Αίτηση ακύρωσης και αίτηση αναστολής κατά του πέμπτου άρθρου της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄145/30.9.2019) και κατά της ερειδόμενης σε αυτήν Κοινής Υπουργικής Απόφασης έγκρισης πολεοδομικών μελετών του Ελληνικού (Β’ 3687/3.10.2019), κατέθεσαν ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού Αττικής, Στερεάς και Νήσων, η Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων (ΠΕΣΑ) και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) την 1η Νοεμβρίου στο Συμβούλιο της Επικρατείας, από κοινού με εκπροσώπους της Ευρείας Επιτροπής Υπεράσπισης του Ελληνικού.
«Με τις παραπάνω πράξεις οι κοινόχρηστοι χώροι του Ελληνικού, οι οποίοι αποτελούν δημόσια περιουσία που τελεί εκτός πάσης συναλλαγής, αντί να αποδοθούν σε κοινή χρήση, όπως μέχρι τώρα οριζόταν ακόμη και στην ειδική νομοθεσία για το Ελληνικό, αμέσως με την έκδοση της ΚΥΑ πολεοδομικών μελετών, παραμένουν στη διοίκηση και διαχείριση της εταιρεία Ελληνικό Α.Ε. η οποία θα είναι υπεύθυνη για την λειτουργία τους έως την παράδοσή τους στον Φορέα Διαχείρισης Κοινοχρήστων Χώρων, οπότε και περιέρχονται σε κοινή χρήση. Καθώς δεν υπάρχει καμία αναφορά σε σχέση με τον χρονικό ορίζοντα αυτής της διαδικασίας, εύλογα συνάγεται το συμπέρασμα, ότι αναβάλλεται επ’ αόριστον και χωρίς κανέναν χρονικό ή άλλο όρο ή περιορισμό η απόδοση των κοινόχρηστων χώρων σε κοινή χρήση. Η μεταβίβαση και απόδοσή τους, επαφίενται στην απόλυτη και ανέλεγκτη διακριτική ευχέρεια της πωλούμενης εταιρείας «Ελληνικό ΑΕ» και, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της μεταβίβασης του συνόλου των μετοχών της, στην αγοράστρια ιδιωτική ανώνυμη εταιρεία «HELLINIKON GLOBAL I S.A.» και την εγγυήτριας αυτής «Lamda Development»», τονίζεται στην ανακοίνωση.
Παράλληλα, οι Σύλλογοι ονίζουν ότι «οδηγηθήκαμε σε αυτήν την κίνηση, καθώς, μεταξύ των κοινόχρηστων χώρων, παράνομα συγκαταλέχθηκε με την παραπάνω ΚΥΑ και το ακρωτήρι του Αγίου Κοσμά, τμήμα του ομώνυμου οριοθετημένου αρχαιολογικού χώρου όπου έχουν πραγματοποιηθεί συστηματικές ανασκαφικές έρευνες, με ρητή πρόβλεψη στο ΠΔ έγκρισης του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) να διαμορφωθεί σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο.
» Με την αγνόηση και παράκαμψη του αρχαιολογικού χαρακτήρα του χώρου, ωστόσο, του επιφυλάσσεται κοινή μοίρα με τους κοινόχρηστους χώρους, με αποτέλεσμα την παραχώρηση της διοίκησης, διαχείρισης και χρήσης του επ’ αόριστον σε ιδιωτική εταιρεία, αντί του μόνου αρμόδιου Ελληνικού Δημοσίου, σύμφωνα με το άρθρο 7 του αρχαιολογικού νόμου. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα αρχαία μνημεία της περιοχής, των οποίων η ένταξη σε κοινόχρηστους χώρους, τα εγκλωβίζει αορίστως σε παντελώς αναρμόδια για τη διαμόρφωση, προστασία και ανάδειξή τους εταιρεία και αναιρεί από το κοινωνικό σύνολο το δικαίωμα απόλαυσής τους ως δημόσιων αγαθών, σύμφωνα με τον ισχύον νομικό πλαίσιο για αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.
» Είναι φανερό ότι η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου Α΄145/30.9.2019, που άλλωστε επελέγη ως διαδικασία νομοθέτησης χωρίς να στοιχειοθετείται πουθενά καμιά εξαιρετικώς επείγουσα και απρόβλεπτη ανάγκη, δεν εξυπηρετεί κανένα δημόσιο συμφέρον αλλά αποκλειστικά το συμφέρον του ιδιώτη επενδυτή. Η παρακράτηση για αόριστο χρονικό διάστημα κοινόχρηστων- κοινωφελών χώρων και χώρων κοινωνικής ανταποδοτικότητας, καθώς και αρχαιολογικού χώρου και μνημείων, από μια ιδιωτική εταιρεία συνιστά παραχώρηση άσκησης δημόσιας εξουσίας σε ανώνυμη εταιρεία, καθώς μετακυλίεται στη σφαίρα του ιδιώτη η λήψη της απόφασης για την επίτευξη και υλοποίηση ενός δημόσιου σκοπού. Με αυτόν τον τρόπο όμως δεν ιδιωτικοποιείται μόνο η δημόσια κτήση, αλλά πολύ περισσότερο η δημόσια δράση μεταλλάσσεται σε ιδιωτική.
» Ο ΣΕΑ, η ΠΕΣΑ και ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού Αττικής, Στερεάς και Νήσων καταγγέλλουμε απερίφραστα τις πρωτοφανείς για την ελληνική έννομη τάξη διατάξεις παράδοσης της εκτός συναλλαγής δημόσιας περιουσίας, των αρχαιοτήτων συμπεριλαμβανομένων, σε ανώνυμη εταιρεία και δηλώνουμε ότι θα εμποδίσουμε με κάθε νόμιμο τρόπο την υλοποίηση των παράνομων, αντισυνταγματικών και αντικοινωνικών ρυθμίσεων, που προωθούνται, κατά παρεκτροπή με νομοθεσία κατ’ εξαίρεση».
Δίνουν στη Lamda και αρχαιολογικούς χώρους
Δημόσια περιουσία, ανάμεσά της και αρχαιολογικοί χώροι όπως αυτός στον Αγιο Κοσμά, που είναι εκτός συναλλαγής, παραχωρούνται επ’ αόριστον από την κυβέρνηση στη Lamda Development.
Δημόσια περιουσία, ανάμεσά της και αρχαιολογικοί χώροι όπως αυτός στον Αγιο Κοσμά, που είναι εκτός συναλλαγής, παραχωρούνται επ’ αόριστον από την κυβέρνηση στη Lamda Development, καταγγέλλουν με κοινή ανακοίνωσή τους ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού Αττικής, Στερεάς και Νήσων, η Πανελλήνια Ενωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων (ΠΕΣΑ) και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ).
Η πρωτοφανής και μοναδική στα χρονικά παραβίαση της πολεοδομικής νομοθεσίας, η οποία έχει αναδειχθεί με ομόφωνο ψήφισμα της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πολυτεχνείου, περιλαμβάνεται στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) για τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους στο Ελληνικό που προώθησε το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και συνυπογράφει ολόκληρη η κυβέρνηση.
ADVERTISING
Οι τρεις φορείς των αρχαιολόγων έχουν ήδη καταθέσει από κοινού στο ΣτΕ προσφυγή κατά της ΠΝΠ (ΦΕΚ 145Α’ της 30ής Σεπτεμβρίου 2019), η οποία δεν έχει κυρωθεί από τη Βουλή. Να σημειωθεί ότι είχε προωθηθεί τρεις ημέρες πριν από τη δημοσίευση της κοινής υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 3687Β’ της 3/10/2019) με την οποία εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη του Ελληνικού, που έπρεπε να συνοδεύεται από την παραχώρηση όλων των χώρων στον φορέα διαχείρισης του μητροπολιτικού πόλου, όπως άλλωστε ορίζει η νομοθεσία για όλες τις εντάξεις περιοχών στο σχέδιο, συμπεριλαμβανομένων των οικοδομικών συνεταιρισμών και των ζωνών ιδιωτικής πολεοδόμησης!
Το πολεοδομικό ατόπημα του υπουργείου Περιβάλλοντος έχει προκαλέσει ηχηρές «αναταράξεις» και στον φορέα διαχείρισης, στον οποίο η αυτοδιοίκηση έχει απόλυτη πλειοψηφία και προεδρεύει ο δήμαρχος Ελληνικού-Αργυρούπολης. Μετά την αποχώρηση του Αλίμου, την Πέμπτη ακολούθησε η Γλυφάδα και οι δύο δήμοι προχωρούν στη συγκρότηση Συνδέσμου για την ανάπλαση του παλιού αεροδρομίου αλλά και της ευρύτερης παραλιακής ζώνης.
Το ψήφισμα, που εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από το δημοτικό συμβούλιο Γλυφάδας, αναφέρει ότι στόχος της συνεργασίας είναι η διαρκής αναβάθμιση της περιοχής και η δημιουργία έργων υποδομών με πόρους από το ΕΣΠΑ, για την προσέλκυση επισκεπτών και την οικονομική ανάπτυξη. Εχει ενδιαφέρον η δήλωση του δημάρχου Γιώργου Παπανικολάου, ο οποίος τόνισε ότι οι δύο δήμοι εκφράζουν το 75% των πολιτών της περιοχής και ότι το «οικόπεδο» στο οποίο θα δημιουργηθεί το καζίνο και τα ξενοδοχεία ανήκει στη Γλυφάδα σε ποσοστό 70%.
Καζίνο
Η τελευταία αναφορά αποκαλύπτει εμμέσως ότι η βασική αιτία για τις κόντρες μεταξύ των τριών όμορων δήμων είναι η μοιρασιά για τα αντισταθμιστικά οφέλη από το μελλοντικό καζίνο! Είναι άλλωστε σαφές ότι δεν έχουν εκφράσει αντιρρήσεις για την πρωτοφανή ΠΝΠ για τους κοινόχρηστους χώρους...
Για την επίμαχη κυβερνητική επιλογή, οι τρεις φορείς των αρχαιολόγων τονίζουν ότι «οι κοινόχρηστοι χώροι του Ελληνικού, οι οποίοι αποτελούν δημόσια περιουσία που τελεί εκτός πάσης συναλλαγής, αντί να αποδοθούν σε κοινή χρήση, όπως μέχρι τώρα οριζόταν ακόμη και στην ειδική νομοθεσία για το Ελληνικό, αμέσως με την έκδοση της ΚΥΑ πολεοδομικών μελετών, παραμένουν στη διοίκηση και διαχείριση της εταιρεία Ελληνικό Α.Ε. η οποία θα είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία τους έως την παράδοσή τους στον Φορέα Διαχείρισης Κοινοχρήστων Χώρων, οπότε και περιέρχονται σε κοινή χρήση.
Καθώς δεν υπάρχει καμία αναφορά σε σχέση με τον χρονικό ορίζοντα αυτής της διαδικασίας, εύλογα συνάγεται το συμπέρασμα, ότι αναβάλλεται επ’ αόριστον και χωρίς κανέναν χρονικό ή άλλο όρο ή περιορισμό η απόδοση των κοινόχρηστων χώρων σε κοινή χρήση. Η μεταβίβαση και απόδοσή τους επαφίενται στην απόλυτη και ανέλεγκτη διακριτική ευχέρεια της πωλούμενης εταιρείας “Ελληνικό Α.Ε.” και, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της μεταβίβασης του συνόλου των μετοχών της, στην αγοράστρια ιδιωτική ανώνυμη εταιρεία “HELLINIKON GLOBAL I S.A.” και την εγγυήτριας αυτής Lamda Development».
Οι σύλλογοι των αρχαιολόγων αποκαλύπτουν μάλιστα ότι μεταξύ των κοινόχρηστων χώρων «παράνομα συγκαταλέγεται το Ακρωτήρι του Αγίου Κοσμά, τμήμα του ομώνυμου οριοθετημένου αρχαιολογικού χώρου όπου έχουν πραγματοποιηθεί συστηματικές ανασκαφικές έρευνες, με ρητή πρόβλεψη στο Π.Δ. έγκρισης του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) να διαμορφωθεί σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο».
Τονίζουν ότι η παράκαμψη του αρχαιολογικού χαρακτήρα του χώρου «του επιφυλάσσει κοινή μοίρα με τους κοινόχρηστους χώρους, με αποτέλεσμα την παραχώρηση της διοίκησης, διαχείρισης και χρήσης του επ’ αόριστον σε ιδιωτική εταιρεία, αντί του μόνου αρμόδιου Ελληνικού Δημοσίου, σύμφωνα με το άρθρο 7 του αρχαιολογικού νόμου». Το ίδιο ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα αρχαία μνημεία της περιοχής, των οποίων η ένταξη σε κοινόχρηστους χώρους τα εγκλωβίζει αορίστως σε παντελώς αναρμόδια για τη διαμόρφωση, προστασία και ανάδειξή τους εταιρεία και αναιρεί από το κοινωνικό σύνολο το δικαίωμα απόλαυσής τους ως δημόσιων αγαθών, σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο για αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.
Ανακοίνωση
Ο ΣΕΑ, η ΠΕΣΑ και ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού Αττικής, Στερεάς και Νήσων, στην κοινή ανακοίνωσή τους αμφισβητούν και την έκδοση της ΠΝΠ, για την οποία αναφέρουν ότι η διαδικασία νομοθέτησης επελέγη χωρίς να στοιχειοθετείται πουθενά κάποια εξαιρετικώς επείγουσα και απρόβλεπτη ανάγκη, χωρίς να εξυπηρετείται το Δημόσιο, αλλά μόνον ο επενδυτής!
«Με αυτόν τον τρόπο όμως δεν ιδιωτικοποιείται μόνο η δημόσια κτήση, αλλά πολύ περισσότερο η δημόσια δράση μεταλλάσσεται σε ιδιωτική», επισημαίνουν και καταγγέλλουν απερίφραστα «τις πρωτοφανείς για την ελληνική έννομη τάξη διατάξεις παράδοσης της εκτός συναλλαγής δημόσιας περιουσίας, των αρχαιοτήτων συμπεριλαμβανομένων, σε ανώνυμη εταιρεία και δηλώνουμε ότι θα εμποδίσουμε με κάθε νόμιμο τρόπο την υλοποίηση των παράνομων, αντισυνταγματικών και αντικοινωνικών ρυθμίσεων, που προωθούνται, κατά παρεκτροπή με νομοθεσία κατ’ εξαίρεση».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ Σταυρογιάννη Λούλη
Δημοσίευση: 24 Οκτωβρίου 2019 18:30
Από την Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής - Έντονος προβληματισμός για τη ρύθμιση υπέρ της Lamda στο Ελληνικό * Με τροπολογία, την οποία δεν υπογράφει ο υπουργός Περιβάλλοντος, εκχωρούνται στο ΤΕΕ νευραλγικές λειτουργίες της Δημόσιας Διοίκησης
Σοβαρές ενστάσεις για τις διατάξεις αρμοδιότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκφράζει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής στην έκθεσή της.
Ειδικότερα, ως προς το άρθρο 205, «δώρο» στη Lamda για τον όγκο των ψηλών κτηρίων στο Ελληνικό που προβλέπεται κατά παρέκκλιση του Οικοδομικού Κανονισμού με Υπουργική Απόφαση, εκφράζεται προβληματισμός ως προς τη συνταγματικότητά της, καθώς η ρύθμιση «είναι εντελώς αόριστη» και «δεν διαγράφεται το γενικό πλαίσιο εντός του οποίου θα ενεργήσει ο αρμόδιος υπουργός». Υπονοεί δε ότι απαιτείται Προεδρικό Διάταγμα.
Επί του άρθρου 206, που κάνει προαιρετική τη διαδικασία προέγκρισης των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων για έργα ή προγράμματα, η οποία λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλίδα ώστε να μην ανατρέπεται αυτομάτως ο θεσμοθετημένος σχεδιασμός (χρήσεις γης, όροι δόμησης κ.λπ.) από σημειακές ή χύδην χωροθετήσεις, σημειώνει ότι «ενδέχεται να περιπέσει σε αχρησία», άρα να καταργηθεί. Επιπλέον καθιστά σαφές ότι, βάσει της νομολογίας του ΣτΕ, η κατ' εξαίρεση απόκλιση από τους κανόνες του πολεοδομικού σχεδιασμού «πρέπει να αιτιολογείται από τη διοίκηση».
Όσον αφορά την κατάργηση των βαθμίδων όχλησης και την εξομοίωσή τους με τις κατηγορίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης (άρθρο 13) επισημαίνει ότι οι βαθμοί όχλησης συνδέονται «με ένα ευρύτερο πλαίσιο αναφοράς, το οποίο περιλαμβάνει όχι μόνο τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, αλλά και γενικότερες κοινωνικές ανάγκες, την επικινδυνότητα κατά τη λειτουργία του έργου ή την άσκηση της δραστηριότητας, την απειλή κατά της δημόσιας υγείας». Και θεωρεί σκόπιμο να συγκεραστούν «οι τεκμηριώσεις της κατάταξης σε βαθμούς όχλησης με τα κριτήρια της κατάταξης σε κατηγορίες περιβαλλοντικών επιπτώσεων».
Η Επιστημονική Υπηρεσία εντοπίζει... τρύπες στις διατάξεις που αφορούν τον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη, η λειτουργία του οποίου αλλά και τα γεωχωρικά δεδομένα του επιτρέπεται να δοθούν σε ιδιώτες. Μεταξύ άλλων, παρατηρεί ότι δεν προσδιορίζονται επαρκώς και σαφώς οι «εισακτέες» πληροφορίες στον χάρτη ώστε να παρέχεται ασφάλεια δικαίου από τις αρμόδιες υπηρεσίες δεδομένου ότι υποχρεούνται να αδειοδοτούν επενδύσεις ακόμη και για περιοχές των οποίων ο χαρακτήρας δεν έχει οριστικοποιηθεί, π.χ. δασικοί χάρτες ή σε περιοχές προστασίας της φύσης του Ν. 1650/86, «οι επεμβάσεις στις οποίες τίθενται υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις».
Παραδημόσιο το ΤΕΕ
Στο ΤΕΕ εκχωρούνται νευραλγικές λειτουργίες της Δημόσιας Διοίκησης με τροπολογία του υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία δεν συνυπογράφεται καν από τον συναρμόδιο υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με αυτήν ιδρύεται Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Αδειοδοτήσεων μέσω του οποίου θα δίνονται εφεξής οι πάσης φύσεως άδειες δόμησης, αλλά και λειτουργίας για τα δημόσια και ιδιωτικά έργα. Τα της λειτουργίας του συστήματος θα καθορίζονται με απόφαση του υπουργού Επενδύσεων!
Η ανάπτυξη, η λειτουργία, η συντήρηση και η αναβάθμιση του συστήματος ανατίθεται σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου «που έχει ευρύτερη σχετική εμπειρία, στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής χορήγησης των αδειών δόμησης», δηλαδή το ΤΕΕ.
Όπως προαναγγέλλει η εισηγητική έκθεση, στο ΤΕΕ θα εκχωρηθεί και η λειτουργία του ενιαίου ψηφιακού χάρτη παρότι στο νομοσχέδιο προβλέπεται και σε δημόσιο φορέα, π.χ. όπως το Ελληνικό Κτηματολόγιο...
Η λειτουργία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Συστήματος «εναρμονίζεται με τη δυνατότητα ανάθεσης στο ίδιο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ανάπτυξης και λειτουργίας του ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη» αναγράφεται επί λέξει.
Πραξικόπημα στις εκλογές του ΤΕΕ
Στην ίδια τροπολογία, πραξικοπηματικά, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές του ΤΕΕ στις 3 Νοεμβρίου, προβλέπεται ότι αυτές θα διεξάγονται ανά τέσσερα χρόνια, από τρία σήμερα, ενώ αυξάνεται σε 50 ο αριθμός των εγγεγραμμένων, από 25 σήμερα, για τη δημιουργία εκλογικού τμήματος.
Πραξικοπηματική ενέργεια και πρωτοφανής παρέμβαση στα χρονικά του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας χαρακτηρίζει την τροπολογία η παράταξη «Συμμαχία για ένα Προοδευτικό ΤΕΕ», η οποία καλεί στη σημερινή συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Δημοσίευση: 16 Οκτωβρίου 2019 18:00
της Μαρίας Βλαζάκη - Η εφιαλτική προοπτική που προμηνύει για το πολιτιστικό περιβάλλον και εν γένει τοπίο η αρχιτεκτονική πρόταση για την έκταση του Ελληνικού που προορίζεται για καζίνο δεν μπορεί...
της Μαρίας Βλαζάκη*
Η εφιαλτική προοπτική που προμηνύει για το πολιτιστικό περιβάλλον και εν γένει τοπίο η αρχιτεκτονική πρόταση για την έκταση του Ελληνικού που προορίζεται για καζίνο δεν μπορεί πλέον να αμφισβητηθεί από κανέναν. Της δήλωσης - ύβρεως περί νέων παρθενώνων ακολούθησε η δυστοπία των μεταλλαγμένων καρυάτιδων, έχοντας ήδη προκαλέσει ευφάνταστα σχόλια, εμπνευσμένες γελοιογραφικές απεικονίσεις και παρατεταμένο θλιβερό γέλιο. Τα νέα επονείδιστα α-πολιτισμικά τοπόσημα (landmarks), ανταγωνιστικά προς τα αρχαία εμβληματικά μνημεία και τις αξίες που αυτά φέρουν, για να σταθούν στο υπέρμετρο ύψος τους, έχουν ανάγκη να τα επικαλούνται ως δήθεν πηγή έμπνευσης. Συνήθης η πρόθεση εκμετάλλευσης από «επενδυτές» των άυλων πολιτιστικών πόρων και συμβολικών αξιών που εμπεριέχονται στους τόπους και η ιδεολογική κατάχρησή τους από στρατευμένα πολιτικά δεκανίκια.
Ταυτόχρονα, η εμπέδωση των νέων συμβόλων του πολιτισμού της αγοράς προϋποθέτει -εκτός της τρομακτικής αλλοίωσης του τόπου και της προσβολής των πραγματικών συμβόλων / τοποσήμων της Αττικής με εμβληματικότερο για τον πανανθρώπινο πολιτισμό τον ιερό βράχο της Ακρόπολης- και την καταστροφή νεότερων πολιτιστικών κτισμάτων. Οι ουρανοξύστες του καζίνο χωροθετούνται ακριβώς στο σημείο όπου βρίσκεται εδώ και σχεδόν έναν αιώνα το συγκρότημα του κολεγίου, σχεδιασμένο από τον Αμερικανό αρχιτέκτονα Stuart W. Thompson, σημαντικής αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας - αν και παραδόξως δεν κρίθηκε ως τέτοιο, παρά την πλήρως τεκμηριωμένη εισήγηση της υπηρεσίας και την αξιόλογη μελέτη της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Πάνω στα συντρίμμια του προοιωνίζεται η εγκατάσταση των νέων πολιτισμικών τοποσήμων. Ο συμβολισμός είναι αρκούντως εύγλωττος. Το τοπίο της εκτροπής επιβάλλει λήθη και συντίθεται πάνω στην αποδόμηση του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Προηγούμενες ρυθμίσεις και πρόσφατες ανατροπές
Από αρχαιολογικής πλευράς, η επένδυση του Ελληνικού εξετάστηκε κατά τα διάφορα στάδιά της έως σήμερα, καθώς πρόκειται για μεγάλο ιδιωτικό έργο σε δημόσιο ακίνητο και στον αναπεπταμένο αυτό χώρο υπάρχουν διάσπαρτες αρχαιότητες και νεότερα μνημεία:
1. Αρχικά έγιναν οι κηρύξεις του αρχαιολογικού χώρου του Αγίου Κοσμά (2014) και του ίδιου του χώρου του Ελληνικού (2017). Και ενώ με την πρώτη κήρυξη ουδείς ασχολήθηκε, εκτός των αρχαιολόγων του ΥΠΠΟΑ και των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, η δεύτερη κήρυξη, υπό μία νέα κυβέρνηση πλέον, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων προκειμένου να αποφευχθεί, παρότι είναι εκ του νόμου προαπαιτούμενο στάδιο των χωρικών ρυθμίσεων.
2. Στη συνέχεια εγκρίθηκαν από την υπουργό Πολιτισμού κ. Κονιόρδου το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Νοέμβριος 2017). Στον όρο 12 της Υπουργικής Απόφασης αναφέρεται: «Σε κάθε περίπτωση το υπέρμετρο ύψος δεν συνάδει με την ύπαρξη αρχαιοτήτων και το ιστορικό αττικό τοπίο και κρίνεται σκόπιμο να επανεξεταστούν τα προτεινόμενα υψηλά κτήρια κατά την εκπόνηση των πολεοδομικών μελετών», όπως είχε διατυπωθεί κατά την προηγηθείσα συνεδρίαση του ΚΑΣ.
3. Ακολούθησε η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ 35/ΑΑΠ/1.3.2018), μετά από έγκριση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο στο άρθρο 2, παρ. 3β περιλαμβάνει τα εξής: «Ειδικότερα, για την καλύτερη δυνατή ένταξη των υψηλών κτηρίων ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης στον άμεσο και ευρύτερο χώρο τους, υιοθετούνται νέα πρότυπα σχεδιασμού που συνδιαλέγονται με το μεσογειακό παραθαλάσσιο αστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον». Και συνοδεύεται από ειδικό άρθρο 7 για τις αρχαιότητες και τα νεότερα μνημεία του Ελληνικού και του Αγίου Κοσμά.
4. Σύμφωνα με τα διαδικαστικά στάδια, τον Μάιο του 2019 εγκρίθηκε από την υπουργό Πολιτισμού Μ. Ζορμπά και τον υφυπουργό Κ. Στρατή, μετά από σχετική γνωμοδότηση του ΚΑΣ, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά. Στην Υπουργική Απόφαση περιλαμβάνεται ο όρος 16, που ορίζει να κατατεθούν στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ προς έγκριση κατά τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3028/2002, όλες οι μελέτες που πρόκειται να ακολουθήσουν για την εφαρμογή του ΣΟΑ, ιδίως δε όσες αφορούν τα υψηλά κτήρια (οριστικό ύψος, οριστική θέση) δυνάμει του άρθρου 2, παρ. 3β, του ίδιου Π.Δ.
5. Μετά την προαναφερθείσα Υπουργική Απόφαση ακολούθησε η πρώτη Κοινή Υπουργική Απόφαση για το Μητροπολιτικό Πάρκο (ΦΕΚ 2792 Β'/4.7.2019), η οποία περιλαμβάνει ειδικό άρθρο 14 για την πολιτιστική κληρονομιά, όπου χαρακτηριστικά προβλέπεται να υποβάλλονται προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ οι μελέτες που αφορούν τις όποιες επεμβάσεις στο περιβάλλον των χαρακτηρισμένων κτηρίων ως νεότερων μνημείων.
6. Ταυτόχρονα, εκδόθηκε απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας (1305/2019) -με ισχυρή μειοψηφία εννέα συμβούλων-, η οποία απαντά σε προσφυγή πολιτών για την ακύρωση του παραπάνω Π.Δ., αναφερόμενη, μεταξύ άλλων, στο ύψος των υψηλών κτηρίων. Η απόφαση αναφέρεται στο τοπίο και το φυσικό περιβάλλον, κρίνοντας ότι δεν είναι αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ η προστασία τους, χωρίς να κάνει οποιαδήποτε μνεία σε σχέση με στο άρθρο 2, παρ. 3, όπου ο σχεδιασμός των υψηλών κτηρίων συνδέεται και με το πολιτιστικό περιβάλλον, που αναμφισβήτητα είναι αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ. Το ΣτΕ εν τέλει δεν ακυρώνει το Π.Δ. Παρ' όλα αυτά, άρχισε να διαδίδεται ευρέως ότι από την εκδοθείσα ΚΥΑ του πάρκου κινδυνεύει για άλλη μια φορά η επένδυση και ότι πρέπει να τροποποιηθεί σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ. Επίσης, η Ελληνικό Α.Ε. κατέθεσε αίτημα στο υπουργείο Πολιτισμού για τροποποίηση της Υ.Α. του Μαΐου 2019 και περιορισμό του ελέγχου του ΥΠΠΟΑ σε συγκεκριμένα μέτρα γύρω από τα μνημεία, γεγονός το οποίο θα έδινε το έναυσμα να τροποποιηθεί και η ΚΥΑ του Πάρκου. Με τη διάδοση της ψευδούς είδησης ότι έχρηζε επανεξέτασης το θέμα από τα κεντρικά συμβούλια του ΥΠΠΟΑ, δήθεν υπό το φως της απόφασης του ΣτΕ, καθίσταται νομιμοφανής η τροποποίηση τόσο της Υπουργικής Απόφασης Ζορμπά - Στρατή όσο και της επακόλουθης ΚΥΑ, χωρίς να φαίνεται ότι η επανεξέταση είχε σκοπό την πλήρη ικανοποίηση του επενδυτή.
7. Υπό αυτό το πρίσμα, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων επανεισήχθη στο ΚΑΣ τον Αύγουστο του 2019. Τα μέλη γνωμοδότησαν ομοφώνως υπέρ της τροποποίησης της προηγούμενης γνωμοδότησης και κατ’ αυτόν τον τρόπο αντικαταστάθηκε ο όρος 16 με απαλοιφή του τμήματος που αφορά την κατάθεση στο ΥΠΠΟΑ όλων των μελετών που θα ακολουθήσουν και ιδίως όσων έχουν σχέση με τα υψηλά κτήρια. Περιορίστηκε σημαντικά η αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ, ως προς την έγκριση των μελλοντικών περιβαλλοντικών μελετών, μόνο εντός των ορίων των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και σε ζώνη 20 μέτρων πέριξ αυτών. Στο ίδιο πνεύμα εξετάστηκε η υπόθεση και από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, τα μέλη του οποίου έκριναν ότι δεν απαιτείται έλεγχος των νέων μορφών σε απόσταση μεγαλύτερη των 100 μέτρων πέριξ του κεντρικού κτηρίου του πρώην ανατολικού αερολιμένα, έργο του αρχιτέκτονα Eero Saarinen. Οι γνωμοδοτήσεις στηρίχθηκαν στο ότι το ΥΠΠΟΑ δεν εξετάζει το περιβάλλον, όπως ανέφερε το ΣτΕ. Το φυσικό ναι, το πολιτιστικό όμως; Αγνοήθηκε ο όρος 2 του Π.Δ. που είχε ληφθεί υπόψη από τα μέλη κατά την προηγούμενη γνωμοδότηση του ΚΑΣ λίγους μήνες πριν; Ορισμένα μέλη ήταν τα ίδια. Και το όριο των 20 μέτρων που προστέθηκε και που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 10 του αρχαιολογικού νόμου για δραστηριότητες πλησίον μνημείων;
Επειδή η περιοχή ανάπτυξης των ουρανοξυστών - καζίνο δεν εμπίπτει μέσα στα όρια που αναφέρονται τελικά στην Υπουργική Απόφαση Μενδώνη (Αύγουστος 2019), τα υψηλά κτήρια, σύμφωνα με τους όρους της ανωτέρω απόφασης, δεν θα υποβληθούν προς εξέταση στο υπουργείο Πολιτισμού. Παρ' όλο που το υπέρογκο μέγεθος τα τοποθετεί εκ των πραγμάτων πλησίον μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, εντός και εκτός έκτασης επένδυσης, σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 3028/2002. Παρ' όλο που το Π.Δ. αναφέρει ότι ο σχεδιασμός τους πρέπει να συνδιαλέγεται και με το πολιτιστικό περιβάλλον. Έτσι εξηγείται η σπουδή κατάθεσης αίτησης θεραπείας στο ΥΠΠΟΑ: η επενδύτρια εταιρεία φοβόταν την έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού των σχεδίων που σε καμία κρίση κανενός κεντρικού συμβουλίου δεν θα άντεχαν. Αλήθεια, ποια μέλη θα διατύπωναν θετική γνωμοδότηση και θα ενέκριναν μια τέτοια αρχιτεκτονική μελέτη; Ποιοι συνάδελφοι αρχαιολόγοι και καθηγητές μηχανικοί θα ισχυρίζονταν ανερυθρίαστα ότι ο σχεδιασμός αυτός δεν προσβάλλει το ευρύ περιβάλλον των μνημείων; Ότι μάλιστα η χωροθέτηση και η ογκοπλασία τους εντάσσονται αρμονικά σ' αυτό; Ότι τα «νέα πρότυπα σχεδιασμού συνδιαλέγονται με το αττικό και μεσογειακό παραθαλάσσιο αστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον»; Εκτιμώ ότι δεν θα βρισκόταν κανείς. Ίσως και η εταιρεία την ίδια εκτίμηση είχε κάνει.
8. Συνέπεια των παραπάνω υπήρξε η νέα ΚΥΑ του πάρκου (ΦΕΚ 3294 Β/28.8.2019), η τροποποίηση της οποίας είχε αναδειχθεί εξαρχής σε μείζον ζήτημα, και στο ίδιο πνεύμα ακολούθησαν οι υπόλοιπες ΚΥΑ του ακινήτου, μεταξύ των οποίων η ΚΥΑ των ζωνών ανάπτυξης, που συμπεριλαμβάνει τους «εμπνευσμένους» ουρανοξύστες και αποκλείει την κρίση του ΚΑΣ.
Η γενίκευση μιας εξαίρεσης
Έτσι, με το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού να αποφασίζει την περιστολή των αρμοδιοτήτων του ωρίμασαν οι συνθήκες για τη γενίκευση του παραπάνω ακρωτηριασμού, με την προσθήκη ακόμη ενός άρθρου (του 206) στο λεγόμενο αναπτυξιακό σ/ν του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τη συνυπογραφή της Υπουργού Πολιτισμού. Η διάταξη ανοίγει τον δρόμο για την κατασκευή κτηρίων ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης τροποποιώντας σχετικά τον ΝΟΚ, καθιστώντας κανόνα τις ειδικές και όλως κατ’ εξαίρεση διατάξεις του νόμου του Ελληνικού. Τέτοια κτήρια πλέον θα επιτρέπονται οπουδήποτε με την έγκριση του ΥΠΕΝ εφόσον το προβλέπει ειδικός νόμος. Η αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ περιορίζεται μόνο στους κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους, αγνοώντας προκλητικά τις αναγκαστικές διατάξεις του καίριου άρθρου 10 του αρχαιολογικού νόμου σχετικά με κατασκευές πλησίον μνημείων, παρότι ο προσδιορισμός του "πλησίον" πρέπει να κρίνεται κάθε φορά ad hoc, από τον υπουργό μετά από γνωμοδότηση του ΚΑΣ, βεβαίως σε συνάρτηση με την κλίμακα της σχεδιαζόμενης κατασκευής ή δραστηριότητας. Μάλλον στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ διαφεύγουν οι διατάξεις περί έμμεσης βλάβης των μνημείων, αλλιώς δεν εξηγείται η contra legem προσθήκη.
Και τώρα... χωρίς δικαιολογίες
Ήδη εκδόθηκε Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α' 145/30.09.2019) και προωθείται στη Βουλή τροποποίηση του νόμου του Ελληνικού με την οποία αναβάλλεται αορίστως η απόδοση των κοινόχρηστων χώρων προς κοινή χρήση, σε αντίθεση με το έως τώρα ισχύον πλαίσιο που προβλέπει την απόδοση αυτών των χώρων ταυτόχρονα με την έκδοση της ΚΥΑ πολεοδομικών ζωνών (ΦΕΚ 3687 Β 2019/3.10.2019). Η απόδοσή τους εναπόκειται πλέον στη διακριτική ευχέρεια της εταιρείας, καθιστώντας την κοινοχρησία απλό ευφημισμό. Η διαχείριση εξακολουθεί να ασκείται από την Ελληνικό Α.Ε. και στη συνέχεια από τη Lamda Development.
Η παραπάνω ρύθμιση παραβιάζει ευθέως το Π.Δ. έγκρισης του ΣΟΑ, στο οποίο ο αρχαιολογικός χώρος της χερσονήσου του Αγίου Κοσμά εντάσσεται (ως αδόμητος) στους κοινόχρηστους χώρους με τη ρητή πρόβλεψη να οργανωθεί σε επισκέψιμο. Είναι ασύμβατος ο συνδυασμός επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου υπό ιδιωτική κυριότητα, νομή, κατοχή, διοίκηση και διαχείριση. Κυρίως όμως προσκρούει στον αρχαιολογικό νόμο, εκ του οποίου προστατεύεται ο δημόσιος χαρακτήρας των χώρων αυτών τοποθετούμενων στο εκτός συναλλαγής πεδίο.
Οι παραπάνω ρυθμίσεις στην υπηρεσία των ιδιωτικών συμφερόντων επί δημοσίου ακινήτου συμπυκνώνουν γλαφυρά το περιβόητο «ξεμπλοκάρισμα της επένδυσης» του Ελληνικού.
Ποιο «δίκαιο της ανάγκης» δικαιολογεί τέτοια παραβίαση κανόνων αναγκαστικού δικαίου που εκπορεύονται ευθέως από το Σύνταγμα; Ποιος κατεπείγων λόγος, ποια κατάσταση εξαίρεσης και ποια απρόβλεπτη ανάγκη τάχα αιτιολογούν τη νομοθέτηση με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, πλην της σπουδής να γκρεμιστεί ό,τι με κόπο περισώθηκε. Ο ρεβανσισμός πάντως δεν στοιχειοθετεί νόμιμη αιτία.
* Η Μαρία Βλαζάκη είναι αρχαιολόγος, επίτιμη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και πρώην γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ
ΜΟΤΟ
Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που προωθείται στη Βουλή αναβάλλεται αορίστως η απόδοση των κοινόχρηστων χώρων προς κοινή χρήση, σε αντίθεση με το έως τώρα ισχύον πλαίσιο. Η απόδοσή τους εναπόκειται πλέον στη διακριτική ευχέρεια της εταιρείας, καθιστώντας την κοινοχρησία απλό ευφημισμό. Η παραπάνω ρύθμιση παραβιάζει ευθέως το Π.Δ. έγκρισης του ΣΟΑ, στο οποίο ο αρχαιολογικός χώρος στον Άγιο Κοσμά εντάσσεται (ως αδόμητος) στους κοινόχρηστους χώρους. Είναι ασύμβατος ο συνδυασμός επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου υπό ιδιωτική κυριότητα, νομή, κατοχή, διοίκηση και διαχείριση. Οι παραπάνω ρυθμίσεις στην υπηρεσία των ιδιωτικών συμφερόντων επί δημοσίου ακινήτου συμπυκνώνουν γλαφυρά το περιβόητο «ξεμπλοκάρισμα της επένδυσης» του Ελληνικού
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου