«Μας πήραν την Αθήνα, μα μόνο για ένα μήνα»

«Μας πήραν την Αθήνα, μα μόνο για ένα μήνα»*

          Όποιος περιμένει την ανατροπή κυρίως μέσα από τις εκλογικές αναμετρήσεις, μάλλον θα χρειαστεί να περιμένει πάρα πολύ. Αυτό είναι -κατά τη γνώμη μου- το βασικό μήνυμα του πρώτου γύρου των περιφερειακών – δημοτικών εκλογών της 18/5. Η σαφής υποχώρηση των κοινωνικών κινημάτων – από της 12 Φλεβάρη του 2012 και μετά – η παγίωση της μνημονιακής πολιτικής σε κάθε επίπεδο της κοινωνικής ζωής, έχει αρχίσει να παράγει αποτελέσματα. Απογοήτευση, άγχος για την καθημερινή επιβίωση, απομόνωση και υποχώρηση συλλογικών πρακτικών και παραστάσεων, ηττοπάθεια είναι κοινωνικές πρακτικές που τροφοδοτούν το κυρίαρχο ρεύμα και αποδομούν αυτά της αριστεράς. Πρακτικές οι οποίες καταγράφονται στα σταθερά ψηλά ποσοστά αποχής (παρά το δημοψηφισματικό χαρακτήρα που απέκτησαν οι εκλογές αυτές), αλλά και στη σταθερότητα και τις εναλλακτικές που καταγράφει το μνημονιακό μπλοκ.

          Ένα σημαντικό τμήμα των κοινωνικών στρωμάτων, που εκφράζονται εκλογικά και είτε ανήκει στα πιο εύπορα στρώματα, που δεν χτυπήθηκαν στον ίδιο βαθμό από την κρίση, είτε σε αυτά προσδοκούν τη συμμετοχή στα «κέρδη» από μία νέα αναπτυξιακή φάση, είτε απλά για στρώματα τα οποία είναι ιδεολογικά συντηρητικά και έχουν τρομοκρατηθεί από το ενδεχόμενο ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ στη κυβέρνηση, και της εξόδου από την ΟΝΕ συσπειρώνονται αποφασιστικά στους καταλληλότερους σε κάθε αναμέτρηση εκφραστές της μνημονιακής πολιτικής. Είτε αυτό αφορά κυρίαρχα τη Ν.Δ. είτε αφορά σε πρόσωπα του μνημονιακού μπλοκ που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ ή και τη ΔΗΜΑΡ, είτε ακόμα σε “μετα-πολιτικές” και απευθείας επιχειρηματικές υποψηφιότητες (Μώραλης – Μπέος – Ψινάκης κλπ). Τα στρώματα αυτά έχουν επίγνωση ότι σε τελική ανάλυση εντός του πλαισίου της ΟΝΕ και της Ε.Ε. οι παρόντες διαχειριστές σε αυτή ή σε κάποια άλλη μορφή, θα έχουν μακροπρόθεσμα καλύτερη επίδοση από το ΣΥΡΙΖΑ

          Το μπλοκ της αριστεράς μέσα σε αυτές τις συνθήκες φαίνεται να συναντάει την οροφή του 30% (ελαφρά χαμηλότερα μάλιστα από τον Ιούνη του 2012). Παρά το ότι οι «συνιστώσες» τυο μπλοκ αυτού (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μικρότεροι σχηματισμοί και μέρος των Οκολόγων) καθόλου δεν επιθυμούν τέτοιες αθροίσεις η ίδια η πραγματικότητα το επαληθεύει (με ποιό χαρακτηριστικό το πως μετακινούνται οι ψηφοφόροι μεταξύ των σχηματισμών). Αυτό που τροποποιείται είναι ο εσωτερικός συσχετισμός μεταξύ των 3 βασικών αριστερών δυνάμεων, «αποκαθιστώντας» το αποτέλεσμα του Μάη του 2012 (17,8% ΣΥΡΙΖΑ, 8,8% το ΚΚΕ, 2,2% η ΑΝΤΑΡΣΥΑ) στον ενδοαριστερό συσχετισμό, αλλά αδυνατώντας να διευρύνουν τη συνολική επιρροή τους.

          Οι αδυναμία γείωσης του ΣΥΡΙΖΑ στα κοινωνικά στρώματα που συγκυριακά εκπροσωπεί, γεγονός που έχει πολλαπλά καταγραφεί στους κοινωνικούς και μαζικούς χώρους (νεολαία, εργαζόμενοι κλπ), η θεωρία του «ώριμου φρούτου» και η υποβάθμιση των κοινωνικών μετώπων, η συστημικές μετατοπίσεις στις θέσεις για το χρέος και το νόμισμα και λιγότερο οι λάθος προεκλογικές επιλογές οδήγησαν σε αυτό το όχι καλό αποτέλεσμα. Αποτελεί βέβαια ακόμα το «βασικό κίνδυνο» για το σύστημα και για το λόγο αυτό θα συνεχίσει να δέχεται τα συγκεντρωμένα πυρά όλων των συμφερόντων αλλά και των κέντρων εξουσίας (τοπικών και υπερεθνικών). Η κάμψη της εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ επανέρχεται στα επίπεδα των εκλογών του Μαΐου του 2012, δηλαδή σε 17,8 % και 1.000.659 ψήφους έναντι 26,9 και 1.655.204 και μάλιστα περισσότερο στις λαίκές – εργατικές περιοχές. Δηλαδή μέσα σε μία διετία και θεωρητικά σε μία εκλογική αναμέτρηση όπως οι αυτοδιοικητικές εκλογές που θα ήταν ευκολότερο να εκφραστεί η κοινωνική διαμαρτυρία αλλά και ένα ανερχόμενο πολιτικό ρεύμα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μία απώλεια 655.000 χιλιάδων ψηφοφόρων.

          Η εκλογική επιρροή του ΚΚΕ αυξήθηκε κατά 230.000 ψήφους αλλά αντιτίθεται σε μία προοπτική ενότητας των αριστερών ριζοσπαστικών δυνάμεων, συστηματικά υπονομεύει την διάχυση μεταβατικών πολιτικών στόχων. Στοχευμένα επιχειρεί να συσκοτίσει την πραγματική σημασία της εξόδου από την ΟΝΕ ως αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για μία εναλλακτική πολιτική διεξόδου ενισχύοντας ουσιαστικά την αστική πολιτική και τους εκβιασμούς της. Ταυτόχρονα, κύρια χαρακτηριστικά της πολιτικής του πρακτικής είναι αφενός μεν η διασπαστική τακτική μέσα στο κίνημα των εργαζομένων, με κύριο στόχο την στενή κομματική οικοδόμηση και με βασική τακτική την επίθεση σε άλλες δυνάμεις της αριστεράς, με τις οποίες θα μπορούσε να υπάρξει πολιτική σύγκλιση. Χαρακτηριστική είναι η μετεκλογική του στάση, ειδικά όπου υπάρχουν υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ, απέναντι σε μνημονιακούς.

   Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ με ποσοστό 2,3 % και 127.000 ψήφους ανασυγκροτεί την επιρροή της με περίπου 50.000 ψήφους πάνω από τις εκλογές του Μαίου του 2012. Αναδεικνύεται ότι είναι ένα υπαρκτό, υπολογίσιμο και ευδιάκριτο ρεύμα στο εσωτερικό της αριστεράς. Θα όφειλε να αξιοποιήσει αυτή την επιρροή για να συμβάλλει στο στόχο της προώθησης μίας αριστερής πολιτικής συμμαχίας που να συμπεριλαμβάνει δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην κατεύθυνση ενός μεταβατικού προγράμματος.

Η συνολική επιρροή της αριστεράς παραμένει υψηλή και ανέρχεται στο 29 %. Μια ανάγνωση θα έλεγε ότι έγινε μία αναδιάταξη των σχέσεων μεταξύ των αριστερών δυνάμεων, και ενισχύθηκαν οι δυνάμεις που έχουν μία πιο σαφή αντι ΕΕ τοποθέτηση και ότι η εκλογική επιρροή του ΚΚΕ αυξήθηκε κατά 230.000 ψήφους και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ κατά 110.000 ψήφους σε σχέση με τις εκλογές του Ιουνίου του 2012. Ωστόσο αυτό ι) δεν αναιρεί το γεγονός ότι η δυναμική των μνημονιακών δυνάμεων με τις διάφορες παραλλαγές εμφανίζεται πιο ενισχυμένη παρά τις επιπτώσεις της κρίσης ιι) ότι για να καρποφορήσει αυτή η αναδιάταξη σχέσεων, και να δώσει νέα ώθηση στη δυναμική της αριστεράς πρέπει να κατευθυνθεί σε μία κίνηση ανάπτυξης αριστερού μετώπου στη βάση του μεταβατικού προγράμματος και όχι σε μία αυτάρεσκη κομματική συγκρότηση ή ανασυγκρότηση η οποία ακυρώνει τα όποια θετικά στοιχεία.

Τα αποτελέσματα για τις κυρίαρχες δυνάμεις στις αυτοδιοικητικές εκλογές ήταν α) η σταθεροποίηση της εκλογικής επιρροής της Ν.Δ. αλλά και γενικότερα η άνοδος των μνημονιακών μπλοκ σε σχέση με τις εκλογές του Ιουνίου του 2012 και πολύ περισσότερο με αυτές του Μαίου του 2012. Ετσι στις περιφερειακές εκλογές οι κινήσεις που είχαν την επίσημη στήριξη της Ν.Δ. κατέλαβαν το 26,3  % και συνολικά, 1.478.502 ψήφους, ενώ υποψήφιοι προερχόμενοι από τη Ν.Δ. για λόγους τοπικών φιλοδοξιών (χωρίς να έχουν διαχωριστεί από τη μνημονιακή πολιτική) κατέλαβαν ποσοστό 7 % και συνολικά 393.518 ψήφους. Η Ν.Δ. στις εκλογές του Ιουνίου και του Μαίου του 2012 κατέλαβε 29,7 % και 18,8 % και 1.825.711 και 1.192.100 ψήφους αντίστοιχα. Στη πραγματικότητα η επιρροή της Ν.Δ. εμφανίζεται πιο αυξημένη διότι ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων της στην Περιφέρεια Αττικής υποστήριξαν το Σγουρό. Οι περιφερειακές κινήσεις που στηρίχθηκαν από το ΠΑΣΟΚ κατέλαβαν, το 16,4 % δηλαδή 921.956 ψήφους ωστόσο ένα σημαντικό τμήμα τους αφορά πρόσωπα που προέρχονταν από το ΠΑΣΟΚ και θεωρήθηκαν ως καταλληλότεροι εκφραστές του μνημονιακού μπλοκ και στηρίχθηκαν από ψηφοφόρους της Ν.Δ. ή άλλων μνημονιακών πολιτικών ρευμάτων. β) η κάμψη της εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ που επανέρχεται στα επίπεδα των εκλογών του Μαΐου του 2012, δηλαδή σε 17,8 % και 1.000.659 ψήφους έναντι 26,9 και 1.655.204. Δηλαδή μέσα σε μία διετία και θεωρητικά σε μία εκλογική αναμέτρηση όπως οι αυτοδιοικητικές εκλογές που θα ήταν ευκολότερο να εκφραστεί η κοινωνική διαμαρτυρία αλλά και ένα ανερχόμενο πολιτικό ρεύμα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μία απώλεια 655.000 χιλιάδων ψηφοφόρων γ) η  σχεδόν καθολική κυριαρχία σε επίπεδο περιφερειών και δήμων των αστικών μνημονιακών δυνάμεων, που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις ι) στην οργάνωση των συναινέσεων σε τοπικό επίπεδο του συνασπισμού εξουσίας, ιι) στη προώθηση της πολιτικής των κοινωνικών και οικονομικών αναδιαρθρώσεων, λόγω του ρόλου της αυτοδιοίκησης μετά τον Καλλικράτη και ειδικά στη συγκυρία της κρίσης και της αναδιάρθρωσης και ιιι) θα αποτελέσουν ένα ισχυρό αντίρροπο πόλο εξουσίας μεταξύ άλλων στην περίπτωση ανόδου μίας κυβέρνησης της αριστεράς δ) Ειδική σημασία αποκτά η άνοδος κατά 30.000 ψήφους της φασιστικής συμμορίας της ΧΑ, η οποία μετά τη δολοφονία Φύσσα και την κρατική “εξάρθρωση” της, αποδεικνύει τα μόνιμα χαρακτηριστικά που αποκτά ως κοινωνικό ρεύμα. Άνοδος η οποία συνοδεύεται και από το πρωτοφανές γεγονός της καταγραφής της ως μαζικό ρεύμα σε γειτονιές της Αθήνας. Το κέντρο του κυβερνητικού μπλοκ και οι παραφυάδες του δείχνουν αξιοσημείωτη αντοχή και σταθερότητα γεγονός που δείχνει ότι παρά την ενδεχόμενη ήττα της στις ευρωεκλογές διαθέτει προβάδισμα και εφεδρείες για τις εθνικές εκλογές, όποτε αυτές γίνουν. 

Φάνηκε και μέσα από αυτές τις εκλογές, ότι δεν υπάρχουν ούτε εύκολες απαντήσεις, ούτε μαγικές λύσεις. Πολύ περισσότερο, ότι χωρίς την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, στη πραγματική ζωή, στους χώρους εργασίας, την εκπαίδευση, στις συνοικίες, η έκφραση ενός αριστερού ρεύματος μόνο ως μορφή διαμαρτυρίας μέσα από τις εκλογές έχει και εκλογικά όρια. Φαίνεται επίσης ότι οι πραγματικοί κοινωνικοί συσχετισμοί, που παράγονται μέσα από τον εργοδοτικό δεσποτισμό στους εργασιακούς χώρους, την ιδεολογική κυριαρχία της αστικής τάξης μέσα στους θεσμούς, την οργάνωση της συναίνεσης πρωτίστως μέσα από το αστικό κράτος και όχι από τα κόμματα – ειδικά σε συνθήκες κρίσης –  αλλά και η απρόθυμη συσπείρωση ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων γύρω από την κυρίαρχη πολιτική δεν μπορεί να ανατραπούν, χωρίς ενιαίο μέτωπο των εργαζομένων με πρωταγωνιστές σε αυτό τις αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις και απαραίτητη την ενότητα τους.

        Αυτό που θα όφειλε να γίνει στο επίπεδο των αυτοδιοικητικών εκλογών είναι να διαμορφωθούν πλατειά δημοτικά και περιφερειακά σχήματα με ειλικρινή και αποφασιστική διάθεση σύγκρουσης με τις κυρίαρχες πολιτικές (Καλλικράτη, απολύσεις, ιδιωτικοποιήσεις, εκχώρηση του περιβάλλοντος σε ιδιωτικά συμφέροντα, υλοποίηση μνημονίων σε τοπικό επίπεδο). Μόνο με μετωπική πολιτική, με άξονα ένα προλιτικό πρόγραμμα εργατικής διεξόδου από την κρίση (διαγραφή του χρέους, ρήξη με ΟΝΕ και ΕΕ) και μέσα από έντονους κοινωνικούς αγώνες θα άνοιγε ο δρόμος να σπάσει το όριο που η ίδια η ασφυκτική κοινωνική πραγματικότητα θέτει. Όπου δοκιμάζεται μια τέτοια κατεύθυνση υπάρχουν ελπιδοφόρα αποτελέσματα (με πιο σημαντικό το παράδειγμα του χαλανδρίου, όπου συνεισφέρουν και αρκετοί και αξιόλογοι συνάδελφοι και μέλη της συσπείρωσης).

          Στο δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών πρέπει: α) να ηττηθούν όπου βρίσκονται οι εκπρόσωποι των κυβερνητικών κομμάτων και των ευρύτερων μνημονιακών δυνάμεων β) να δοθεί η μάχη για την εκλογική νίκη ελπιδοφόρων σχημάτων της ριζοσπαστικής αριστεράς όπως στο Χαλάνδρι και στο Κερατσίνι, να στηριχθούν σχήματα με ριζοσπαστικό περιεχόμενο που δίνουν μεγάλες μάχες κόντρα σε μονοπωλιακά ή τοπικά συμφέροντα, όπως στον Αλιμο – Ελληνικό, στη Φιλαδέλφεια, στο Βόλο και αλλού, σχήματα που αναπτύσσουν, αγωνιστικές και  κινηματικές πρακτικές και εκλογικά βρίσκονται αντιμέτωπα με μνημονιακούς υποψηφίους, όπως στην Αθήνα, το Βύρωνα, τους Αγ.Αναργύρους και αλλού τα σχήματα της Λαϊκής Συσπείρωσης, στη Πάτρα, στο Χαϊδάρι, στη Πετρούπολη και αλλού όπου συγκρούονται με παράγοντες του κυβερνητικού στρατοπέδου. 

Οι ευρωεκλογές, σαν μία επόμενη εκλογική μάχη πρέπει να ανακόψουν τα αρνητικά του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών και να ενισχύσουν τα θετικά. 1) Να μειωθεί η επιρροή των μνημονιακών και πρωτίστως των κυβερνητικών κομμάτων 2) Να καταστεί ευδιάκριτη η άνοδος της αριστεράς 3) Να ενισχυθούν οι δυνάμεις στο εσωτερικό της αριστεράς, που έχουν μία σαφή αντι ΕΕ και αντι ΟΝΕ κατεύθυνση και ειδικότερα η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και όσοι στο εσωτερικό της στηρίζουν μια μετωπική λογική.

Υγ1. Η αναμφίβολη επιτυχία της Ανοικτής Πόλης σίγουρα οφείλει πολλά στα γερά θεμέλια που έβαλε η Ελένη Πορτάλιου στο εγχείρημα αυτό. Στη συστηματική δουλειά, την τεκμηρίωση, τη σχετική αυτονομία, την κινηματική πρακτική, τη στελέχωση του από αξιόλογο δυναμικό (μεταξύ αυτών και πολλά μέλη της συσπείρωσης που έχουν συνεισφέρει στη φυσιογνωμία αυτή).

Υγ2. "Μας πήραν την Αθήνα"... είναι ο πρώτος στίχος από ένα σκωπτικό τραγουδάκι που τραγουδούσαν οι υποχωρούντες από την Αθήνα Ελασίτες μετά τα Δεκεμβριανά, τον Γενάρη του 1945...

δπ (μέλος της συσπείρωσης)
το κείμενο απειχεί αποκλειστικά προσωπικές απόψεις του γράφοντος