EUROKINISSI/ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 13.07.2020, 16:00
Οσμή σκανδάλου στη μελέτη του Μεγάλου Περίπατου
Σε μεγάλη ιδιωτική εταιρεία, στην οποία εταίρος είναι το επί χρόνια στέλεχος της Ν.Δ. και διευθύνων σύμβουλος της «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» Χρόνης Ακριτίδης, έχει ανατεθεί υπεργολαβικά μεγάλο μέρος της συγκοινωνιακής μελέτης του έργου ● Ο Χρ. Ακριτίδης συνδέεται πολιτικά επί χρόνια με την Ντόρα Μπακογιάννη, ενώ έχει διατελέσει και αντιπρόεδρος του ΤΕΕ.
Υπερκοστολόγηση, προχειρότητα, έλλειψη διαβούλευσης με τους αρμόδιους επιστήμονες των διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων (πολεοδόμους, αρχιτέκτονες, συγκοινωνιολόγους-χωροτάκτες, περιβαλλοντολόγους, κοινωνικούς γεωγράφους, φυτοτέχνες) κακογουστιά, καθημερινή ταλαιπωρία και μηδενική μέριμνα για ανθρώπους με αναπηρία δείχνουν οι πρώτες εβδομάδες της πιλοτικής εφαρμογής του Μεγάλου Περίπατου στο κέντρο της Αθήνας. Ο δήμαρχος Κώστας Μπακογιάννης ζητά υπομονή και ισχυρίζεται πως «αυτό που βλέπουμε δεν είναι αυτό που θα είναι» (Real Fm, 8/7/2020).
Σε αυτό ο δήμαρχος έχει δίκιο, όπως προκύπτει από τη δημοσιογραφική έρευνα. Μέχρι τώρα αυτό που γνωρίζουμε είναι πως μια τόσο μεγάλης κλίμακας παρέμβαση υλοποιείται ως αποτέλεσμα ενός ερευνητικού προγράμματος του Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής του ΕΜΠ με επιστημονικά υπεύθυνο τον έμπειρο (κυρίως σε θέματα οδικής ασφάλειας) καθηγητή Γιώργο Γιαννή, χωρίς όμως καμία πολεοδομική μελέτη και ρύθμιση των χρήσεων γης οι οποίες είναι αναγκαίες ώστε οι αναμενόμενες αυξήσεις στις τιμές της γης και των ακινήτων, που θα πυροδοτήσουν οι αναπλάσεις, να μην οδηγήσουν σε αλλοίωση της φυσιογνωμίας του κέντρου.
EUROKINISSI/ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Η πολεοδομική μελέτη (Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο - ΕΠΣ) έπεται των παρεμβάσεων και αναμένεται απλά να τις επικυρώσει. Αυτό λοιπόν το ερευνητικό πρόγραμμα του ΕΜΠ βαφτίστηκε για επικοινωνιακούς λόγους «συγκοινωνιακή μελέτη».
Σύμφωνα με επεξεργασία στοιχείων που προκύπτουν από τη Διαύγεια, προκύπτει πως στη μεγάλη ιδιωτική εταιρεία ΝΑΜΑ Σύμβουλοι Μηχανικοί και Μελετητές Α.Ε., στην οποία εταίρος είναι το επί χρόνια στέλεχος της Ν.Δ. και πλέον διευθύνων σύμβουλος της «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» Χρόνης Ακριτίδης, έχει ανατεθεί υπεργολαβικά από το ΕΜΠ σημαντικό μέρος της επίμαχης συγκοινωνιακής μελέτης του Μεγάλου Περιπάτου. Το όνομα της εταιρείας δεν εμφανίζεται ωστόσο στη Διαύγεια, εμφανίζονται όμως πολλοί υπάλληλοι και ανώτερα στελέχη της να έχουν αναλάβει τμήματα του έργου.
Ο Χρ. Ακριτίδης συνδέεται πολιτικά επί χρόνια με την Ντόρα Μπακογιάννη (πρώην αντιδήμαρχος επί δημαρχίας της), ενώ έχει διατελέσει και αντιπρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Οπως αναφέρει ο ίδιος στον προσωπικό του λογαριασμό στο LinkedIn είναι διευθυντικό στέλεχος και υπεύθυνος του τμήματος συγκοινωνιακών και τοπογραφικών μελετών της ελληνικής μελετητικής εταιρείας NAMA. Mέλος της ΟΝΝΕΔ από το 1981 και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας (2004-2010, 2013-2015), έχει διατελέσει και αντιδήμαρχος Τεχνικών Διευθύνσεων του Δήμου Αθηναίων επί Νικήτα Κακλαμάνη.
Η εταιρεία «Ανάπλαση Αθήνας» είχε ιδρυθεί το 2018 για να προγραμματίσει και να υλοποιήσει έργα εντός των ορίων του δήμου ιδίως στο κέντρο της πόλης, με έμφαση στις περιοχές του Εμπορικού Τριγώνου και των Προσφυγικών της Λ. Αλεξάνδρας. Το 2018 ο δήμος είχε εναντιωθεί στους τότε σχεδιασμούς διαμαρτυρόμενος και επικαλούμενος υποεκπροσώπηση.
Η νέα κυβέρνηση ψήφισε νόμο και άλλαξε τη σύνθεση του Δ.Σ. της «Ανάπλαση Αθήνας», βάσει της οποίας πρόεδρος είναι ο δήμαρχος Αθήνας ενώ πέντε μέλη ορίζονται από το δημοτικό συμβούλιο, όπως και ο διευθύνων σύμβουλος. Μετά από πρόταση του Κ. Μπακογιάννη ως διευθύνων σύμβουλος ορίζεται ο Χρόνης Ακριτίδης, ο οποίος είχε προ μηνών αναλάβει και πρόεδρος της ΕΡΓΟΣΕ. Ο ίδιος συμμετείχε και σε συσκέψεις εν μέσω πανδημίας με αρμόδιους φορείς και μελετητές του Μεγάλου Περίπατου.
Το έργο της συγκοινωνιακής μελέτης θα κοστίσει 217.000 ευρώ και οι αμοιβές με σύμβαση έργου (outsourcing) φτάνουν τις 137.000 ευρώ. Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία στη Διαύγεια, οι δύο πιο υψηλά αμειβόμενοι μέχρι στιγμής μόνο από αυτό το έργο είναι οι Παπαδάκος Παναγιώτης (€11.160,00) και Παπαντωνίου Παναγιώτης (€8.118,53). Ο πρώτος είναι εταίρος (διευθυντής στον συγκοινωνιακό τομέα από το 2000, πρώην πρόεδρος του ΣΕΣ) της εταιρείας NAMA και ο δεύτερος είναι νυν πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ). Τουλάχιστον ακόμα μία σύμβαση έργου, ύψους 9.300 ευρώ, έχει υπογραφεί με άλλη συγκοινωνιολόγο μηχανικό, επίσης εργαζόμενη στην εταιρεία NAMA.
Μπορεί τα ποσά για τον καθένα συμβασιούχο να βρίσκονται στα όρια της απευθείας ανάθεσης, όμως αθροιστικά το ποσό που καταλήγει σε εργαζόμενους της ιδιωτικής εταιρείας δεν θα μπορούσε να δοθεί χωρίς διαγωνισμό, κατά συνέπεια υπάρχουν ενδείξεις κατάτμησης του συνολικού έργου.
Eπιπλέον δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα για το πώς είναι δυνατόν ένα έργο να ανατίθεται υπεργολαβικά, χωρίς διαγωνισμό, από το ΕΜΠ σε υπαλλήλους συγκεκριμένης μελετητικής εταιρείας, στην οποία κατά σύμπτωση είναι υψηλόβαθμο στέλεχος και εργαζόμενος επί 26 χρόνια ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας δημοσίου δικαίου με αντικείμενο την ανάπλαση του κέντρου. Τα ζητήματα όμως δεν σταματούν εκεί.
Στον Δήμο της Αθήνας από το 2019 συντάσσεται το περίφημο Σχέδιο Βιώσιµης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) της επόµενης δεκαετίας για την Αθήνα, το οποίο ο πρώην δήμαρχος Γιώργος Καμίνης ανέθεσε σε µια οµάδα επιστημόνων αντίστοιχα αξιόλογων με αυτήν του Μεγάλου Περίπατου µε συµµετοχή εξειδικευμένων ερευνητών του ΕΜΠ. Η στρατηγική αυτή ακολουθεί διαδικασίες διαβούλευσης µε τους τοπικούς φορείς και τους πολίτες αλλά και µια σειρά οδηγιών και κατευθύνσεων που προέρχονται από τη διεθνή εµπειρία.
Στο έργο εμπλέκεται ενεργά ο Θάνος Βλαστός, καθηγητής Πολεοδομίας και Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού στη Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών ΕΜΠ (πρώην σύμβουλος του δημάρχου Δημήτρη Αβραμόπουλου), ενώ στην επιτελική ομάδα υπάρχουν και εργαζόμενοι της εταιρείας συμβούλων LEVER Α.Ε. Το ΣΒΑΚ του Δήμου Αθηναίων χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο και το συνολικό κόστος του είναι 230.000 ευρώ.
Αντιθεσμικό
Στο σημείο αυτό εντοπίζεται ένα σοβαρό θεσμικό θέμα διαδικασίας και ουσίας. Γιατί χρειάζονται δύο μελέτες από δύο διαφορετικούς αναδόχους και διπλάσια κονδύλια για το κέντρο της Αθήνας; Από πού προκύπτει η ξεκάθαρη αναφορά του ΣΒΑΚ για την αναγκαιότητα του Μεγάλου Περίπατου με τον τρόπο που υλοποιείται;
Ακριβώς επειδή τα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά κονδύλια οφείλουν να πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές και κάθε πόλη δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, αλλά οφείλει να ακολουθεί τις οδηγίες του παρατηρητηρίου Eltis (Urban Mobility Observatory), του κύριου δηλαδή παρατηρητηρίου της Ευρώπης για θέματα αστικής κινητικότητας.
Ρωτήσαμε τον πλέον αρμόδιο για τα ζητήματα του Eltis, τον συγκοινωνιολόγο-πολεοδόμο Κοσμά Αναγνωστόπουλο ως εκπρόσωπο του ευρωπαϊκού δικτύου CIVITAS για τη βιώσιμη κινητικότητα. Μας απάντησε πως σε καμία περίπτωση δεν προβλέπεται η διαδικασία αυτή που ακολουθείται στον Μεγάλο Περίπατο. Ο ίδιος θεωρεί πως όσα γίνονται «πρέπει να αποτελέσουν παράδειγμα προς αποφυγή για το πώς πρέπει να προωθείται η βιώσιμη κινητικότητα σε μια ελληνική πόλη».
Aνατροπή
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως μετά το πρώτο μούδιασμα μόλις ανακοινώθηκαν τα σχεδία για τον Μεγάλο Περίπατο, η ομάδα που έχει αναλάβει το ΣΒΑΚ για την Αθήνα δεν αντέδρασε αρνητικά. Και ενώ η φιλοκυβερνητική «Καθημερινή» έχει δημοσιεύσει πλήθος επικριτικών σχολίων για τον Μεγάλο Περίπατο, ο καθηγητής Θάνος Βλαστός, επιστημονικός υπεύθυνος της Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας της Αθήνας, στην ίδια εφημερίδα υποστήριξε το έργο:
«Τα σχέδια αστικής κινητικότητας (ΣΒΑΚ) έχουν συνήθως έναν ορίζοντα πενταετίας και έναν δεκαετίας. Πλέον όμως υπάρχει η επείγουσα ανάγκη να παρέμβουμε τώρα. Κατά τη γνώμη μου, σωστά ο δήμαρχος εκμεταλλεύτηκε τη νομοθεσία για τον κορoνοϊό και επέβαλε μέτρα, ώστε να βρουν χρόνο οι κάτοικοι να τα υποστηρίξουν και να τα αγκαλιάσουν πριν από τη μονιμοποίησή τους.
Το φθινόπωρο ολοκληρώνεται και το ΣΒΑΚ της Αθήνας, οπότε θα υπάρχει ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την πόλη, που θα περιορίσει το αυτοκίνητο και θα δώσει χώρο στον πεζό - αυτό που ζητάει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Και τα μέτρα που έλαβε ο δήμος δεν είναι σε σύγκρουση με το σχέδιο αυτό» (Καθημερινή 2.7.2020).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει όμως και η νέα ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (της οποίας ο πρόεδρος έχει αναλάβει μέρος της μελέτης), σύμφωνα με την οποία, ενώ εξακολουθεί να στηρίζει στο έργο, επισημαίνεται με τρόπο το εξής: «Το ΣΒΑΚ θα πρέπει να λάβει υπόψη την ανοιχτή διαβούλευση που γίνεται σήμερα για το σχέδιο και την εφαρμογή του Μεγάλου Περίπατου και οι δύο μελετητικές ομάδες θα πρέπει να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν δεδομένα, κυκλοφοριακά στοιχεία, έρευνες, προθέσεις και αποτελέσματα αξιολόγησης. Ωστόσο με ευθύνη της πολιτείας πολλά από τα ΣΒΑΚ που έχουν ήδη εκπονηθεί δεν παράγουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα».
Αντιδράσεις αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων
Η πόλη όμως δεν είναι µόνο κυκλοφορία και οι κυκλοφοριακές ρυθµίσεις δεν έχουν µόνο κυκλοφοριακές επιπτώσεις. «Την απόσυρση των σχεδίων μετατροπής του κέντρου της Αθήνας σε οριοθετημένο θύλακα επέλασης, του τουριστικού κεφαλαίου και κτηματαγοράς, μεγαλοξενοδόχων, μεγαλεμπόρων και επιχειρηματιών βραχυπρόθεσμων μισθώσεων» ζητά το Δ.Σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων-Τμήμα Αττικής. Κάνει λόγο για περίπτωση αστικού εξευγενισμού (gentrification) του κέντρου μέσω της τουριστικοποίησης και «προσχηματική επίκληση της πανδημίας, ώστε ο “σχεδιασμός” και η εκτέλεση του Μ. Περίπατου να μεθοδευτούν σκόπιμα και εσπευσμένα με όρους έλλειψης διαφάνειας, διαβούλευσης και λογοδοσίας».
Αντίστοιχα η ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) υπογραμμίζει πως η επίκληση της πανδημίας «δεν αιτιολογεί επαρκώς την προτεινόμενη παρέμβαση. Παρεμβάσεις τύπου Μεγάλου Περίπατου απαιτούν ευρύτερες διαδικασίες και κατά προτεραιότητα εκ των προτέρων επικοινωνία με τους χρήστες, προκειμένου να καθοριστούν οι στόχοι τους, επειδή επηρεάζουν την ποιότητα ζωής, την καθημερινότητα, την παραγωγική δομή, τις επαγγελματικές δραστηριότητες, τις χρήσεις και τιμές γης, την πολυμέρεια των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης».
ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ - AGORA ATHENS - ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΩΝ
Η «σύμπτωση» τριών παρεμβάσεων
Ο Δήμος της Αθήνας χρησιμοποίησε την πανδημία για να επιταχύνει την υλοποίηση του Μεγάλου Περίπατου. Ομως ο σχεδιασμός δεν μένει εκεί. Σε μια περίοδο που η κυβέρνηση έφερνε, καθόλου τυχαία, στη Βουλή το νομοσχέδιο για την απαγόρευση των διαδηλώσεων, μια σημαντική είδηση πέρασε στα ψιλά: o δήμαρχος της Αθήνας, όπως αποκάλυψε, έχει στα σκαριά και νέα μεγάλη παρέμβαση στο κέντρο της Αθήνας. Νέα κονδύλια, νέα παρέμβαση, παρόμοιοι στόχοι. Μια πόλη πιο ελκυστική για τους τουρίστες-καταναλωτές.
Σε ηλεκτρονική εκδήλωση του Εμπορικού Επιμελητηρίου Αθήνας, παρουσία του Κώστα Μπακογιάννη, παρουσιάστηκε η «στρατηγική Branding» και το νέο εμπορικό σήμα και λογότυπο του σχεδίου «AGORA ATHENS-Πλάκα Μοναστηράκι» και αφορά τη μετατροπή του ιστορικού εμπορικού κέντρου της Αθήνας σε «open mall».
Προηγήθηκε δημόσια πρόσκληση προς την κυβέρνηση και τον Δήμο Αθηναίων από τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, για τη χρηματοδότηση των παρεμβάσεων που απαιτούνται στο πλαίσιο της στρατηγικής για την αναμόρφωση και την τόνωση της αγοράς, από την Πλάκα μέχρι το Μοναστηράκι. Εκτιμήθηκε πως θα απαιτηθούν συνολικά περίπου 10 εκατ. ευρώ. από τα οποία το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών προτίθεται να ενισχύσει αυτή τη δράση με 1 εκατ., ο δήμαρχος Αθήνα δεσμεύτηκε να συμβάλει με ποσόν 2 εκατ. ευρώ και τα υπόλοιπα 7 εκατ. ευρώ αναμένεται να καταβληθούν από τα υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Τουρισμού.
Οπως αναφέρθηκε, στόχος είναι να εκσυγχρονιστεί η πιο ιστορική αγορά της Αθήνας και «να καταστεί και πάλι η Πλάκα και το Μοναστηράκι επίκεντρο της νεολαίας και των παραγωγικών-δημιουργικών κοινών-στόχων της κοινωνίας, με τη χρήση καινοτόμων ιδεών, τεχνολογίας και marketing αλλά και με παρεμβάσεις στις υποδομές δημόσιου και ιδιωτικού χώρου».
Το σχέδιο φέρεται να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αναβάθμιση καταστημάτων σε όψεις, εξωτερικές πινακίδες, σκιάσεις, εγκιβωτισμούς κλιματιστικών μονάδων μέχρι και δημιουργία e-shop και δυνατότητα εικονικής περιήγησης του πελάτη στα καταστήματα. Σημειώνεται πως η μελέτη που παρουσιάστηκε υπογράφεται και πάλι από την εταιρεία LEVER Σύμβουλοι Ανάπτυξης Α.Ε., που σχετίζεται και με το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας της Αθήνας το οποίο εκπονεί η ομάδα του καθηγητή Βλαστού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου