Η παρακμή της αστικής τάξης...

 ...και το δικαίωμα να οργανώνουμε και να διευθύνουμε την παραγωγή, του Ηλία Ιωακείμογλου από το RedNotebook.

Στο δρόμο της ήττας βρίσκεται το σωματείο της «Κατσέλης», σαν και αυτές που τις κάνει συλλογή το ΚΚΕ. Ζητάει, το σωματείο: 1) Να μην κλείσει κανένα εργοστάσιο, 2) Να μην απολυθεί κανείς εργαζόμενος, 3) Να μην ανατραπούν οι εργασιακές σχέσεις. Από ποιόν τα ζητάει αυτά, το σωματείο; Προφανώς από τους ιδιοκτήτες (ίσως και από την κυβέρνηση, την κυβέρνηση των ιδιοκτητών).

Για να βγει από την κρίση του ο καπιταλισμός δεν καταβροχθίζει μόνο ανθρώπινες ζωές. Καταστρέφει, επιπλέον, πάγιο κεφάλαιο. Το κεφάλαιο όμως αυτό, συμβαίνει να είναι, ταυτοχρόνως, και τα μέσα παραγωγής, τα εργαλεία, οι μηχανές, οι υποδομές, από την χρήση των οποίων ζουν και αναπαράγονται οι κυριαρχούμενες κοινωνικές τάξεις. Η τάξη των κεφαλαιοκρατών, κρατώντας στα χέρια της την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, θεωρεί δικαίωμά της να τα καταστρέφει, και όντως τα καταστρέφει, όταν αυτά δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως κεφάλαιο, δηλαδή όταν δεν αποφέρουν το επιθυμητό κέρδος. Καταστρέφει έτσι και τους υλικούς όρους συντήρησης και αναπαραγωγής των κυριαρχούμενων κοινωνικών τάξεων που οδηγούνται αυτές οι ίδιες πλέον σε καταστροφή.

 Η ανθρωπιστική κρίση απορρέει από το δικαίωμα της τάξης των κεφαλαιοκρατών να καταστρέφουν τις υλικές προϋποθέσεις της ζωής μας όταν αυτές δεν λειτουργούν ικανοποιητικά ως κεφάλαιο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα της εσωτερικής υποτίμησης. Έχει καταστραφεί πλέον ένα μέρος των συνολικών παγίων εγκαταστάσεων με το οποίο γινόταν η παραγωγή πριν από την κρίση. Αντίστοιχα έχει μειωθεί η ικανότητά μας να μειώσουμε την ανεργία (που γίνεται όλο και πιο «διαρθρωτική», δηλαδή ανεξάρτητη από την αύξηση της ζήτησης). Το μέγεθος του προϊόντος που μπορούμε να ανακτήσουμε με μια πολιτική μείωσης του αργούντος παραγωγικού δυναμικού (χωρίς την συνεισφορά νέων καθαρών επενδύσεων) είναι μόνο τα 3/5 του προϊόντος που χάθηκε από το 2008 μέχρι σήμερα.

Αυτά, σημαίνουν μερικά πράγματα:

Πρώτον, δεν έχει κανένα νόημα να ζητάμε από τα αφεντικά και τους πολιτικούς τους εκπρόσωπους να συνεχιστεί η λειτουργία μιας επιχείρησης που εκείνοι αποφάσισαν να κλείσουν.

Δεύτερον, η νέα κυβέρνηση, κυβέρνηση της Αριστεράς, κινδυνεύει να παραλάβει ένα παραγωγικό σύστημα συρρικνωμένο και ανίκανο να απορροφήσει ολόκληρη την ανεργία ή έστω το μεγαλύτερο μέρος της, ακόμη και εάν χρησιμοποιηθεί στο σύνολό του. Όσο περισσότερο παραγωγικό δυναμικό καταστρέφεται, τόσο μεγαλύτερη και πιο δύσκολη θα είναι η προσπάθεια να μειώσουμε στη συνέχεια την ανεργία.

Τρίτον, η πολιτική αυτή θέτει τις βάσεις για τον μακροχρόνιο μαρασμό της χώρας και την χρόνια ανεργία με μοναδικό ορίζοντα την κινεζοποίηση της αγοράς εργασίας, της οικονομίας συνολικά, αλλά και του πολιτικού καθεστώτος.

Τέταρτον, απέναντι σε αυτήν την πολιτική, οφείλουμε να διασώσουμε το παραγωγικό δυναμικό της χώρας για να επιβιώσουμε, και πέραν του προφανούς καθήκοντος να ανατραπεί το συντομότερο δυνατό αυτή η πολιτική, δεν μας απομένουν πολλές επιλογές εκτός από τον δρόμο που μας δείχνει η ΒΙΟΜΕ. Θα πρέπει δηλαδή να ενθαρρύνουμε, να ενισχύσουμε και να εργαστούμε σκληρά για να περάσουν στα χέρια των ίδιων των εργαζομένων όσες επιχειρήσεις εγκαταλείπονται από τους ιδιοκτήτες τους. Επομένως, η περίπτωση της ΒΙΟΜΕ δεν αφορά μόνο την δυνατότητα των εργαζομένων σε αυτήν να απασχοληθούν και να επιβιώσουν, ούτε εξαντλείται η σημασία της στο μεγάλο συμβολικό φορτίο του εγχειρήματος. Υποδεικνύει και με ποιο τρόπο η Αριστερά μπορεί, όχι μόνον όταν γίνει κυβέρνηση αλλά ήδη από τώρα, να διασώσει το παραγωγικό δυναμικό προκειμένου να αντιμετωπίσει με ικανοποιητικούς ρυθμούς το δραματικά υψηλό μέγεθος της ανεργίας.

Πέμπτον, όλες οι επιχειρήσεις που κλείνουν, λοιπόν, να περνάνε στα χέρια των εργαζομένων! Αν δεν μπορούν τα αφεντικά, μπορούμε εμείς! Διάσωση από την μνημονιακή καταστροφή δεν υπάρχει χωρίς να θίξουμε τα ιερά και τα όσια του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής: το δικαίωμα του καπιταλιστή να διευθύνει εκείνος και μόνον εκείνος την παραγωγή, να την οργανώνει και να καρπώνεται τα οφέλη, να αναγράφει στην είσοδο της επιχείρησης «απαγορεύεται η είσοδος στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα», να αποφασίζει τι και πώς θα παράγουμε εμείς, οι άμεσοι παραγωγοί, για λογαριασμό του και προς όφελός του.

Δεν πρόκειται για αριστερισμό, πρόκειται για τον μοναδικό δρόμο διάσωσης που έχουμε, για ώριμη ανάγκη της παρούσας ιστορικής στιγμής.

Μαζί με την καταστροφή του παραγωγικού δυναμικού, που φαίνεται μάλιστα να επιταχύνεται τώρα με τις διαδοχικές παύσεις λειτουργίας επιχειρήσεων, καταστρέφεται και το εργατικό δυναμικό: Οι δεκαπέντε εκατοστιαίες μονάδες από τις εικοσιεπτά του συνολικού ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα είναι μακροχρόνια ανεργία, δηλαδή ανεργία της οποίας η διάρκεια υπερβαίνει το ένα έτος. Η παρατεταμένη παραμονή στην ανεργία καταστρέφει τα άτομα που την υφίστανται, όχι μόνον ως ανθρώπους αλλά και ως εργατικό δυναμικό, ως εργασιακή δύναμη: οι γνώσεις και οι δεξιότητες που κατείχαν ως απασχολούμενοι οι σημερινοί άνεργοι απαξιώνονται είτε επειδή πράγματι φθίνουν καθώς αυξάνεται ο χρόνος της ανεργίας είτε επειδή οι υποψήφιοι εργοδότες του ανέργου νομίζουν, δικαίως ή αδίκως, ότι η φθορά της ανεργίας έχει κάνει το έργο της. Επομένως, καθώς αυξάνεται η παραμονή στην ανεργία, μειώνεται η πιθανότητα του ανέργου να επανέλθει στον κόσμο της αμειβόμενης εργασίας. Η αστική τάξη δεν καταστρέφει μόνο το παραγωγικό δυναμικό αλλά και το εργατικό δυναμικό και οδηγεί την ελληνική οικονομία σε ένα χαμηλό επίπεδο παραγωγής, πιθανότατα κάπου στα 2/3 της παραγωγής του 2007-2008, σε ένα χαμηλό επίπεδο απασχόλησης και εισοδήματος στο οποίο θα παραμείνει «κλειδωμένη», και από το οποίο θα μπορεί να αποκολληθεί μόνο με μεγάλες πολιτικές αποφάσεις. Οι ενδογενείς δυνάμεις του συστήματος έχουν εξαντληθεί.

Για όλη αυτήν την καταστροφή και για όλην αυτή την παρακμή των αφεντικών, είναι ώριμες οι συνθήκες να διεκδικήσουμε εμείς, οι εργαζόμενες τάξεις, το δικαίωμα να οργανώνουμε και να διευθύνουμε την παραγωγή: γιατί αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να διασωθούμε, ο καθένας ξεχωριστά ως εργαζόμενος, ως κοινωνική τάξη και ως χώρα, από την παρακμή των αφεντικών.

Είναι ώριμες οι συνθήκες και για έναν ακόμη λόγο: διότι βρισκόμαστε σε μια ιστορικά σπάνια συγκυρία κατά την οποία, όχι μόνο οι «πάνω» βυθίζουν τους «κάτω» στην εξαθλίωση, την φτώχεια και την ανθρωπιστική κρίση, αλλά επιπλέον δεν πείθουν για την ικανότητά τους να κυβερνήσουν ως ηγεμόνες, δηλαδή ως εκφραστές του γενικού συμφέροντος, ως οργανωτές και διευθυντές της παραγωγής και μιας κοινωνικά αποδεκτής διανομής του προϊόντος. Αντιθέτως, επιδιώκουν αποκλειστικά και μόνο την ικανοποίηση των δικών τους συμφερόντων -είναι δε τόσο ανόητοι που επιδεικνύουν κιόλας τον σκανδαλώδη πλούτο τους. Γνωρίζουν πια να αυξάνουν το εισόδημά τους μόνο με προσόδους και μείωση των μισθών. Η παρούσα ιστορική στιγμή είναι μια περίοδος κρίσης της πολιτικής ηγεμονίας της αστικής τάξης επειδή δεν μπορεί η τάξη αυτή να παρουσιάσει το ιδιοτελές συμφέρον της ως γενικό συμφέρον. Εάν δεν διεκδικήσουμε τώρα την πολιτική ηγεμονία, λοιπόν, πότε θα το κάνουμε; Εάν δεν πάρουμε τώρα στα χέρια μας τις επιχειρήσεις που εγκαταλείπουν οι καπιταλιστές, για να ασκήσουμε το δικαίωμά μας να οργανώνουμε και να διευθύνουμε την παραγωγή, πότε θα τις πάρουμε; Μέχρι πότε θα παρακολουθούμε άπραγοι -αν και διαμαρτυρόμενοι- τους παρακμιακούς επιχειρηματίες να καταστρέφουν τους εργαζόμενους, τα υλικά μέσα της εργασίας μας και τελικά το μέλλον μας;

Η αστική τάξη στην Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει ηγετική τάξη για όσο καιρό δεν μπορεί να διασφαλίσει τις συνθήκες μέσα στις οποίες θα μπορούν να συντηρηθούν και να αναπαραχθούν οι κυριαρχούμενες κοινωνικές τάξεις, για όσο καιρό θα τις βυθίζει στην ανθρωπιστική κρίση. Αυτό προσφέρει μια ευκαιρία στις κυριαρχούμενες κοινωνικές τάξεις, οι οποίες πρέπει να πάρουν τώρα στα χέρια τους την οργάνωση και την διεύθυνση της παραγωγής στην επιχείρηση και στο σύνολο της οικονομίας, να διατυπώσουν το συμφέρον τους ως γενικό συμφέρον και να πάρουν την πολιτική ηγεμονία.

Δεν πρόκειται για αριστερισμό, πρόκειται για τον μοναδικό τρόπο να ανακτήσουμε το μέλλον μας.

Για αυτούς τους λόγους, η άνοδος των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι η μοναδική μας ελπίδα, οφείλει να ακολουθήσει τον δρόμο προς την κατάκτηση του ηγεμονικού πολιτικού ρόλου από τις εργαζόμενες τάξεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να είναι ο ίδιος ο λαός της Αριστεράς, που τείνει να γίνει η ηγετική δύναμη της χώρας, ως εκπρόσωπος του συνόλου των κυριαρχούμενων τάξεων. Προς το παρόν, αυτό δεν γίνεται ιδιαίτερα συνειδητά, αλλά περισσότερο σαν μια αυθόρμητη κίνηση.

Επαφίεται στις οργανωμένες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ να βάλουν συνειδητά τη ρότα του κόμματος επάνω στη γραμμή της κατάκτησης της πολιτικής ηγεμονίας που θα σπρώξει την αστική τάξη στο περιθώριο και θα προαναγγέλλει την Πολιτεία του Ήλιου που θέλουμε.