Στο ένα άκρο η μπουλντόζα. Στο άλλο άκρο η πλήρης νομιμοποίηση. Την πρώτη επιλογή η Πολιτεία έχει αποδείξει επανειλημμένως ότι τη φοβάται. Τη δεύτερη δεν δύναται να την εφαρμόσει χωρίς τον κίνδυνο να κριθεί αντισυνταγματική, παρά τις γενναίες υποχωρήσεις που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια το ΣτΕ στη νομολογία του. Ετσι, η επιτροπή που συνέστησε το υπουργείο Περιβάλλοντος για να εξετάσει το θέμα των οικισμών αυθαιρέτων σε δάση (στα οποία η Πολιτεία αναφέρεται με τον ευφάνταστο όρο «οικιστικές πυκνώσεις») καλείται να λύσει έναν πραγματικό γόρδιο δεσμό. Ανακοινώσεις, πάντως, δεν αναμένονται μέσα στο 2017, όπως είχε υποσχεθεί το υπουργείο στις αρχές του φθινοπώρου.
Η κατηγορία των «οικιστικών πυκνώσεων» προβλέφθηκε στον ν. 4389/16, που τροποποίησε τη διαδικασία κατάρτισης δασικών χαρτών. Πρόκειται για τις γνωστές προβληματικές περιοχές: οικισμοί αυθαιρέτων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις ή οικισμοί στους οποίους συχνά με μαγικό τρόπο συνυπάρχουν νόμιμα και παράνομα κτίσματα. Σύμφωνα με τον νόμο, οι περιοχές αυτές θα πρέπει να οριστούν από τους δήμους, προκειμένου να εξαιρεθούν από τη διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών και να εξεταστούν «σε δεύτερη φάση». Σύμφωνα με το υπουργείο, ο διαχωρισμός των περιοχών αυτών γίνεται για να περιοριστεί ο αριθμός των αντιρρήσεων που θα υποβληθούν, άρα και να επιταχυνθεί η διαδικασία κατάρτισης των δασικών χαρτών (που βάσει μνημονιακής υποχρέωσης πρέπει να ολοκληρωθεί έως το 2020).
Με την ολοκλήρωση, το φθινόπωρο, του πρώτου μεγάλου πακέτου αναρτήσεων δασικών χαρτών, η πολιτεία απέκτησε για πρώτη φορά μια εικόνα της έκτασης της παράνομης δόμησης μέσα στα δάση. Συνολικά οι οικιστικές πυκνώσεις στο 35% των δασικών χαρτών της χώρας καταλαμβάνουν 71.282 στρέμματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα (σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, καθώς επεξεργασία δεν έχει ολοκληρωθεί) είναι η Χαλκιδική, όπου οι οικισμοί αυθαιρέτων κατέλαβαν 17.476 στρέμματα.
Ακολουθούν η περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης, με 14.498 στρέμματα, η Ανατολική Αττική με 8.314 στρέμματα και η Δυτική Αττική με 7.502 στρέμματα, η Αχαΐα με 3.984 στρέμματα και η περιφερειακή ενότητα Λάρισας με 3.791 στρέμματα. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη Μάνδρα, που πρόσφατα επλήγη από την καταστροφική πλημμύρα, διαπιστώθηκε κατά την ανάρτηση του δασικού χάρτη ότι έχουν εκχερσωθεί συνολικά 4.500 στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων, ενώ οι οικισμοί αυθαιρέτων καταλαμβάνουν 1.772 στρέμματα.
Σε επίπεδο δήμου, «πρωταθλητής» (με την αρνητική έννοια) είναι ο Δήμος Λαυρεωτικής (Λαύριο - Κερατέα) στον οποίο έχουν οριοθετηθεί 42 παράνομοι οικισμοί με περισσότερα από 10.500 σπίτια. Να σημειωθεί ότι ο τέως αναπλ. υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης –ο οποίος θέσπισε την επίμαχη ρύθμιση– εκτίμησε (ΕΦ.ΣΥΝ. 31/7/17) ότι συνολικά οι οικιστικές πυκνώσεις καταλαμβάνουν περίπου 700.000 στρέμματα σε όλη την Ελλάδα.
Η κριτική που δέχθηκε το υπουργείο από φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις ήταν από την αρχή έντονη. Χαρακτηριστικό είναι ότι τόσο το ΓΕΩΤΕΕ όσο και η WWF Ελλάς έχουν προσφύγει στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση της ρύθμισης. Τον περασμένο Ιούλιο, το Ε΄ τμήμα του ΣτΕ έκρινε ότι η οριοθέτηση των οικισμών αυθαιρέτων μέσα σε δάση και η εξαίρεσή τους από τη διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών είναι αντισυνταγματική. Παρέπεμψε όμως το θέμα λόγω σοβαρότητας στην Ολομέλεια. Ως «απάντηση», το υπουργείο Περιβάλλοντος επανέλαβε σε νόμο τις ρυθμίσεις για τις οικιστικές πυκνώσεις (που είχαν αρχικά θεσπιστεί με υπουργική απόφαση), εκτιμώντας ότι το κύριο ζήτημα του ΣτΕ ήταν η νομική μορφή τους και όχι η ουσία της υπόθεσης.
Πάντως, το υπουργείο Περιβάλλοντος υποστηρίζει ότι δεν είναι στόχος του η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων στα δάση... διά της απραξίας. «Ηδη έχουν ανακοινωθεί –και δεν πρέπει να αγνοείται αυτό στον δημόσιο διάλογο– η σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής και η προετοιμασία νόμου για τις οικιστικές πυκνώσεις, εντός του 2017, ώστε να αναρτηθούν και να κυρωθούν οι δασικοί χάρτες και σε αυτές τις περιοχές. Κανένα σημείο της χώρας δεν θα μείνει χωρίς κατάρτιση και ολική κύρωση δασικών χαρτών», ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός, Σωκράτης Φάμελλος.
Η υπόθεση, όμως, δεν δείχνει να έχει προχωρήσει. Το υπουργείο έχει παράσχει κάποιες γενικές κατευθύνσεις, ωστόσο η επιτροπή δεν έχει καταλήξει σε προτάσεις. Πάντως, οι ιδέες που θα τεθούν επί τάπητος είναι πολλές.
«Πρόστιμο διατήρησης»
«Προφανώς και δεν μπορούν να γκρεμιστούν όλα αυτά τα αυθαίρετα. Ισως μόνο κατά περίπτωση σε περιπτώσεις εθνικών πάρκων ή προστατευόμενων περιοχών», αναφέρει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου, υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας. «Ενδεχομένως μια λύση για όσους βρίσκονται κοντά σε οικισμούς θα ήταν η πολεοδόμησή τους με μεγάλες εισφορές σε γη. Για τους υπόλοιπους θα μπορούσαν να εξεταστούν πολλές λύσεις, όπως για παράδειγμα η εξαίρεση από την κατεδάφιση με την καταβολή, εσαεί, προστίμου διατήρησης αυθαιρέτου, ένα είδος ετήσιου “ενοικίου” στο κράτος. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο».
Εξάλλου, αξίζει να σημειωθεί ότι οι οικιστικές πυκνώσεις θα δώσουν μια σαφή αλλά όχι την πλήρη εικόνα της παράνομης δόμησης σε δάση και δασικές εκτάσεις. Και αυτό γιατί περιλαμβάνουν μόνο συστάδες αυθαιρέτων (έστω και με το «ξεχείλωμα» που φάνηκε στην πράξη ότι έχει συμβεί στα όρια των οικιστικών πυκνώσεων, ώστε να συμπεριλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερα παράνομα κτίρια) και όχι τα μεμονωμένα αυθαίρετα.
Σε κάθε περίπτωση, η μερική κύρωση των δασικών χαρτών (στα κομμάτια τους, δηλαδή, που δεν έχουν κατατεθεί αντιρρήσεις ή δεν εξαιρέθηκαν ως οικιστικές πυκνώσεις) αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στον Δεκέμβριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου