AP Photo/Petros Giannakouris
Αποκαλυπτική ακτινογραφία της αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης από το «Παρατηρητήριο» του Ινστιτούτου «ΕΝΑ»
Σχεδόν μηδενικές δαπάνες για την πολιτική προστασία!
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 28.07.23 14:57
5 δισ. διαθέσιμοι πόροι λιμνάζουν στους ειδικούς λογαριασμούς της ΤτΕ • Αγνωστο πώς θα επιτευχθεί ο στόχος για απορρόφηση κονδυλίων 3,6 δισ. μέχρι το τέλος του χρόνου, από τον οποίο εξαρτάται απόλυτα η επίτευξη για αύξηση του ΑΕΠ πάνω από 2%, όπως προσδοκά η κυβέρνηση.
Μόλις το 6% των συνολικών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 30,5 δισ. ευρώ είχαν πραγματικά απορροφηθεί και καταλήξει στους τελικούς δικαιούχους μέχρι το τέλος του Ιουνίου, τρία ολόκληρα χρόνια από την έγκριση του ελληνικού Σχεδίου, του περίφημου «Ελλάδα 2.0». Αυτό είναι το σημαντικότερο και άκρως ανησυχητικό εύρημα του τελευταίου Focus Report του «Παρατηρητηρίου Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτκότητας και ΕΣΠΑ», το οποίο λειτουργεί στο πλαίσιο του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ» (ολόκληρη η έκθεση θα αναρτηθεί στο enainstitute.org).
Αυτό το ισχνό 6% της πραγματικής απορρόφησης (και 20% λογιστικής απορρόφησης) αντιστοιχεί σε μόλις 2 δισ. πραγματικών πληρωμών, έναντι 4 δισ. λογιστικών πληρωμών και 11 δισ. διαθέσιμων πόρων, δηλαδή επιδοτήσεων και δανείων που έχει ήδη εισπράξει η ελληνική κυβέρνηση από το καλοκαίρι του 2021 μέχρι σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι πόροι 5 δισ. ευρώ που έχουν εκταμιευτεί λιμνάζουν στον ειδικό λογαριασμό της ΤτΕ ή των τραπεζών οι οποίες έχουν αναλάβει την αξιολόγηση των επιχειρηματικών επενδυτικών σχεδίων που διεκδικούν τα φθηνά δάνεια του Ταμείου.
Η εικόνα αυτή κάθε άλλο παρά δικαιολογεί την αυταρέσκεια της κυβέρνησης στη διαχείριση του Ταμείου. Και γίνεται ακόμη χειρότερη με ένα επιπλέον στοιχείο που συναντά την εφιαλτική επικαιρότητα των πυρκαγιών: από τα 12 έργα και υποέργα του συσταθέντος μετά την καταστροφική πυρκαγιά στην Εύβοια Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας που έχουν ενταχθεί μέχρι και τον περασμένο Μάρτιο στο Ταμείο Ανάκαμψης, συνολικού προϋπολογισμού 187,4 εκατ. ευρώ, μέχρι και τις 30 Ιουνίου δεν είχε υλοποιηθεί σχεδόν κανένα! Οι δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί ήταν μόλις 938.000 και αφορούν στην παροχή «τεχνικής βοήθειας» (υποθέτουμε συμβουλευτικής) για δράσεις του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης, που παραμένει ακόμη σχεδόν πουκάμισο αδειανό.
Για τα έργα ουσιαστικής πυροπροστασίας (προμήθεια εξοπλισμού, οχημάτων, αεροσκαφών, ψηφιακών συστημάτων διαχείρισης κ.λπ.) δεν έχουν γίνει ακόμα πληρωμές και το ίδιο ισχύει ακόμη και με τη στέγαση των περίφημων 13 περιφερειακών κέντρων πολιτικής προστασίας, που υποτίθεται ότι θα αποτελούσαν τα αυτιά και τα μάτια του υπουργείου σε όλη τη χώρα. Η αναβαθμισμένη σε υπουργείο «πολιτική προστασία» παρέμεινε κωφή, τυφλή και παροπλισμένη, όπως αποδεικνύεται από την ολέθρια διαχείριση των καταστροφικών πυρκαγιών του Ιουλίου.
Από τις επιμέρους επισημάνσεις του 4ουFocus Report του Παρατηρητήριου (που συντάσσεται με την επιστημονική ευθύνη των Παναγιώτη Κορκολή και Ευγενίας Φωτονιάτα) ξεχωρίζουν οι εξής:
● Το ύψος των πόρων που έχει στη διάθεσή της η χώρα και δεν έχουν ενεργοποιηθεί φτάνει τα 5 δισ. ευρώ. Η λογιστική απορρόφηση των συνολικών πόρων του «Ελλάδα 2.0» είναι 20%, και η πραγματική μόλις 6%.
● Από τον Αύγουστο του 2021 μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευτεί από την Ε.Ε. προς τη χώρα μας 11,09 δισ. (5,75 δισ. επιδοτήσεις και 5,36 δισ. δάνεια). Εκκρεμεί το τρίτο αίτημα πληρωμής 1,72 δισ. (επιδοτήσεις) που εφόσον εκταμιευτεί θα αυξήσει τους συνολικούς διαθέσιμους πόρους σε 12,8 δισ. ευρώ.
● Ενώ από το σύνολο του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (προϋπολογισμός, Ταμείο Ανάκαμψης, συγχρηματοδοτούμενα έργα ΕΣΠΑ) στο πρώτο εξάμηνο του έτους έχει υλοποιηθεί το 36,88%, για το Ταμείο Ανάκαμψης έχει πραγματοποιηθεί μόλις το 9,67% (354 εκατ. έναντι ετήσιου στόχου 3,6 δισ. ευρώ). Χρειάζεται κάποιο θαύμα για να πιαστεί ο στόχος τους επόμενους πέντε μήνες.
● Στο σκέλος των επιδοτήσεων του ΤΑΑ οι πραγματικές δαπάνες μέχρι τέλη Ιουνίου ήταν 1,482 δισ. (περίπου 8% επί του συνόλου). Αλλά και στο σκέλος των δανείων που διατίθενται για χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων μέσω 9 συνεργαζόμενων τραπεζών, η απόδοση δεν είναι καλύτερη: μέχρι τώρα έχουν υποβληθεί για έγκριση 425 επενδυτικά σχέδια προϋπολογισμού 15,7 δισ. ευρώ (6,4 δισ. πόροι Ταμείου, 3,8 δισ. ίδια κεφάλαια των επενδυτών, 5,5 δισ. κεφάλαια των τραπεζών), από τα οποία συμβασιοποιήθηκαν τα 178 (42% με προϋπολογισμό 6,8 δισ.). Από τα 2,7 δισ. ευρώ των δανειακών κεφαλαίων του «Ελλάδα 2.0» που έχουν συμβασιοποιηθεί έχουν εκταμιευτεί προς τις επιχειρήσεις, μόλις τα 398,2 εκατ., δηλαδή το 3,1% των συνολικών δανειακών πόρων.
● Το μέσο ποσό δανείου ανά επενδυτικό σχέδιο είναι 29 εκατ. ευρώ, που είναι μάλλον απαγορευτικό, για τις πολύ μικρές, μικρές και τις περισσότερες μεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτό επιβεβαιώνει ότι στρατηγική επιλογή του «Ελλάδα 2.0» είναι η ενίσχυση κυρίως των μεγάλων επιχειρήσεων και ομίλων. Διόλου τυχαία, η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη δημοσιοποιήσει τη λίστα των 100 πιο ωφελούμενων από τους πόρους του ΤΑΑ, όπως προβλέπει ο κανονισμός διαχείρισής και περιμένει η Κομισιόν από τον περασμένο Απρίλιο.
● Συνολικά στο σχέδιο «Ελλάδα 2.0» έχουν ενταχθεί μέχρι τώρα 681 έργα συνολικού προϋπολογισμού 27,9 δισ. ευρώ. Ανάμεσα στους 4 επιμέρους πυλώνες του Σχεδίου, τη χειρότερη επίδοση από άποψη πραγματοποιημένων δαπανών έχουν οι «Ιδιωτικές Επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας» (μόλις 8% των συνολικών πόρων). Λίγο καλύτερα πάνε η Πράσινη Μετάβαση (11%), η Ψηφιακή Μετάβαση (18%) και η Απασχόληση-Κοινωνική Συνοχή (18%).
Η στατιστική της διαχείρισης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης παραμένει εξαιρετικά προβληματική, παρά τις κυβερνητικές θριαμβολογίες και πέρα από την επίσης προβληματική κατανομή των κονδυλίων. Ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψη ότι μεγάλο μέρος της προσδοκώμενης ανάπτυξης φέτος επενδύεται στο πέρασμα των πόρων 5 δισ. που λιμνάζουν από τους ειδικούς λογαριασμούς της ΤτΕ στην πραγματική οικονομία. Σε αυτό άλλωστε βασίζονται και οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ και της Κομισιόν.
Αν αυτό δεν συμβεί μέχρι το τέλος του χρόνου, σε συνδυασμό με το ανυπολόγιστο κόστος των πυρκαγιών και τη διάψευση των μεγάλων προσδοκιών από τον τουρισμό, τόσο λόγω τιμών όσο και λόγω περιβαλλοντικών πληγμάτων, το κοντέρ του ΑΕΠ είναι απίθανο να γράψει το 2% και πλέον που θέλει η κυβέρνηση. Επιπλέον, με τόσο προβληματική επίδοση στην απορροφητικότητα, αναρωτιέται κανείς με τι φόντα θα εγκρίνει η Ε.Ε. το ελληνικό αίτημα για πρόσθετους πόρους 5 δισ. από την ανακατανομή κονδυλίων του Ταμείου στο πλαίσιο του REPowerEU και της επίσπευσης της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία.
AP Photo/Petros Giannakouris
Ο ρόλος των δήμων στην πυροπροστασία και το «καμπανάκι» που δεν άκουσαν στη Ρόδο
ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26.07.23 10:43
Κανείς δεν ελέγχει αποτελεσματικά αν υλοποιούν οι δήμοι έργα πρόληψης, για τα οποία χρηματοδοτούνται πάντως με ανεπαρκή κονδύλια. Οι «προφητικές» αναφορές έρευνας του MIIR, το 2021, στο νησί των Ιπποτών.
Tα δάση δεν καίγονται το καλοκαίρι αλλά... τον χειμώνα. Δεδομένο πρώτο: Η χώρα μας εξακολουθεί να διαθέτει τριπλάσια έξοδα για την καταστολή των δασικών πυρκαγιών σε σχέση με την πρόληψη. Δεδομένο δεύτερο: Το σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών από τις δασικές πυρκαγιές «Ιόλαος 2» της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας εκδόθηκε μόλις στις 28 Απριλίου, τρεις ημέρες πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Το σχέδιο εστιάζει κυρίως σε δράσεις καταστολής των πυρκαγιών. Δεδομένο τρίτο: Κανείς δεν ελέγχει αποτελεσματικά αν υλοποιούν οι δήμοι έργα πρόληψης, για τα οποία χρηματοδοτούνται πάντως με ανεπαρκή κονδύλια.
Το 2009, στους δήμους της χώρας μοιράζονταν 32 εκατ. ευρώ για τις πυρκαγιές. Το 2021, το ποσό είχε μειωθεί στα 16-18 εκατ. ευρώ για έργα πρόληψης σε εκτάσεις δασικού χαρακτήρα εντός του χώρου ευθύνης των δήμων. Φέτος, ήταν η πρώτη χρονιά που υπήρξε αύξηση στα κονδύλια για δράσεις πυροπροστασίας (25 εκατ. ευρώ το 2023, έναντι 17,4 εκατ. ευρώ το 2022), χρήματα τα οποία, σύμφωνα με την ΚΕΔΕ δεν επαρκούν. Αυτά τα χρήματα προορίζονται για εκτέλεση προγραμμάτων προληπτικού καθαρισμού της βλάστησης, συντήρηση και βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου, σε συνεργασία με τις κατά τόπους (αποψιλωμένες) Δασικές Υπηρεσίες, υλοποίηση προληπτικών μέτρων που αποβλέπουν στην αποφυγή πρόκλησης πυρκαγιών από τη λειτουργία χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων κ.ά. Θεωρητικά, οι δήμοι διαθέτουν τις εν λόγω πιστώσεις αποκλειστικά για δράσεις πυροπροστασίας, γνωστοποιώντας άμεσα τα σχετικά έργα στις αρμόδιες Διευθύνσεις των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν πραγματοποιείται ειδικός έλεγχος για τις παραπάνω κατηγορίες εξόδων (πολύ συχνά χρησιμοποιούνται για άσχετες δράσεις), ενώ δεν έχουν συσταθεί οι Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας ΟΤΑ, όπως προβλέπουν ο Ν. 3852/2010 και ο Ν. 4555/2018, οι οποίες θα ασκούσαν τον επιβεβλημένο εποπτικό ρόλο. Επιπλέον, τα κριτήρια κατανομής των κονδυλίων στους δήμους από τον αλγόριθμο της Πολιτικής Προστασίας παραμένουν άγνωστα και έτσι δεν υπάρχει επαρκής αιτιολόγηση των αποφάσεων.
Έρευνα του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) [«Ο ρόλος των δήμων στη δασοπυροπροστασία: Αδιαφάνεια και υποχρηματοδότηση στις δαπάνες πρόληψης των δασικών πυρκαγιών» (2021)] είχε δείξει πως η κατανομή των πόρων για όλα τα παραπάνω φαίνεται πως γίνεται με βάση στατικά κριτήρια (διαθέσιμοι πόροι) και όχι τις διαπιστωμένες ανάγκες πρόληψης κάθε δήμου βάσει συγκεκριμένου αντιπυρικού σχεδίου.
Όπως ανέφερε η έρευνα -δυστυχώς προφητικά- «ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του Δήμου της Ρόδου, όπου τη δεκαετία του 2000 το συγκεκριμένο ποσό από τους αυτοτελείς πόρους ξεπερνούσε τις 320.000 ευρώ και την τελευταία δεκαετία έχει πέσει στις 258.000 ευρώ (σ.σ. φέτος είναι 280.000 ευρώ), χωρίς να συνδέεται με τις πραγματικές ανάγκες, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί για τους καθαρισμούς των δασικών δρόμων, τα έργα υποδομής κ.ά.».
Σημαντικό είναι και το ζήτημα της υποστελέχωσης των υπηρεσιών. «Η Πολιτική Προστασία στον Δήμο της Ρόδου, ο οποίος εκτός από τα 1.404 τετραγωνικά χλμ. που έχει έκταση, εκτός από 43 οικισμούς, τα 130 σχολεία, τα 610 ξενοδοχεία, τα 1.800 τουριστικά καταλύματα, διαθέτει επίσης δυναμικό ανθρώπων που μπορεί να βρεθούν σε κίνδυνο κάποια στιγμή είτε από σεισμό, είτε από πλημμύρα ή μεγάλη πυρκαγιά στο μέγεθος μια πολύ μεγάλης πόλης της Ελλάδας, έχει μόλις δύο άτομα στο γραφείο», εξηγεί ο Ηλίας Αργύρης, (πρώην) προϊστάμενος του αυτοτελούς Γραφείου Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Ρόδου.
Επικοινωνήσαμε χθες εκ νέου με το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Ρόδου, το οποίο όπως προκύπτει, έχει ξεμείνει ουσιαστικά με... έναν υπάλληλο, υπεύθυνο για τα πάντα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου