Για την σκηνοθέτιδα Αλίντα Δημητρίου που έφυγε πριν λίγες μέρες

Ο ξαφνικός θάνατος της σκηνοθέτριας  Αλίντας Δημητρίου είναι μια μεγάλη απώλεια για την αριστερά, το κίνημα και τον κόσμο που αγωνίζεται. Η Αλίντα έγινε ευρύτερα γνωστή τα τελευταία χρόνια με την τριλογία ντοκιμαντέρ που γύρισε σχετικά με τη συμμετοχή των γυναικών στους πολιτικούς αγώνες: Τα «Πουλιά στο βάλτο» (2008) αναφέρονται στην περίοδο της αντίστασης στη Γερμανική κατοχή, η «Η ζωή στους βράχους» (2009) είχε θέμα τις εξορίες και διώξεις των γυναικών του Δημοκρατικού Στρατού στον Εμφύλιο, τα «Κορίτσια της βροχής» (2011) καλύπτουν τη διάρκεια της  χούντας 1967-74. Και οι τρεις ταινίες έκαναν μεγάλη αίσθηση για την τόλμη, την αμεσότητα και την ευαισθησία τους.

Της συναδέλφου και μέλους της συσπείρωσης, Δήμητρας Κυρίλλου
Η Αλίντα Δημητρίου είχε μια μακρόχρονη παρουσία στο σινεμά και στο κίνημα που ξεκινά την περίοδο της δικτατορίας μέσα από τις στήλες του περιοδικού «Σύγχρονος κινηματογράφος». Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα σοβαρής ανάλυσης της τέχνης του σινεμά στην Ελλάδα κάτω από τη διεύθυνση του Βασίλη Ραφαηλίδη και με συμμετοχή ανθρώπων που έμελλε να αλλάξουν την πορεία του Ελληνικού κινηματογράφου όπως η Φρίντα Λιάππα, η Τόνια Μαρκετάκη, η Θόδωρος Αγγελόπουλος  κ.α. Με τη δουλειά τους γεννήθηκε το ρεύμα του που ονομάστηκε «Νέος Ελληνικός κινηματογράφος». Είχε ξεχωριστή αξία για δυο τουλάχιστον λόγους: Πρώτον, άνοιξε ένας διαφορετικός δρόμος απέναντι στο εμπορευματοποιημένο σινεμά της παντοκρατορίας των αστέρων και των εταιριών παραγωγής μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας, της αναφοράς στον πραγματικό κόσμο, σε αληθινούς ανθρώπους της εργατικής τάξης, στη ζωή και τα προβλήματά τους. Δεύτερον, ο δημιουργός – σκηνοθέτης διεκδικεί τον έλεγχο πάνω στο προϊόν του, το οποίο θεωρείται αποκλειστικά καλλιτεχνικό. Οι επιρροές από τα πρωτοποριακά κινηματογραφικά ρεύματα της περιόδου και κυρίως το Γαλλικό «Νέο κύμα» είναι παραπάνω από εμφανείς. Μέσω του περιοδικού οργανώθηκαν προβολές που μετατρέπονταν σε εστίες συζήτησης, προβληματισμού και αντίστασης στη χούντα.
Με την μεταπολίτευση, η Αλίντα περνά στη δημιουργία ντοκιμαντέρ και ταινιών μικρού μήκους για φορείς όπως το Υπουργείο Πολιτισμού, η δημόσια  τηλεόραση, η ΔΕΗ. Ενδεικτικά: «Καρβουνιάρηδες»-1977, «Σπάτα»-1978, «Ανθρώπινα Δικαιώματα» (10 ημίωρα-1978), «Θέατρο στο βουνό»-1975, «Γυναίκες» (6 ημίωρα-1990), «Όλοι εμείς»-1994, «Αθήνα» (1995). Η οπτική της στάθηκε πάντα και με άποψη από τη σκοπιά των απλών ανώνυμων ανθρώπων, αυτοί είναι οι αληθινοί της ήρωες, η πραγματική δύναμη που κινεί την ιστορία. Παράλληλα είχε μεταφραστικό και συγγραφικό έργο («Φιλμογραφία ταινιών μικρού μήκους (1930-1979, «Λεξικό Ταινιών Μικρού Μήκους» (1992)).
Η τριλογία για τις γυναίκες αποτελεί την κορύφωση του έργου της.  Κόντρα σε ένα ιστορικό και καλλιτεχνικό πρόταγμα που καλούσε την εργατική τάξη της Ελλάδας να ξεχάσει τις πληγές του εμφυλίου και τις ξεπερασμένες διακρίσεις «αριστερά – δεξιά» και να συμφιλιωθεί ως έθνος, –στο οποίο δυστυχώς «τσίμπησαν» ένα σωρό μετανοημένοι αριστεροί-, η Αλίντα επέμεινε να ξανανοίξει και να «σκαλίσει» τα δύσκολα και δυσάρεστα κομμάτια της πρόσφατης ιστορίας: Ποιοί και ποιές ακριβώς αντιστάθηκαν στη Γερμανική κατοχή (Πουλιά στο βάλτο); Πώς αντέμειψε στις γυναίκες της αντίστασης το μετεμφυλιοπολεμικό κράτος (Η ζωή στους βράχους); Είκοσι-τριάντα χρόνια μετά, τι έμελλε να συμβεί στις ίδιες και στη νέα γενιά που επέμενε να αγωνίζεται (τα κορίτσια της βροχής); Η Αλίντα αναζήτησε και βρήκε δεκάδες γυναίκες που είχαν δόσει τον καλύτερο εαυτό τους σ’αυτές τις μάχες και  υπομονετικά τις έπεισε ότι αξίζει τον κόπο να διηγηθούν τις ιστορίες τους: Ότι πάλεψαν το ναζισμό, για μια ελέυθερη και σοσιαλιστική Ελλάδα και ανταμείφθηκαν με εξορίες, εξευτελισμούς και βασανιστήρια ενώ οι θύτες τους δεν τιμωρήθηκαν ποτέ. Και δεκαετίες μετά στέκονται όρθιες και αμετανόητες γι’αυτό. Και τα τρία ντοκιμαντέρ είναι γροθιά στο στομάχι. Χωρίς ανάπαυλες, χωρίς μουσικές παρεμβολές και προσπάθεια «απάλυνσης» του πόνου. «...δεν θέλω να αναπνεύσει κανείς! Αυτές δεν ανέπνευσαν. Έχει να κάνει με το περιεχόμενο η επιλογή αυτή...Εγώ θέλω να ταρακουνήσω το θεατή. Δεν είναι ταινίες ψυχαγωγίας. Είναι ταινίες για να βγεις έξω και να πάρεις το όπλο». Η Αλίντα δεν χαριζόταν σε κανέναν και μιλούσε έξω απ’τα δόντια.

Επέλεξε να δημιουργήσει τις ταινίες της με τους δικούς της λιγοστούς πόρους και τη βοήθεια των συνεργατών της, χωρίς εξαρτήσεις από παραγωγούς, εταιρίες διανομής και ό,τι συνεπάγονται. Σε επικρίσεις που δέχτηκε ότι «αυτά τα γεγονότα είναι πολύ κοντινά για να περιγραφούν με νηφαλιότητα και αντικειμενικότητα» απαντούσε «Και τι σημαίνει αντικειμενικότητα; Την αντικειμενικότητα τη χρησιμοποιούν οι αντιδραστικοί για να καλύψουν αυτά που θέλουν. Όταν σε στήνουν στον τοίχο, τι είδους αντικειμενικότητα υπάρχει; Αυτό που λέμε αντικειμενικότητα λοιπόν ταυτίζεται με τον κυρίαρχο λόγο. Ψυχρά πράγματα, χωρίς πάθος, δηλαδή χωρίς τον πόνο των ανθρώπων οι οποίοι νικήθηκαν...».
Τα έργα της αγκαλιάστηκαν από τεράστιο κομμάτι κόσμου που ταυτίστηκε με αυτή την ανάγνωση της ιστορίας, με το γεγονός ότι παίρνουν θέση, διαλέγουν με ποιόν είναι,-κι η Αλίντα είχε διαλέξει συνειδητά στρατόπεδο κι ας μην υπήρξε ποτέ μέλος κόμματος.  Αυτό κάνει τις ταινίες της ακόμα πιο επίκαιρες σήμερα. Προβλήθηκαν σε εκατοντάδες λέσχες, συνδικάτα, φοιτητικά αμφιθέατρα, δημοτικές κινήσεις και ομάδες και η ίδια ενθάρρυνε την δωρεάν, ελεύθερη διανομή τους και παρευρισκόταν ακούραστα στις προβολές για να επικοινωνήσει με τον κόσμο . Σε δυο τέτοιες βραδυές, η «Αντίσταση με τους πολίτες του Χαλανδρίου» είχε την τύχη να φιλοξενήσει την Αλίντα στην προβολή των ταινιών «Η ζωή στους βράχους»  το 2010 και «Τα Κορίτσια της βροχής» το 2012 στο Κέντρο Νεότητας Δαναϊδων. Μένει στη μνήμη μας η χαρακτηριστική φωνή της, η αμεσότητα και έλλειψη κάθε είδους επιτήδευσης και επισημότητας.
Μια κουβέντα που είχε πει για τις αγωνίστριες της  δικτατορίας ταιριάζει τόσο πολύ για την ίδια: «Κανένας άνθρωπος δεν είναι για μνημόσυνο ή για μουσείο ή για αγιογραφία εφόσον δρα. Και οι γυναίκες αυτές, ακόμα και σ’ αυτή την ηλικία δρουν και θα δρουν και μετά τον θάνατό τους, με αυτό που αφήνουν πίσω τους. Ξεχωριστές τις κάνει το ήθος τους, η αξιοπρέπειά τους, η αντοχή και το πείσμα τους. Και δεν είναι λίγες, είναι πάρα πολλές...»