Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2016

To νέο νομοσχέδιο για τον χωροταξικό σχεδιασμό

Nέο χωροταξικό, ίδιο σχεδόν με το παλιό...και με μόλις μία βδομάδα διαβούλευσης...

Σε δημοσια διαβουλευση βρισκεται από την Παρασκευή το νέο νομοσχεδιο για τον Χωροταξικό Σχεδασμο που αντικαθιστά μέρος του Ν 4269/2014 Το νομο ειχε καταργήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος τον περασμένο Μάιο κυρίως για τις ρυθμίσεις στις περιοχές αμιγούς κατοικίας δίνοντας τους την δυνατότητα να δεχθούν εμπορικές και άλλες χρήσεις


Το νέο σχέδιο περιορίζεται σε μικρές αλλαγές κυρίως στην ονοματολογία των επιπέδων σχεδιασμού καθώς δεν ακουμπά καθόλου τα άρθρα με τα επίμαχα σημεία τα οποία είχαν οδηγήσει το υπουργείο να αναστείλει την ισχύ του νόμου πριν από τέσσερις μήνες



Αναλυτικότερα τα Εθνικά Χωροταξικά Πλαίσια μετονομάζονται σε Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, ώστε να αποτυπωθεί η φύση αυτών των σχεδίων, ότι δηλ. αποτελούν τομεακά σχέδια που εκπονούνται σε εθνικό επίπεδο.
Διαφοροποιείται μερικώς το πεδίο εφαρμογής τους, αφενός με τη διαγραφή θεμάτων που πλέον συμπεριλαμβάνονται στην Εθνική Χωρική Στρατηγική (όπως, π.χ η χωρική οργάνωση εθνικών πόλων και αξόνων ανάπτυξης) και, αφετέρου, με την πρόβλεψη νέων θεματικών πολιτικών, που αφορούν στην προστασία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου και της πολιτικής γης.

Κατά την εκπόνηση τους, τα ΕΧΠ θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη, εκτός από την Εθνική Χωρική Στρατηγική, τη δημοσιονομική και εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, και ενωσιακές πολιτικές που επηρεάζουν τη διάρθρωση και ανάπτυξη του εθνικού χώρου, όπως αυτές για το περιβάλλον, την εδαφική συνοχή κλπ. 

Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια 
Το περιεχόμενο των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων ενισχύεται μερικώς, καθώς συμπεριλαμβάνει κατευθύνσεις για τη διάρθρωση του περιφερειακού χώρου και για την προστασία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου. 

Ταυτόχρονα όμως, οριοθετείται το εύρος των κατευθύνσεων που δύνανται να προβλέπουν ανά δήμο, ώστε να είναι αντίστοιχες με την κλίμακα σχεδιασμού. Έτσι, τα Παραρτήματα που συνοδεύουν τα ΠΧΠ με κατευθύνσεις ανά δήμο, παρέχουν γενικές διατάξεις χρήσεων γης και δόμησης (όρους και περιορισμούς), με ιδιαίτερη αναφορά στην προστασία της γεωργικής γης. 

Τα ΠΧΠ εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις των ΕΧΠ αλλά ταυτόχρονα τις συντονίζουν, εξειδικεύουν και συμπληρώνουν, με αποτέλεσμα ο συντονιστικός ρόλος τους να ενισχύεται. 

Τοπικά Χωρικά Σχέδια 

Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια αντικαθιστούν τα πρώην Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια. Η έγκριση των ΤΧΣ θα γίνεται εφόσον ελεγχθεί η εναρμόνιση ή συμβατότητα του περιεχομένου τους με τα ΠΧΠ και τα αντίστοιχα σχέδια όμορων δήμων. 

Το περιεχόμενο των ΤΧΣ εφεξής περιλαμβάνει τον καθορισμό του προτύπου χωρικής ανάπτυξης και οργάνωσης, καθώς και το σύνολο των χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης. Το προστατευτικό πλαίσιο γίνεται αυστηρότερο, καθώς στα στοιχεία που χρήζουν προστασίας προστίθεται το τοπίο και στις εκτάσεις που εντάσσονται στις προστατευόμενες περιοχές προστίθενται αιγιαλός και παραλία, ποταμοί-λίμνες- ρέματα. Παράλληλα ο καθορισμός ειδικών περιορισμών στις χρήσεις γης και στους όρους δόμησης παύει να έχει δυνητικό χαρακτήρα και στους στόχους καθορισμού αυτών των περιορισμών προστίθεται η αποφυγή ανεξέλεγκτης κατανάλωσης φυσικών πόρων. 

Καταργείται ο δυνητικός χαρακτήρας της πρόβλεψης για οριοθέτηση των υδατορεμάτων. 

Διαγράφονται οι προβλεπόμενες γενικές κατηγορίες χρήσεων γης που καθορίζονταν για τις οικιστικές περιοχές καθώς και τις περιοχές παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Πλέον οι τοπικές κοινωνίες θα είναι εκείνες που θα καθορίζουν τις κατηγορίες χρήσεων γης. 

Ειδικά Χωρικά Σχέδια 

Εκτός από σχέδια, έργα και προγράμματα υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας, Ειδικά Χωρικά Σχέδια μπορούν, επίσης, να καταρτίζονται για προγράμματα αστικής ανάπλασης ή/και περιβαλλοντικής σημασίας ή προγράμματα αντιμετώπισης των συνεπειών από φυσικές καταστροφές. 

Τα ΕΧΣ μπορούν να τροποποιήσουν προϋφιστάμενα ΤΧΣ και ΖΟΕ και άλλες ισχύουσες γενικές και ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις, κυρίως ως προς τις επιτρεπόμενες χρήσεις, όρους και περιορισμούς δόμησης κατόπιν προέγκρισης με απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων. Η απόφαση χορηγείται ύστερα από εισήγηση των υπηρεσιών που τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα της τροποποίησης εν όψει του ειδικού χαρακτήρα της επιδιωκόμενης ανάπτυξης, της κάλυψης αναγκών παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της περιοχής του σχεδίου και πάντως τη μη ανατροπή της πολεοδομικής και χωροταξικής λειτουργίας της ευρύτερης περιοχής όπως αυτή προσδιορίζεται στα ΕΧΠ και ΠΧΠ. 

Με την έγκριση των ΕΧΣ δεν καταργούνται οι Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου στο σύνολό τους, αλλά το τμήμα τους που ενσωματώνεται σε αυτά. 

Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας 

Καταργείται η Εκτελεστική Επιτροπή, που είχε καταλήξει να υποκαθιστά το Συμβούλιο, με Πρόεδρο τον εκάστοτε Γ.Γ. Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος (πολιτικό πρόσωπο), που επίσης προήδρευε στο Συμβούλιο, έναντι του αρχικά προβλεπόμενου έμπειρου επιστήμονα. 

Πλέον Πρόεδρος του Συμβουλίου ορίζεται επιστήμονας αναγνωρισμένου κύρους σε θέματα χωροταξίας και μειώνονται τα μέλη από 21 σε 19. Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του Συμβουλίου ως προς την άσκηση του γνωμοδοτικού του ρόλου, κρίνεται αναγκαία η αλλαγή του καταστατικού λειτουργίας του. 

Διασαφηνίζεται περαιτέρω ο ρόλος του Συμβουλίου, καθώς προβλέπεται ότι είναι αρμόδιο για τη διατύπωση γνώμης επί της εθνικής στρατηγικής και των ΕΧΠ, ενώ μπορεί να εκφέρει γνώμη κατά τη διαδικασία κατάρτισης των ΠΧΠ μετά από ερώτημα του Υπουργού ΠΕΝ. Ταυτόχρονα είναι αρμόδιο για τη διατύπωση γνώμης σε σημαντικά ζητήματα ευρύτερης χωρικής πολιτικής, με πρωτοβουλία του Προέδρου η έπειτα από αίτημα του 50% των μελών του. 

Προχωρά η αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών, με την επιτάχυνση έργων σε εξέλιξη ή σε εκκρεμότητα, που συνδέονται με χρήσεις γης (e-poleodomia, ΔίκτυοNatura2000, δασικοί χάρτες, Εθνικό Κτηματολόγιο, Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα ΕΤΑΔ κά). Στο πλαίσιο αυτό εγκαταλείπεται η ανεξάρτητη διαδικασία ηλεκτρονικής καταγραφής των θεσμικών γραμμών, πληροφοριών,
όρων και χρήσεων γης, καθώς έχουν σημειωθεί σημαντικές εμπλοκές στη χρηματοδότηση του έργου και υπάρχει σειρά ερωτημάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τη συμβατότητα με άλλες, αντίστοιχες πρωτοβουλίες.

Το σχέδιο νόμου θα βρίσκεται αναρτημένο στο opengov για διαβούλευση έως την Πέμπτη 18.11-2016 και ώρα 15:00.

Οι δήμοι θα επιλέγουν χρήσεις γης αλλά από καθορισμένο σχέδιο

Ελευθερία κινήσεων στους δήμους όσον αφορά τις χρήσεις γης δίνει το σχέδιο νόμου «Χωρικός Σχεδιασμός - Βιώσιμη Ανάπτυξη», το οποίο τέθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε δημόσια διαβούλευση για μία εβδομάδα. Ωστόσο δεν δίνεται «λευκή επιταγή» στις τοπικές κοινωνίες. Αν και θα είναι εκείνες που θα καθορίζουν τις κατηγορίες χρήσεων γης, θα πρέπει η εξειδίκευση του σχεδιασμού -τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια που θα εκπονούν δηλαδή- να είναι συμβατή με όσα έχουν αποφασιστεί στις Περιφέρειες με τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια.
Ειδικότερα, τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια αντικαθιστούν τα πρώην Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια. Η έγκρισή τους θα γίνεται εφόσον ελεγχθεί η εναρμόνιση ή η συμβατότητα του περιεχομένου τους με τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια και τα αντίστοιχα σχέδια όμορων δήμων. Επιπλέον, το προστατευτικό πλαίσιο γίνεται αυστηρότερο, καθώς στα στοιχεία που χρήζουν προστασίας προστίθεται το τοπίο και στις εκτάσεις που εντάσσονται στις προστατευόμενες περιοχές προστίθενται αιγιαλός και παραλία, ποταμοί, λίμνες και ρέματα. Παράλληλα ο καθορισμός ειδικών περιορισμών στις χρήσεις γης και στους όρους δόμησης, όπως και η οριοθέτηση των ρεμάτων παύει να έχουν δυνητικό χαρακτήρα.
Εθνική Στρατηγική για τη χωροθέτηση
Γενικότερα, στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται η Εθνική Χωρική Στρατηγική. Τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια (π.χ. του τουρισμού, των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας κ.ά.) υπερισχύουν των περιφερειακών χωροταξικών πλαισίων. Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια υιοθετούν ένα αυστηρότερο πλαίσιο. Ο κάθε δήμος θα μπορεί να επιλέξει για την περιοχή του τις χρήσεις γης στις οικιστικές και παραγωγικές ζώνες.
Όσον αφορά τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια -Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ), Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΔΧΑΣΕ), Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ) κ.ά.- επέρχονται αλλαγές ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο εδραίωσης ενός παράλληλου συστήματος σχεδιασμού το οποίο να διατηρεί και να ενισχύει τις κατ' εξαίρεση ρυθμίσεις με δυσμενείς επιπτώσεις τόσο στον χώρο όσο και στην ασφάλεια δικαίου. Έτσι, καταργείται η δυνατότητα τροποποίησή τους, όπως και των περιφερειακών σχεδίων, με υπουργική απόφαση παρά μόνο σε περίπτωση φυσικών καταστροφών ή νέων κοινοτικών οδηγιών.
Τα ειδικά σχέδια, τα οποία αφορούν στην κατάρτιση σχεδίων χρήσεων γης νέου τύπου για τη διευκόλυνση επενδύσεων, για να υπερισχύουν των τοπικών θα πρέπει να υπάρχει και σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ).
Τροποποιήσεις στον Ν. 4269/2014
Ειδικότερα, το προτεινόμενο νομοσχέδιο τροποποιεί σε επιμέρους σημεία και κωδικοποιεί τον νόμο 4269/2014 ο οποίος διατηρείται στο κυρίως σώμα του. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, προβλέπεται:
* η μετονομασία των Εθνικών Χωροταξικών Πλαισίων σε Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια
* η ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειακών Πλαισίων ώστε να αποτελέσουν τον πυλώνα του συστήματος χωρικού σχεδιασμού ως εργαλεία συντονισμού επιμέρους τομεακών χωροταξικών κατευθύνσεων όπως αυτές προβλέπονται από τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια αλλά και ως εργαλεία συντονισμού με την αναπτυξιακή πολιτική και με χρηματοδοτικά εργαλεία.
* η αναβάθμιση του ρόλου και του κύρους του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας ως οργάνου κοινωνικής διαβούλευσης, αν και ο ρόλος του παραμένει κυρίως γνωμοδοτικός. Επικεφαλής του θα ορίζεται επιστήμονας αναγνωρισμένου κύρους σε θέματα χωροταξίας και όχι ο εκάστοτε γενικός γραμματέας του υπουργείου.
* διαγραφή του άρθρου 11 το οποίο αφορά την «ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική καταγραφή των θεσμικών γραμμών, πληροφοριών, όρων και χρήσεων γης» με στόχο τη συνολική επανεξέταση του περιεχομένου του σχετικού άρθρου προς την κατεύθυνση εναρμόνισης του με τον Ν. 3882/2010.
Προβλήματα που τίθενται προς επίλυση
Σύμφωνα με τα στελέχη του υπουργείου, το ισχύον σύστημα χωρικού σχεδιασμού παρουσιάζει τα εξής προβλήματα:
* ακύρωση του ενιαίου σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί η αποσπασματική ρύθμιση του χώρου στην εδαφική έκταση των δήμων
* ακύρωση της σημασίας και του ρόλου του Εθνικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού ως εργαλείου συντονισμού των τομεακών χωροταξικών πλαισίων
* κατάργηση του επιπέδου μητροπολιτικού σχεδιασμού που επιτελούσαν τα Ρυθμιστικά Σχέδια
* ατελής ενσωμάτωση αδιακρίτως των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων (ΕΧΣ) στο σύστημα σχεδιασμού και μάλιστα με τρόπο ώστε να «πνίγει» τους θεσμοθετημένους όρους ανάπτυξης και προστασίας στην ευρύτερη περιοχή τους, οδηγώντας ακόμη και σε ακύρωση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων ή των σχεδίων χρήσεων γης (ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ / ΖΟΕ / Τοπικών Χωρικών Σχεδίων) τα οποία διασφαλίζουν την απαιτούμενη ασφάλεια δικαίου.
Το σχέδιο νόμου που ετέθη σε διαβούλευση την περασμένη Παρασκευή επιχειρεί να αντιμετωπίσει τα παραπάνω προβλήματα με περιορισμένες και εντοπισμένες τροποποιήσεις.
Τράτσα Μάχη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου