαγγελματίες που συνεργάζονται με πολλές επιχειρήσεις και ιδιώτες, χωρίς συγκεκριμένα ωράρια κλπ).
Παρά τα όσα επιχειρούν να περάσουν οι εργοδότες, όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται τα δικαιώματα που απορρέουν από μια εξαρτημένη σχέση εργασίας. Μπορεί μια σύμβαση έργου "ελεύθερου επαγγελματία" να ορίζει ότι "δεν είναι σύμβαση εργασίας" και ότι δεν απορρέουν από αυτή εργασιακά δικαιώματα, όμως αυτό δεν είναι έγκυρο. Μια σχέση εργασίας δεν τεκμαίρεται από τα γραφόμενα στη σύμβαση, αλλά από το γεγονός ότι ο εργαζόμενος ή η εργαζόμενη έχει σταθερό καθημερινό ωράριο, πληρώνεται σε τακτά διαστήματα με παρόμοια ποσά, χρησιμοποιεί εξοπλισμό της εταιρίας κι έχει θέση εργασίας, και δέχεται εντολές για τη διεκπεραίωση της εργασίας. Στην πραγματικότητα, επομένως, τα δικαιώματα είναι ίδια για τους εργαζόμενους, αλλά οι εργοδότες πατάνε πάνω στην άγνοια των εργαζομένων, ή στην ελπίδα τους ότι θα ξαναβρούν δουλειά στον ίδιο εργοδότη, και δεν διεκδικούν τα δικαιώματά τους, όταν δεν έχουν τυπική σχέση μισθωτού στα χαρτιά. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αποτελούν οι αποζημιώσεις απόλυσης τις οποίες δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι, δηλαδή και οι "μπλοκάκηδες", είτε έχουν αναγγελθεί από τους εργοδότες τους στον ΕΦΚΑ είτε όχι, καθώς και τα δικαιώματα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της λοχείας. Ειδικά αυτή την περίοδο της ολοκλήρωσης πολλών από τα λεγόμενα "μεγάλα (κατασκευαστικά) έργα", όπως οι αυτοκινητόδρομοι, αλλά και ολοκλήρωσης αρκετών από τις μελέτες του κτηματολογίου, οι εργαζόμενοι απολύονται χωρίς να τους καταβάλλονται οι νόμιμες αποζημιώσεις. Αυτός αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους που αγωνιζόμαστε και μέσα από το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών για την κατάργηση των μορφών αδήλωτης και ελαστικής απασχόλησης, και ζητάμε όλοι οι τεχνικοί να δηλώνονται κανονικά ως υπάλληλοι (το παλιό καθεστώς του ΙΚΑ ή ΙΚΑ-ΤΣΜΕΔΕ). Ελαστικές μορφές που "νομιμοποίησε" σε μεγάλο βαθμό ο απαράδεκτος νόμος Κατρούγκαλου για το ασφαλιστικό, με την "αναγγελία" των εργαζόμενων με μπλοκάκι στον ΕΦΚΑ. Την ίδια στιγμή όμως πρέπει να ξέρουμε ότι τα δικαιώματά μας υφίστανται σε κάθε περίπτωση, και οι συνδικαλιστικοί αγώνες καταφέρνουν σε πολλές περιπτώσεις να κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως και ότι όσες υποθέσεις καταλήγουν σε δικαστικές διαμάχες, δικαιώνουν τους εργαζόμενους σε συντριπτικά ποσοστά. Εξάλλου, η παλιότερη Σύμβαση Εργασίας
για τον κλάδο που είχε υπογράψει το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών, είχε κατοχυρωθεί ότι κάλυπτε και τους εργαζόμενους με ελαστικές σχέσεις εργασίας, παρά την αντίδραση των εργοδοτών. Σε αρκετές επιχειρήσεις, λόγω και της ύπαρξης παλιότερων συναδέλφων, αρκετοί από τους βασικούς όρους της σύμβασης αυτής, τηρούνται και σήμερα.
«Οδηγίες» προς νεοεισερχόμενους στο επάγγελμα
1. Ετήσια άδεια
: Για 5ήμερη εργασία(η εξαήμερη σε παρένθεση), οεργαζόμενος δικαιούται 20(24) μέρες άδειας τον πρώτο χρόνο, 21(25) τον δεύτερο και 22(26) τον τρίτο. Στη συνέχεια η άδεια αυξάνεται στις 25 (30) μέρεςμετά από 10 χρόνια συνεχόμενης εργασίας στον ίδιο εργοδότη ή 12 χρόνια εργασίας συνολικά.
2. Ένσημα: Σε όσους εργαζομένους έχουν και τυπική σύμβαση εργασίας, πρέπει να κατατίθενται 25 ένσημα μηνιαίως ανεξαρτήτως εάν δούλεψε λιγότερες ή περισσότερες ημέρες. Εξαίρεση αποτελούν οι Κυριακές, όπου εκεί θα πρέπει να συμπληρώνονται ένσημα αντίστοιχα των Κυριακών που εργάστηκε.
3. Απόλυση: Ο εργοδότης μπορεί να απολύσει τον εργαζόμενο είτε με τη λήξη του συμφωνημένου χρόνου εργασίας για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου είτε με την καταγγελία της σύμβασης για σπουδαίο λόγο στην περίπτωση της σύμβασης αορίστου χρόνου ή ορισμένου, όπου έχει παρέλθει το συμφωνημένο διάστημα εργασίας. Σπουδαίος λόγος μπορεί να θεωρηθεί η παράβαση υποχρεώσεων που απορρέουν από τη σύμβαση, αδικαιολόγητη απουσία, ανικανότητα ή ανεπάρκεια στην εκπλήρωση των καθηκόντων του. Παρόλα αυτά σε όλες τις περιπτώσεις προβλέπεται αποζημίωση απόλυσηςγια τις συμβάσεις αορίστου χρόνου, η οποία υπολογίζεται
ανάλογα με τα χρόνια εργασίας στον ίδιο εργοδότη, και το ύψος της εξαρτάται και από το εάν έχει υπάρξει προειδοποίηση. Στην αποζημίωση απόλυσης προστίθενται οι αμοιβές για τις ημέρες άδειας που ο εργαζόμενος δικαιούταν και δεν είχε προλάβει να πάρει, τα ενδεχόμενα δώρα (Πάσχα, Χριστουγέννων ή καλοκαιριού) που αντιστοιχούν στο διάστημα που εργαζόταν στην επιχείρηση, και πιθανές υπερωρίες. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που οι απολύσεις γίνονται για εκδικητικούς λόγους λόγω συνδικαλιστικής δράσης (για παράδειγμα λόγω συμμετοχής σε απεργία) και τότε είναι στην πράξη άκυρες, οπότε ο εργοδότης πρέπει να πιεστεί να τις ανακαλέσει. Να σημειωθεί επίσης ότι απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται συμβάσεις ορισμένου χρόνου για να υποκρύψουν σχέσεις εργασίας αορίστου χρόνου (για παράδειγμα συμβάσεις ορισμένου χρόνου άνω 3ετίας ή διαδοχικές ανανεώσεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου)
4. Μητρότητα: Καταρχάς η μητρότητα προστατεύεται ακόμα και από το σημερινό διαλυμένο από τις μνημονιακές αλλαγές εργατικό δίκαιο, με πολύ σαφή τρόπο. Απαγορεύεται η απόλυση εγκύου ή λεχώνας για 18 μήνες μετά τον τοκετό. Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων καθώς και μειωμένο ωράριο - κατά μία ώρα - για διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας ή μειωμένο κατά 2 ώρες για 12 μήνες, και 1 ώρα τους επόμενους 6. Εκτός αυτού, στο διάστημα της άδειας μητρότητας η εργαζόμενη με σύμβαση εργασίας δικαιούται επίδομα μητρότητας, που καλύπτεται από τον ασφαλιστικό της φορέα, για 119 ημέρες βάσει του μέσου όρου των αποδοχών της των τελευταίων 30 ημερών ασφάλισης του προηγούμενου χρόνου (εφόσον έχει συμπληρώσει 200 ημέρες εργασίας τα προηγούμενα δύο έτη από την πιθανή ημερομηνία τοκετού), συμπληρωματικό επίδομα μητρότητας από τον ΟΑΕΔ και μισθό ενός μήνα από τον εργοδότη, εάν έχει συμπληρώσει ένα χρόνο εργασίας στην ίδια εταιρία. Σε διαφορετική περίπτωση δικαιούται από τον εργοδότη μισθό 15 ημερών. Η άδεια μητρότητας μπορεί να μοιραστεί ανάμεσα στους κηδεμόνες του παιδιού με την κοινή δήλωση των διαστημάτων χορήγησης της άδειας προς τους εργοδότες.
5. Επιδόματα: Πρέπει να σημειωθεί ότι όλοι εργαζόμενοι δικαιούνται να αμείβονται με 14 μισθούς το χρόνο, δηλαδή να παίρνουν τα επιδόματα αδείας Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας. Το επίδομα αδείας είναι ίσο με τις αποδοχές των ημερών άδειας, με ανώτατο όριο το ½ του μισθού, για τους αμειβόμενους με μισθό ή τα 13 ημερομίσθια για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο. Σαν επίδομα εορτών Χριστουγέννων
, ποσό ίσο με 2/25 του μηνιαίου μισθού ή (2) ημερομίσθια, ανάλογα με το συμφωνημένο τρόπο αμοιβής, για κάθε δεκαεννιά μέρες (19) χρονικό διάστημα διάρκειας της εργασιακής σχέσης και σαν επίδομα εορτών Πάσχα
ποσό ίσο με 1/15 του μισού μηνιαίου μισθού ή ένα ημερομίσθιο, ανάλογα με τον συμφωνημένο τρόπο αμοιβής, για κάθε 8 ημέρες χρονικό διάστημα διαρκείας της εργασιακής σχέσης. Για χρονικό διάστημα μικρότερο του 19ημέρου ή του 8ημέρου, αντίστοιχα καταβάλλεται ανάλογο κλάσμα όπου υπολογίζεται το επίδομα Χριστουγέννων & Πάσχα. Δώρο εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα ανάλογο με το χρόνο που διάρκεσε η εργασιακή σχέση , δικαιούνται και οι μισθωτοί που έχουν αποχωρήσει από την εργασία τους, πριν από τις παραπάνω γιορτές είτε γιατί απολύθηκαν από τον εργοδότη τους , είτε γιατί αποχώρησαν οικειοθελώς.
6. Προσαυξήσεις αμοιβών: Πέραν των παραπάνω, ακόμα και η σημερινή Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας
προβλέπει επιδόματα για τους εργαζομένους που έχουν αυξημένες ανάγκες, όπως για παράδειγμα 10% επίδομα γάμου και 5% για κάθε παιδί.
Η γνώση όμως των δικαιωμάτων δεν επαρκεί, καθώς χρειάζεται διαρκής αγώνας για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων μας. Από τη μία, για τη διεύρυνσή τους, και την κατοχύρωση αξιοπρεπούς βασικού μισθού για τον κλάδο, μέσα και από την κατοχύρωση νέας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας για τους εργαζόμενους μηχανικούς και τεχνικούς. Από την άλλη, για την μετατροπή όλων των σχέσεων υποκρυπτόμενης εξαρτημένης εργασίας σε σχέσης τυπικής εξαρτημένης εργασίας, ώστε τα εργασιακά δικαιώματα να ισχύουν για όλους και όλες μας "αυτόματα" και να μην χρειάζεται να διεκδικούμε όσοι δουλεύουμε με ελαστικές σχέσεις εργασίας να εφαρμόζονται τα στοιχειώδη αυτονόητα. Η ένταξη και η συμμετοχή στο σωματείο μας, το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών
, αλλά και η δημιουργία δεσμών αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης με τους συναδέλφους μας, αποτελεί βασικό εχέγγυο για να μπορούμε να δουλεύουμε σαν άνθρωποι, και η εργασία μας να αποτελεί επαρκή συνθήκη για αξιοπρεπή ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου